Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17.06.2024 r., ZUS (...) Oddział w Ł., odmówił W. B. zwrotu nienależnie opłaconych składek, które wpłynęły przed 11 kwietnia 2019 r. , w kwocie 15168,51 zł., z uwagi na przedawnienie prawa do ich zwrotu zgodnie z art. 24 ust. 6 g ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1230 ze zm.).

(decyzja w aktach ZUS k. 55)

Odwołanie od ww. decyzji złożył W. B., reprezentowany przez adwokata, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji, poprzez ustalenie, że składki w wysokości 15168,51 zł podlegają zwrotowi na rzecz wnioskodawcy jako świadczenia nienależnie pobrane przez ZUS oraz o zasądzenie od ZUS (...) Oddział w Ł. kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

(odwołanie k. 3-9)

W odpowiedzi na odwołanie ZUS (...) Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych razem z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

(odpowiedź na odwołanie k. 12)

W toku postępowania, strony podtrzymały zajęte stanowiska.

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił co następuje:

W. B. prowadził własną działalność gospodarczą od 1.09.1985 r. do 26.11.1995 r.

(niesporne)

W wyniku nie wywiązywania się z obowiązku opłacania składek, na koncie odwołującego się, jako płatnika składek, powstało zadłużenie za okres od 12/1993 r. do 10/1995 r. w kwocie 7111,74 zł plus odsetki za zwłokę.

(niesporne)

Ww. należność składkowa została skierowana, w latach 1994-1995, do przymusowego dochodzenia w drodze egzekucji administracyjnej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w K..

(niesporne)

W dniu 12.04.2000 r., należności składkowe, ponownie zostały skierowane do przymusowego dochodzenia w trybie egzekucji administracyjnej prowadzonej przez Dyrektora (...) Oddziału w Ł. ZUS na podstawie tytułów wykonawczych za okres 12/1993 r.-08/1995 r. oraz za okres 09/1995 r. -10/1995 r., który, wcześniej, nie był objęty postępowaniem egzekucyjnym. Na ich podstawie dokonano zajęcia świadczenia emerytalno – rentowego wnioskodawcy.

(niesporne)

W związku ze zbiegiem egzekucji administracyjnej do tego składnika majątku – łączne prowadzenie postępowania egzekucyjnego przejął postanowieniem z 26.06.2002 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w K..

(niesporne)

W dniu 31.10.2012 r. postępowanie zostało przejęte przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Skierniewicach.

(niesporne)

W. B. złożył 21.10.2019 r. wniosek o umorzenie zaległości składkowych wraz z odsetkami.

(niesporne)

W wyniku rozpoznania tego wniosku ZUS wydał decyzję z 31.12.2019 r. o odmowie umorzenia należności za okres 12/1993 r. – 10/1995 r.

(niesporne)

W zw. z ww. decyzją odwołujący wniósł 23.01.2020 r. o ponowne rozpoznanie jego wniosku.

(niesporne)

Po ponownym rozpoznaniu wniosku, ZUS wydał decyzję z 16.03.2020 r. ,utrzymującą w mocy decyzję z dnia 31.12.2019 r., o odmowie umorzenia należności z tytułu składek.

(niesporne)

Ww. decyzja została zaskarżona przez płatnika składek do WSA w Łodzi, który wyrokiem z 23.09.2020 r. (...) SA/Łd 444/20, uchylił zaskarżoną decyzję oraz wszystkie ją poprzedzające. Sąd , uchylając ww. decyzje, wskazał, że ZUS, prowadząc ponownie postępowanie, powinien wskazać czy składki uległy przedawnieniu czy nie i dopiero w przypadku uznania, że nie uległy przedawnieniu winien ustalić czy istnieją przesłanki do ich umorzenia. Sąd wezwał też ZUS do przedłożenia tytułów wykonawczych potwierdzających wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

(niesporne)

ZUS ustalił, że w aktach płatnika, nie ma tytułów wykonawczych wraz z dowodem ich doręczenia odwołującemu i w efekcie stwierdził, że nie ma możliwości ustalenia, kiedy nastąpiło przerwanie biegu terminu przedawnienia.

(niesporne)

Decyzją z 25.06.2021 r. ZUS odmówił wnioskodawcy umorzenia należności z tytułu składek.

(niesporne)

Płatnik składek zaskarżył ww. decyzję (...).07.2021 r. do WSA w Łodzi.

(niesporne)

Wyrokiem z 10.02.2022 r. WSA w Łodzi uchylił ww. zaskarżoną decyzję.

(niesporne)

Następnie, po ponownym rozpoznaniu wniosku płatnika z 21.10.2019 r. , ZUS - decyzją z 2.08.2022 r., odmówił , odwołującemu się, umorzenia należności z tytułu składek.

(niesporne)

W związku z tym, odwołujący się, złożył w dniu 19.08.2022 r., wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy, podnosząc, ponownie, kwestię przedawnienia należności.

(niesporne)

ZUS podtrzymał dotychczasowe stanowisko, wydając decyzję z 19.05.2023 r. - odmawiającą umorzenia należności.

(niesporne)

Płatnik składek złożył skargę na ww. decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł..

(niesporne)

W yrokiem z 29.11.2023 r. , WSA w Łodzi uchylił zaskarżoną decyzję z 19.05.2023 r. oraz, poprzedzającą ją, decyzję z 2.08.2022 r.

(niesporne)

W związku z podniesionymi zarzutami Sądu, dotyczącymi braku możliwości przedłożenia , w ramach postępowania, zaginionych tytułów wykonawczych za lata 12/1993 r.-08/1995 r. w ZUS przeprowadzono ponowne postępowanie, w wyniku którego Zakład ustalił, że aktualnie na koncie należności z tytułu składek uległy przedawnieniu i w efekcie umorzono postępowanie jako bezprzedmiotowe.

(niesporne)

Na skutek wniosku ZUS, komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Skierniewicach, postanowieniem z dnia 1.02.2024 r. umorzył postępowanie egzekucyjne, na podstawie art. 825 pkt 1 k.p.c.

W trakcie postępowania egzekucyjnego, komornik sądowy - do 14.02.2024 r. , wyegzekwował, tytułem spornych zaległości składkowych, za lata 1994-1995, wraz z odsetkami , łącznie kwotę 41609,27 zł z wpłat, tytułem emerytury odwołującego się, , a nadto koszty egzekucyjne, co razem daje kwotę 45146,75 zł.

(niesporne, zaświadczenie komornika k. 13-19 akt ZUS)

W dniu 9.04.2024 r. wnioskodawca, reprezentowany przez adwokata, złożył wniosek o zwrot wyegzekwowanych w ramach komorniczego postępowania egzekucyjnego wpłat na łączną kwotę 45146,75 zł, w tym na rzecz wierzyciela kwotę 41609,27 zł (należność plus odsetki), a z uwagi na to, ze egzekucja dotyczyła przedawnionych roszczeń wnioskodawca domagał się również zwrotu uiszczonych kosztów egzekucyjnych co daje łącznie kwotę 45146,75 zł i załączył zaświadczenie o dokonanych wpłatach wystawione przez komornika sądowego z dnia 14.02.2024 r.

(wniosek k. 1-6 akt ZUS, pełnomocnictwo k. 7 akt ZUS, postanowienie komornika z 1.02.2024 r. k. 9-11 akt ZUS, zaświadczenie k. 13-19 akt ZUS)

Po przeprowadzonej analizie, ZUS stwierdził, że w ramach postępowania egzekucyjnego do Zakładu wpłynęły wpłaty na łączną kwotę 41 609,27 zł.

(niesporne)

ZUS przekazał na rachunek wnioskodawcy wskazany we wniosku z 9.04.2024 r. kwotę 26 440,76 zł i poinformował odwołującego o przedawnieniu prawa do zwrotu kwoty 15 168,51 zł tytułem wpłat przed 11.04.2019 r. pismem z 27.05.2024 r.

(pismo k. 47 akt ZUS)

Zaskarżoną decyzją z dnia 17.06.2024 r. ZUS (...) Oddział w Ł. odmówił W. B. zwrotu nienależnie opłaconych składek, które wpłynęły przed 11 kwietnia 2019 r. w kwocie 15168,51 zł z uwagi na przedawnienie prawa do ich zwrotu zgodnie z art. 24 ust. 6 g ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1230 ze zm.).

(decyzja w aktach ZUS k. 55)

Powyższy stan faktyczny został odtworzony na podstawie niekwestionowanych dokumentów, których wartości dowodowej nie podważała żadna ze stron postępowania, a i Sąd z urzędu nie znalazł powodów by to czynić.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Spór w n/n sprawie ma charakter wyłącznie prawny.

Sąd Okręgowy przyjął, w świetle ustalonych faktów, że nie doszło do przedawnienia nienależnie pobranych składek od dnia ich opłacenia, jak twierdził pozwany, a w konsekwencji, że składki te mogą zostać zwrócone płatnikowi.

Błędnie ZUS uznał, że wpłaty, które wpłynęły przed 11.04.2019 r. w kwocie 15 168,51 zł uległy terminowi 5-letniego przedawnienia liczonego od dnia złożenia wniosku o zwrot powołując się na art. 24 ust. 6 g pkt 2 ustawy z dnia 17.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 497 ze zm.).

Zgodnie z art. 24 ust. 6 g ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, nienależnie opłacone składki ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia:

1) otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w ust. 6b;

2) opłacenia składek, w przypadku braku zawiadomienia, o którym mowa w ust. 6b.

Stosownie do art. 24 ust. 6a ustawy systemowej nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu przez ZUS z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku - na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik składek złoży wniosek o zwrot składek, z zastrzeżeniem art . 24 ust. 6c, 8 i 8d tej ustawy.

Zgodnie z obowiązującym, od 20 lipca 2011 r., art . 24 ust. 6b ustawy z systemowej (na skutek wejścia w życie ww. ustawy nowelizacyjnej), Zakład zawiadamia płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych składek, które zgodnie z ust. 6a tego artykułu mogą być zwrócone, chyba że nie przekraczają wysokości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym.

W myśl art. 24 ust. 6c cyt. ustawy po stwierdzeniu, że składki zostały nienależnie opłacone, płatnik składek może złożyć wniosek o ich zwrot.

Za słuszne należy uznać stanowisko, coraz szerzej wypowiadane w orzecznictwie sądów powszechnych, zgodnie z którym nie można odczytywać treści art. 24 ust. 6g ustawy systemowej w taki sposób, że w przepisie tym mamy do czynienia z podwójnym określeniem początku biegu terminu przedawnienia żądania zwrotu z ograniczeniem ustawowego terminu przedawnienia. Takie rozumienie tego przepisu, niewątpliwie korzystne dla organu, zwalniające organ z obowiązku dbałości o kontrolowanie prawidłowości wpłat, pozbawiałoby nałożony na organ obowiązek zawiadomienia w istocie jakiegokolwiek znaczenia prawnego, co jest nie do pogodzenia z czytelną intencją ustawodawcy.

Przepisu art. 24 ust. 6g nie można bowiem wykładać w oderwaniu od treści art. 24 ust. 6b, który to przepis stanowi jednoznacznie, że zakład zawiadamia płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych składek, które zgodnie z ust. 6a mogą być zwrócone, chyba że nie przekraczają wysokości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym. (zob. postanowienie SN z 22.05.2024 r., (...) 240/23, LEX nr 3735929).

Tak wykładnia gramatyczna, systemowa jak i funkcjonalna nie pozwala w związku z powyższym na budowanie innego wniosku, niż taki, że przepis art. 24 ust. 6g pkt 2 odnosi się wyłącznie do tych składek, co do których z uwagi na ich niską wartość (nie przekraczającą kosztów upomnienia) Zakład nie ma obowiązku dokonywania zawiadomienia płatnika składek o nadpłacie.

Dokonując wykładni ww. przepisów ustawy systemowej wskazać dodatkowo należy, że pojęcie nienależnie opłaconej składki nie zostało zdefiniowane w ustawie systemowej, na co zwrócił uwagę już Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 26 maja 2010 r. (sygn. P 29/08), wskazując, że "nienależnie opłacona składka" nie stanowi składki ustalonej w oparciu o zasady określone w art. 15-32 ustawy systemowej, czyli obowiązkowego świadczenia w ramach stosunku ubezpieczenia społecznego. W wyroku tym chodziło o naruszenie zasady równości co do długości terminów przedawnienia, a nie sposobu czy określenia początku ich liczenia (por. M. Jackowski: Przegląd orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Palestra 2010 nr 7-8, s. 271; L. Garlicki: Przegląd orzecznictwa Trybunału Kontytucyjnego za 2010 rok, Przegląd Sądowy 2011 nr 9, s. 108; podobnie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 kwietnia 2012 r., P 41/11; OTK-A 2012 Nr 4, poz. 41). Należy przy tym zauważyć, że obowiązująca regulacja została w podstawowych elementach ukształtowana w ustawie z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 138, poz. 808 z późn. zm.), która znowelizowała ustawę systemową właśnie w wykonaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego, P 29/08. Trudno więc wyprowadzić z tego wniosek, że nowelizacja mająca na celu zrealizowanie wykładni przedstawionej w ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego doprowadziła do naruszenia zasad wynikających z tego wyroku.

W piśmiennictwie uznaje się, że pojęcie "nienależnie opłacona składka" obejmuje zarówno przypadki, w których istniała podstawa prawna świadczenia składkowego, ale zostało ono spełnione w kwocie wyższej niż należna (nadpłata), jak również w przypadku opłacenia składki bez podstawy prawnej (Komentarz do art. 24 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pod red. Beaty Gudowskiej, wyd. 2, Legalis).

Także doktryna wyraża tożsame stanowisko wskazując, że ustawą z 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 138, poz. 808) od 20 lipca 2011 r. określono przede wszystkim wyraźnie termin początkowy biegu terminu przedawnienia, przyjmując w art. 24 ust. 6g, że będzie to albo data otrzymania od ZUS zawiadomienia o kwocie nienależnie opłaconych składek, albo - w razie braku takowego zawiadomienia - dzień opłacenia składek. Powyższe zawiadomienie jest kierowane do płatnika składek, jeśli nienależnie opłacone składki przekraczają wysokość kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym (Komentarz do art. 24 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pod red. Beaty Gudowskiej, wyd. 2, Legalis).

Wskazać, także, należy, że Sąd Najwyższy , w wyroku z 6.09.2023 r., I (...) 37/23, (OSNP 2024, nr 8, poz. 84), stwierdził, że nienależnie opłacone składki ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia otrzymania przez płatnika zawiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o kwocie składek, które mogą być zwrócone, jeżeli przekracza ona dziesięciokrotność kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 24 ust. 6g pkt 1 w związku z ust. 6b ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r., poz. 497 z późn. zm.). Jedynie w przypadku braku takiego zawiadomienia, termin przedawnienia zwrotu nienależnych składek biegnie od ich opłacenia (art. 24 ust. 6g pkt 2 tej ustawy).

Takie stanowisko jest prezentowane we wcześniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 8 września 2015 r., (...) UK 405/14 (LEX nr 1809869) stwierdził, że w razie dokonania przez organ rentowy zawiadomienia, o którym mowa w art. 24 ust. 6g pkt 1 u.s.u.s., nie ma zastosowania art. 24 ust. 6g pkt 2 tej ustawy. Z przepisów wynika bowiem wyraźnie termin początkowy biegu terminu przedawnienia nienależnie opłaconych składek, gdyż przyjęto w nich, że będzie to albo data otrzymania od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zawiadomienia o kwocie nienależnie opłaco¬nych składek ( art. 24 ust. 6g pkt 1 u.s.u.s.), albo - w razie braku takowego zawiadomienia - dzień opłacenia składek ( art. 24 ust. 6g pkt 2 u.s.u.s.). R. legis wskazanych przepisów miała na celu między innymi umożliwienie zwrotu nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne w sytuacji, gdy żądanie zwrotu nadpłaconych składek jest wynikiem prawomocnego orzeczenia stwierdzającego brak podstawy do opłacenia składek (nienależnego opłacenia składek), które zgodnie z art. 24 ust. 6a ustawy systemowej mogą być zwrócone, chyba że nie przekraczają wysokości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym.

Ważne jest dostrzeżenie, że płatnik składek może złożyć wniosek o zwrot składek, dopiero po stwierdzeniu przez organ rentowy, że składki zostały nienależnie opłacone. Czyli płatnik składek nie może (skutecznie) złożyć wniosku o zwrot nienależnie opłaconych składek bez stwierdzenia (przed stwierdzeniem) przez ZUS w zawiadomieniu, że składki zostały nienależnie opłacone ( art. 24 ust. 6c ustawy systemowej).

Wykładnia ta jest konsekwentnie podtrzymywana w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w postanowieniu z dnia 9 lutego 2023 r., (...) 91/22 (LEX nr 3525785) zauważył, że procedura zwrotu nienależnie opłaconych składek została uregulowana w ustawie systemowej bardzo szczegółowo. ZUS ma obowiązek zawiadomić płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych składek, które zgodnie z art. 24 ust. 6a u.s.u.s. mogą być zwrócone, jeżeli kwota zwrotu jest wyższa niż wysokość kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym. Skoro tak, to na ZUS spoczywa obowiązek zawiadomienia płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych składek, które mogą być zwrócone, to też ZUS jest podmiotem odpowiedzialnym za ustalenie, w jakiej kwocie nienależnie opłacone składki powinny być zwrócone (stwierdza nadpłatę). Momentem początkowym procedury zwrotu jest więc zawiadomienie, o którym mowa w art. 24 ust. 6b ustawy systemowej, co potwierdza też brzmienie art. 24 ust. 6g pkt 1 tej ustawy, zgodnie z którym nienależnie opłacone składki ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia otrzymania tego zawiadomienia.

Taki pogląd przyjmowany jest, również, w orzecznictwie (także najnowszym) sądów powszechnych. Warto chociażby wskazać, że w wyroku z dnia 15 listopada 2018 r., III AUa 103/18 (LEX nr 2638830) Sąd Apelacyjny w Łodzi uznał, że art. 24 ust. 6g pkt 2 u.s.u.s. odnosi się wyłącznie do tych składek, co do których z uwagi na wartość Zakład nie ma obowiązku dokonywania zawiadomienia. Obowiązkiem organu rentowego, wynikającym z art. 24 ust. 6b tej ustawy, jest zatem zawiadomienie płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych składek, które zgodnie z art. 24 ust. 6a mogą być zwrócone. Jedyną okolicznością zwalniającą jest wysokość składek podlegających zwrotowi, która nie przekracza wysokości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Apelacyjny w Łodzi podkreśla przy tym, że nie można odczytywać treści art. 24 ust. 6g ustawy systemowej, w ten sposób, iż mamy w nim w istocie podwójne określenie początku biegu terminu przedawnienia żądania zwrotu, z ograniczeniem do ustawowego terminu przedawnienia, niezależnie od tego, w jakiej dacie nastąpi zawiadomienie. Takie rozumienie tego przepisu, niewątpliwie korzystne dla organu rentowego, zwalnia organ rentowy z obowiązku dbałości o kontrolowanie prawidłowości wpłat i pozbawia w istocie nałożony obowiązek zawiadamiania o nadpłacie praktycznie jakiegokolwiek znaczenia prawnego, bowiem niezależnie kiedy nastąpiłoby zawiadomienie i tak byłby taki sam okres, za jaki byłoby możliwe żądanie zwrotu. Nie ma nic wspólnego z treścią rzeczonego przepisu (podobnie w wyrokach: Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24 czerwca 2015 r., III AUa 1228/14, LEX nr 1814810; Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 lutego 2019 r., III AUa 1420/18, LEX nr 2669712; Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 lutego 2021 r., III AUa 590/19, LEX nr 3338715; Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 marca 2021 r., III AUa 604/20; LEX nr 3410262; Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 30 czerwca 2021 r., III AUa 114/21, LEX nr 3290066; Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 6 października 2022 r., III AUa 511/21; LEX nr 3451082; Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 grudnia 2022 r., III AUa 239/22, LEX nr 3550304). Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 27 kwietnia 2021 r., III AUa 597/20 (LEX nr 3191425) stwierdził jednoznacznie, że termin przedawnienia roszczenia o zwrot nadpłaconych składek biegnie od dnia opłacenia składek, ale tylko tych składek, co do których organ rentowy nie miał obowiązku zawiadomienia o ich istnieniu, to jest których wysokość nie przekraczała kosztów upomnienia.

W konsekwencji powyższych rozważań, Sąd Okręgowy stwierdził, że, w ustalonym stanie faktycznym, spór dotyczy składek, które nie były przedawnione, a ich wysokość dotyczy kwoty 15 168,51 zł a zatem kwoty przekraczającej wysokość kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki (...) z 5.01.2021 r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia, o których mowa w art. 15 par. 1 ustawy z 17.06.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – gdzie określono, że wynosi 16 zł. A zatem pozwany organ rentowy nie został zwolniony z obowiązku zawiadomienia płatnika po wydaniu decyzji z 22.01.2024 r. o kwocie podlegającej zwrotowi, czego ZUS do tej pory nie zrobił. Trafnie odwołujący argumentował, że gdyby ZUS doręczył to zawiadomienie, do czego był zobowiązany, to dopiero od daty jego otrzymania biegłby 5-letni termin przedawnienia z art. 24 ust. 6 g ustawy systemowej. Błędy i zaniechania organu rentowego w zakresie procedury zwrotu składek nienależnie uiszczonych nie mogą usprawiedliwiać zastosowania błędnych podstaw prawnych – co przesądza o tym, że ZUS nie jest uprawniony do powoływania się na art. 24 ust. 6g pkt 2 ustawy systemowej, tak jak to zrobił w zaskarżonej decyzji i odpowiedzi na odwołanie. W ocenie Sądu nie sposób się tym samym zgodzić z argumentacją pozwanego, gdyż bieg terminu przedawnienia należało liczyć od zawiadomienia płatnika o kwocie nienależnych składek, a nie od daty ich uiszczenia, zatem stanowisko organu rentowego w tym zakresie należało uznać za nieprawidłową.

W art. 24 ust. 6 d ustawy systemowej postanowiono, że nienależnie opłacone składki podlegają zwrotowi w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku, o którym mowa w ust. 6c. Zwrot następuje w formie bezgotówkowej na rachunek bankowy płatnika składek zewidencjonowany na koncie płatnika składek. W przypadku braku płatnika składek nienależnie opłacone składki podlegają zwrotowi następcy prawnemu w terminie i na zasadach określonych dla płatnika składek.

Zgodnie z art. 24 ust. 6 e ww. ustawy, jeżeli nienależnie opłacone składki nie zostaną zwrócone w terminie określonym w ust. 6d, podlegają oprocentowaniu w wysokości równej odsetkom za zwłokę pobieranym od zaległości podatkowych, od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 6c.

Mając na uwadze powyższe, według Sądu Okręgowego, odwołanie jest zasadne, albowiem sporna zaległość dotyczyła lat 1994-1995, a w aktach sprawy , brak jest dowodu doręczenia tytułów wykonawczych w oparciu o które komornik sądowy prowadził egzekucję ze świadczenia emerytalnego płatnika składek. W drodze egzekucji sądowej wyegzekwowano kwotę 45 146,75 zł, a w tym na rzecz wierzyciela 41 609,27 zł (należności i odsetki) oraz koszty egzekucji. Powód dowiedział się o tym, że jest uprawniony do żądania zwrotu przedawnionych należności od organu rentowego w lutym 2024 r. kiedy ostatecznie ZUS wydał decyzję, w której powołał się na przedawnienie należności. ZUS nie wykazał, że miał podstawę prawną do egzekwowania należności od płatnika skoro nie wykazał, że przerwał bieg terminu przedawnienia czynności dokonanymi w latach 1994-1995 czy w 2000 r. Brak jest podstawy prawnej do takiego wzbogacenia przez pozwanego, a zatem żądaną kwotę 15 168,51 zł należy zwrócić odwołującemu się wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 11 kwietnia 2024 r.

Z tego względu, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję, o czym orzekł , jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach postępowania, na które złożyły się wyłącznie koszty zastępstwa adwokackiego powoda poniesione w n/n sprawie, orzeczono w punkcie 2 sentencji wyroku zgodnie z art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 w związku z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1964), uwzględniając wartość przedmiotu sporu. O ustawowych odsetkach za opóźnienie orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 [1] k.p.c.