Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 16.06.2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. stwierdził, że M. A. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) Sp. zo.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 1.01.2021 do 31.03.2021 r.

W uzasadnieniu wskazano, że zawarcie z ubezpieczoną umowy zlecenia i zgłoszenie ubezpieczonej do ubezpieczeń społecznych jako zleceniobiorcy było czynnościami pozornymi (świadczenie pracy na podstawie zlecenia nie miało miejsca), które miały na celu zagwarantowanie ubezpieczonej świadczeń z ubezpieczenia chorobowego , co zgodnie z art. 83 § 1 k.c. skutkuje nieważnością złożonych oświadczeń.

Organ rentowy wskazał iż na brak wykonywania pracy przez zleceniobiorcę wskazują takie okoliczności jak:

- fakt, że przedłożona ewidencja obecności za styczeń 2021 r. nie jest opatrzona nazwą firmy brak podpisu osoby nadzorującej, właściciela, na liście obecności widnieje podpis obecność w pracy od 4.01.2021 do 15.01.2021 w godzinach 8-16 tj. 8 godzin dziennie w dniu 18.01.2021r. odnotowano „zwolniona”

- ubezpieczona pierwotnie zgłoszona do ubezpieczeń 19.01.2021 r. z datą zgłoszenia od 13.01.2021 (tj. gdy ubezpieczona była już niezdolna do pracy) natomiast dokument zgłoszeniowy od 01.01.2021 r. płatnik przekazał do ZUS po wszczęciu postępowania administracyjnego,

- w umowie określono datę przystąpienia do pracy w dniu 4.01.2021 r.

- brak dokumentacji potwierdzającej faktycznie wykonywanie umowy zlecenia, tj. rachunków do umowy zlecenia, sprawozdań notatek, e- maili czy też innej dokumentacji, która potwierdzałaby fakt wykonywania zlecenia przez M. A..

/decyzja k. 43-45 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła M. A. domagając się jej zmiany i uznania, iż podlega ubezpieczeniom w spornym okresie od 1.01.2021 do 31.03.2021 r. i wniosła o orzeczenie o prawie do wypłaty zasiłku chorobowego.

W uzasadnieniu odwołania podniosła, iż (...) Sp. zo.o. w oparciu o zlecenie była zatrudniona w okresie 1.01.2021 do 31.03.021 a prezesem płatnika jest ta sama osoba co w firmie (...), która uprzednio w okresie od 8.04.2019 do 31.12.2020 r. również zatrudniała ją na zlecenie w tym samym charakterze. Podniosła, iż zlecone obowiązki były przez nią faktycznie wykonywane do dnia 15.10.2021 r. kiedy to stała się niezdolna do pracy. Wnioskodawczyni podniosła, iż w tym dniu od lekarza dowiedziała się też, że NIP jej Firmy nie istnieje w ZUS, co po zgłoszeniu tego niezwłocznie zostało skorygowane przez księgową Płatnika. Skarżąca wskazała też, iż fakt wykonywania przez nią pracy mogą potwierdzić świadkowie.

/ odwołanie k. 2-3/

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację przyjętą w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k. 11- 12/

Zainteresowany płatnik (...) Sp zo.o. przyłączył się do stanowiska odwołującej.

/ stanowisko procesowe zainteresowanej spółki protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:01:39-00:02:00/

Na rozprawie w dniu 18.11.2022 r. poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania. Pozostałe strony nie stawiły się.

/ stanowisko procesowe organu rentowego protokół z rozprawy z dnia 8.11.2022 00:03:14 -00:03:42/

S ąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Płatnik składek (...) Sp. zo.o. z siedzibą w K. KRS (...) prowadzi działalność na podstawie wpisu z dnia 6.03.2020 r. Przedmiotem działalności spółki jest m.in. doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania, sprzedaż oprogramowania, handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi. Firma zajmuje się sprzedażą internetową pozycjonowaniem firm. Zatrudnia pracowników. Część z nich jest oddelegowana do sprzedaży usług część do realizacji zleceń. Prezesem i wspólnikiem Spółki jest od 13.01.2021 r. R. W..

/ wypis z KRS w aktach ZUS k. nienumerowane oraz k. 82-85 i w dokumentach koperta k. 140, lista pracowników w dokumentach koperta k. 140 zeznania zainteresowanego R. W. protokół z rozprawy z dnia z dnia 14.06.2022 r. 01:09:12-01:09:14 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:17:22-00:30:06 /

Spółka (...) jest spółką powiązaną osobowo przez osobę wspólnika i prezesa zarządu R. W. ze spółką (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P.. Wskazana spółka zatrudniając pracowników zajmuje się sprzedażą reklam w Internecie, zakłada strony internetowe. Obie spółki ściśle ze sobą współpracują.

/ odpis z KRS k. 86-91 i w dokumentach koperta k. 140, listy pracowników w dokumentach koperta k. 140, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 01:08:58-01:09:12 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:00-00:15:57 zeznania zainteresowanego R. W. protokół z rozprawy z dnia z dnia 14.06.2022 r. 01:09:12-01:09:14 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:17:22-00:30:06 zeznania świadka M. J. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:34:03 -00:44:41/

W okresie od 8.04.2019 do 31.12.2020 r. M. A. miała zawarte umowy zlecenia z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na okresy miesięczne, lub trzymiesięczne, w ramach których w siedzibie firmy w P. zajmowała się usługami reklamy i sprzedażą -call center. Z tego tytułu wnioskodawczyni była zgłoszona do ubezpieczeń.

/ bezsporne, pismo ZUS k. 136 zaświadczenie o zatrudnieniu w aktach ZUS k. nienumerowane oraz k. 6 w dokumentach koperta k. 140, umowy zalecenia w aktach ZUS k. nienumerowane oraz w dokumentach koperta k. 140, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 01:08:58-01:09:12 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:00-00:15:57 zeznania zainteresowanego R. W. protokół z rozprawy z dnia z dnia 14.06.2022 r. 01:09:12-01:09:14 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:17:22-00:30:06, zeznania świadka M. J. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:34:03 -00:44:41, zeznania świadka D. A. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:44:41-00:50:28, zeznania świadka A. K. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:50:28 -01:04:53 /

W dniu 31.12.2020 r. w P. płatnik składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. zawarł z M. A. umowę zlecenia na okres od dnia 1.01.2021 do dnia 31.03.2021 z datą rozpoczęcia wykonywania zlecenia od 4.01.2021 r. w ramach, której ww. zobowiązała się do wykonania czynności marketingowych za wynagrodzeniem uzależnionym od ilości przepracowanych godzin w wysokości 18,30 zł za godzinę. Wynagrodzenie miało być płatne przelewem lub gotówką. W umowie zastrzeżono, że zleceniobiorca nie ma prawa do otrzymania wynagrodzenia, jeżeli nie wykonywał zlecenia lub wykonywał je nienależycie.

/ umowa w aktach ZUS k. nienumerowane oraz w dokumentach koperta k. 140, zaświadczenie o zatrudnieniu w aktach ZUS k. nienumerowane oraz k. 4 i5.zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 01:08:58-01:09:12 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:00-00:15:57/

Umowę zlecenia wnioskodawczyni podpisała ostatniego dnia grudnia w siedzibie poprzedniego zleceniodawcy.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 01:08:58-01:09:12 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:00-00:15:57/

Wnioskodawczyni została pierwotnie zgłoszona do ubezpieczeń 19.01.2021 r. z datą zgłoszenia od 13.01.2021. Następnie w dniu 24.03.2021 r. płatnik wyrejestrował odwołującą z dniem 13.01.2021 r. i ponownie w tym samym dniu zgłosił M. A. do ubezpieczeń od dnia 1.01.2021 r. Po tym 6.04.2021 r. płatnik wyrejestrował ubezpieczoną z ubezpieczeń od 1.04.2021 r. Płatnik nie złożył za ubezpieczoną wyrejestrowania korekt z datą 16.01 czy 18. 01.2021 r.

/ informacja miesięczna dla osoby ubezpieczonej k. 8, pismo ZUS k. 136, pismo płatnika w dokumentach koperta k. 140 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 01:08:58-01:09:12 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:00-00:15:57/

Powyższe spowodowane było tym, iż R. W. kupił spółkę zmieniając jej nazwę na (...) pod koniec 2020 roku i oczekiwał aż KRS dokona wpisu. Jednocześnie miał już dokumenty wystawione na spółkę o nowej nazwie. Nie zmieniał się NIP tylko nazwa. Żeby zgłosić do ubezpieczeń pracowników przeniesionych do (...) z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. czekano na te zmiany. W dniu 13.01.2021 r. nastąpiła zmiana nazwy w KRS i dopiero wtedy firma dokonała zgłoszeń pracowników.

/zeznania zainteresowanego R. W. protokół z rozprawy z dnia z dnia 14.06.2022 r. 01:09:12-01:09:14 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:17:22-00:30:06 zeznania świadka A. K. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:50:28 -01:04:53/

Wnioskodawczyni w ramach zawartej umowy zlecenia z (...) zachowała to samo stanowisko i wykonywała te same czynności co w ramach poprzednich umów zlecenia tj. zajmowała się sprzedażą reklamy w Internecie. Szukała klientów w Internecie dzwoniła o nich i proponowała usługi zleceniodawcy. Było to pozycjonowanie wizytówek firm, zakładanie strony internetowej. Były to różnego rodzaju promocje, reklama w social mediach i Internecie. Biuro, w którym pracowała wnioskodawczyni, było odpowiedzialne za pozyskiwanie nowego klienta i kontakty telefoniczne. W razie życzenia wysyłano ofertę milowo.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 01:08:58-01:09:12 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:00-00:15:57 zeznania zainteresowanego R. W. protokół z rozprawy z dnia z dnia 14.06.2022 r. 01:09:12-01:09:14 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:17:22-00:30:06, zeznania świadka M. J. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:34:03 -00:44:41 zeznania świadka D. A. protokół z rozprawy z dnia 14 .06.2022 r. 00:44:41-00:50:28/

Wnioskodawczyni wykonywała czynności objęte zleceniem w siedzibie firmy w P. (w tym samym miejscu co poprzednio) w okresie 4-15.01.2021 r. w godzinach 8.00-16.00. W dniu 18.01.2021 r. w ewidencji poczyniono adnotację „zwolniona”

/ ewidencja obecności za styczeń 2021 r. k. 7 oraz w aktach ZUS k nienumerowane nadto w dokumentach koperta k. 140, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 01:08:58-01:09:12 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:00-00:15:57 zeznania zainteresowanego R. W. protokół z rozprawy z dnia z dnia 14.06.2022 r. 01:09:12-01:09:14 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:17:22-00:30:06, zeznania świadka M. J. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:34:03 -00:44:41, zeznania świadka A. K. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:50:28 -01:04:53 /

Od dnia 15.01.2021 (piątek) wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy z powodu choroby. Wnioskodawczyni poszła do lekarza psychiatry po pracy w dniu 16.01.2021 r. W czasie wizyty wskazywał na nagłe zwolnienie z pracy w warunkach toksycznych. Lekarz stwierdził zaburzenia adaptacyjne. Wnioskodawczyni miała problem z uzyskaniem prawidłowo wypełnionego zwolnienia, bo w systemie nie był jeszcze ujawniony (z uwagi na brak wpisu w KRS) NIP firmy. Na zwolnieniu lekarskim przebywała do dnia 22.07.2021 r.

/ dokumentacja medyczna k. 71-73 i k . 112- 114, dokumentacja medyczna k 123-133, dokumentacja medyczna k. 142-271, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 01:08:58-01:09:12 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:00-00:15:57, zeznania świadka M. J. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:34:03 -00:44:41, zeznania świadka D. A. protokół z rozprawy z dnia 14 .06.2022 r. 00:44:41-00:50:28/

Wnioskodawczyni w niedostatecznym stopniu wywiązywała się ze swoich obowiązków. Na początku zatrudnienia pozyskiwała wielu klientów, natomiast ostatni miesiąc był słaby. Wnioskodawczyni nie pozyskała odpowiedniej liczby klientów. W poniedziałek przed 18 stycznia 2021 r. jej przełożona M. J. poinformowała ją, że ma ostatni tydzień na poprawę swej pracy. W piątek o godzinie 15 podeszła do wnioskodawczyni, a ona sama stwierdziła, że wie dlaczego przychodzi. Wnioskodawczyni została wówczas poinformowana przez przełożoną, iż niestety musi ją zwolnić i od poniedziałku ma już nie przychodzić. W piątek 15 stycznia 2021 r. wysłano do księgowej zgłoszenie o zwolnieniu ubezpieczonej.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 01:08:58-01:09:12 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:00-00:15:57 zeznania świadka M. J. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:34:03 -00:44:41 zeznania świadka A. K. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:50:28 -01:04:53 /

Umowa zawarta z wnioskodawczynią nie trwała aż do momentu jej rozwiązania z upływem czasu na jaki została zwarta, czyli 31.03.2021 r. Właściwą datą wyrejestrowania powinien być dzień 16.01.2021 r. Jednakże ZUS nie uwzględnił żadnych dat ani zgłoszenia ani wyrejestrowania ubezpieczonej. ZUS kwestionował zatrudnienie wszystkich pracowników zgłoszonych z (...) z opóźnieniem natomiast po weryfikacji te odwołania i zgłoszone także w ich przypadkach korekty były uwzględnione z wyjątkiem korekt dotyczących wnioskodawczyni.

/zeznania świadka A. K. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:50:28 -01:04:53/

Wynagrodzenie należne wnioskodawczyni w związku z zawartą umową było jej przelewane na konto męża. Analogiczna sytuacja miała miejsce w okresie obowiązywania zlecenia w poprzedniej firmie.

/potwierdzenia przelewu wynagrodzenia w aktach ZUS k. nienumerowane, historia rachunku k. 52-53 lista płac w dokumentach koperta k. 140 rachunek do umowy zlecenia w dokumentach koperta k. 140 /

Wnioskodawczyni nie powróciła do pracy u płatnika.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 01:08:58-01:09:12 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:02:00-00:15:57 zeznania świadka M. J. protokół z rozprawy z dnia 14.06.2022 r. 00:34:03 -00:44:41/

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny materiału dowodowego

i zważył, co następuje:

Odwołanie częściowo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 t.j. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami".

Według art. 36 ust. 1, 2 i 4 cyt. ustawy każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emertytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Zgłoszenia dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia.

Z mocy art. 13 pkt. 2 w/w ustawy zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Wskazać należy, że stosownie do treści art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Umowa zlecenia należy do kategorii umów o świadczenie usług, a więc do wykonywania czynności mieszczących się w zakresie określonym wolą stron. Strony zawierające umowę zlecenia, stosownie do treści art. 353 ¹ k.p.c. mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Wedle woli stron, umowa zlecenie może dotyczyć tak pojedynczego wykonania konkretnej czynności, jak i wykonywania wielokrotnego, powtarzalnego, rozciągniętego w czasie. Odpowiedzialność osoby przyjmującego zlecenie jest rozpatrywana w zakresie jej starannego działania przy wykonywaniu przedmiotu zlecenia, co oznacza, że czynnikiem decydującym przy ocenie pracy tej osoby jest kryterium wykonywanie przez nią czynności na określonym, ustalonym przez strony stosunku prawnego, poziomie. Elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia nie jest zatem wynik, lecz starania podejmowane w celu osiągnięcia tego wyniku (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 grudnia 1993 roku III AUr 357/93; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 stycznia 2006 roku III AUa 1700/05; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 1967 roku, I CR 500/66). Wykonanie szeregu powtarzających się czynności, składających się na cykl systematycznych i regularnych działań jest cechą charakterystyczną dla umów o świadczenie usług. Elementami przedmiotowo wyróżniającymi umowę zlecenia (gdy chodzi o czynności prawne – art. 734 § 1 KC), jak i umowę o świadczenie usług nieuregulowanych innymi przepisami (gdy chodzi o czynności faktyczne – art. 750 KC) są zatem starania celem wykonania umówionej czynności. Umowa zlecenia nie akcentuje rezultatu (wyniku) jako koniecznego do osiągnięcia. W umowie zlecenia przyjmujący zlecenie nie bierze na siebie ryzyka pomyślnego wyniku spełnianej czynności. Jego odpowiedzialność za właściwe wykonanie umowy oparta jest na zasadzie starannego działania (art. 355 § 1 KC), w świadczeniu usługi rozłożonej w czasie istnieje związek wynagrodzenia z ilością, jakością i rodzajem usługi. W zobowiązaniach starannego działania podjęcie przez dłużnika wymaganych czynności przy zachowaniu wiążącego go stopnia staranności oznacza, że dłużnik wykonał zobowiązanie, pomimo, że niekoniecznie osiągnięto określony cel umowy. / (...) - wyrok NSA (N) z dnia 02-12-2020/ Przy tym w umowie zlecenia mogą wystąpić cechy kierownictwa i podporządkowania, choć nie takie same, jak w zależności właściwej dla stosunku pracy (art. 22 § 1 i § 111 KP oraz art. 750 KC). / (...) 3/21 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 21-01-2021/ Ogólna kontrola osoby zatrudnionej na podstawie umowy zlecenia, dokonywana przez zleceniodawcę z punktu widzenia rezultatów działalności, nie świadczy o podporządkowaniu pracowniczym. /III AUa 905/18 - wyrok SA Łódź z dnia 17-10-2018/. W ramach umowy zlecenia zleceniobiorca ma pewnego rodzaju swobodę w zakresie wykonania jego przedmiotu np co do czasu i miejsca ma samodzielność w określaniu bieżących zadań. Sposób wykonywana pracy nie jest doprecyzowany za pomocą poleceń służbowych. / por uzasadnienia: I UK 350/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 12-08-2020 I PK 126/19 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 22-09-2020 II PK 116/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 22-09-2020 III UK 514/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 22-10-2020 /

W rozpoznawanej sprawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych zakwestionował ważność umowy zlecenia zawartej pomiędzy M. A., a płatnikiem (...) Sp. zo.o. z siedzibą w K.. Organ rentowy stanął na stanowisku, iż umowa zlecenia zawarta na okres od 1.01.2021 do dnia 31.03.2021 r. została zawarta dla pozoru a zatem jest nieważna, akcentując nieprawidłowości w zakresie zgłoszenia wnioskodawczyni do ubezpieczeń brak dowodów na wykonywanie przez nią określonych czynności w ramach zwartej umowy, jej niezdolność do pracy od 15.01.2021 r. oraz adnotację o jej zwolnieniu z dniem 18.01.2022 r.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Przepis art. 83 k.c. charakteryzuje czynność prawną pozorną przez wskazanie trzech jej elementów, które muszą wystąpić łącznie: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę w każdym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Brak zamiaru wywołania skutków prawnych oznacza, że osoba składająca oświadczenie woli, albo nie chce w ogóle wywołać żadnych skutków prawnych, albo też chce wywołać inne, niż wynikałoby ze złożonego przez nią oświadczenia woli.

Odnosząc się do powyższej spornej kwestii należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę, iż w przedmiocie stosowania przepisów prawa cywilnego przy rozstrzyganiu sporów na tle ważności czynności prawnych stanowiących tytuł objęcia ubezpieczeniami społecznymi ukształtowało się bogate orzecznictwo sądowe. W licznych orzeczeniach dotyczących umów o pracę jako podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym podkreślano, iż umowa jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 r., sygn. II UK 321/04, opubl. OSNP 2006 nr 11-12, poz. 190; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2007 r., sygn. II UK 56/07, LEX nr 376433/. Natomiast o czynności prawnej sprzecznej z ustawą lub mającej na celu obejście ustawy można mówić tylko wtedy, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie ma na celu obejścia prawa dokonanie czynności prawnej dla osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04, OSNP 2005 nr 15, poz. 235; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2007 r., I UK 302/06, OSNP 2008 nr 7-8, poz. 110; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2008 r., II UK 334/07, OSNP 2009 nr 23-24, poz. 321/.

Podobnie ma się rzecz z innymi umowami będącymi tytułem do podlegania ubezpieczeniom społecznym, także umową zlecenia. O pozorności umowy zlecenia można mówić tylko i wyłącznie wówczas jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako zleceniobiorca nie będzie wykonywać przedmiotu zlecenia, a osoba określona jako zleceniodawca nie będzie korzystać z jej świadczenia, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść umowy zlecenia. Dopiero wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia - a nie tylko zawarcie umowy - stwarza obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. /I UK 315/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 16-06-2020/ O prawidłowym zakwalifikowaniu umowy cywilnoprawnej nie decyduje wyłącznie nazwa umowy ani jej formalne postanowienia, ale także sposób jej wykonywania, a w szczególności realizowanie przez strony - nawet wbrew postanowieniom umowy - cech charakterystycznych dla danego stosunku prawnego, które odróżniają zawartą i realizowaną umowę od innych umów cywilnoprawnych./III AUa 2139/15 - wyrok SA Gdańsk z dnia 18-02-2016/ Umowa zlecenia zawarta pomiędzy stronami nie rodzi trwałego stosunku obligacyjnego przez sam fakt jej spisania, w sytuacji, gdy nie jest ona realizowana, a więc nie są wykonywane na jej podstawie ani obowiązki zleceniodawcy, ani zleceniobiorcy, a praca jest de facto wykonywana przez pracownika w ramach oraz w sposób charakterystyczny dla istniejącego pomiędzy stronami stosunku pracy. Ponadto, umowa dotknięta sankcją bezwzględnej nieważności nie może wywołać skutku polegającego na powstaniu pomiędzy stronami stosunku prawnego, nawet jeżeli jest przez strony faktycznie wykonywana. /I PK 241/13 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 01-04-2014/

Zdaniem Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy i poczynione na jego podstawie ustalenia faktyczne uzasadniają twierdzenie, że zakwestionowana przez ZUS umowa zlecenia w okresie od 1.01.2021 r. do 15.01.2021 r. nie została zawarta dla pozoru, to jest bez zamiaru realizacji obowiązków z niej wynikających.

W świetle poczynionych w rozpoznawanej sprawie ustaleń faktycznych nie można mówić o pozorności oświadczeń woli w zawarciu umowy zlecenia w tym okresie. Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że wnioskodawczyni obowiązki zlecone w ramach umowy zlecenia w tym czasie wykonywała, a zleceniobiorca – świadczenie to przyjmował, płacąc umówione wynagrodzenie.

Zatrudnienie wnioskodawczyni u płatnika w oparciu o umowę zlecenie było powiązane z faktem wykonywania przez nią analogicznej pracy w firmie kooperującej z płatnikiem. Z przeprowadzonego w sprawie materiału dowodowego z przedłożonych dokumentów, zeznań świadków oraz stron wprost wynika, iż część dawnych pracowników z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. od stycznia 2021 r. przeszła wykonywać usługi u nowego zleceniodawcy płatnika (...) Sp. zo.o. powiązanych z dotychczasowym zleceniodawcą osobą wspólnika i prezesa zarządu.

W ramach wykonywania umowy zlecenia wnioskodawczyni od stycznia 2021 r., podobnie jak u dotychczas zatrudniającego ją w oparciu o zlecenie podmiotu, zachowała to samo stanowisko i wykonywała te same czynności tj. zajmowała się sprzedażą reklamy w Internecie. Szukała klientów w Internecie, dzwoniła do nich i proponowała usługi zleceniodawcy. Było to pozycjonowanie wizytówek firm, zakładanie strony internetowej. Praca była świadczona w biurze zleceniodawcy w P. w określonych godzinach odnotowywanych w ewidencji obecności. Od wnioskodawczyni wymagano pozyskania jak największej liczby klientów, a jej wynagrodzenie zależało od liczby przepracowanych godzin. Jednocześnie wskazać należy, iż brak jakichkolwiek dowodów na realizację, czy choćby zamiar stron, realizacji spornej umowy w okresie po 15.01.2021r. Z zeznań przesłuchanych w procesie osób w tym stron i świadków wynika, iż 15.01.2021r. to był ostatni dzień pracy odwołującej, zaś od kolejnego dnia roboczego 18.01.2021 r. tj. po weekendzie wnioskodawczyni już nie świadczyła pracy. Została zwolniona po dniu pracy 15.01.2021r. z uwagi na pozyskiwanie zbyt małej ilości klientów. Bezspornie też, w świetle dostępnej dokumentacji medycznej, od dnia 15.01.2021 r. wnioskodawczyni była niezdolna do pracy. Brak więc podstaw do uznania, iż jakiekolwiek czynności wynikające ze zlecenia były jej udziałem i że nadal, aż do 31.03.2021 r. strony miały umowę realizować, skoro zgodnie przyznały, iż 15.01.2021 r. wnioskodawczyni pracę straciła. Płatnik nie chciał by nadal wykonywała na jego rzecz czynności marketingowe.

Sąd przy tym nie traci z pola widzenia, iż organ rentowy wskazywał, że zwarta umowa zlecenia w ogóle w całym spornym okresie nie była realizowana, co potwierdzać miał fakt zgłoszenia i wyrejestrowania zainteresowanej z ubezpieczeń z naruszeniem wymaganego do tego terminu. Wnioskodawczyni w istocie została pierwotnie zgłoszona do ubezpieczeń 19.01.2021 r. z datą zgłoszenia od 13.01.2021. Następnie w dniu 24.03.2021 r. płatnik wyrejestrował odwołującą z dniem 13.01.2021 r. i ponownie w tym samym dniu zgłosił M. A. do ubezpieczeń od dnia 1.01.2021 r. Po tym 6.04.2021 r. płatnik wyrejestrował ubezpieczoną z ubezpieczeń od 1.04.2021 r.

Niemniej jednak w ocenie Sądu okoliczności związane w istocie, z istotnymi uchybieniami co do terminu w zakresie zgłoszenia M. A., znajdują logiczne uzasadnienie w zeznaniach obsługującej płatnika księgowej i samego zainteresowanego. Ww zgodnie i spójnie wskazali, że powyższe spowodowane było tym, iż R. W. kupił spółkę zmieniając jej nazwę na (...) pod koniec 2020 roku i oczekiwał aż KRS dokona wpisu. W dniu 13.01.2021 r. nastąpiła zmiana nazwy w KRS i dopiero wtedy firma dokonała zgłoszeń pracowników dokonując określonych korekt. Sąd przy tym zauważa, iż twierdzenia A. K., księgowej płatnika, co do faktu, że dokonywała korekty deklaracji w ramach wyrejestrowania wnioskodawczyni z ubezpieczeń od dnia 16.01.2021 r., nie znajduje potwierdzenia w dokumentacji dostępnej przed ZUS. Jednakże powyższe w żaden sposób nie wpływa na ocenę wiarygodności jej zeznań w kwestii wyjaśnienia zgłoszenia pracowników do ubezpieczeń – które mają pokrycie w tej dokumentacji. Ponadto ponownie wskazać należy, że w świetle dostępnego materiału sprawy jasnym jest, iż strony po 15.01.2021 r. nie miały zamiaru umowy zlecenia kontynuować. Płatnik zwolnił wnioskodawczynię o czym poinformował księgową już 15.01.2021 r., a wnioskodawczyni podporządkowała się tej decyzji nie podejmując w kolejnym okresie żadnych dalszych czynności na rzecz płatnika. Z dniem 15.01.2021 r. wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy z powodu choroby. W świetle tych okoliczności nie sposób zatem jednoznacznie twierdzić, iż uchybienia związane z brakiem terminowego zgłoszenia zainteresowanej do ubezpieczeń były spowodowane faktem braku realizacji umowy w całym spornym okresie i powiązane stricte z chęcią uzyskania przez ubezpieczoną określonych świadczeń z systemu ubezpieczeń. Podkreślić należy też, iż wobec treści przedstawionej w procesie dokumentacji medycznej nie można dojść do przekonania, że wnioskodawczyni z uwagi na swój stan zdrowia już wcześniej wiedziała, iż z tego rodzaju świadczeń będzie korzystać. Schorzenie jakie legło bowiem u podstaw wydania zwolnienia lekarskiego od 15.01.2021 r. nie było ujawnione w dostępnej dokumentacji medycznej za okres wcześniejszy. Wnioskodawczyni udała się do lekarza psychiatry w związku z nagłym zwolnieniem wskazując na dotychczasową pracę w warunkach toksycznych. Brak więc podstaw do uznania, iż zawarła kolejna umowę z płatnikiem – podmiotem powiązanym z jej dotychczasowym zleceniodawcą i działającym na analogicznych zasadach, nie po to by świadczyć usługi w ramach zlecenia, a jedynie by otrzymać określone świadczenia z ZUS. Wobec tego powoływanie się na zawarcie powyższej umowy we wskazanym okresie do 15.01.2021 r., kiedy to zlecenie było faktycznie realizowane nie może być kwestionowane, uznane za nieuprawnione.

Na mocy art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących m.in. zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i przebiegu ubezpieczeń, a zatem ma prawo do kwestionowania podstaw ubezpieczenia w tym umowy zlecenia, jako że rodzą one skutki w dziedzinie ubezpieczeń społecznych.

Jednak w takiej sytuacji to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78, w którym stwierdził, iż na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli. Powyższe stanowisko jest aktualne na gruncie analizy umowy zlecenia. Organ rentowy jest stroną postępowania, która, jak każda strona procesu, jest zobligowana do wykazania twierdzeń, z których wywodzi skutki prawne (art. 232 k.p.c.). W postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych organ rentowy ma pozycję strony (art. 477 ¹⁰ § 1 k.p.c.), więc powinien przejawiać odpowiednią aktywność dowodową, w przeciwnym razie ponosi negatywne skutki prawne swej bierności, polegające zwłaszcza na zmianie wydanej decyzji. (vide wyrok SA w Katowicach z dnia 19.11.2013 r., III AUa 2476/12, opubl. LEX nr 1394193).

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy na gruncie rozpatrywanego przypadku w żaden sposób nie udowodnił, iż zakwestionowana przez niego umowa zlecenia w okresie do 15.01.2021 r. miała charakter pozorny, czy była sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W pozostałym zaś spornym okresie w istocie brak dowodów na jej realizację – strony same przyznały, iż umowa zlecenia nie była wówczas wykonywana, wnioskodawczyni została zwolniona. Pozwana wskazywała nawet pierwotnie i dokonała wyrejestrowania wnioskodawczyni z ubezpieczeń od 16.01.201 r. co jednak nie znalazło odzwierciedlenia w dokumentach złożonych w ZUS.

Ponadto uwzględniając poglądy Sądu Najwyższego wyrażone w przytoczonych orzeczeniach, należy uznać, że w sytuacji gdy wolą stron zawierających umowę o pracę było nawiązanie stosunku pracy i doszło do faktycznego świadczenia pracy za wynagrodzeniem, nawet sama świadomość jednej ze stron umowy, albo obu jej stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. choroby), nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa. Powyższe stanowisko jest aktualne na gruncie analizy umowy zlecenia. Zawarcie i wykonywanie umowy zlecenia oznacza, że powstał tytuł ubezpieczenia, o jakim stanowi art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, a zatem należy ustalić podleganie ubezpieczeniom społecznym w spornym okresie. /III AUa 276/19 - wyrok SA Lublin z dnia 21-08-2019/. W przypadku wnioskodawczyni zawarta umowa zlecenia od dnia 1.01.2021 r. do chwili zwolnienia w dniu 15.01.2021 r. była realizowana. Strona nie przewidywała, że nie będzie tej umowy kontynuować. Ponadto rozwiązanie umowy determinowane były innymi okolicznościami tj. sposobem wykonywania obowiązków przez ubezpieczoną. Istnienie tytułu ubezpieczenia w okresie od 1.01.2021 do 15.01.2021 r. nie może być zatem kwestionowane.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w części, co do okresu od 1.01.2021 do 15.01.2021 i orzekł jak w sentencji wyroku.

W pozostałym zakresie na mocy art. art.477 ¹⁴§1 k.p.c, odwołanie jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz z aktami rentowymi pocztą oraz z pouczeniem, iż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wyroku z uzasadnieniem przysługuje mu prawo złożenia apelacji do tutejszego Sądu Okręgowego w Łodzi, które rozpoznaje Sąd Apelacyjny w Łodzi

J.L.