Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 sierpnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił W. P. prawa do renty rodzinnej dla S. P. po zmarłym w dniu 22 czerwca 2018 r. ojcu R. P. (1). W uzasadnieniu wskazano, iż prawo do świadczenia na podstawie art. 57, 58,65, 68 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2018 r. poz 1270 ) zwanej dalej ustawą emerytalna nie przysługuje bowiem zmarły R. P. (1) w chwili śmierci nie miał: prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy oraz nie spełniał wymaganych do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Organ rentowy zaznaczył, że na wymagane 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych ostatnim dziesięcioleciu przed zgonem tj. w okresie od 22.06.2008 r. do 21.06.2018 r. udowodniono łącznie 4 lata 9 m-cy 10 dni okresów składkowych i nieskładkowych zmarłego: w tym 4 lata 2 m-ce 25 dni okresów składkowych oraz 6 m-cy 15 dni nieskładkowych. Ponadto niezdolność do pracy (zgon) powstała w okresie dłuższym niż 18 m-cy od ustania ostatniego ubezpieczenia zmarłego, które nastąpiło 25.02.2015 r. Zmarły na wymagane 30 lat okresów składkowych udowodnił 9 lat i 1 miesiąc okresów składkowych.

Do stażu pracy zmarłego nie zaliczono następujących okresów:

1.  okresów urlopu bezpłatnego w dniu 21.12.2007 r. i w okresach od 09.05.2008 do 16.05.2008 r., od 04.11.2008 r. do 08.11.2008 r.

2.  okresów rejestracji po 14.11.1991 w Powiatowym Urzędzie Pracy bez prawa do wypłaty zasiłku dla bezrobotnych, ponieważ zgodnie z obowiązującymi przepisami okresy te nie są okresami składkowymi ani nieskładkowymi.

3.  okresów od 30.06.1999 do 30.06.1999, od 30.07.1999 do 31.07.1999 i od 31.018. 1999 do 30.09.1999 - z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej z uwagi opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

4.  okresu zatrudnienia od 20.01.2007 do 21.01.2007 ( (...) P. A.) z uwagi na brak zgłoszenia do ubezpieczenia,

5.  okresu pracy od 01.09.1998 do 31.12.1998 ( PPHU Zakład (...)) ponieważ w świadectwie pracy brak informacji o okresach nieskładkowych. W okresie pracodawca rozliczał się na podstawie deklaracji bezimiennych.

6.  okresu pracy wpisanego do dowodu osobistego od 24.08.1998 do 31.08.1998 ( Firma (...)), ponieważ brak informacji o okresach nieskładkowych. W w/w okresie pracodawca rozliczał się na podstawie deklaracji bezimiennych.

/ decyzja k. 192- 192 v. akt ZUS/

Wnioskodawca W. P. uznała w/w decyzję za krzywdzącą i złożyła od niej odwołanie domagając się przyznania prawa do świadczenia na rzecz małoletniego S. P. od dnia złożenia wniosku. W uzasadnieniu swego stanowiska podniosła, iż zmarły cierpiał na marskość wątroby, która rozwijała się w długim okresie czsu. Tym samym niezdolność do pracy powstała w okresie dłuższym niż bezpośrednio poprzedzający zgon. Ponadto skarżąca podniosła iż zmarły w okresie 1.04.2013 r. -30 .09.2013 r. pracował w charakterze konserwatora maszyn i urządzeń w firmie P.H.U. (...) K. C. (1).

/odwołanie - k. 1-3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując argumentacje tożsama jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 16-17/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. P. (1) zmarł w dniu 22 czerwca 2018 r. w Ł..

/odpis skrócony aktu zgonu -k. 7 akt ZUS/

W dniu 29 czerwca 2018 r. W. P. w imieniu małoletniego syna S. P. złożyła wniosek o ustalenie prawa do renty rodzinnej po ojcu R. P. (1).

/wniosek - k. 1 - 6 akt ZUS odpis skrócony aktu urodzenia k. 8 akt ZUS//

R. P. (1) w okresie 1.04.2013 r. -30 .09.2013 r. nie był nigdzie zatrudniony.

We wskazanym spornym okresie zmarły bywał u swego siostrzeńca K. C. (1) prowadzącego działalność gospodarczą od firmą P.H.U. (...) w zakresie wypożyczania (...) Budowlanego, Ogrodniczego i Elektronarzędzi. Między ww. panowały relacje rodzinne. R. P. (1) z racji posiadanej wiedzy w zakresie mechaniki służył siostrzeńcowi radą i pomocą w konserwacji maszyn oraz przy skręcaniu/ składaniu sprzętu. Wskazana pomocą służył doraźnie. Czasem do wypożyczalni przychodził tylko i wyłącznie towarzysko.

/ zeznania świadka K. P. z rozprawy z dnia 15 stycznia 2019 r. 00:13:08-00:44:28/

Numer telefonu R. P. (1) został umieszczony na stronie internetowej przedsiębiorcy K. C. (1) jako ostatni numer do kontaktu, po numerze K. C. (1) i jego matki (siostry zmarłego), która nie była zatrudniona w firmie. Pomoc w tym zakresie była oferowana -przez R. P. (1) bezinteresownie w ramach relacji rodzinnych.

/ zeznania świadka K. P. z rozprawy z dnia 15 stycznia 2019 r. 00:13:08-00:44:28, wydruk z Internetu dotyczący firmy (...).pl odpowiedź ze skrzynki mailowej firmy (...) k. 29-30/

Działalność prowadzona przez K. C. (1) była nierentowna dlatego ten w ogóle nie rozważał możliwości zatrudnienia pracownika. Od lutego 2012 r. K. C. (1) z uwagi na brak dochodów z działalności gospodarczej zatrudnił się w pełnym wymiarze czasu pracy w firmie (...) w B. na stanowisku magazyniera. Wówczas łączył etat i wykonywanie działalności. Wtedy rozważał możliwość rozszerzenia działalności w oparciu o współpracę z R. P. (1). WW badali rynek i specyfikę sprzętu do nowej działalności o której myśleli. Myśleli o współpracy. Założenie było takie, że mieli działać razem. Nie rozmawiali jednak o umowie o pracę.

/ zeznania świadka K. C. (1) protokół z rozprawy z dnia 15 stycznia 2019 r. 00:13:08-00:44:28/

R. P. (1) w okresie od 1.04.2013 r. -30.09.2013 r. był widywany na terenie wypożyczalni sprzętu R. C. przy naprawie maszyn, wydawał sprzęt, pokwitowania, doradzał klientom, pobierał też pieniądze za wypożyczenie maszyn.

/zdjęcia k. 57-63 zeznania świadka J. M. protokół z rozprawy 5 marca 2019 r. 00:06:58 00:21:07, zeznania świadka A. J. protokół z rozprawy 5 marca 2019 r. 00:21:07 -00:31:20, zeznania świadka Ł. W. protokół z rozprawy 5 marca 2019 r. 00:31:20- 00:43:24/

R. P. (1) i K. C. (1) nigdy nie podpisali umowy o pracę.

/zeznania wnioskodawczym protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:02:14

-

00:16:16 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 25 kwietnia 2019 r. 00:01:57 - 00:22:01 i oświadczeniem protokół z rozprawy z dnia 15 stycznia 2019 r. 00:08:42 - 00:10:51, zeznania świadka K. C. (1) protokół z rozprawy z dnia 15 stycznia 2019 r. 00:13:08-00:44:28/

W chwili obecnej K. C. (1) działalności gospodarczej nie prowadzi.

/ zeznania świadka K. C. (1) protokół z rozprawy z dnia 15 stycznia 2019 r. 00:13:08-00:44:28/

Żona świadka M. C. prowadzi działalność gospodarczą (...) M. C. pod tym samym adresem co dawniej świadek.

/zeznania wnioskodawczym protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:02:14 - 00:16:16 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 25 kwietnia 2019 r. 00:01:57 - 00:22:01 i oświadczeniem protokół z rozprawy z dnia 15 stycznia 2019 r. 00:08:42 - 00:10:51 wydruki k. 152-168/

R. P. (1) zaczął wyraźnie źle się czuć na rok przed śmiercią. Miał bóle brzucha i wymioty, które znacząco się nasiliły. Zmarły zaczął chorobliwie dużo spać. Wcześniej też miał problemy z żołądkiem. WW bał się lekarzy unikał wizyt lekarskich (bał się lekarzy) nie godził się na pobyty szpitalach. Jak się denerwował potrafił nie jeść przez tydzień, dużo palił od rana, pił piwo. W okolicach Bożego Narodzenia skóra zmarłego zabarwiła się na żółto. WW szybko tracił na wadze. Objawy wyniszczenia organizmu były wyraźnie widoczne na pół roku przed śmiercią. Po tym jak zmarły w lutym 2018 r. spadł z drabinki i uszkodził sobie kostkę choroba zaczęła szybko postępować. R. P. (1) zaczął coraz więcej spać mało się podnosił. Dochodziły do tego utraty świadomości. Bóle nasilały się w nocy wtedy ww. nie spał

/zeznania wnioskodawczym protokół z rozprawy z dnia 8 października 2019 r. 00:02:14

-

00:16:16 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 25 kwietnia 2019 r. 00:01:57 - 00:22:01 i oświadczeniem protokół z rozprawy z dnia 15 stycznia 2019 r. 00:08:42 - 00:10:51 dokumentacja medyczna k. 6-14 v. dokumentacja medyczna (...) s.c koperta k. 78 dokumentacja (...) Centrum (...) k. 81-90, dokumentacja medyczna (...). - (...) Sp. zoo. koperta k. 94, dokumentacja medyczna (...) Przychodnia (...) k. 98-100 dokumentacja medyczna (...).T. 102-104/

R. P. (1) cierpiał na zespół bólowy kręgosłupa, zaburzenia lękowo - depresyjne, alkoholową marskość wątroby, zespół zależności alkoholowej, krwawienie z przewodu pokarmowego (prawdopodobnie żylaki przełyku). Praktycznie wszystkie schorzenie zamarłego wynikały bezpośrednio z zespołu zależności alkoholowej i były powikłaniami toksycznego działania alkoholu na organizm. WW miał rozpoznaną alkoholową marskość wątroby. Tego typu schorzenia cechują się pewnymi okresami - po okresie względnej wydolności dochodzi w pewnym momencie do dramatycznego pogorszenia funkcji wątroby i nasilenia objawów (niewydolności organu często prowadzące w szybkim czasie do zgonu).

Z punktu widzenia biegłego z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii stwierdza się u zmarłego ubezpieczonego niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej w rozumieniu art.

12  ustawy z dnia 17.12.1998 r. od 23.05.2018 r. całkowita niezdolność do pracy. Biegły jako początek całkowitej niezdolności do pracy wskazał datę od 23.05.2018/30.05.2018 z uwagi pogorszenie stanu zdrowia. Wówczas wnioskodawca zgłosił się na wizytę dwukrotną w POZ dnia 23.05.2018r dostępna w załącznikach do akt i 30.05.2018r dostępna k.14 verte. Wystawiono wówczas skierowanie na hospitalizację. Była to hospitalizacja w trybie pilnym z uwagi na podejrzenie marskości wątroby. Brak danych odnośnie tej hospitalizacji oraz czy R. P. (1) zgłosił się do szpitala. Pacjenci z alkoholizmem w wywiadzie i nawet z marskością wątroby często są bezobjawowi aż do gwałtownej dekompensacji i nagłego rozwoju objawów przebiegu niewydolności wątroby. Przy tym choroba może rozwijać się latami kilka lat lub dłużej.

/opinia biegłego z zakresu kardiologii oraz chorób wewnętrznych R. G. k. 112, pisemna opinia uzupełniająca k. 139-140, dokumentacja medyczna k. 6-14 v. dokumentacja medyczna (...) s.c koperta k. 78 dokumentacja (...) Centrum (...) k. 81-90, dokumentacja medyczna (...). - (...) Sp. zoo. koperta k. 94, dokumentacja medyczna (...) Przychodnia (...) k. 98-100 dokumentacja medyczna (...).T. 102-104/

R. P. (1) na wymagane 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych ostatnim dziesięcioleciu przed zgonem tj. w okresie od 22.06.2008 r. do 21.06.2018 r. legitymował się okresem ubezpieczenia wynoszącym 4 lata 9 m-cy 10 dni okresów składkowych i nieskładkowych: w tym 4 lata 2 m-ce 25 dni okresów składkowych oraz 6 m-cy 15 dni nieskładkowych.

/karta przebiegu zatrudnienia - k. 188 akt ZUS/

R. P. (1) na wymagane 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych ostatnim dziesięcioleciu przed datą 23.05.2018 r. (datą niezdolności do pracy wskazaną w opinii biegłego) tj. w okresie od 23.05.2008 r. do 23 05.2018 r. nadal legitymuje się okresem ubezpieczenia wynoszącym 4 lata 9 m-cy 10 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Okres ten pozostaje bez zmian.

/ pismo organu rentowego k. 129/

Sumaryczny staż ubezpieczeniowy R. P. (1) wynosi 9 lat, 1 miesiąc okresów składkowych.

/karta przebiegu zatrudnienia k. 189-190 akt ZUS/

Ostatnie ubezpieczenie zmarłego ustało 25.02.2015 r.

/ bezsporne/

Niezdolność do pracy R. P. (1) z datą 23.05.2018 r. jak i jego zgon w dniu 22.06. 2018 r. powstały w okresie dłuższym niż 18 m-cy od ustania ostatniego ubezpieczenia zmarłego, które nastąpiło 25.02.2015 r.

/ bezsporne/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie analizy materiału dowodowego zawartego w aktach sprawy i w aktach ZUS, zeznań świadków w zakresie wskazanym poniżej oraz opinii biegłego lekarza internisty oraz częściowo zeznań wnioskodawczym.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom wnioskodawczym w zakresie w jakim twierdziła, iż zmarły jej mąż R. P. (1) w okresie 1.04.2013 r. -30.09.2013 r. był zatrudniony u swego siostrzeńca K. C. (1) prowadzącego działalność gospodarczą od firmą P.H.U. (...) w oparciu o umowę o pracę i w oparciu o tą podstawę świadczył pracę na rzecz ww. za minimalnym wynagrodzeniem za pracę.

W ocenie Sądu twierdzenie to w całości jest gołosłowne. Podnieść należy, iż w procesie nie przedstawiono żadnych wiarygodnych dowodów na poparcie tej tezy. Po pierwsze znamiennym jest, że świadek K. C. (1), rzekomo zatrudniający R. P. (1) kategorycznie tej okoliczności zaprzeczył. WW przyznał co prawda, że zmarły pomagał mu w prowadzeniu działalności gospodarczej i bywał na terenie wypożyczalni, którą prowadził jednak zaznaczył przy tym, iż powyższe miało charakter bezinteresowny i wynikało z relacji rodzinnej. Niekiedy wizyty R. P. (1) u siostrzeńca miały charakter stricte towarzyski. Wyżej wymieniony przekonująco wyjaśnił iż z uwagi na to że działalność była nierentowna sam podjął zatrudnienie i nie decydował się na zatrudnienie pracownika. Wskazał też, iż rozważał wraz z zmarłym rozszerzenie działalności i wzajemną współpracę jednak nie na zasadach zatrudnienia, do czego jednak ostatecznie nie doszło.

W ocenie Sądu faktycznego wykonywania pracy przez R. P. (1) na warunkach umowy o pracę nie potwierdzają również zeznania pozostałych przesłuchanych w procesie świadków. A. J. i Ł. W. klienci wypożyczalni K. C. (1), co prawda potwierdzili fakt, iż zmarły w spornym okresie wypożyczał im sprzęt kwitował jego odbiór, pobierał opłatę z tego tytułu jednak nie mieli żadnej wiedzy co do podstaw wykonywania tej pracy jej szczegółowego charakteru -podporządkowania pracowniczego i zasad wynagradzania. W ocenie Sądu wykonywanie wskazanych czynności mogło mieścić się w ramach pomocy, o której wspominał K. C. (1).

Podstawy ustaleń co do zatrudnienia R. P. (1) w oparciu o umowę o pracę nie mogły stanowić też zeznania J. M. matki wnioskodawczyni. Wyżej wymieniona choć twierdziła, iż regularnie przyprowadzała wnuka do wypożyczalni, w której pracę miał świadczyć R. P. (1) nie była w stanie określić ani podstawy zatrudnienia zmarłego, zasad jej wykonywania nadto nawet sprecyzować okresu w jakim praca miała być świadczona. WW sprzecznie podawała, iż zięć świadczył pracę w wypożyczalni w 2011 r. po czym, twierdziła iż wnuka do wypożyczalni, do zięcia przyprowadzała w okresie pierwszych trzech lat szkoły, gdy go odbierała. Przyznała, iż nie wie kiedy zięć przestał świadczyć pracę. Tym samym jej stwierdzania co do systematycznego wykonywania pracy przez zmarłego na zasadach umowy o pracę na ternie wypożyczalni w spornym okresie uznać należy za niewiarygodne i niewystarczające do poczynienia ustaleń w sprawie.

Zdaniem Sądu brak też podstaw do uznania jak podnosiła to wnioskodawczyni, iż działalność K. C. (1) była rentowna i została rozwinięta przez jej męża bowiem w chwili obecnej działalność tożsamą prowadzi M. C. tj żona przedsiębiorcy rzekomo zatrudniającego R. P. (1). Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że brak podstaw do uznania, iż wskazana działalność M. C. jest tożsama i została w istocie przejęta od K. C. (1). Ponadto nawet gdyby przyjąć iż działalność przynosiła określone dochody, to samo w sobie nie przesądza zatrudnienia zmarłego na zasadach umowy o pracę.

W ocenie Sądu w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego niewątpliwie uznać należy, iż R. P. (1), pewne czynności w wypożyczalni K. C. (1) wykonywał, jednakże nie wiadomo czy stale systematycznie i na jakich zasadach zwłaszcza czy w warunkach podporządkowania. Z uwagi na braki dowodowe w tym zakresie przy kategorycznym stwierdzeniu K. C. (1) o świadczeniu pomocy w ramach relacji rodzinnej niedopuszczalnym jest stwierdzenie, iż ww łączyła umowa o pracę a co za tym idzie istniał w tym okresie obowiązek ubezpieczenia co rzutować winno na staż ubezpieczeniowy oceniany w zakresie prawa do renty rodzinnej.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił także w oparciu o dokumentację medyczną zmarłego oraz wydaną w sprawie opinię biegłego internisty. Biegły zapoznał się z przedłożoną w toku postępowania dokumentacją lekarską z przebiegu leczenia zmarłego i na podstawie tej dokumentacji ocenił zdolność do wykonywania pracy przez ww. - datę powstania niezdolności do jej wykonywania. Opinia biegłego jest jasna i obiektywna, opisuje stan zdrowia zmarłego w zakresie wynikającym z tezy dowodowej oraz sporządzona została zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot.

Biegły wskazał na rozpoznane dolegliwości i ich wpływ na niezdolność do pracy zmarłego oraz okres jej powstania. Stwierdził całkowitą niezdolność do pracy i ustalił, iż niezdolność ta powstała wcześniej niż to przyjął organ rentowy tj dnia 23.05.2018 r. z uwagi pogorszenie stanu zdrowia i odnotowane w tym okresie konsultacje lekarskie. Sąd uznał w pełni wartość dowodową opinii biegłego oraz podzielił, jako przekonywujące, wnioski wypływające z jej treści. Wnioskodawczyni skutecznie nie zakwestionowała opinii, nie zgłosiła konkretnych zarzutów pod jej adresem. Przedstawiony zaś dowód z jej zeznań, co do pojawiających się wcześniej symptomów choroby zmarłego nie stanowi jednak wystarczającego dowodu na to, iż już wówczas R. P. (1) pozostawał całkowicie niezdolny do pracy, bowiem do stwierdzenia tej okoliczności konieczne są wiadomości specjalne. Biegły zaś w oparciu o przedstawiony w sprawie materiał - dokumentację medyczną kategorycznie stwierdził iż przy istniejących niewątpliwie schorzeniach nie daje ona podstaw do stwierdzenia niezdolności do pracy zmarłego w okresie wcześniejszym. Poza tym poza sporem pozostawało, iż zmarły unikał leczenia tym samym nawet jeśli dolegliwości u niego występujące powodowały u niego wcześniej niezdolność do pracy nie ma to żadnego odzwierciedlenia w dokumentacji medycznej która mogłaby posłużyć za podstawę ustaleń w procesie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Na mocy art. 67 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 t.j.) do renty rodzinnej uprawnione są dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione spełniające warunki określone w art. 68.

Zgodnie z treścią art. 68 ust. 1 renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Według zaś art. 68 ust. 2 przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Warunki przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określają natomiast przepisy wspomnianej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w art. 57 i 58 ust. 2.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt

3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14

lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18

miesięcy od ustania tych okresów.

Przepisu art. 57 ust. 1 pkt 3 nie stosuje się jednak do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2)

Jak stanowi art. 58 ust. 1 pkt 5 warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej: 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Dodatkowo należy wskazać, iż stosownie do treści art. 5 ust.l. przytaczanej ustawy przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, okresy: składkowe, o których mowa w art. 6 i nieskładkowe, o których mowa w art. 7. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2 omawianego przepisu przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

Bezspornym jest w przedmiotowej, iż zmarły nie miał ustalonego prawa do emerytury, ani też nie spełniał warunków do uzyskania tego świadczenia. Zmarły nie miał także ustalonego prawa do renty. Oceniając uprawnienia odwołującego do uzyskania prawa do renty rodzinnej Organ rentowy uznał stosownie do treści art. 68 ust. 2 powołanej ustawy, że z chwilą śmierci R. P. (1) był całkowicie niezdolny do pracy. Niemniej jednak wnioskodawczym dochodząc prawa do renty rodzinnej dla małoletniego syna S. P. wywodzi, iż w związku ze schorzeniem na które cierpiał zmarły niezdolność ta powstała w okresie o wiele wcześniejszym co ma wpływ na prawo do świadczenia.

Niezdolność do pracy definiuje przepis art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którym niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu

niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne /art. 13 ust. 1/.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie dało podstaw dla uwzględnienia twierdzeń odwołującej w tym zakresie. Co prawda z opinii biegłego internisty jednoznacznie wynika, że R. P. (1) w związku posiadanymi schorzeniami stał się całkowicie niezdolny do pracy od 23.05.2018 r. niemniej taka data niezdolności w związku z posiadanymi schorzeniami z uwagi na brak wymaganych okresów składkowych i nie składkowych w wymiarze 5 lat w ostatnim dziesięcioleciu przed datą 23.05.2018 r., pozostaje bez wpływu na wyniki rozstrzygnięcia. Natomiast brak podstaw do stwierdzenia wystąpienia daty tej niezdolności w okresie jeszcze wcześniejszym

Opinia biegłego główna i uzupełniająca została doręczona zarówno organowi rentowemu, jak i wnioskodawczym z zobowiązaniem do ustosunkowania się do nich i złożenia ewentualnych pytań do biegłego. Sąd Okręgowy podzielił opinię biegłego specjalisty, uznając, że jest ona pełna, jasna i nie prowadzi do sprzecznych wniosków. Wskazać należy, że biegły sądowy w sposób niebudzący wątpliwości, także w odniesieniu do zastrzeżeń i pytań podniesionych przez odwołującą wyjaśnił wszelkie okoliczności dotyczące stanu zdrowia zmarłego. Wnioski z powyższej opinii biegłego internisty sprowadzały się do stwierdzenia, że zmarły stał się całkowicie niezdolny do pracy od 23.05.2018 r. zaś w dokumentacji medycznej brak dowodów potwierdzających wystąpienie tej niezdolności w okresie wcześniejszym. Opinia biegłego może być oceniona przez sąd i podważona dowodem choćby z innej opinii. W., jak każda strona w procesie, w myśl art. 6 k.c. winna dowodzić swoich racji, a nie tylko przedstawiać swoje poglądy. WW poza własnym subiektywnym opisem stanu zdrowia zmarłego i odczuwanych przez niego dolegliwości nie przedstawiła żadnych innych dowodów ( np. dokumentacji medycznej) wskazujących na wadliwość opinii biegłego w zakresie oceny zdolności do pracy R. P. (1). W konsekwencji w sprawie nie pojawiły się argumenty, które mogłyby budzić wątpliwość Sądu, co do jednoznaczności wskazanej opinii.

Należy wskazać, że zmarły R. P. (1) na wymagane 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych zarówno na dzień śmierci jak i datę niezdolności wskazaną przez biegłego 23.05.2018 r. legitymował się łącznie okresem składkowym i nieskładkowym w

wymiarze 4 łata 9 m-cy 10 dni, nadto z dokumentacji złożonej w procesie wynika, że ostatnie ubezpieczenie zmarłego ustało 25.02.2015 r., natomiast zgon nastąpił w dniu 22 czerwca 2018 r., a więc w okresie dłuższym niż 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia.

Zmarły nie spełnił także warunku wskazanego w art. 58 ust. 4, gdyż na wymagane 30 lat R. P. (1) legitymował się staż wynoszący jedynie 9 lat i 1 miesiąc.

Należy także podnieść, że organ rentowy nie zaliczył zmarłemu do stażu pracy spornego okresu zatrudnienia od 1.04.2013 r. -30.09.2013 r.

Wnioskodawczyni w odwołaniu wniosła o zaliczenie przez organ rentowy do stażu pracy w/w okresu z tytułu zatrudnienia, jednakże w toku niniejszego postępowania nie przedstawiła żadnych wiarygodnych dowodów potwierdzających fakt zatrudnienia i faktycznego wykonywania pracy przez R. P. (1) na rzecz siostrzeńca K. C. (1) prowadzącego działalność gospodarczą od firmą P.H.U. (...) w oparciu o umowę

opracę.

Zgodnie z treścią art.6 ust.l punkt 1, art.8 ust.l i art. 11 ust.l i art. 12 ust.l ustawy z dnia

13  października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2019 roku, poz.300) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Definicja pracownika na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych została zawarta w przepisie art.8 ust.l ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pojęcie stosunku pracy o jakim mowa w art.8 ust.l ww. ustawy jest równoznaczne z pojęciem stosunku pracy definiowanym przez art. 22 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I UK 296/04, OSNP 2006/9-10/157).

Stosownie do treści art.22§l k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Stosunek pracy posiada szczególne cechy, które pozwalają na jego odróżnienie od innych stosunków prawnych do niego zbliżonych.

Stosunek pracy wyróżnia się:

1)  koniecznością osobistego wykonania pracy,

2)  podporządkowaniem pracownika pracodawcy,

3)  wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy

4)  i najego ryzyko,

5)  a ponadto odpłatnością pracy.

W razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy nie jest możliwa ocena, że zawarta została umowa o pracę.

Nawiązanie stosunku pracy skutkuje równoległym powstaniem stosunku ubezpieczenia. Stosunek ubezpieczenia społecznego pracowniczego jest konsekwencją stosunku pracy i jako taki ma charakter wtórny. Ubezpieczenie społeczne nie może bowiem istnieć bez stosunku pracy. Uruchomienie stosunku ubezpieczeniowego może odnosić się wyłącznie do ważnego stosunku pracy, a więc takiego, który stanowi wyraz woli obu stron realizowania celów, którym umowa ma służyć. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Legalis nr 88987).

Zdaniem Sądu, analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że R. P. (1) pewne czynności w spornym okresie na rzecz K. C. (1) wykonywał. Należało jednak zważyć, czy, przy uwzględnieniu całokształtu treści stosunku prawnego realizowanego przez strony, czynności były świadczone w ramach zatrudnienia pracowniczego, w warunkach podporządkowania w tym na rzecz i ryzyko pracodawcy.

W ocenie Sądu przede wszystkim w toku niniejszego postępowania nie zostały złożone żadne dokumenty, z których wynikałoby, że zainteresowany świadczył pracę w ramach stosunku pracy. O ile bowiem z zebranego materiału dowodowego wynika, że R. P. (1) przynajmniej sporadycznie był obecny w wypożyczalni siostrzeńca zajmując się naprawą maszyn i ich wypożyczaniem, o tyle nie sposób stwierdzić, że czynności te wykonywał w ramach obowiązującego go stosunku pracy i czy w związku z tym istniał obowiązek ubezpieczenia.

W ocenie Sądu brak jest też dowodu na rzeczywisty czas pracy ubezpieczonego . W procesie nie przedstawiono żadnych wiarygodnych dowodów wskazujących na rzeczywisty czas pracy i jej wymiar. Zmarły przebywał u siostrzeńca na terenie wypożyczalni ale nie wiadomo w jakie konkretnie dni w jakich godzinach i czy zawsze wtedy pracę świadczył. Brak dowodów na to, że nie robił tego wyłącznie kurtuazyjnie z chęci pomocy rodzinie -na co wprost wskazywał świadek K. C.- swobodnie decydując o godzinach zakończenia i rozpoczęcia pracy. Wnioskodawczyni nie wykazała także, iż jakakolwiek kontrola nad czasem pracy jej zmarłego męża miała miejsce. Ponadto przeczy twierdzeniom wnioskodawczyni o pracowniczym charakterze zatrudnienie jej męża okoliczność ,że do wypożyczalni był również przyprowadzany małoletni syn zmarłego. Potwierdza to zeznania świadka C. ,że wizyty w wypożyczalni R. P. (1) wynikały ze stosunków rodzinnych jakie wiązały go ze zmarłym.

Brak też jakiegokolwiek dowodu na wykonywanie tych czynności w warunkach pracowniczego podporządkowania. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na to, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, aby świadek K. C. w jakikolwiek kierował pracą zmarłego, wydawał mu polecenia wyznaczał zadania do wykonania. Z jego wiarygodnych wyjaśnień, w żaden sposób nie podważonych w procesie wynika, iż działalność zmarłego miała charakter spontaniczny i w pełni dobrowolny. Nie ma zatem podstaw do przyjęcia, że R. P. (1) w spornym okresie świadczył pracę w warunkach kierownictwa pracodawcy. Natomiast ta konstatacja jest szczególnie ważna, gdy założy się, że pracy pod kierownictwem w myśl art. 22 $ 1 k.p. , jest jedną z najważniejszych cech w procesie typizacji charakteru stosunku prawnego łączącego strony(wyrok SN z dnia 20.03.1965 r., III PU 28/64, OSNCP 1965, nr 9, poz. 157).

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego świadek K. C. w spornym okresie w ogóle nie miał potrzeby zatrudniania pracownika w oparciu o umowę o pracę. Firma K. C. była nierentowna w związku z powyższym ww sam podjął pracownicze zatrudnienie. Fakt zaś, iż prawdopodobnie (nie zostało to bowiem wykazane) żona świadka w chwili obecnej prowadzi działalność analogiczną nie dowodzi, iż działalność ta w istocie się rozwijała i zachodziła potrzeba zatrudnienia zmarłego jako pracownika. Ponadto w ocenie Sądu gdyby w istocie prowadzenie tej działalności było opłacalne świadek nie zrezygnował by z jej prowadzenia podejmując dodatkowe zatrudnienie a w istocie jak planował pierwotnie ze zmarłym - co podnosi w swych zeznaniach - dążyłby do jej rozbudowy i pozyskania nowych klientów na zasadach współpracy.

W końcu co znamienne brak jest jakichkolwiek dowodów na to, iż zmarłemu za wykonane czynności płacono jakiekolwiek wynagrodzenie. Stosunek pracy zaś bezwzględnie ma charakter odpłatny. Zatem i z tych względów twierdzenia wnioskodawczym co do konieczności zaliczenia okresu od 1.04.2013 r. -30.09.2013 r. jako okresu zatrudnienia i zaliczenia go do stażu ubezpieczeniowego warunkującego prawo do świadczeń - renty rodzinnej nie mogą zostać uwzględnione.

Jeszcze raz należy podkreślić, iż wnioskodawczym z chwilą wniesienia odwołania stała się stroną procesu, a organ rentowy jego przeciwnikiem procesowym. Podporządkowanie się obowiązującym w procesie cywilnym zasadom, w tym zasadzie kontradyktoryjności, wymaga, aby strony powoływały dowody na poparcie swych twierdzeń, albowiem sądy ustalają fakty na podstawie dowodów. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzeniedochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996r. sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76). Podobnie, w wyroku z 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662, Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczym nie wykazała, iż staż ubezpieczeniowy jej zmarłego męża z racji zatrudnienia w spornym okresie był de facto wyższy niż za udowodniony w zakażonej decyzji uznał organ rentowy, oraz by powstanie niezdolności do pracy w spornym okresie miało wpływ na prawidłowość ustalenia wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych. Dlatego w ocenie Sądu Okręgowego brak podstaw do kwestionowania prawidłowości zaskarżonej decyzji i przyznania renty rodzinnej po zmarłym R. P. (2) małoletniemu synowi wnioskodawczym i zmarłego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c., oddalił odwołanie wnioskodawczym jako bezzasadne.