Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 25.04.2024 r. ubezpieczony M. G. wniósł odwołanie w związku z niewydaniem przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w S. decyzji w sprawie ustalenia obowiązku podlegania przez niego ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie złożonego przez niego w dniu 27.11.2023 r. wniosku.

(odwołanie – k. 3-6)

Decyzją z dnia 16.08.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w S. na podstawie art. 83b i 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497) w związku z art. 145 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572) odmówił wznowienia postępowania w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym M. G. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie wniosku z 27.11.2023 r., w którym ubezpieczony wniósł o ustalenie, że nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie od 2014 roku do nadal. W uzasadnieniu Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł, że M. G. składając wniosek o ustalenie, że nie podlega ubezpieczeniom społecznym w okresie od 2014 r. nie uprawdopodobnił wystąpienia którejkolwiek z przesłanek uzasadniających wznowienie postępowania w trybie art. 145 § 1 k.p.a.

(decyzja – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w S. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w dniu 30.08.2024 r. złożył odpowiedź na odwołanie w związku z niewydaniem decyzji, wnosząc o umorzenie postępowania ewentualnie o oddalenie odwołania, podnosząc, że została wydana decyzja z dnia 16.08.2024 roku.

(odpowiedź na odwołanie – k. 8-8 verte)

Odwołaniem z dnia 3.10.2024 r. M. G. zaskarżył w całości powyższą decyzję ZUS z dnia 16.08.2024 r. wnosząc o wznowienie postępowania poprzez uwzględnienie wniosku z dnia 27.11.2023 r., do którego załączył:

- zaświadczenie (...) Ł. o figurowaniu w ewidencji podatników tamtejszego Oddziału jako osoba nieprowadząca pozarolniczej działalności gospodarczej w latach 2017-2023,

- zaświadczenie z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej z 17.11.2023 r. o wykreśleniu wpisu z rejestru w dniu 3.02.2014 r.,

- wezwanie Ministra (...) i (...) z dnia 12.03.2023 r. do przedstawienia dowodu posiadania tytułu prawnego do nieruchomości wskazanej w rubrykach „stałe miejsce wykonywania działalności gospodarczej” oraz „adres do doręczeń” - ul. (...), (...)-(...) S.,

- decyzję Ministra (...) i (...) z dnia 29.06.2023 r. o umorzeniu postępowania z uwagi na utratę przez Pana M. G. przymiotu przedsiębiorcy.

Zdaniem ubezpieczonego powyższe dokumenty pochodzące z 2023 r., a nieznane organowi rentowemu przy wydawaniu wcześniejszej decyzji z 2020 r. stanowią zatem nową okoliczność w sprawie i potwierdzają, że nie podlega on ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie od 2014 roku do nadal z uwagi na nieprowadzenie takiej działalności.

(odwołanie – k. 3-6 w aktach o sygn. VIII U 2432/24 załączonych do akt niniejszej sprawy)

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 16.08.2024 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

(odpowiedź na odwołanie – k. 8-9 w aktach o sygn. VIII U 2432/24 załączonych do akt niniejszej sprawy)

Postanowieniem z dnia 21.11.2024 r. sąd połączył sprawę z wniosku M. G. przeciwko ZUS o sygn. VIII U 2432/24 ze sprawą z wniosku ubezpieczonego o sygn. akt VIII U 1935/24 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod numerem sygn. akt VIII U 1935/24.

(postanowienie – k. 11 w aktach o sygn. VIII U 2432/24 załączonych do akt niniejszej sprawy)

Na rozprawie w dniu 17.12.2024 r. pełnomocnik wnioskodawcy sprecyzował, że o wnosi o wznowienie postępowania, a w zakresie niewydania decyzji o stwierdzenie, że ubezpieczony nie podlega ubezpieczeniom społecznym od 2014 do nadal. Z kolei pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania od decyzji z dnia 16.08.2024 r., nadto o umorzenie postępowania w zakresie odwołania od niewydanej decyzji.

(rozprawa z dnia 17.12.2024 r. e-protokół (...):01:01 – 00:06:53 – płyta CD – k. 44)

Na rozprawie w dniu 21.02.2025 r. pełnomocnik wnioskodawcy podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, wskazując ostatecznie że nowymi dowodami w sprawie są przedłożone PIT- y 36 za 2019 r. i 2020 r. oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

(rozprawa z dnia 21.02.2025 r. e-protokół (...):01:49-00:03:58, 00:07:12-00:14:34 – płyta CD – k. 44)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Od 16.07.2014 r. M. G. zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, z kodem tytułu ubezpieczenia 0510 - przeznaczonym dla osób, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia od 15.07.2014 r., następnie od 29.07.2014 r. M. G. zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, z kodem tytułu ubezpieczenia 0570 - na preferencyjnych zasadach, tj. od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia od 15.07.2014 r.

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 13.03.2020 r. ustalił, że M. G. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu w okresach:

- od 15.07.2014 r. do 11.01.2015 r.

- od 10.08.2015 r. do 20.08.2015 r.

- od 09.03.2016 r. do 09.10.2016 r.

- od 10.01.2017 r. do 28.12.2017 r.

- od 22.10.2018 r.

(decyzja – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Od powyższej decyzji ubezpieczony nie odwołał się.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 21.02.2025 r. e-protokół (...):04:32-00:05:46- płyta CD – k. 54 w związku z rozprawą z dnia 17.12.2024 r. e-protokół (...):07:00 – 00:18:08 – płyta CD – k. 44)

Na podstawie wniosków złożonych przez ubezpieczonego w Ewidencji i (...) o Działalności Gospodarczej Zakład Ubezpieczeń Społecznych sporządził dokumenty zgłoszeniowe:

- (...) zawieszenie działalności od 12.01.2015 r.,

- (...) wznowienie działalności od 10.08.2015 r.,

- (...) zawieszenie działalności od 21.08.2015 r.,

- (...) wznowienie działalności od 09.03.2016 r.,

- (...) zawieszenie działalności od 10.10.2016 r.,

- (...) wznowienie działalności od 10.01.2017 r.,

- (...) zawieszenie działalności od 29.12.2017 r.,

- (...) wznowienie działalności od 02.06.2018 r.,

- (...) zawieszenie działalności od 02.06.2018 r.,

- (...) wznowienie działalności od 22.10.2018 r.

ZUS w dniu 19.06.2023 r. wyrejestrował ubezpieczonego od 22.10.2018 r. z kodem tytułu wyrejestrowania – zaprzestanie prowadzenia pozarolniczej działalności.

(wydruki (...), (...), (...) k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

We wniosku z dnia 27.11.2023 r. M. G. wniósł o ustalenie, że nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie od 2014 roku do nadal, na co przedłożył:

- zaświadczenie (...) L.-W. z dnia 21.11.2023 r o figurowaniu w ewidencji podatników tamtejszego Oddziału jako osoba nieprowadząca pozarolniczej działalności gospodarczej w latach 2017-2023,

- zaświadczenie z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej z 17.11.2023 r. o wykreśleniu wpisu z rejestru w dniu 3.02.2014 r., - wezwanie Ministra (...) i (...) z dnia 12.03.2023 r. do przedstawienia dowodu posiadania tytułu prawnego do nieruchomości wskazanej w rubrykach „stałe miejsce wykonywania działalności gospodarczej” oraz „adres do doręczeń” - ul. (...), (...)-(...) S.

- decyzję Ministra (...) i (...) z dnia 29.06.2023 r. o umorzeniu postępowania z uwagi na utratę przez M. G. przymiotu przedsiębiorcy, w związku z tym, że wnioskodawca w dniu 19.06.2023 roku złożył wniosek o wykreślenie wpisu w (...) ze statusem „nie rozpoczął działalności” (składając wniosek utracił przymiot przedsiębiorcy).

(wniosek - k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Za 2018 r. wnioskodawca złożył do US Ł. zeznanie podatkowe PIT – 38 i PIT – 36. Zeznanie PIT-38 zostało przygotowane na podstawie informacji PIT-8C, w której wykazano przychód, koszty oraz ostatecznie stratę z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych tj. grą ubezpieczonego na giełdzie.

(pismo – k. 50-50 verte, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 21.02.2025 r. e-protokół (...):04:32-00:05:46- płyta CD – k. 54)

W toku postępowania wnioskodawca przedłożył do akt sprawy deklaracje zerowe: zeznania podatkowe PIT-36 za rok 2019 i 2020.

(deklaracje podatkowe – k. 26-36 verte, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 21.02.2025 r. e-protokół (...):04:32-00:05:46- płyta CD – k. 54 w związku z rozprawą z dnia 17.12.2024 r. e-protokół (...):07:00 – 00:18:08 – płyta CD – k. 44)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, w tym zgromadzonych w aktach rentowych, które nie budzą wątpliwości co do ich wiarygodności, ponadto na podstawie zeznań odwołującego. Jednocześnie sąd pragnie zaznaczyć, mając na względzie, że przedmiot sporu w sprawach ubezpieczeniowych determinuje w pierwszej kolejności zakres decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a dopiero w drugim rzędzie zakres odwołania od tej decyzji, iż spór w niniejszej sprawie koncentrował się na ustaleniu czy wydając zaskarżoną decyzję ZUS zasadnie odmówił wznowienia postępowania w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym M. G. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, w sytuacji gdy jak twierdził ubezpieczony "nowe" dowody na jakie się powołał w toku postępowania nie były znane organowi wydającemu decyzję w dniu 13.03.2020 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w świetle art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.

Na podstawie art. 477 ¹⁴ § 3 k.p.c., jeżeli odwołanie wniesiono w związku z niewydaniem decyzji przez organ rentowy lub niewydaniem orzeczenia przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, sąd w razie uwzględnienia odwołania zobowiązuje organ lub zespół do wydania decyzji lub orzeczenia w określonym terminie, zawiadamiając o tym organ nadrzędny, albo orzeka co do istoty sprawy. Jednocześnie sąd stwierdza, czy niewydanie decyzji przez organ rentowy nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa.

Jeżeli więc odwołanie wniesiono w związku z niewydaniem decyzji przez organ rentowy, sąd w razie uwzględnienia odwołania zobowiązuje organ rentowy do wydania decyzji w określonym terminie.

Jak stanowi art. 83 ust. 3 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2024.0.497, dalej ustawa systemowa), odwołanie do sądu przysługuje również w razie niewydania decyzji w terminie 2 miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia wniosku o świadczenie lub inne roszczenia.

Zgodnie zaś z art. 355 k.p.c. Sąd umorzy postępowanie, jeżeli powód ze skutkiem prawnym cofnął pozew, strony zawarły ugodę lub została zatwierdzona ugoda zawarta przed mediatorem albo z innych przyczyn wydanie wyroku stało się zbędne lub niedopuszczalne.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych należy wskazać, iż w trakcie postępowania została wydana decyzja z dnia 16.08.2024 r. odmawiająca wznowienia postępowania w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym M. G. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie wniosku z 27.11.2023 r. W świetle art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy. Natomiast zgodnie z art. 355 kpc sąd umarza postępowanie, m.in. kiedy wydanie wyroku stało się zbędne.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu Okręgowego, zaszła podstawa do umorzenia postępowania. Postępowanie wywołane odwołaniem od niewydanej przez ZUS decyzji w związku z jej ostatecznym wydaniem w dniu 16.08.2024 r. (żądanie wnioskodawcy w tym zakresie zostało spełnione, bowiem organ rentowy wydał decyzję dotyczącą złożonego wniosku – negatywną, od której przysługiwało odowłanie), należało umorzyć.

Idąc dalej, przypomnieć należy, że przedmiotem niniejszej sprawy była ocena zasadności decyzji organu rentowego z 16.08.2024 r. w której organ odmówił wznowienia postępowania w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym M. G. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, o czym przesądzono w decyzji organu rentowego z 13.03.2020 r. Decyzja z dnia 13.03.2020 r. skierowana została na adres siedziby M. G. i została odebrana w dniu 18.03.2020 r. czego pisemne potwierdzenie znajduje się w aktach rentowych. Odwołujący znał zatem motywy rozstrzygnięcia i okoliczności, jakie ustalił organ rentowy, wydając wskazaną decyzję. Mimo doręczenia decyzji, zawierającej stosowne pouczenie o możliwości, trybie i terminie złożenia odwołania, ubezpieczony jako adresat decyzji nie złożył odwołania. Decyzja z 13.03.2020 r. stała się zatem prawomocna po upływie miesiąca od doręczenia w odniesieniu do wnioskodawcy. Decyzja tą posiadającą walor ostateczności, stwierdzono że M. G. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu w okresach: od 15.07.2014 r. do 11.01.2015 r., od 10.08.2015 r. do 20.08.2015 r., od 09.03.2016 r. do 09.10.2016 r., od 10.01.2017 r. do 28.12.2017 r., od 22.10.2018 r.

Dopiero 27.11.2023 r. ubezpieczony złożył do organu rentowego wniosek w trybie art. 83a ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych o ustalenie, że nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie od 2014 roku do nadal.

W uzasadnieniu wnioskodawca nie powołał żadnych okoliczności mogących uzasadniać zastosowanie w/w przepisu ustawy systemowej o ponownym rozpatrzeniu sprawy, powołując się przede wszystkim na wadliwość poczynionych przez organ rentowy ustaleń, tj. przeprowadzenie niepełnego postępowania dowodowego, jak również wadliwość dokonanej oceny w kontekście stwierdzenia prowadzenia przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej.

Organ rentowy uznał bezpodstawność tego wniosku podnosząc, że M. G. składając wniosek o ustalenie, że nie podlega ubezpieczeniom społecznym w okresie od 2014 r. nie uprawdopodobnił wystąpienia którejkolwiek z przesłanek uzasadniających wznowienie postępowania w trybie art. 145 § 1 k.p.a. i odmówił wznowienia postępowania w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym M. G. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie wniosku z 27.11.2023 r.. Od tej decyzji odwołał się ubezpieczony inicjując postępowanie w niniejszej sprawie.

Tryb kontroli decyzji organu rentowego określa przede wszystkim art. 83 ust. 2 ustawy systemowej, który stanowi, że od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego, oraz art. 83a tej ustawy. W myśl tego ostatniego przepisu, prawo lub zobowiązanie stwierdzone decyzją ostateczną Zakładu ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na to prawo lub zobowiązanie (ust. 1). Decyzje ostateczne Zakładu, od których nie zostało wniesione odwołanie do właściwego sądu, mogą być z urzędu przez Zakład uchylone, zmienione lub unieważnione, na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego (ust. 2). W sprawach rozstrzygniętych orzeczeniem właściwego sądu Zakład, na podstawie dowodów lub okoliczności, o których mowa w ust. 1:

1) wydaje we własnym zakresie decyzję przyznającą prawo lub określającą zobowiązanie, jeśli jest to korzystne dla zainteresowanego;

2) występuje do właściwego sądu z wnioskiem o wznowienie postępowania przed tym organem, gdy z przedłożonych dowodów lub ujawnionych okoliczności wynika, że prawo nie istnieje lub zobowiązanie jest wyższe niż określone w decyzji (ust. 3).

Warto wyjaśnić, że uregulowana w art. 83a ust. 1 ustawy systemowej instytucja wznowienia postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oznacza nadzwyczajną kontynuację postępowania w tej samej sprawie, w której organ rentowy ma możliwość zniwelowania własnego uchybienia powstałego przy ustalaniu prawa lub zobowiązania z zakresu ubezpieczeń społecznych, natomiast zainteresowany uprawniony jest do ubiegania się o ponowne ustalenie, jeżeli wcześniej nie powołał się na okoliczności lub nie przedstawił dowodów uzasadniających istnienie owego prawa lub zobowiązania. Należy dodać, że wzruszalność decyzji rentowych polega przede wszystkim na niwelowaniu tak zwanych wad materialnoprawnych, czyli uchybień organu rentowego w zakresie rozstrzygania o faktach warunkujących nabycie prawa lub powstanie zobowiązania albo zaniedbań samych ubezpieczonych wywołanych nieporadnością w dokumentowaniu tychże praw i zobowiązań.

Przepis art. 83a ust. 1 ustawy, dotyczy praw lub zobowiązań powstałych z mocy prawa i decyzji deklaratoryjnych. Celem ponownego ustalenia w omawianym trybie jest ponowne rozstrzygnięcie o uprawnieniach, które powstały ex lege przed wydaniem weryfikowanej decyzji, czyli wyeliminowanie decyzji, która przyznaje prawo, pomimo że ono nie powstało, bądź uchyla zobowiązanie, pomimo, że ono istnieje. Taka sytuacja zachodzi tylko wówczas, gdy w postępowaniu przed organem ubezpieczeń społecznych (a także w postępowaniu sądowym, jeśli decyzja została zaskarżona odwołaniem) nie zostało ujawnione, iż przesłanka nabycia prawa bądź uchylenie czy ograniczenia zobowiązania nie została spełniona.

Do ponownego ustalenia nie może zatem dojść przy twierdzeniu o braku prawa lub istnieniu zobowiązania na podstawie przesłanki ujawnionej i uznanej za spełnioną bądź niespełnioną w postępowaniu, w którym wydano weryfikowaną decyzję.

Przesłankami wznowienia postępowania na podstawie art. 83a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych to ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, ale nie zostały przez organ rentowy uwzględnione przy jej wydawaniu. Pojęcie nowości odnosi się natomiast do dowodów, które mogą powstać także po wydaniu decyzji, jednak muszą dotyczyć okoliczności istniejących przed jej wydaniem. Nowe okoliczności, o których mowa w w/w przepisie dotyczą tylko tych nowo odkrytych dowodów czy też okoliczności, które po raz pierwszy zostały zgłoszone w postępowaniu, a więc takich, o których organ nie wiedział bez względu na przyczyny braku tej wiedzy. Nowej okoliczności nie stanowi odmienna niż w pierwotnym postępowaniu ocena znanych już wówczas temu organowi okoliczności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31 marca 2016 roku, III AUa 332/16, LEX nr 2031174). Nowe dowody lub ujawnione okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji muszą mieć nadto wpływ na weryfikowane prawo lub zobowiązanie.

W tym miejscu należy wskazać na uregulowania ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U.2024.0.572). Zgodnie z art. 145 § 1 k.p.a. w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli: dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe; decyzja wydana została w wyniku przestępstwa; decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27; strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu; wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję; decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu; zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2); decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

Aby wznowić postępowanie na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. powinny być spełnione łącznie trzy przesłanki. Po pierwsze ujawnione okoliczności faktyczne lub dowody istotne dla sprawy muszą być nowe. Obejmuje to okoliczności lub dowody zarówno nowoodkryte, jak i po raz pierwszy zgłoszone przez stronę. Ujawnienie nowych okoliczności faktycznych nie stanowi samoistnej podstawy wznowienia postępowania. Nowe okoliczności faktyczne czy nowe dowody mogą stanowić podstawę wznowienia postępowania, o ile są dla sprawy istotne. Muszą zatem dotyczyć przedmiotu sprawy oraz mieć znaczenie prawne. Kolejną przesłanką jest istnienie nowych okoliczności faktycznych czy nowych dowodów w dniu wydania decyzji ostatecznej. Trzecią przesłanką jest to, że nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody nie były znane organowi, który wydał decyzję (por. wyr. WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 26 kwietnia 2018 r. (...) SA/Go 208/18, L.). Takie samo stanowisko wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 lutego 2018 r. wskazał bowiem, że nowe okoliczności muszą istnieć w dniu wydania decyzji przez organ (por. wyr. NSA w W. z dnia 14 lutego 2018r. I OSK 502/17, L.).

W przedmiotowej sprawie odwołujący się powołuje się na wystąpienie przesłanki w postaci nowych okoliczności faktycznych istniejących w dniu wydania decyzji, a nie znanych organowi. Jednak zdaniem sądu, w odwołaniu od decyzji z 16.08.2024 r. ubezpieczony nie przedstawił żadnych nowych dowodów ani nie ujawnił okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji z 13.03.2020 r., które miałyby wpływ na kwestię podlegania przez niego ubezpieczeniom społecznym. W toku niniejszego postępowania pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o przeprowadzenie kolejnych dowodów, z dokumentów – z zeznań podatkowych PIT-36 za rok 2019 i 2020. Nie można jednak zapominać, że postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem cywilnym i obowiązują w nim wszystkie reguły procesowe również te dotyczące rozkładu ciężaru dowodu i terminów do składania wniosków dowodowych. Przepis art. 6 k.c. ustanawia bowiem podstawową regułę dowodową, zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. To na ubezpieczonym odwołującym się od decyzji organu rentowego ciążył obowiązek wykazania w procesie, że zaistniały okoliczności uzasadniające wznowienie postępowania i dowieść tych okoliczności winien na etapie postępowania odwoławczego od decyzji z 13.03.2020 r., od której to nie odwołał się, chociaż mógł to uczynić i miał pełną wiedzę o tym jak należy to zrobić. Niewątpliwie ubezpieczony miałby wówczas możliwość zgłoszenia wszelkich dowodów, które mogłyby potwierdzać prezentowane przez niego stanowisko, w tym z zalegających w aktach niniejszej sprawy deklaracji podatkowych na okoliczności zaistniałe przed tą datą. Zeznania podatkowe za 2019 rok i 2020 r nie są dowodami, które istniały w chwili wydawania decyzji w marcu 2020 roku, podobnie jak i zaświadczenia i decyzja, na które powołuje się wnioskodawca, a które pochodzą z 2023 roku. Należy też podnieść, że z treści decyzji organu rentowego wynika, że organ rentowy wyrejestrował wnioskodawcę z ubezpieczeń od 22.10.2018 roku, zatem podnoszone okoliczności dotyczące 2019 i 2020 r w ogóle pozostają bez znaczenia.

W ocenie Sądu Okręgowego organ rentowy słusznie nie znalazł podstaw do wznowienia postępowania w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym M. G. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, zakończonej prawomocnie decyzją z 13.03.2020 r i nie popełnił żadnych uchybień w zakresie kwalifikacji podanych przez niego dowodów i okoliczności w świetle art. 83a ust. 1 ustawy systemowej.

Wobec powyższego należy uznać, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

W tym stanie rzeczy odwołanie od decyzji z 16.08.2024 r. jako niezasadne podlegało oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł na postawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. (punkt 1 sentencji), zaś w pozostałym zakresie tj. w związku z zaspokojeniem przez organ rentowy roszczenia ubezpieczonego, czyli wydaniem decyzji w dniu 16.08.2024 r. na podstawie art. 355 k.p.c. umorzył postępowanie (punkt 2 sentencji).

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., znosząc wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego (punkt 3 sentencji).

Stosowanie zasady wzajemnego zniesienia kosztów procesu dopuszczalne jest wówczas, gdy po „próbie” stosunkowego ich rozdzielenia (a więc przy uwzględnieniu nie tylko wyniku sprawy, lecz także wysokości poniesionych przez każdą ze stron kosztów) wzajemny rozrachunek zbliża się do zera. Stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu powinno występować wówczas, gdy taki rozrachunek, po wzajemnym potrąceniu należności każdej ze stron z tytułu kosztów procesu, prowadzi do zasądzenia pewnej kwoty na rzecz wygrywającego proces. Ocena, czy w danym przypadku należy zastosować regułę wzajemnego zniesienia, czy stosunkowego rozdzielenia kosztów, należy do sądu. Wymaga jednak podkreślenia, że druga z nich powinna zostać zastosowana w każdym przypadku, gdy kwota z tytułu zwrotu kosztów procesu, jaka miałaby być zasądzona na rzecz wygrywającego proces, nie jest niewielka. Przesłanką takiego rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu był ostateczny wynik postępowania. Skoro zatem ubezpieczony wygrał sprawę w 50% - w zakresie wyłącznie w jakim organ rentowy ostatecznie wydał w dniu 16.08.2024 r. decyzję, to w takim samym stopniu sprawę wygrał ZUS, bowiem odwołanie od tej decyzji zostało ostatecznie oddalone. Jak podnosi się w orzecznictwie, wzajemne zniesienie kosztów procesu między stronami jest słuszne wówczas, gdy obie strony są w takim samym lub zbliżonym stopniu przegrywającym i wygrywającym i zarazem wysokość kosztów każdej ze stron jest zbliżona (por. m.in. postanowienie SN z dnia 11.09.2013 r., III CZ 37/13, LEX nr 1402619; wyrok SA w Lublinie z dnia 13.03.2013 r., I ACa 799/12, LEX nr 1293653; wyrok SO w Nowym Sączu z dnia 14.11.2013r., III Ca 694/13, LEX nr 1716509).

Wobec tego Sąd orzekł, jak w sentencji.