Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił dla ubezpieczonego J. K. kapitał początkowy.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych to jest od 1 stycznia 1973 roku do 31 grudnia 1982 roku o wartości 58,59%.

Ustalony kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł 56.898,80 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił urlopów bezpłatnych:

1)  od 9 do 12 kwietnia 1977 roku,

2)  od 25 do 30 lipca 1977 roku,

3)  od 9 do 13 czerwca 1979 roku,

4)  od 1 stycznia 1983 roku do 31 grudnia 1986 roku.

Zakład przyjął wynagrodzenie minimalne w jednostkach gospodarki uspołecznionej za okres od 25 stycznia 1971 roku do 31 grudnia 1979 roku, a za pozostały okres wynagrodzenie wskazane w zaświadczeniu o wynagrodzeniu i zatrudnieniu.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony. Podał, iż podjął pracę od 1 lipca 1970 roku w Zakładzie (...) w Ł. Oddział w L., jednak nie posiada dokumentów potwierdzających tę pracę.

Od 25 stycznia 1971 roku do końca 1982 roku pracował w Fabryce (...) w L.. W 1983 roku został oddelegowany do wykonywania pracy na budowie eksportowej na W. za pośrednictwem (...), gdzie pracował do końca 1986 roku.

Zdaniem ubezpieczonego przyjęcie wynagrodzenia minimalnego za ten okres jest krzywdzące, gdyż już w 1978 roku osiągnął wynagrodzenie w najwyższej 9 stawce awansowej.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Decyzją z dnia 27 października 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił dla ubezpieczonego J. K. kapitał początkowy.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych to jest od 1 stycznia 1974 roku do 31 grudnia 1983 roku o wartości 62,68%.

Ustalony kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł 65.034,53 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił urlopów bezpłatnych:

1)  od 25 do 30 lipca 1977 roku,

2)  od 1 lutego 1985 roku do 31 grudnia 1986 roku

oraz okresu od 1 stycznia do 16 kwietnia 1980 roku, gdyż w kartach wynagrodzeń brak wynagrodzenia za w ten okres.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony. Wniósł o zaliczenie do stażu pracy okresu zatrudnienia na budowie eksportowej od 1 stycznia 1983 roku do końca 1985 roku i uwzględnienie wynagrodzenia J. P., który był zatrudniony w Polsce w tym samym okresie i miał tę samą grupę zaszeregowania. Podał, iż z uwagi na wyższe umiejętności powierzono mu wykonywanie prac ślusarskich oraz iż zarabiał takie same pieniądze jak J. P..

Nadto wniósł o zaliczenie do stażu pracy całego 1980 roku, gdyż w tym czasie pracował.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Postanowieniem z dnia 25 stycznia 2018 roku Sąd połączył niniejszą sprawę ze sprawą o sygnaturze akt VIII U 1896/17. (postanowienie – k.6 akt VIII U 204/18)

Decyzją z dnia 31 października 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał ubezpieczonemu zaliczkę na poczet przysługującej od dnia 1 lipca 2017 roku emerytury, w wysokości 1.139,34 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury Zakład przyjął kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 239.147,32 zł i średnie trwanie życia – 209,9 miesięcy.

Zakład zaliczył do stażu pracy okres pracy na budowie eksportowej od 1 stycznia 1983 roku do 31 stycznia 1985 roku z wynagrodzeniem minimalnym, z uwagi na brak możliwości przyjęcia wynagrodzeń zastępczych załączonych do wniosku. Zakład przeliczył również okres pracy i podstawę wynagrodzenia z lat 1980-1982, wyłączając okres od 1 stycznia do 16 kwietnia 1980 roku, z uwagi na brak wynagrodzenia w kartach wynagrodzeń.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony. Wniósł o uwzględnienie wynagrodzenia J. P., który był zatrudniony w Polsce w tym samym okresie i miał tę samą grupę zaszeregowania. Podał, iż z uwagi na wyższe umiejętności powierzono mu wykonywanie prac ślusarskich oraz iż zarabiał takie same pieniądze jak J. P..

Nadto wniósł o zaliczenie do stażu pracy całego 1980 roku, gdyż w tym czasie pracował.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Postanowieniem z dnia 25 stycznia 2018 roku Sąd połączył niniejszą sprawę ze sprawą o sygnaturze akt VIII U 1896/17. (postanowienie – k.5 akt VIII U 205/18)

Decyzją z dnia 6 kwietnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił dla ubezpieczonego J. K. kapitał początkowy.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych to jest od 1 stycznia 1974 roku do 31 grudnia 1983 roku o wartości 59,65%.

Ustalony kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł 64.148,37 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił urlopów bezpłatnych:

1)  od 25 do 30 lipca 1977 roku,

2)  od 1 lutego 1985 roku do 31 grudnia 1986 roku.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony. Wniósł o uwzględnienie w całości pracy na budowie eksportowej na W., gdzie był wysłany przez (...) i przyjęcie wyższych wynagrodzeń niż minimalne.

Wskazał, iż Zakład powinien przyjąć wynagrodzenie J. P., który był zatrudniony w Polsce w tym samym okresie i miał tę samą grupę zaszeregowania.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2018 roku Sąd połączył niniejszą sprawę ze sprawą o sygnaturze akt VIII U 1896/17. (postanowienie – k.7 akt VIII U 1161/18)

Decyzją z dnia 9 kwietnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał ubezpieczonemu emeryturę od dnia 1 lipca 2017 roku emerytury, w wysokości 1.176,93 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury Zakład przyjął kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 235.888,71 zł i średnie trwanie życia – 209,9 miesięcy na datę 1 lipca 2017 roku i wysokość świadczenia 1.123,81 zł

Na dzień 1 października 2017 roku Zakład przyjął średnie dalsze trwanie życia 206,40 miesiąca i wysokość świadczenia 1.176,93 zł.

Zakład przyjął wynagrodzenie minimalne za okres od 25 stycznia 1971 roku do 8 kwietnia 1977 roku, od 13 kwietnia 1977 roku do 24 lipca 1977 roku, od 31 lipca 1977 roku do 8 czerwca 1979 roku, od 16 czerwca 1979 roku do 31 grudnia 1979 roku, od 1 stycznia do 16 kwietnia 1980 roku i od 1 stycznia 1983 roku do 31 stycznia 1985 roku

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony. Wniósł o uwzględnienie w całości pracy na budowie eksportowej na W., gdzie był wysłany przez (...) i przyjęcie wyższych wynagrodzeń niż minimalne.

Wskazał, iż Zakład powinien przyjąć wynagrodzenie J. P., który był zatrudniony w Polsce w tym samym okresie i miał tę samą grupę zaszeregowania.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2018 roku Sąd połączył niniejszą sprawę ze sprawą o sygnaturze akt VIII U 1896/17. (postanowienie – k.6 akt VIII U 1162/18)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. K. urodził się (...).

W dniu 19 lipca 2017 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę.

(wniosek – k.1 akt ZUS)

W okresie od 25 stycznia 1971 roku do 1 stycznia 1987 roku ubezpieczony był zatrudniony w Fabryce (...) w L. początkowo jako tokarz-frezer. Wynagrodzenie ubezpieczonego zostało ustalone w stawce 4 i wynosiło 6,90 zł za godzinę.

Od dnia 1 września 1971 roku ubezpieczony wykonywał prace na stanowisku frezera z wynagrodzeniem 9,60 zł za godzinę określonym dla stawki 6, a od 1 kwietnia 1972 roku – 10,90 zł za godzinę.

Poza wynagrodzeniem ubezpieczony mógł otrzymać premię zgodnie z obowiązującym regulaminem premiowania dla pracowników fizycznych w Fabryce (...) w L..

Od 1 maja 1974 roku wynagrodzenie ubezpieczonego wynosiło 12,10 zł za godzinę, zgodnie z kategorią VII.

Od 12 sierpnia 1974 roku wynagrodzenie ubezpieczonego wynosiło 16,50 zł za godzinę, zgodnie z kategorią VII.

Od dnia 17 listopada 1974 roku wynagrodzenie ubezpieczonego wynosiło 14,50 zł za godzinę, zgodnie z kategorią VII.

Od 1 sierpnia 1976 roku ubezpieczonemu powierzono stanowisko ślusarza z wynagrodzeniem 16,50 zł za godzinę w kategorii VIII.

(umowy o pracę – k.12, k.11, k.14, k.23, k.24 akt ZUS, wniosek o przeszeregowanie – k.16 akt ZUS)

Od 1 lutego 1978 roku ubezpieczony został zatrudniony na stanowisku ślusarz – frezer z a wynagrodzeniem 18,50 zł za godzinę według 8 kategorii zaszeregowania, w systemie czasowo-premiowym, a od 1 stycznia 1979 roku – 21 zł za godzinę według 9 kategorii zaszeregowania, w systemie czasowo-premiowym

Poza wynagrodzeniem ubezpieczony otrzymywał premię regulaminową.

(umowy o pracę – k.15, k.17 akt ZUS)

Podczas zatrudnienia w Fabryce (...) w L. ubezpieczony przebywał na urlopach bezpłatnych w następujących okresach:

3)  od 9 do 12 kwietnia 1977 roku,

4)  od 25 do 30 lipca 1977 roku,

5)  od 9 do 13 czerwca 1979 roku,

6)  od 1 stycznia 1983 roku do 31 grudnia 1986 roku.

W okresie od 1 stycznia 1983 roku do 31 grudnia 1986 roku ubezpieczony był skierowany do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego.

(świadectwo pracy – k.10 akt ZUS)

W 1980 roku ubezpieczony otrzymał wynagrodzenie w wysokości 87.837 zł,

W 1981 roku ubezpieczony otrzymał wynagrodzenie w wysokości 111.869 zł,

W 1982 roku ubezpieczony otrzymał wynagrodzenie w wysokości 172.062 zł.

(zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k.22 akt ZUS, listy wynagrodzeń – k.18-20 akt ZUS)

Od 1987 roku do 2016 roku ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom społecznym w Kanadzie.

(formularz łącznikowy – k.89-90 akt ZUS)

Decyzją z dnia 18 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał ubezpieczonemu emeryturę od dnia 1 lipca 2017 roku, w wysokości 996,65 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury Zakład przyjął kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 209.197,22 zł i średnie trwanie życia – 209,9 miesięcy.

Zakład nie podwyższył świadczenia do kwoty najniższej emerytury, gdyż ubezpieczony nie udowodnił łącznie 25 lat pracy w Polsce (okresów składkowych i nieskładkowych).

(decyzja – akta ZUS)

W dniu 21 sierpnia 2017 roku ubezpieczony złożył wniosek o przyjęcie i doliczenie do wysokości emerytury zarobków jego współpracownika na równorzędnym stanowisku.

Do wniosku dołączył świadectwo pracy J. P. zatrudnionego w okresie od 7 listopada 1973 roku do 31 stycznia 2002 roku w Fabryce (...) w L. na stanowisku frezera, a ostatnio na stanowisku wytaczacza, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za lata 1982-1987, 1992-1998.

(wniosek – k.43, świadectwo pracy – k.44, zaświadczenie – k.45-46 akt ZUS)

Ubezpieczony był zatrudniony przez (...) Przedsiębiorstwo (...) w L.. Za lata 1983-1985 ubezpieczony przedstawił karty wynagrodzeń.

(pismo Archiwum (...) sp. z o.o. – k.53, karty wynagrodzeń – k.54-55 akt ZUS)

W dniu 24 kwietnia 2018 roku ubezpieczony złożył ponownie wniosek o przeliczenie emerytury. Wyjaśnił, iż od 1 stycznia 1983 roku do końca 1985 roku pracował na budowie eksportowej na W..

(wniosek – akta ZUS)

Ubezpieczony był zatrudniony w Fabryce (...) w pełnym wymiarze czasu pracy. Otrzymywał wynagrodzenie w stawce godzinowej określonej w angażach.

Dodatkowo zakład pracy wypłacał wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, dodatek szkodliwy i premię.

(zeznania ubezpieczonego – k.53-54)

Na W. ubezpieczony wykonywał prace przy maszynach i ręcznie. Pracownik wykonujący prace przy maszynach był zatrudniony na stanowisku frezera, a wykonujący także prace ręcznie na stanowisku ślusarza-frezera.

(zeznania ubezpieczonego – k.54)

Przy uwzględnieniu stawek wynagrodzenia za godzinę pracy w okresie od 25 stycznia 1971 roku do 18 kwietnia 1980 roku wskaźnik wysokości kapitału początkowego z lat 1973-1982 wynosi 89,06%.

(pismo ZUS – k.80)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z ww. dokumentów, których strony nie kwestionowały ani pod względem autentyczności ani pod względem merytorycznym.

Ubezpieczony nie kwestionował poprawności wyliczenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wysokości wynagrodzenia za okres od 25 stycznia 1971 roku do 16 kwietnia 1980 roku przy przyjęciu stawki godzinowej wynikającej z angaży i Sąd przyjął je za rzetelne.

Ustalając stan faktyczny Sąd pominął następujące dokumenty:

1)  zarządzenie nr 51/82 w sprawie wprowadzenia „Regulaminu zadaniowego funduszu nagród” z 17 września 1982 roku oraz „Regulamin zadaniowego funduszu nagród”,

2)  zarządzenie nr 52/82 w sprawie wprowadzenia „Regulaminu przyznawania i wypłacania dodatków za wysługę lat w (...) L.” z 23 września 1982 roku oraz „Regulamin przyznawania i wypłacania dodatków za wysługę lat w (...) L.”,

3)  zarządzenie nr 54/82 w sprawie wprowadzenia „Regulaminu przyznawania nagród za realizację produkcji eksportowej” z 4 października 1982 roku oraz „Regulamin przyznawania nagród za realizację produkcji eksportowej” wraz z aneksem nr (...),

4)  zarządzenie nr 58/82 w sprawie zmiany zasad wynagradzania,

5)  „Regulamin premii motywacyjnej” z 7 października 1982 roku wraz z aneksami,

6)  „Regulamin nagradzania pracowników z Narodowego Funduszu Premiowego” z 10 listopada 1982 roku,

7)  „Regulamin tworzenia i podziału nagród z Funduszu Z. za 1983 rok,

8)  „Regulaminu premiowania pracowników z dnia 30 kwietnia 1983 roku,

gdyż dokumenty te dotyczą okresu za który ubezpieczony przedłożył karty wynagrodzeń.

Sąd pominął również regulaminy dotyczące przyznawania nagród za projekty wynalazcze, gdyż ubezpieczony nie podnosił w toku postępowania, iż tego typu nagrody otrzymywał.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania są częściowo zasadne.

Zarzuty ubezpieczonego do zaskarżonych decyzji sprowadzały się do kwestionowania przyjętego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do ustalenia kapitału początkowego minimalnego wynagrodzenia w jednostkach gospodarki uspołecznionej za okres zatrudnienia w Fabryce (...) w L. od 25 stycznia 1971 roku do 16 kwietnia 1980 roku oraz nieprzyjęcie wynagrodzenia zastępczego J. P. za okres pracy na budowie eksportowej w latach 1983-1986.

Ubezpieczony J. K. urodził się (...).

W dacie złożenia wniosku o emeryturę wiek emerytalny dla ubezpieczonego zgodnie z treścią art.24 ust.1b punkt 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 1998 roku, nr 62, poz.1118, w brzmieniu obowiązującym w lipcu 2017 roku) wynosił 66 lat i 2 miesiące.

Stosownie do treści art.24 ust.1 ww. ustawy podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185. Natomiast zgodnie z treścią art.26 ust.1-3 ww. ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183, wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach a średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.

Kapitał początkowy jest ustalany dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek (art.173 ust.1 ww. ustawy).

Kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.53,
z uwzględnieniem ust.2-12.

Natomiast zgodnie z ust.2 tego przepisu przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1)  okresy składkowe, o których mowa w art.6,

2)  okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 5,

3)  okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 1-4 i 6-12,

w wymiarze nie większym niż określony w art.5 ust.2.

W myśl ust.3 ww. przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art.15, 16, 17 ust.1 i 3 oraz art.18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku (art.174 ust.7). Przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku (art.174 ust.8).

Stosownie do treści art.15 ust.1 ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 tego przepisu przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (art.15 ust.6).

Zgodnie z treścią art.15 ust.4 w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1)  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust.3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2)  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3)  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty,

4)  oraz mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia
7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 – tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Ustalając wysokość kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął za okres od 25 stycznia 1971 roku do 16 kwietnia 1980 roku wynagrodzenie minimalne w jednostkach gospodarki uspołecznionej, gdyż ubezpieczony nie przedstawił za ten okres kart wynagrodzeń ani zaświadczenia o wysokości wynagrodzenia.

W toku postępowania ubezpieczony przedłożył dokumenty dotyczące zatrudnienia w Fabryce (...) w L. w postaci: umów o pracę i angaży, z których wynika, iż otrzymywał wynagrodzenie w stawce godzinowej. Sąd ustalił, iż ubezpieczony pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w spornym okresie.

Na podstawie przedłożonych dokumentów Sąd ustalił wysokość wynagrodzenia ubezpieczonego w spornym okresie, które należy przyjąć do obliczenia kapitału początkowego w miejsce wynagrodzeń minimalnych przyjętych przez organ rentowy. Niewątpliwie spornym okresie zatrudnienia ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę i dalszych angaży, w stawce godzinowej. Tak obliczone wynagrodzenie jest wyższe niż wynagrodzenie minimalne i należy je przyjąć do ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego i wysokości kapitału początkowego.

Za okres od stycznia 1983 roku do stycznia 1985 roku ubezpieczony przedłożył karty wynagrodzeń z (...) Przedsiębiorstwa (...) w L.. Wynagrodzenie to również należy uwzględnić przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia za sporny okres.

Ubezpieczony nie przedłożył dokumentów z których wynikałoby w jakim okresie wykonywał prace na budowie eksportowej. Z zeznań ubezpieczonego wynika, iż prace te wykonywał do końca 1985 roku. Ubezpieczony przedłożył katy wynagrodzeń z (...) Przedsiębiorstwa (...) w L. za okres od stycznia 1983 roku do stycznia 1985 roku co oznacza, iż otrzymywał wynagrodzenie wskazane w tych dokumentach.

Reasumując na podstawie przedłożonych dokumentów do ustalania wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego należy przyjąć wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego ustalony na podstawie wynagrodzeń jakie otrzymywał ubezpieczony w okresie od 1 stycznia 1974 roku do 31 grudnia 1983 roku, który wynosi 89,09%.

Tak ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego stanowi podstawę do ustalenia wysokości kapitału początkowego i w dalszej kolejności wysokości emerytury.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego na 89,09%.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił odwołania na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. Nie ma bowiem w zebranym w sprawie materiale dowodowym dowodów które potwierdzałyby zarówno wykonywanie przez ubezpieczonego pracy na budowie eksportowej jak i okres tej pracy. Ubezpieczony nie przedstawił dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy po 31 stycznia 1985 roku.

Wobec sformułowanego przez ubezpieczonego żądania przyjęcia wynagrodzenia zastępczego J. P. należy wskazać, iż zgodnie z treścią §10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (tekst jednolity Dz.U. z 1989 roku, nr 11 poz.63 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez przepis §1 punkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 października 1990 roku zmieniającego niektóre przepisy w sprawie ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U. z 1990 roku, nr 71, poz. 418) jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia:

1)  kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne w kraju, albo

2)  jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991 roku - kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę.

W przypadku pracownika pracującego za granicą przed dniem 1 stycznia 1991 roku, podstawę wymiaru emerytury stanowić mogło tylko i wyłącznie wynagrodzenie zastępcze, o którym mowa w §10 punkt 2 ww. rozporządzenia. Wynagrodzenie ustalone zgodnie z zasadami przyjętymi przez §10 cyt. rozporządzenia „staje się” z mocy tego przepisu wynagrodzeniem otrzymywanym za granicą.

Nie zostały wydane nowe przepisy wykonawcze, zapowiadane w art.22 punkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w myśl którego Rada Ministrów, została upoważniona do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytury i renty, uwzględniających m.in. przypadki, w których podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników zatrudnionych za granicą ustala się na podstawie wynagrodzenia przysługującego pracownikom zatrudnionym w tym okresie w kraju w tym samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę, albo na podstawie kwot ryczałtowych. Jednoznaczne stanowisko w powyższym zakresie zajął Sąd Najwyższy, który w ramach wyroku z dnia 9 stycznia 2012 roku, II UK 74/11 (LEX nr 1130386) stwierdził wprost, iż w przedmiotowej sytuacji zastosowanie znajduje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 roku wydane na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w art.22 ust.1 punkt 4 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. nr 40, poz. 267 z późn. zm.) stanowiącego, że Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określa zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń, gdy pracownik zatrudniony był za granicą, szczególnie gdy porówna się z jednej strony zakresy delegacji określone w obu ustawach z drugiej zaś strony treść tych regulacji. Co więcej, również w wyroku z dnia 4 marca 2010 roku, II UK 306/09 (OSNP 2011 nr 17-18, poz. 236) Sąd Najwyższy wskazał, że podstawę wymiaru emerytury pracownika skierowanego do pracy za granicą przed 1 stycznia 1991 roku stanowi wynagrodzenie zastępcze, o którym mowa w §10 punkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 roku, zachowujące moc i znajdujące dalej zastosowanie na podstawie art.194 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Sąd Najwyższy zaznaczył że brak jest normy prawnej, według której wynagrodzenia otrzymywane w czasie zatrudnienia za granicą stanowiłyby w pełni (w pełnej wysokości) podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, według tych samych zasad, jakie obowiązują dla zatrudnionych w kraju. Przepis §10 rozporządzenia z dnia 1 kwietnia 1985 roku, dotyczący podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zatrudnianych za granicą, stanowi regulację szczególną i samodzielną, skoro wprowadza inną niż powszechna podstawę wymiaru składek obowiązującą dla zatrudnianych w kraju.

W świetle zaprezentowanych wyżej uregulowań ubezpieczony powinien wykazać w sposób konkretny okres zatrudnienia za granicą i stanowisko (rodzaj pracy) jakie zajmował. Wówczas podstawę wymiaru emerytury stanowić mogłoby tylko i wyłącznie wynagrodzenie zastępcze, o którym mowa w §10 punkt 2 ww. rozporządzenia. W cytowanym wyżej wyroku z dnia 4 marca 2010 roku (I UK 306/09) Sąd Najwyższy wskazał, iż z przepisu §10 rozporządzenia z dnia 1 kwietnia 1985 roku wynika alternatywa rozłączna i jej drugi człon (zdanie z pkt 2 stwierdzające, że „jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991 roku, to do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę”) nie jest uwarunkowany od niespełnienia się normy z pierwszego przepisu (stwierdzającego, że „jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, to do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne w kraju”). Norma prawna wynikająca z tego przepisu jest zatem taka, że wyłącznie dla zatrudnionych za granicą do końca 1990 roku do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się wynagrodzenie zastępcze, którego wysokość powinien potwierdzić pracodawca, zatrudniający pracownika przed jego wyjazdem za granicę.

Wobec pojawiających się w praktyce trudności z uzyskaniem dokumentacji wskazującej na wysokość wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika zatrudnionego na tym samym lub podobnym stanowisku, ustawodawca dokonał nowelizacji przepisów ww. ustawy o emeryturach i rentach. Ustawą z dnia 4 września 2008 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2008 roku, nr 192, poz.1180), z dniem 1 stycznia 2009 roku wprowadzono art.15 ust.2a, zgodnie z którym jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy, co uczynił organ rentowy.

ZARZĄDZENIE

1)  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS, z pouczeniem o prawie terminie i sposobie złożenia apelacji.

2)  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe zobowiązując do zwrotu wraz ze złożoną apelacją.

3)  Doręczyć pełnomocnikowi ZUS kopię protokołów rozpraw.

14 maja 2019 roku