Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 maja 2021 r. ,znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. Wydział (...) Umów Międzynarodowych w B. odmówił W. K. prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, ponieważ nie udokumentował on co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej przed 1 stycznia 2009 r. wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (wnioskodawcy zaliczono okres w wymiarze 13 lat , 4 miesięcy i 17 dni tj. okres zatrudnienia od 16 września 1977 r. do 31 grudnia 1991 r.)

/decyzja k.38 – 38 odwrót plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 24 maja 2021 r. - znak (...) - 2005 Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. Wydział (...) Umów Międzynarodowych w B., z urzędu , ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego W. K. na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 190 808,64 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 3 052,23 zł ( ustaloną w decyzji z dnia 7 stycznia 2008 r. o ustaleniu kapitału początkowego) , okresy składkowe w wymiarze 18 lat, 4 miesięcy i 10 dni, tj. 220 miesięcy oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 1 miesiąca i 16 dni tj. 1 miesiąca. Ustalony współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł dla ubezpieczonego 62,72 %.

/decyzja k.19 – 21 plik II akt ZUS/

W dniu 25 czerwca 2021 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie W. K. od ww. decyzji. W treści odwołania wskazał, że nie zgadza się z ustaleniami organu rentowego , gdyż pracę formierza rdzeniarza wykonywał stale, także w okresie od 5 września 1974 r. do 30 lipca 1977 r. i okres ten powinien zostać zaliczony mu do pracy w warunkach szczególnych. W odniesieniu do decyzji o kapitale początkowym skarżący wskazał , że w okresie od 5 lipca 1991 r. do 31 grudnia 1991 r. przebywał na zwolnieniu lekarskim i cały ten okres powinien zostać mu zaliczony jak okres składkowy, również okres przypadający od dnia 15 listopada 1991 r. W. K. wniósł o zaliczenie okresu pracy od 5 września 1974 r. do 30 lipca 1977 r. jako pracy w warunkach szczególnych oraz zaliczenie do kapitału początkowego okresu przypadającego od 16 listopada 1991 r. do 31 grudnia 1991 r. jako okresu składkowego.

/odwołanie k.3 – 3 odwrót , odwołanie k.3 – 3 odwrót akt o sygn. VIII U 1904/21/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.11 - 11 odwrót , odpowiedź na odwołanie k.4 - 4 odwrót akt o sygn. VIII U 1904/21/

Postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2020 r. Sąd połączył sprawę o sygnaturze akt VIII U 1904/21 ze sprawą o sygnaturze akt VIII U 1903/21 w celu ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia oraz zarządził ich prowadzenie pod sygnaturą VIII U 1903/21.

/postanowienie k.14 akt o sygn. VIII U 1904/21/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. K. urodził się (...) , legitymuje się wykształceniem zasadniczym w zawodzie formierz odlewnik.

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 27 maja 2021 r. , znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. Wydział (...) Umów Międzynarodowych w B. przyznał W. K. emeryturę od 6 kwietnia 2021 r.

/decyzja k.39 – 41 odwrót plik I akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 27 maja 2021 r. , znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. Wydział (...) Umów Międzynarodowych w B. odmówił W. K. prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze , ponieważ nie udokumentował on co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej przed 1 stycznia 2009 r. wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (wnioskodawcy zaliczono okres w wymiarze 13 lat , 4 miesięcy i 17 dni tj. okres zatrudnienia od 16 września 1977 r. do 31 grudnia 1991 r.)

/decyzja k.38 – 38 odwrót plik I akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 24 maja 2021 r. - znak (...) - 2005 Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. Wydział (...) Umów Międzynarodowych w B. , z urzędu , ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego W. K. na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 190 808,64 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 3 052,23 zł ( ustaloną w decyzji z dnia 7 stycznia 2008 r. o ustaleniu kapitału początkowego) , okresy składkowe w wymiarze 18 lat, 4 miesięcy i 10 dni, tj. 220 miesięcy oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 1 miesiąca i 16 dni tj. 1 miesiąca. Ustalony współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł dla ubezpieczonego 62,72 %.

/decyzja k.19 – 21 plik II akt ZUS/

Do stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej przed 1 stycznia 2009 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił wnioskodawcy okres zatrudnienia w Kopalni (...) od 16 września 1977 r. do 31 grudnia 1991 r. , co dało łącznie 13 lat , 4 miesięcy i 17 dni.

/okoliczność bezsporna/

W okresie od 5 września 1974 r. do 30 lipca 1977 r. W. K. zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy w Fabryce (...) K.. W. K. rozpoczął pracę w ww. zakładzie w dniu 5 września 1974 r. , kiedy to powierzono mu obowiązki formierza stażysty. W ramach powierzonych prac wnioskodawca zajmował się formowaniem ręcznym masy odlewniczej – przygotowywał formy , które następnie zalewał ciekłym metalem , pobieranym uprzednio z pieca za pomocą kadzi. Z dniem 1 grudnia 1974 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki rdzeniarza maszynowego ręcznego. W ramach wykonywanych prac W. K. zajmował się ręcznym przygotowywaniem rdzeni z masy krzemionkowej ( masę ubijał za pomocą młotka). Po przygotowaniu rdzenia, wnioskodawca przenosił go do pieca , gdzie był następnie wypiekany przez 3 godziny. Po wypieczeniu, wnioskodawca wyjmował rdzeń celem jego wystudzenia (po wystudzeniu rdzeń służył do zalewania masy). Z dniem 1 stycznia 1976 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki formierza maszynowego. W ramach wykonywanych prac W. K. zajmował się przygotowywaniem rdzeni z masy krzemionkowej, przy czym masa była ubijana za pomocą maszyny. Po przygotowaniu rdzenia, wnioskodawca przenosił rdzeń do pieca celem jego wypieczenia. Przygotowany w ten sposób rdzeń był następnie zalewany ciekłym metalem. Na hali produkcyjnej panowała wysoka temperatura oraz zapylenie. Ponadto pracownicy byli narażeni na odpryski metalu. Wykonując prace przy piecu wnioskodawca wyposażony był w spodnie ochronne oraz rękawice.

/świadectwo pracy k.4 – 4 odwrót plik III akt ZUS , dokumentacja osobowa wnioskodawcy k.26 , zeznania świadka A. W. min.00:28:52 – 00:44:53 rozprawy z dnia 12 kwietnia 2022 r. , płyta CD k.34 ,zeznania wnioskodawcy min.00:02:39 – 00:05:54 rozprawy z dnia 9 sierpnia 2022 r. , płyta CD k.52 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:08:53 – 00:25:48 rozprawy z dnia 12 kwietnia 2022 r. , płyta CD k.34/

W okresie od 5 lipca 1991 r. do 31 grudnia 1991 r. W. K. przebywał na zwolnieniu lekarskim ( w okresie od 16 września 1977 r. do 31 grudnia 1991 r. wnioskodawca był zatrudniony w Kopalni (...)).

/świadectwo pracy k.17 – 17 odwrót plik III akt ZUS , zaświadczenie k.18 plik III akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych wnioskodawcy, jak też w aktach organu emerytalnego, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu. Ponadto Sąd oparł się na zeznaniach świadka i wnioskodawcy, a także na złożonej do akt sprawy oryginalnej zachowanej dokumentacji pracowniczej odwołującego, albowiem dowody te wzajemnie ze sobą korelowały i tworzyły spójną, logiczną całość. Podkreślić należy, że świadek miał pełną wiedzę na temat charakteru pracy odwołującego w badanym okresie zatrudnienia albowiem pracował razem z wnioskodawcą w tym samym zakładzie pracy, a przy tym jest dla niego osobą obcą, a zatem nie miał żadnego interesu w tym, ażeby zeznawać na korzyść wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie od decyzji z dnia 27 maja 2021 r. zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 2 pkt. 5 i art.21 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2022 r. , poz. 1340) rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ( tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX, por. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15 – LEX 2044406).

Zgodnie z art.21 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl art. 23 ust.1 i 2 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Artykuł 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W literaturze podkreśla się, że wykładnia przepisu art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych nie może prowadzić do absurdalnego wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Przyjąć tym samym również należy, że rekompensata nie przysługuje tym ubezpieczonym, którzy zostali objęci ubezpieczeniem społecznym lub rozpoczęli służbę po 31 grudnia 1998 roku.

Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art.32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX).

Stosownie natomiast do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz. U. z 2022 r. , poz. 504 ), za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 ustawy emerytalnej stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.).

Z § 1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W świetle § 2 ust. 1 wskazanego rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...) ).

W niniejszym postępowaniu wnioskodawca domagał się ustalenia, że w spornym okresie zatrudnienia w Fabryce (...) K. od 5 września 1974 r. do 30 lipca 1977 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych i tym samym , po doliczeniu okresu uwzględnionego mu przez organ rentowy, spełnia warunki do przyznania rekompensaty.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Należy wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą § 2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60). Sąd nie jest zatem w żaden sposób związany oceną charakteru zatrudnienia pracownika dokonaną przez pracodawcę w wystawionym pracownikowi świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ma ono służyć jedynie celom dowodowym. Dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód (art. 233 § 1 k.p.c.) – vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2009 r., sygn. I UK 316/08, LEX nr 707858, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 r., sygn. akt III UK 213/10, LEX nr 950436).

Okresy pracy w warunkach szczególnych wskazane w powołanym wyżej rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach mogą być wykazywane przez zainteresowanego, przed Sądem wszelkimi środkami dowodowymi, a przewidzianymi przez kodeks postępowania cywilnego, a w szczególności dokumentami z osobowych akt pracowniczych, zeznaniami świadków, przesłuchaniem stron. Przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków przed organem rentowym nie jest dopuszczalne (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1985 roku - III UZP 5/85 LEX nr 14635, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 roku - (...)LEX nr 14630 uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku - III UZP 6/84 LEX nr 14625).

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii zasadnym stało się zatem ustalenie, czy praca wykonywana przez wnioskodawcę w Fabryce (...) K. w spornym okresie była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, o jakich mowa w cytowanych wyżej przepisach.

W toku niniejszej sprawy, na podstawie dowodów z zeznań świadka i wnioskodawcy oraz dokumentacji osobowej wnioskodawcy z ww. zakładu pracy Sąd ustalił, że w okresie od 5 września 1974 r. do 30 lipca 1977 r. W. K. wykonywał prace wskazane wykazie A do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w dziale III poz. 21 przygotowywanie mas formierskich i prace formierzy oraz rdzeniarzy. Stanowisko pracy wnioskodawcy wskazane jest także w załączniku nr 1 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa (...) Maszynowego, z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz.Urz (...) nr 1-3 poz 1) w wykazie A dział III poz. 43 (...) pieców rafinacyjnych, topielnych, formierni, urządzeń odpylających i odlewniczych pkt 6 - operator maszyn i urządzeń odlewniczych.

Z zeznań świadka który był zatrudniony w spornym okresie w Fabryce (...) K. oraz z zeznań skarżącego wynika, iż w ramach zatrudnienia wykonywał czynności polegające na przygotowywaniu form, bądź też rdzeni z masy krzemionkowej, które następnie zalewał ciekłym metalem, pobieranym uprzednio z pieca za pomocą kadzi. Co ważne , wnioskodawca nie wykonywał innych prac, a warunki pracy wymagały od niego pracy w odzieży ochronnej, w narażeniu na wysokie temperatury oraz zapylenie.

Pojęcie "pracy w warunkach szczególnych" jest pojęciem prawnym, co oznacza, że tylko praca skatalogowana w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jest pracą w warunkach szczególnych. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że praca w szczególnych warunkach, to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, Lex nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75).

Podsumowując, stwierdzić należy, że po uwzględnieniu spornego okresu zatrudnienia wnioskodawcy, niewątpliwie spełnia on wymóg co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Tym samym wnioskodawcy przysługuje prawo do spornego świadczenia.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie od decyzji z dnia 24 maja 2021 r. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art.173 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2020 r., poz. 53) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art.174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art.26 ust.3 dla osób w wieku 62 lat (art.173 ust.2 ww. ustawy). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art.173 ust.3 ww. ustawy).

Zgodnie z treścią art.174 ust.1 i 2 ww. ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.53, z uwzględnieniem ust.2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1. okresy składkowe, o których mowa w art.6,

2. okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 5,

3. okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Zgodnie z art.174 ust.2 a ( obowiązującym od 1 maja 2015 r.) przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2 ( tj. przy zastosowaniu przelicznika 1,3 za każdy rok).

Podstawę wymiaru kapitału początkowego, w myśl ust.3 art.174 ww. ustawy, ustala się na zasadach określonych w art. 5, 16, 17 ust.1 i 3 oraz art.18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1 stycznia 1999 roku.

Stosownie zaś do treści art.174 ust.3b ( w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2013 r.) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

W niniejszej sprawie wnioskodawca domagał się zaliczenia do kapitału początkowego okresu przypadającego od 16 listopada 1991 r. do 31 grudnia 1991 r. jako okresu składkowego, pomimo, że w okresie tym przebywał na zwolnieniu lekarskim.

Stanowisko wnioskodawcy nie znajduje jednak oparcia w przepisach prawa. Podkreślić należy, że ustawa z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1991 r., Nr 104, poz. 450 ze zm.), która weszła w życie 15 listopada 1991 r. wprowadziła nowe pojęcia tj. okresy składkowe i nieskładkowe. W myśl art.4 pkt 3 ww. ustawy okresem nieskładkowym był okres zwolnienia z opłacania składek z tytułu pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego chorobowego lub opiekuńczego. Skoro zatem począwszy od dnia 15 listopada 1991 r. doszło do zmiany stanu prawnego , to tym samym brak jest jakichkolwiek podstaw do zaliczenia okresu pobierania zasiłku chorobowego jako okresu składkowego. Podkreślić również należy, że zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa tj. treścią art. 6 ust. 1 punkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – za okresy składkowe uznane są przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które była opłacana składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne. Okresami składkowymi są zatem tylko okresy ubezpieczenia, czyli nie są takimi okresami, okresy gdy nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne - np. okresy pobierania zasiłków chorobowych. Zgodnie z art. 7 punkt 1 wymienionej ustawy okresami nieskładkowymi są okresy pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy i zasiłków chorobowych.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie od decyzji z dnia 24 maja 2021 r. , o czym orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS pocztą z aktami rentowymi wraz z pouczeniem, iż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wyroku z uzasadnieniem przysługuje mu prawo złożenia apelacji do tutejszego Sądu Okręgowego w Łodzi, które rozpoznaje Sąd Apelacyjny w Łodzi

S.B.