Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 czerwca 2021 roku, znak: (...)-2006, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 27 maja 2021 roku, odmówił J. G. ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku, ponieważ przedłożone dowody nie spełniały wymogów formalnych.

/decyzja z dnia 28 czerwca 2021 roku o odmowie ponownego ustalenia kapitału początkowego – załączone akta rentowe/

Decyzją z dnia 28 czerwca 2021 roku, znak: ENP/10/053209962, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 29 kwietnia 2021 roku oraz z dnia 27 maja 2021 roku, zgodnie z oświadczeniem z dnia 27 maja 2021 roku, odmówił J. G. prawa do przeliczenia świadczenia.

Organ rentowy wskazywał, iż na potwierdzenie wynagrodzeń w Jednostce Wojskowej, do wniosku o ustalenie kapitału początkowego J. G. złożyła zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. Do wniosku o przeliczenie kapitału początkowego z dnia 29 kwietnia 2021 roku oraz z dnia 27 maja 2021 roku J. G. złożyła wyciągi z list płac oraz kserokopie angaży i wyciągów z rozkazu dziennego. Przedstawione wyciągi z list płac potwierdzają wysokość wynagrodzeń wykazanych w zaświadczeniu. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, iż pozostałe dokumenty nie spełniały warunku określonego w rozporządzeniu. Wobec powyższego, organ rentowy ostatecznie uznał, iż wysokość emerytury ustalona na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych będzie nadal wypłacana w dotychczasowej wysokości.

/decyzja odmowna z dnia 28 czerwca 2021 roku – załączone akta rentowe/

W dniu 16 lipca 2021 roku odwołanie od powyższej decyzji złożyła J. G.. Skarżąca wnosiła o przyjęcie do wyliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego zarobków za lata 1981, 1983 oraz 1987 na podstawie dostępnej dokumentacji, w tym dokumentów przedłożonych przez wnioskodawczynię w dniach 29 kwietnia 2021 roku oraz 27 maja 2021 roku.

/odwołania – k. 3, k. 3 akt połączonej sprawy VIII U 1915/21/

W odpowiedziach na odwołania złożonych w dniu 2 sierpnia 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. wniósł o oddalenie odwołań wywodząc, jak w zaskarżonych decyzjach.

/odpowiedzi na odwołania – k. 4-5 akt połączonej sprawy VIII U 1915/21/

Zarządzeniem z dnia 10 września 2021 roku, sprawa z odwołania od decyzji odmownej z dnia 28 czerwca 2021 roku w sprawie emerytury została połączona do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą z odwołania od decyzji z dnia 28 czerwca 2021 roku o odmowie ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego.

/zarządzenie – k. 7 akt połączonej sprawy VIII U 1915/21/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni J. G. urodziła się w dniu (...).

/bezsporne/

W dniu 26 stycznia 2021 roku J. G. złożyła wniosek o emeryturę.

/wniosek – k. 1-6 załączonych akt rentowych/

Decyzją z dnia 3 lutego 2021 roku, znak: (...)-2006, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. z urzędu ponownie ustalił wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku, który wyniósł 71.473,82 zł. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego został określony na 53,40%.

/decyzja z dnia 3 lutego 2021 roku – k. 46-47 załączonych akt rentowych/

Decyzją z dnia 24 lutego 2021 roku, znak: EOK/10/053209962, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 26 stycznia 2021 roku, ustalił J. G. okresową emeryturę kapitałową od dnia 24 lutego 2021 roku tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

/decyzja z dnia 24 lutego 2021 roku – k. 9-10 załączonych akt rentowych/

Decyzją z dnia 25 lutego 2021 roku, znak: ENP/10/053209962, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 26 stycznia 2021 roku, przyznał J. G. emeryturę od dnia 24 lutego 2021 roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Według decyzji, emerytura z FUS przysługiwała od dnia 1 marca 2021 roku w kwocie – 1.601,20 zł, natomiast okresowa emerytura po waloryzacji w kwocie 119,73 zł.

W decyzji podano, iż miesięcznie wysokość świadczenia do wypłaty wynosiła 1.440,86 zł.

/decyzja z dnia 25 lutego 2021 roku – k. 11-13 załączonych akt rentowych/

W dniu 29 kwietnia 2021 roku oraz w dniu 27 maja 2021 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego i emerytury.

/wnioski – załączone akta rentowe/

W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. wydał zaskarżone decyzje z dnia 28 czerwca 2021 roku.

/decyzja z dnia 28 czerwca 2021 roku o odmowie ponownego ustalenia kapitału początkowego – załączone akta rentowe, decyzja odmowna z dnia 28 czerwca 2021 roku – załączone akta rentowe/

W okresie od dnia 10 września 1980 roku do dnia 31 maja 1987 roku wnioskodawczyni J. G. była zatrudniona w Jednostce Wojskowej nr (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na następujących stanowiskach:

- od dnia 10 września 1980 roku do dnia 31 grudnia 1980 roku – kelnerka;

- od dnia 1 stycznia 1981 roku do dnia 31 maja 1987 roku – księgowa.

/dokumentacja znajdująca się w załączonym oryginale akt osobowych wnioskodawczyni J. G./

Rozkazem dziennym z dnia 24 III 1983 roku podwyższono wynagrodzenie wnioskodawczyni od 1 I 1983 roku do kwoty 5.200,- zł (rozkaz dzienny k.71).

Rozkazem dziennym z dnia 2 V 1984 roku podwyższono wynagrodzenie wnioskodawczyni od 1 I 1984 roku do kwoty 6.400,- zł i 60% premię (rozkaz dzienny k.71).

Rozkazem dziennym z dnia 13 IX 1984 roku przyznano wnioskodawczyni wynagrodzenie za wykonanie rozszerzonych obowiązków związanych z prowadzeniem ewidencji gospodarki rolnej – do 10 godzin miesięcznie – 36 zł godzinę. Wynagrodzenie miało być wypłacone z wyrównaniem od 1 I 1984 roku (wyciąg z rozkazu k.30).

Na mocy rozkazu z 7 III 1985 roku wnioskodawczyni otrzymała nagrodę pieniężną z funduszu podstawowych nagród w kwocie 2.000,- zł (wyciąg z rozkazu k.88).

Od 1 III 1986 roku podwyższono wnioskodawczyni wynagrodzenie do kwoty 13.600,- zł plus premia 20% (wyciąg z rozkazu k.82).

Od 1 IV 1986 roku odwołująca została zatrudniona w dodatkowym wymiarze 20 godzin miesięcznie prowadzeniem księgowości przykoszarowej gospodarki rolnej w kwocie 91,68 zł/h (wyciąg z rozkazu k.79).

Za duże zaangażowanie ubezpieczonej przyznano premię motywacyjną w kwocie 8.100,- zł, na mocy rozkazu z 10 IX 1986 roku (rozkaz k.81).

Wnioskodawczyni przedstawiła wyciągi z listy płac, w których wymienione były następujące składniki:

- za 1981 rok: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek na godziny nocne, premia i zasiłek chorobowy;

- za 1982 rok: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za szczególne właściwości, premia oraz rekompensaty za chleb oraz Eu i M;

- za 1984 roku: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za szczególne właściwości, wysługa lat, premia;

- za 1985 rok: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za szczególne warunki, dodatek MON, premia oraz rekompensata;

- za 1986 rok: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za szczególne warunki, dodatek MON, premia oraz rekompensata (wyciąg z list plac k.55, 69-70, 77, 87

Na podstawie dokumentacji osobowo – płacowej wnioskodawczyni, w powyższym okresie zatrudnienia J. G. uzyskała następujące kwoty wynagrodzenia, które podlegają uwzględnieniu w procesie ustalania wartości kapitału początkowego:

- w 1980 roku – 6.482,00 zł;

- w 1981 roku – 51.040,00 zł;

- w 1982 roku – 82.195,00 zł;

- w 1983 roku – 104.520,00 zł;

- w 1984 roku – 149.961,00 zł;

- w 1985 roku – 171.297,00 zł;

- w 1986 roku – 221.840,00 zł;

- w 1987 roku – 268.503,00 zł.

/dokumentacja znajdująca się w załączonym oryginale akt osobowych wnioskodawczyni J. G., załączone oryginały list płac, zaświadczenie z dnia 1 kwietnia 2021 roku – załączone akta rentowe, wyciągi z list płac z dnia 1 kwietnia 2021 roku – załączone akta rentowe, wyciąg z rozkazu dziennego z dnia 8 stycznia 1981 roku – załączone akta rentowe, wyciąg z rozkazu dziennego z dnia 22 stycznia 1985 roku – załączone akta rentowe, wyciąg z rozkazu dziennego z dnia 2 maja 1984 roku – załączone akta rentowe, wyciąg z rozkazu dziennego z dnia 14 maja 1986 roku – załączone akta rentowe, wyciąg z rozkazu dziennego z dnia 10 września 1986 roku – załączone akta rentowe, hipotetyczne wyliczenia wysokości kapitału początkowego – k. 157-161, umowa o pracę z dnia 1 grudnia 1984 roku, umowa o pracę z dnia 17 września 1986 roku, angaże z dnia 24 listopada 1982 roku oraz z dnia 24 marca 1983 roku w załączonym oryginale akt osobowych J. G./

W okresie od dnia 1 czerwca 1987 roku do dnia 19 października 1993 roku J. G. zatrudniona była w Jednostce Wojskowej nr (...) w Ł..

Z tego tytułu, wnioskodawczyni uzyskała w 1987 roku łączną kwotę wynagrodzenia w wysokości 172.355,00 zł, z kolei w 1988 roku – 352.639,00 zł.

/zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z dnia 9 czerwca 2005 roku – k. 13 załączonych akt rentowych/

W okresie od dnia 10 listopada 1993 roku do dnia 16 lutego 1995 roku wnioskodawczyni J. G. zarejestrowana była w Powiatowym Urzędzie Pracy nr 2 w Ł.. Z tego tytułu J. G. pobierała zasiłek dla bezrobotnych od dnia 11 listopada 1993 roku do dnia 10 listopada 1994 roku.

Łączna kwota wynagrodzenia oraz świadczeń pieniężnych J. G. wyniosła w 1993 roku – 2.439.000,00 zł, z kolei w 1994 roku – 17.911.000,00 zł.

/zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy – k. 7 załączonych akt rentowych/

Przyjmując powyższe wynagrodzenia, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyliczony z lat 1981-1988 oraz 1993-1994 wynosi 59,48%, z kolei kapitał początkowy określony na dzień 1 stycznia 1999 roku – 75.045,63 zł i podlega waloryzacji.

Uwzględniając do obliczenia wysokości emerytury:

- kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji 61.544,57 zł;

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 357.135,56 zł;

- średnie dalsze trwanie życia – 261,50 m-cy;

emerytura na dzień przyznania tj. 24 lutego 2021 roku wynosi 1.601,07 zł, natomiast po waloryzacji od dnia 1 marca 2023 roku – 2.050,09 zł.

/informacja organu rentowego – k. 156-156v, hipotetyczne wyliczenia wysokości kapitału początkowego – k. 157-161/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił na podstawie powołanych dowodów, na które składała się dokumentacja załączona do akt niniejszego postępowania (w tym oryginał akt osobowych J. G., jak również oryginały list płac) oraz znajdującą się w aktach organu rentowego.

Przed zamknięciem rozprawy wnioskodawczyni nie kwestionowała hipotetycznych wyliczeń wysokości kapitału początkowego oraz emerytury dokonanych przez organ rentowy w oparciu o zgromadzoną dokumentację osobowo – płacową J. G.. Należy jednak zaznaczyć, iż powyższa symulacja wysokości świadczeń nie uwzględnia tych składników wynagrodzenia uzyskanych w spornych latach przez skarżąca, od których nie istniał obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne. Wśród tych składników znalazły się następujące kwoty: 3.960,00 zł dodatkowego wynagrodzenia z wyciągu z rozkazu dziennego nr 181/84 z dnia 13 września 1984 roku, 2000,00 zł nagrody pieniężnej wynikającej z wyciągu z rozkazu dziennego nr 47/85 z dnia 7 marca 1985 roku i 16.502,40 zł dodatkowego uposażenia z wyciągu z rozkazu dziennego nr 181/86 z dnia 18 września 1986 roku. W konsekwencji, Sąd, podczas ustalania stanu faktycznego nie mógł oprzeć się na powołanych wyżej dokumentach, na podstawie których pracodawca przyznawał J. G. określone składniki pieniężne.

Ostatecznie, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego został określony na 59,48%, z kolei kapitał początkowy wyliczony na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł 75.045,63 zł i podlega waloryzacji. Przy uwzględnieniu kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji 61.544,57 zł, kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 357.135,56 zł, średniego dalszego trwanie życia – 261,50 m-cy, emerytura J. G. na dzień przyznania tj. 24 lutego 2021 roku wynosi 1.601,07 zł, natomiast po waloryzacji od dnia 1 marca 2023 roku – 2.050,09 zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie w części.

Stosownie do treści art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /według stanu prawnego obowiązującego na dzień wydania spornej decyzji – t.j. Dz. U. z 2021 r. , poz. 291 ze zm., dalej: ustawa emerytalna/, prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli:

1)  po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość;

decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;

dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie;

decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność;

przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.

Zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 ustawy emerytalnej, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (art. 173 ust. 2 ww. ustawy).

Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art. 173 ust. 3 ww. ustawy).

W art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej wskazano, że kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z art. 174 ust. 2 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1)  okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Stosownie do art. 174 ust. 3 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Na podstawie ust. 7 analizowanego przepisu, do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią art. 174 ust. 8 ustawy emerytalnej, przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei, w myśl art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Wnioskodawczyni J. G. urodziła się w dniu (...), a zatem jej emerytura musiała zostać ustalona w oparciu zasady określone w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl art. 26 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 (podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust.1a i 1b oraz art. 185) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Zgodnie z treścią § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz. 1412), środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja § 21 ust. 1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz. 49) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego /tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 roku - III AUr 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 sierpnia 1993 roku - III AUr 294/93, PS - wkład. 1994/3/6/.

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń, czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru.

Podkreślić należy, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą, a jego konkretnym pracownikiem. Zatem jedynie wynagrodzenie wnioskodawczyni ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje przypuszczenie, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, a następnie kwoty świadczenia emerytalnego. Sąd nie może ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy też hipotetycznych wyliczeń. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna.

Istota niniejszego postępowania sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy możliwym jest przyjęcie przy wyliczaniu kapitału początkowego i emerytury ubezpieczonej innych wartości wynagrodzenia tj. wartości wynagrodzenia uzyskiwanego przez ubezpieczoną w okresie zatrudnienia w Jednostce Wojskowej nr (...) w Ł.. Nie ulegało bowiem wątpliwości, że wartość kapitału początkowego J. G. przekłada się bezpośrednio na wysokość należnego jej świadczenia emerytalnego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, do ustalenia wartości kapitału początkowego wnioskodawczyni uwzględnił 13 lat, 2 miesiące okresów składkowych, 1 miesiąc okresów nieskładkowych oraz 4 lata i 6 miesięcy okresów opieki nad dziećmi. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego wnioskodawczyni organ rentowy przyjął wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. z lat 1981 – 1994 ze wskaźnikiem wysokości kapitału początkowego wynoszącym 53,40%. Do określenia podstawy wymiaru kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych wziął pod uwagę wynagrodzenie ze znajdujących się w aktach dokumentach płacowych. Organ rentowy podnosił, iż w dniu 29 kwietnia 2021 roku oraz w dniu 27 maja 2021 roku J. G. przedłożyła potwierdzone przez Archiwum Wojskowe w T. za zgodność z oryginałem wyciągi z rozkazu dziennego i list płac oraz angaże, a wynagrodzenia wynikające z tej dokumentacji pokrywały się z kwotami wynagrodzenia wskazanymi w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podnosił, iż nie uwzględnił kwot dodatków na podwyżkę uznaniową w wysokości 400,00 zł od dnia 1 września 1986 roku oraz premii motywacyjnej w wysokości 8.100,00 zł, gdyż nie zostały uwzględnione w wyciągu z list płac z dnia 1 kwietnia 2021 roku. Organ rentowy zaznaczał także, iż rozkazy dzienne, na mocy których przyznawano odwołującej premię i nagrodę nie spełniały przesłanek określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe.

J. G. kwestionowała powyższe stanowisko organu rentowego wnosząc o uwzględnienie do wyliczenia wysokości kapitału początkowego, a w konsekwencji emerytury otrzymywanych przez nią w spornym okresie dodatkowych składników wynagrodzenia (premii, dodatków za szczególne warunki pracy, rekompensat, wynagrodzenia z tytułu wysługi lat, dodatkowego wynagrodzenia za pracę w ramach wykonywania rozszerzonych obowiązków związanych z prowadzeniem ewidencji gospodarki rolnej).

W toku postępowania Sąd zwrócił się do Archiwum Wojskowego w T. o nadesłanie akt osobowych i płacowych wnioskodawczyni z zatrudnienia w Jednostce Wojskowej nr (...) w Ł. w latach 1980-1987.

Nadto, Sąd zobowiązał organ rentowy do sporządzenia dwóch symulacji świadczeń wnioskodawczyni w najkorzystniejszym wariancie przy przyjęciu 1) wszystkich wniosków J. G. oraz 2) zasadniczej wysokości wynagrodzenia za okres od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 31 maja 1987 roku w kwocie 13.600,00 zł.

W tym miejscu trzeba zaznaczyć, iż wbrew twierdzeniom organu rentowego, wyciąg z rozkazu dziennego stanowi dokument, na podstawie którego można było ustalić wynagrodzenie rzeczywiście uzyskiwane w spornym okresie przez ubezpieczoną. Z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz. 1412) wprost bowiem wynika, iż środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury jest także inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wyciąg z rozkazu dziennego jest w istocie dokumentem tożsamym z angażem pracowniczym podlega uwzględnieniu na podobnych zasadach. Jeśli niewątpliwa i stała jest wysokość elementu oraz częstotliwość jego wypłacania należy przyjąć go do podstawy wyliczenia wysokości wynagrodzenia podlegającego uwzględnieniu przy obliczaniu wysokości emerytury czy kapitału początkowego. Jedyną przyczyną, dla której taki element nie powinien zostać uwzględniony jest fakt braku obowiązku składkowego.

Wobec powyższego uwzględnieniu podlegają również dane z wyciągów z list płac. W ocenie sądu dokumenty te w sposób jednoznaczny i pewny wskazują kwoty faktycznie wypłaconych wynagrodzeń.

W wykonaniu zobowiązania Sądu organ rentowy podczas ustalania wartości kapitału początkowego przyjął dwa warianty. W pierwszym uwzględnił wynagrodzenie wnioskodawczyni za 1980 rok w kwocie 6.482,00 zł (wynagrodzenie z wyciągu z list płac z dnia 1 kwietnia 2021 roku w wysokości 6.234,00 zł oraz dodatkową należność z zaświadczenia z dnia 1 kwietnia 2021 roku w wysokości 248,00 zł), za 1981 rok w kwocie 51.040,00 zł (wynagrodzenie z wyciągu z rozkazu dziennego z dnia 8 stycznia 1981 roku), za 1982 roku w kwocie 82.195,00 zł (wynagrodzenie z wyciągu z list płac z dnia 1 kwietnia 2021 roku w wysokości 79.195,00 zł oraz dodatkową należność z zaświadczenia z dnia 1 kwietnia 2021 roku w wysokości 3.000,00 zł), za 1983 rok w kwocie 88.920,00 zł (wynagrodzenie z angaży przedłożonych przy wniosku pierwszorazowym), za 1984 rok w kwocie 153.921,00 zł (wynagrodzenie z wyciągu z list płac z dnia 1 kwietnia 2021 roku, wynikające z wyciągu z rozkazu dziennego z dnia 22 stycznia 1985 roku, umowy o pracę z dnia 1 grudnia 1984 roku, wyciągu z rozkazu dziennego z dnia 2 maja 1984 roku oraz wyciągu z rozkazu dziennego z dnia 13 września 1984 roku), za 1985 rok w kwocie 171.327,00 zł (wynagrodzenie z wyciągu z list płac z dnia 1 kwietnia 2021 roku w wysokości 169.327,00 zł oraz wynikające z wyciągu z rozkazu dziennego z dnia 7 marca 1985 roku), za 1986 rok w wysokości 220.650,00 zł (wynagrodzenie z wyciągu z list płac z dnia 1 kwietnia 2021 roku, wynikające z wyciągu z rozkazu dziennego z dnia 14 maja 1986 roku, umowy o pracę z dnia 17 września 1986 roku, wyciągu z rozkazu dziennego z dnia 18 września 1986 roku oraz z wyciągu z rozkazu dziennego z dnia 10 września 1986 roku), za okres od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 31 maja 1987 roku wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 13.600,00 zł. W wariancie pierwszym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 57,94%, z kolei kapitał początkowy – 74.138,57 zł (po waloryzacji 352.818,94 zł), a emerytura po waloryzacji od dnia 1marca 2023 roku – 1.651,75 zł (przed waloryzacją 1.584,56 zł).

W wariancie Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął jedynie za okres od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 31 maja 1987 roku wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 13.600,00 zł miesięcznie. Organ rentowy podnosił, iż rok 1987 został przyjęty do przeciętnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł w tym wypadku 54,34%, natomiast kapitał początkowy – 72.025,58 zł (po waloryzacji 342.763,40 zł) i emerytura po waloryzacji od dnia 1 marca 2021 roku – 1.601,20 zł (przed waloryzacją 1.546,11 zł). Organ rentowy zaznaczał, iż zasiłki chorobowe zostały wliczone do podstawy wymiaru kapitału początkowego.

W kolejnych pismach procesowych złożonych w dniu 27 lipca 2022 roku wnioskodawczyni J. G. kwestionowała wyliczenia dokonane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych za poszczególne lata wnosząc o ponowne przeliczenie kapitału początkowego. Z przedłożonych przez wnioskodawczynię dokumentów wynikało, iż za 1980 rok w miesiącu wrześniu wykazano rozbieżne wynagrodzenia (różnica między zaświadczeniem z dnia 15 listopada 2004 roku a wyciągiem z list płac z dnia 1 kwietnia 2021 roku), w 1981 roku wnioskodawczyni otrzymała premię procentową 9.000,00 zł, dodatek za szczególne warunki pracy 5.400,00 zł, rekompensatę 640,00 zł, w 1983 roku - dodatek za szczególny charakter pracy 5.400,00 zł, rekompensatę 21.120,00 zł, premię procentową 15.600,00 zł, w 1984 roku – dodatkowe wynagrodzenie 3.960,00 zł, dodatek 916,80 zł (wykazany został pomyłkowo, nie podlegał wliczeniu do podstawy wymiaru w 1984 roku), w 1985 roku – nagrodę pieniężną 200,00 zł, w 1986 roku – z tytułu dodatkowego wymiaru pracy 16.502,40 zł, premię motywacyjną 8.100,00 zł, w 1987 roku – premię 10.880,00 zł, z tytułu stażu – 3.264,00 zł, rekompensatę 6.400,00 zł, dodatek 1.800,00 zł, wynagrodzenie 15.400,00 zł, premię 20% 3.080,00 zł oraz z tytułu stażu 924,00 zł.

Według wnioskodawczyni, do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy powinien przyjąć następujące kwoty wynagrodzenia: za 1980 rok – 6.482,00 zł, za 1981 rok – 51.040,00 zł, za 1982 rok – 82.195,00 zł, za 1983 rok – 104.520,00 zł, za 1984 rok – 153.921,00 zł, za 1985 rok – 173.297,00 zł za 1986 rok – 238.342,40 zł oraz za 1987 rok – 96,148,00 zł. Przy uwzględnieniu tych kwot organ rentowy określił, iż wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósłby 57,09%, z kolei kapitał początkowy – 73.643,24 zł (po waloryzacji 350.461,71 zł) i emerytura po waloryzacji od dnia 1 kwietnia 2021 roku – 1.642,35 zł (na dzień przyznania tj. 25 lutego 2021 roku – 1.575,55 zł). Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyjaśniał, iż wskaźnik 57,09% został wyliczony z kolejnych lat 1980-1989 na podstawie wynagrodzeń sugerowanych przez wnioskodawczynię w pismach procesowych. Przyjmując te wyliczenia, organ rentowy zastosował wariant faktyczny, który został przyjęty we wcześniejszych decyzjach o ustaleniu kapitału początkowego tj. 1981-1988, 1993-1994. Wskaźnik określony przy zastosowaniu tego wariantu faktycznego wyniósł 60,33%. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwrócił uwagę na różnicę wynikającą pomiędzy wysokością uprzednio ustalonego wskaźnika tj. 57,94% a ww. wskaźnika. Organ rentowy podkreślał, iż w 1983 roku została przyjęta kwota wynagrodzenia 104.520,00 zł powiększona o premię procentową, w 1985 roku kwota 173.297,00 zł (różnica 30 zł wynikała z nieprawidłowego uwzględnienia za miesiąc czerwiec kwoty 9.330,00 zł zamiast 9.300,00 zł, dodano kwotę 2000,00 zł nagrody), w 1986 roku kwota 238.342,40 zł (różnica wynikała z niewłaściwego przyjęcia w listopadzie kwoty 1.167,00 zł zamiast kwoty 2.357,00 zł, dodano kwotę dodatkowego wymiaru pracy 1.833,60 zł x 9 = 16.502,40 zł), w 1987 roku kwota 96.148,00 zł (od maja zmieniła się kwota podstawy, a więc powinno być: 13.600,00 zł x 4 = 54.400,00 zł plus 15.400,00 zł x 1 = 15.400,00 zł, dodano premie procentowe w kwocie 3.080,00 zł, staż w kwocie 924,00 zł oraz rekompensaty w kwocie 1.800,00 zł), łącznie dochód w 1987 roku wyniósł 268.503,00 zł tj. 96.148,00 zł i 172.355,00 zł (z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z Jednostki Wojskowej nr (...) w Ł., gdzie wnioskodawczyni była zatrudniona od dnia 1 czerwca 1987 roku). W 1988 roku przyjęto kwotę wynagrodzenia wskazaną w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z Jednostki Wojskowej nr (...) w Ł. z dnia 9 czerwca 2005 roku. Przy tak przyjętych kwotach wynagrodzenia, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 60,33%, natomiast kapitał początkowy 75.545,14 zł (po waloryzacji 359.512,68 zł) i emerytura po waloryzacji od dnia 1 kwietnia 2021 roku – 1.678,43 zł (na dzień przyznania tj. na dzień 24 lutego 2021 roku – 1.610,16 zł).

Biorąc pod uwagę, iż w procesie ustalania wysokości kapitału początkowego, do zarobków stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, a w konsekwencji do określenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, nie uwzględnia się tych składników wynagrodzenia, od których nie było obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne, Sąd zobowiązał organ rentowy do wskazania, czy takowe składniki zostały uwzględnione, a jeśli tak – do sporządzenia wyliczenia z pominięciem tych składników.

W rezultacie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał, iż J. G. uzyskała następujące kwoty wynagrodzenia, które podlegają uwzględnieniu w procesie ustalania wartości kapitału początkowego: w 1980 roku – 6.482,00 zł; w 1981 roku – 51.040,00 zł; w 1982 – 82.195,00 zł; w 1983 roku – 104.520,00 zł; w 1984 roku – 149.961,00 zł; w 1985 roku – 171.297,00 zł; w 1986 roku – 221.840,00 zł; w 1987 roku – 268.503,00 zł, w 1988 roku - 352.639,00 zł, w 1993 roku - 2.439.000,00 zł, z kolei w 1994 roku – 17.911.000,00 zł

Organ rentowy prawidłowo wyłączył następujące składniki wynagrodzenia, od których nie należało odprowadzać składek na ubezpieczenie społeczne: 3.960,00 zł dodatkowego wynagrodzenia z wyciągu z rozkazu dziennego nr 181/84 z dnia 13 września 1984 roku, 2000,00 zł nagrody pieniężnej wynikającej z wyciągu z rozkazu dziennego nr 47/85 z dnia 7 marca 1985 roku i 16.502,40 zł dodatkowego uposażenia z wyciągu z rozkazu dziennego nr 181/86 z dnia 18 września 1986 roku.

W tym stanie rzeczy, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 59,48%, z kolei kapitał początkowy wyliczony na dzień 1 stycznia 1999 roku – 75.045,63 zł i podlega waloryzacji. Uwzględniając zatem do obliczenia wysokości emerytury: kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji 61.544,57 zł; kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 357.135,56 zł; średnie dalsze trwanie życia – 261,50 m-cy, emerytura na dzień przyznania tj. 24 lutego 2021 roku wynosiłaby 1.601,07 zł, natomiast po waloryzacji od dnia 1 marca 2023 roku – 2.050,09 zł.

Reasumując, przedstawione dowody pozwoliły ponad wszelką wątpliwość ustalić wysokość osiągniętego przez wnioskodawcę wynagrodzenia w okresie zatrudnienia w Jednostce Wojskowej nr (...) w Ł.. Na podstawie zgromadzonej dokumentacji osobowo-płacowej J. G., organ rentowy obliczył wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wartość tego kapitału, a nadto wysokość przysługującej J. G. emerytury. Wyliczenia przedstawione przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie były w żaden sposób kwestionowane przez odwołującą się. W następstwie powyższego, wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego okazał się wyższy od dotychczas przyjmowanego przez organ rentowy względem ubezpieczonej i co istotne, skutkował zwiększeniem wartości należnego jej kapitału początkowego, a w konsekwencji emerytury. Ostatecznie, kapitał początkowy wyniósł 75.045,66 zł (po waloryzacji – 357.135,56 zł), z kolei wysokość emerytury zamykała się w granicach kwoty 2.050,09 zł po waloryzacji (na dzień przyznania tj. na dzień 24 lutego 2021 roku – (...).07 zł).

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy w punkcie 1 sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przeliczył od 1 kwietnia 2021 roku wysokość emerytury J. G., przyjmując do jej ustalenia wysokość kapitału początkowego, ustalonego na dzień 1 stycznia 1999 roku, w kwocie 75.045,63 zł, po waloryzacji w kwocie 357.135,56 zł, obliczonego przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru z lat 1981-1988 i 1993-1994 w wysokości 59,48%.

W pozostałym zakresie, wskazanym w treści uzasadnienia, odwołanie podlegało oddaleniu, jako bezzasadne. Mając to na względzie, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w punkcie 2 sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS z aktami rentowymi.

4 V 2023 roku.