Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 25 lipca 2024 roku nr (...) znak (...)- (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził, że O. M. (1) jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o.:

1.  nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 1 września 2023 r.

2.  umorzył wszczęte 4 czerwca 2024 r. postępowanie administracyjne w części dotyczącej podstaw wymiaru składek.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że na podstawie danych zapisanych w systemie informatycznym Zakładu oddział ustalił, że płatnik składek (...) sp. z o.o. zgłosił ubezpieczoną jako pracownika do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 1 lipca
2022 r. z kodem zawodu – szwaczka maszynowa. Dokument zgłoszenia, płatnik przekazał
7 lipca 2022 r. Płatnik nie wyrejestrował O. M. z ubezpieczeń. Ponadto płatnik składek przekazał imienne raporty miesięczne z obliczonymi i rozliczonymi składkami na wymienione ubezpieczenia za miesiące od lipca 2022 r. do sierpnia 2023 r. Natomiast od września 2023 r. nie złożył dokumentów za ubezpieczoną. Organ rentowy wskazał również, iż trakcie postępowania nie zostały przedłożone żadne dokumenty na okoliczność wykonywania pracy przez ubezpieczoną na rzecz spółki (...) sp. z o.o. oraz dowody otrzymanego wynagrodzenia od 1 września 2023 r. np. (...), listy obecności, listy płac, przelewy wynagrodzenia czy inne dokumenty potwierdzające faktyczne świadczenie pracy przez O. M.. W punkcie 2 decyzji organ umorzył postępowanie administracyjne w części dotyczącej podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne O. M. jako pracownika u płatnika składek (...) sp. z o.o. Konsekwencją bowiem nie podlegania ubezpieczeniom jest również brak otrzymywanego wynagrodzenia.

(decyzja s. 43-46 akt ZUS)

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 6 sierpnia 2024 r. (data nadania w placówce pocztowej) złożyła O. M. (1) nie zgadzając się z powyższą decyzją i podnosząc, że jej okres pracy w firmie (...) sp. z o.o. jest dłuższy – od 1 lipca 2022 r. do 22 lipca 2024 r.

(odwołanie k. 3)

W złożonej 28 sierpnia 2024 r. odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł
o jego oddalenie oraz o zasądzenie od ubezpieczonej na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego wg. norm prawem przepisanych. Organ rentowy podniósł, ze brak jest jakichkolwiek dowodów potwierdzających faktyczne wykonywanie pracy przez ubezpieczoną u płatnika składek (brak oświadczeń stron postępowania, brak dowodów otrzymywania wynagrodzenia przez ubezpieczoną, brak listy obecności w pracy oraz jakichkolwiek innych dokumentów potwierdzający świadczenie pracy), a także z uwagi na fakt, że wg danych zawartych w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS płatnik składek od września 2023 r. zaprzestał przekazywania dokumentów za zgłoszonych pracowników oraz przez cały okres prowadzenia działalności nie odprowadził żadnej należnej składki, skutkowało to uznaniem, że odwołująca w spornym okresie (tj. od września 2023 r.) nie świadczyła pracy u płatnika składek. W ocenie organu rentowego brak wyrejestrowania odwołującej z ubezpieczeń społecznych jako pracownika u płatnika składek (...) sp. z o.o., przy jednoczesnym braku jakichkolwiek dowodów na rzeczywiste świadczenia pracy nie pozwala na uznanie, że O. M. (2) nadal spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik.

(odpowiedź na odwołanie k. 6-7)

Na rozprawie w dniu 21 maja 2025 r. bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku, strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie.

(końcowe stanowiska stron e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:02:00-00:02:08 – płyta CD k. 111)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. KRS: (...) została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 29 grudnia 2020 r. Prezesem
i jedynym jej wspólnikiem jest R. M.. Przedmiotem działalności spółki jest m.in. produkcja odzieży wierzchniej, wyrobów tekstylnych czy produkcja gotowych wyrobów tekstylnych. Spółka ta posiada kapitał zakładowy w wysokości 5000 zł.

(bezsporne)

O. M. (1) urodziła się (...) Z wykształcenia jest historykiem. Legitymuje się wizą wydaną przez Konsula we L. ważną od 4 października 2023 r. do
2 października 2024 r. Przed podjęciem zatrudnienia w spółce (...), ubezpieczona pracowała w hafciarni E..

(bezsporne, a nadto zeznania ubezpieczonej e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:29:00-00:31:39 – płyta CD k. 111 w zw. z e-protokołem rozprawy z 8 stycznia 2025 r. 00:02:45-00:17:49 – płyta CD k. 36)

W dniu 1 lipca 2022 r. O. M. (1) zawarła z (...) sp. z o.o. umowę
o pracę na czas określony od 1 lipca 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. Strony ustaliły rodzaj wykonywanej przez ubezpieczoną pracy jako: pomoc szwaczki, miejsce wykonywania pracy jako: siedziba pracodawcy, wynagrodzenie na 3010 zł brutto, a termin rozpoczęcia pracy:
1 lipca 2022 r. Zgodnie z tą umową ubezpieczona miała być zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy.

(umowa o pracę z 1 lipca 2022 r. k. 71, zeznania ubezpieczonej e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:29:00-00:31:39 – płyta CD k. 111 w zw. z e-protokołem rozprawy z 8 stycznia 2025 r. 00:02:45-00:17:49 – płyta CD k. 36)

Następnie w dniu 22 grudnia 2022 r. O. M. (1) zawarła z (...) sp.
z o.o. umowę o pracę na czas nieokreślony od 1 stycznia 2023 r. Strony ustaliły rodzaj wykonywanej przez ubezpieczoną pracy jako: pomoc szwalni – krojowni, szwaczka, miejsce wykonywania pracy jako: siedziba pracodawcy, wynagrodzenie na 3490 zł brutto, a termin rozpoczęcia pracy: jako kontynuacja umowy z 1 lipca 2022 r. Zgodnie z tą umową ubezpieczona również miała być zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy.

(umowa o pracę k. 23, zeznania ubezpieczonej e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:29:00-00:31:39 – płyta CD k. 111 w zw. z e-protokołem rozprawy z 8 stycznia 2025 r. 00:02:45-00:17:49 – płyta CD k. 36)

Ubezpieczona tak w okresie od lipca 2022 r. do sierpnia 2023 r., jak i w spornym okresie od września 2023 r. do stycznia 2024 r. (gdy rozpoczęła korzystanie z długotrwałego zwolnienia lekarskiego) wykonywała pracę w zakładzie szwalniczym przy ulicy (...) należącym do (...) sp. z o.o. Wnioskodawczyni wykonywała prace związane z pomocą szwalni oraz prasowała, a także wykonywała prace na krojowni. Pracowała w godzinach od
8.00 do 16.00, a czasami od 6.00 do 16.00. Niemniej jednak, wnioskodawczyni pracowała co najmniej przez 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku. Nie pracowała w weekendy. Wnioskodawczyni podpisywała się na liście płac u brygadzistki, jednak na liście tej nie wskazano w jakich godzinach wykonywała pracę, a jedynie, że była obecna w pracy danego dnia.

(zeznania ubezpieczonej e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:29:00-00:31:39 – płyta CD k. 111w zw. z e-protokołem rozprawy z 8 stycznia 2025 r. 00:02:45-00:17:49 – płyta CD k. 36, zeznania świadka A. K. e-protokół rozprawy z 5 marca 2025 r. 00:07:44-00:14:36 – płyta CD k. 74, zeznania świadka M. M. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:12:15-00:16:33 – płyta CD k. 111, zeznania świadka K. K.
e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:16:42-00:19:49 – płyta CD k. 111, zeznania świadka Ł. Ł. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:19:52-00:22:22 – płyta CD k. 111, zeznania świadka J. G. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:22:45-00:25:47 – płyta CD k. 111)

Spółka (...) nie wypłacała swoim pracownikom wynagrodzenia w terminie. Część pracowników, w tym O. M. (1) nadal nie otrzymała całego wynagrodzenia za okres zatrudnienia. Płatnik nie wywiązywał się również z obowiązku wyrejestrowania pracownicy, która rozwiązała umowę o pracę w związku z przejściem na emeryturę. Pracodawca nie dopełniał także obowiązków związanych z terminowym wystawianiem pracownikom świadectw pracy.

(zeznania ubezpieczonej e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:29:00-00:31:39 – płyta CD k. 111 w zw. z e-protokołem rozprawy z 8 stycznia 2025 r. 00:02:45-00:17:49 – płyta CD k. 36, zeznania świadka E. K. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:07:27-00:12:08 – płyta CD k. 111, zeznania świadka M. K. e-protokół rozprawy z 5 marca 2025 r. 00:14:36-00:23:55 – płyta CD k. 74, zeznania świadka J. P. e-protokół rozprawy z 5 marca 2025 r. 00:23:55-00:29:55 – płyta CD k. 74)

Za pozostałe osoby zatrudnione przez spółkę (...) pracujące na podobnych stanowiskach co wnioskodawczyni, również nie zostały opłacone składki na ubezpieczenia społeczne za okres od 1 września 2023 r. do 31 lipca 2024 r., osoby te również zwracały się do ZUS o wyjaśnienie tego problemu. Składki zostały opłacone przez pracodawcę jedynie za Ł. Ł., który był zatrudniony na stanowisku kierownika produkcji.

(zeznania świadka E. K. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:07:27-00:12:08 – płyta CD k. 111, zeznania świadka M. M. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:12:15-00:16:33 – płyta CD k. 111, zeznania świadka K. K. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:16:42-00:19:49 – płyta CD k. 111, zeznania świadka Ł. Ł.-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:19:52-00:22:22 – płyta CD k. 111, zeznania świadka J. G. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:22:45-00:25:47 – płyta CD k. 111)

W okresie od 22 stycznia 2024 r. do 21 lipca 2024 r. ubezpieczona korzystała ze zwolnień lekarskich ze względu na chorobę onkologiczną.

(zeznania ubezpieczonej e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:29:00-00:31:39 – płyta CD k. 111 w zw. z e-protokołem rozprawy z 8 stycznia 2025 r. 00:02:45-00:17:49 – płyta CD k. 36, pismo s. 3 akt ZUS, formularze ZAS-53 i ZAS-58 s. 5-22 akt ZUS)

Umowa o pacę pomiędzy (...) sp. z o.o., a O. M. została rozwiązana za porozumieniem stron z dniem 22 lipca 2024 r.

(pismo k. 21 świadectwo pracy k. 25)

Z końcem lipca 2024 r. pracodawca rozwiązał umowy ze wszystkimi zatrudnianymi przez siebie pracownikami z uwagi na likwidację zakładu pracy.

(zeznania świadka A. K. e-protokół rozprawy z 5 marca 2025 r. 00:07:44-00:14:36 – płyta CD k. 74, zeznania świadka M. M. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:12:15-00:16:33 – płyta CD k. 111, zeznania świadka K. K. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:16:42-00:19:49 – płyta CD k. 111, zeznania świadka Ł. Ł. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:19:52-00:22:22 – płyta CD k. 111, zeznania świadka J. G. e-protokół rozprawy z 21 maja 2025 r. 00:22:45-00:25:47 – płyta CD k. 111)

W dniu 29 lipca 2024 r. prezes płatnika – R. M. wystawił ubezpieczonej świadectwo pracy, z którego wynika, że O. M. (1) była zatrudniona przez firmę (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł., ul. (...), (...)-(...) Ł., NIP: (...), KRS: (...) w okresie od 1 lipca 2022 r. do 22 lipca 2024 r. w wymiarze pełnego etatu, w trakcie którego to zatrudnienia wykonywała pracę: pomoc szwalni-krojowni, szwaczka. Stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania na mocy porozumienia stron, zgodnie z art. 30 § 1 pkt 1 k.p.

(świadectwo pracy k. 25-26)

Spółka (...) sp. z o.o. wypłacała wynagrodzenia pracownikom przelewem na rachunek bankowy, ale również w gotówce.

(zeznania świadka M. K. e-protokół rozprawy z 5 marca 2025 r. 00:14:36-00:23:55 – płyta CD k. 74)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, jak również wnioskodawczyni. Sąd bowiem uznał za wiarygodne zeznania, z których wynika, że pomiędzy (...) sp. z o.o., a O. M. istniał rzeczywisty stosunek pracy, spełniający wszystkie kryteria zawarte w art. 22 § 1 k.p. Zeznania te są spójne i korespondują ze sobą wzajemnie, a także nie zachodzi sprzeczność tych zeznań z dokumentami zgromadzonymi w aktach sprawy. Zeznania wnioskodawczyni oraz przesłuchanych w sprawie świadków były logiczne i wzajemnie się uzupełniały, przedstawiając charakter pracy wnioskodawczyni, czas (godziny pracy) i miejsce jej wykonywania oraz warunki w jakich pracowała wnioskodawczyni, a także rodzaj pracy jaki wykonywała. Na podstawie zeznań świadków, Sąd nie ma również wątpliwości, że praca na stanowiskach, na których ubezpieczona była zatrudniona, była pracą charakteryzującą się podporządkowaniem. Co istotne w niniejszej sprawie, z zeznań wszystkich świadków oraz wnioskodawczyni wynika jednoznacznie, iż pracodawca nie opłacał składek na ubezpieczenia społeczne nie tylko za O. M., ale również za inne osoby przez siebie zatrudnione. Powyższa okoliczność w ocenie Sądu jednoznacznie przesądza, że nieoprowadzanie przez płatnika składek na ubezpieczenie społeczne za ubezpieczoną po 31 sierpnia 2023 r. nie było spowodowane niewykonywaniem przez nią pracy w ramach stosunku pracy, a przyczynami leżącymi wyłącznie po stronie płatnika.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy
z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 350 ze zm.), pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

O uznaniu stosunku łączącego dwie osoby za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 277), przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne. (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego
w L. z 17 stycznia 2006 roku, III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest przy tym uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 18 października 2005 roku, II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15-16/251)

W przedmiotowej sprawie organ rentowy stanął na stanowisku, że brak jest dowodów, by O. M. (1) wykonywała pracę na rzecz pracodawcy (...) sp. z o.o. od
1 września 2023 r. Należy przy tym zauważyć, że organ nie kwestionował istnienia ważnego stosunku pracy w okresie od 1 lipca 2022 r. do 31 sierpnia 2023 r., a dalszy stosunek pracy kwestionował głównie dlatego, że płatnik nie odprowadzał za ten okres składek na ubezpieczenia społeczne.

Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe wykazało jednak, że ubezpieczona po 31 sierpnia 2023 r. nadal wykonywała taką pracę jak w okresie bezspornym. Przeprowadzone postepowanie dowodowe, w tym przede wszystkim dowody z zeznań licznych przysłuchanych w toku procesu świadków pozwoliły bowiem na ustalenie, że ubezpieczona tak w okresie od 1 lipca 2022 r. do 31 sierpnia 2023 r., jak i w spornym okresie od września
2023 r. do stycznia 2024 r. (gdy rozpoczęła korzystanie z długotrwałego zwolnienia lekarskiego) wykonywała pracę w zakładzie szwalniczym przy ulicy (...) należącym do (...) sp. z o.o. Wnioskodawczyni wykonywała prace związane z pomocą szwalni oraz prasowała,a także wykonywała prace na krojowni. Pracowała w godzinach od 8.00 do 16.00, a czasami od 6.00 do 16.00. Wnioskodawczyni pracowała zatem co najmniej przez 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku.

Trzeba przy tym mieć na uwadze, że stosunek pomiędzy ubezpieczoną a płatnikiem – pomimo nieterminowego wypłacania pracownikom wynagrodzeń i niewypłacenia ubezpieczonej wynagrodzenia urlopowego – nosił jednak cechy odpłatności. Niewywiązywanie się pracodawcy z obowiązku wypłaty wynagrodzenia w najmniejszym stopniu nie może pozbawiać zawartej z pracownikiem umowy cechy odpłatności. Ubezpieczona posiada bowiem wobec pracodawcy uzasadnione roszczenie o wypłatę jej wynagrodzenia.

W ocenie Sądu nieodprowadzenie przez płatnika składek na ubezpieczenia społeczne nie może przy tym przesądzać, że dany stosunek pracy nie istniał czy też był pozorny w sytuacji, gdy ubezpieczona w spornym okresie niewątpliwie wykonywała na rzecz płatnika pracę
w rozumieniu art. 22 § 1 Kodeksu pracy. Naruszenie przez pracodawcę licznych obowiązków wobec O. M., jak i innych pracowników nie może jednak w żadnej mierze prowadzić do pozbawienia wnioskodawczyni ochrony ubezpieczeniowej.

Podkreślić przy tym należy, iż fakt nieopłacenia przez płatnika składek na ubezpieczenie społeczne za ubezpieczoną w spornym okresie nie stanowi przeszkody dla uznania, że ubezpieczona świadczyła pracę na rzecz płatnika w reżimie stosunku pracy, a zatem że podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu
i wypadkowemu. Na uwagę Sądu zasługuje przy tym to, że płatnik we wrześniu 2023 r. zaniechał opłacania składek nie tylko za O. M., ale także pozostałe osoby, które zatrudniał, co jednoznacznie pokazuje, że stosunek pracy wnioskodawczyni nadal trwał,
a jedynie to płatnik nie wywiązywał się ze swoich obowiązków. Przy tym płatnik nie dochowywał również swoich innych obowiązków jako pracodawcy. Jak wynika z zeznań świadków: nie wypłacał on terminowo wynagrodzeń, nie wydawał w terminie świadectw pracy, czy nie wyrejestrował w odpowiednim czasie pracownicy, która rozwiązała stosunek pracy
w związku z przejściem na emeryturę.

Mając na uwadze powyższe okoliczności faktyczne niniejszej sprawy, Sąd wziął jednocześnie pod uwagę, że w orzecznictwie utrwalony jest pogląd, zgodnie
z którym przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy składkowe uwzględnia się jako okresy ubezpieczenia (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), bez względu na to czy płatnik niebędący ubezpieczonym opłacił należne za niego składki, ponieważ przy weryfikacji okresów uwzględnianych do ustalenia prawa
i wysokości emerytury lub renty nie uwzględnia się okresów, za które nie zostały opłacone składki tylko , gdy płatnik składek zobowiązany do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność (płatnikami takich składek) nie opłacił składek na takie ubezpieczenia społeczne. (zob. np.: wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 2017 r., (...) UK 432/16, LEX nr 2426579, wyrok Sądu Najwyższego z 16 maja 2018 r., II UK 151/17, LEX nr 2555100, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 13 września 2019 r., III AUa 1307/18, LEX nr 2977228). Mając zatem na względzie, że wnioskodawczyni jako pracownik płatnika nie była zobowiązana do opłacania składek na własne ubezpieczenia ani też nie była osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, nie można w żadnym razie przyjąć, że okres nieopłacania przez płatnika składek nie był dla niej okresem podlegania ubezpieczeniom społecznym. W ocenie tutejszego Sądu, ubezpieczona nie może ponosić negatywnych konsekwencji tego, że płatnik nie wypełnił jednego ze swoich podstawowych obowiązków wobec niej jako pracownika i nie odprowadzał za nią składek na ubezpieczenia społeczne. Tym bardziej, że jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego, nieopłacanie składek na ubezpieczenie społeczne stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 18 marca 2014 r., II PK 176/13, LEX: 1458632).

W świetle powyższego, należy więc przyjąć, że nieopłacenie składek na ubezpieczenie społeczne przez płatnika za ubezpieczoną pozostającą z płatnikiem w stosunku pracy nie może stanowić podstawy do wydaniu decyzji o niepodleganiu przez ubezpieczoną ubezpieczeniom społecznym w spornym okresie.

Dokonując analizy niniejszej sprawy, warto wreszcie pamiętać, że motywacja zawarcia umowy o pracę (czy też kontynuowania zatrudnienia pomimo ciężkiego naruszania przez pracodawcę swoich obowiązków jak miało to miejsce w przypadku pracodawcy (...) Sp. z o.o.) nie ma znaczenia z punktu oceny ewentualnej pozorności umowy o pracę. Jak wskazuje się w orzecznictwie, chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jako motywacja do podjęcia zatrudnienia, nie świadczy o zamiarze obejścia prawa, a stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy. (tak np.: uchwała Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 2005 r., II UZP 2/05, OSNP 2005, nr 21, poz. 338, wyrok Sądu Najwyższego z 6 marca 2007 r., (...) UK 302/06, OSNP 2008, nr 7-8, poz. 110, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 31 maja 2022 roku, III AUa 71/22, LEX nr 3440991)

Nawet zaś jeżeli ubezpieczona w spornym okresie – pomimo naruszania przez pracodawcę jej praw jako pracownika – nie rozwiązała ani nie wypowiedziała umowy o pracę, a jej motywacją takiego postępowania było to, iż przewidywała, że z uwagi na pogarszający się stan zdrowia będzie potrzebować ochrony ubezpieczeniowej, to nie może być to w żadnej mierze podstawą uznania, że nie podlegała pracowniczym ubezpieczeniom społecznym
w sytuacji, gdy bez wątpienia wykonywała wówczas pracę w reżimie stosunku pracy.

Mając na uwadze wszystkie wyżej przytoczone przepisy i rozważania prawne, Sąd Okręgowy, zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że O. M. (1) jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 września 2023 r., o czym orzekł w punkcie 1. sentencji wyroku.

W związku z powyższym rozstrzygnięciem, Sąd w punkcie 2. sentencji wyroku zmienił zaskarżoną decyzję w punkcie 2. zobowiązując Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w Ł. do określenia podstawy wymiaru składek O. M. za sporny okres. Uznanie bowiem, iż wnioskodawczyni podlegała w spornym okresie ubezpieczeniom społecznym sprawia, że konieczne jest określenie przez organ rentowy podstawy wymiaru składek za sporny okres. Sąd miał przy tym na uwadze, że co do tego okresu od 1 września 2023 roku dotyczącego ustalenia podstaw wymiaru składek - nie mógł wydać rozstrzygnięcia merytorycznego. Przeniesienie bowiem sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji, a między stronami spornych; poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć. Przed sądem wnioskodawca może żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, natomiast nie może żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Z tego względu odwołanie wnoszone od decyzji organu ubezpieczeń społecznych nie ma charakteru samodzielnego żądania, a jeżeli takie zostanie zgłoszone, sąd nie może go rozpoznać, lecz zobowiązany jest postąpić zgodnie z art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 9 września 2010 r., II UK 84/10, LEX nr 661518). Dlatego też odwołanie wniesione od decyzji organu rentowego nie ma charakteru samodzielnego żądania, a jeżeli takie zostanie zgłoszone, sąd nie może go rozpoznać, lecz zobowiązany jest – zgodnie z treścią art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. – przekazać go do rozpoznania organowi rentowemu. Tym samym kontrolna rola sądu musi korespondować z zakresem rozstrzygnięcia dokonanego w decyzji organu rentowego, gdyż – stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 i art. 477 ^14a k.p.c. – w postępowaniu wywołanym wniesieniem odwołania do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu. Sąd nie jest zatem władny rozstrzygać sprawę merytorycznie w zakresie,w którym organ jej merytorycznie nie rozpoznał, gdyż umorzył postępowanie.

Merytoryczne rozpoznanie sprawy przez sąd w zakresie okresu od 1 września 2023 roku dotyczącego ustalenia podstaw wymiaru składek, pozbawiłoby ją zatem co do tej kwestii jednej instancji postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych – postępowania przed organem rentowym. Organ w zaskarżonej decyzji nie wypowiedział się bowiem w zakresie wysokości podstawy wymiaru składek co do tego okresu. Gdyby zatem Sąd orzekł co do meritum w zakresie ww. okresu, od takiej decyzji Sądu, stronom postępowania sądowego, w tym ubezpieczonej przysługiwałaby jedynie apelacja do Sądu II instancji – w ten sposób tutejszy Sąd pozbawiłby środka zaskarżenia jakim jest odwołanie od decyzji organu rentowego do Sądu Okręgowego. Stąd też konieczna była zmiana zaskarżonej decyzji w sposób określony w punkcie 2. sentencji wyroku.

Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji wyroku.