Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 lipca 2024 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r dla A. U., jako podstawę wymiaru przyjęto kwotę 360,65 zł, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 29,54 % (wyliczony za lata 1993 – 1998), z uwzględnieniem 32 miesięcy okresów składkowych, 22 miesięcy okresów nieskładkowych, współczynnika proporcjonalnego wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego – 18,90%, 24 % kwoty bazowej – 293,01 zł, średniego dalszego trwania życia – 209 miesięcy. Wysokość kapitału początkowego ustalono na kwotę 15.982,23 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego ZUS nie uwzględnił okresów:

- 6.09.1993 – 6.12.1993, 1.07.1994 – 11.07.1994 – z uwagi na zarejestrowanie w PUP jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku

- 13.07.1998 – 31.12.1998 – brak dokumentów potwierdzających ubezpieczenie

Organ rentowy wskazał, że brak jest możliwości zaliczenia okresu pracy 1.09.1997 – 31.12.1998 z tytułu zatrudnienia w firmie (...), ponieważ w świadectwie pracy brak informacji o okresach nieskładkowych oraz brak możliwości potwierdzenia przebiegu ubezpieczenia w/w okresu. Wartość kapitału początkowego została przeliczona przy uwzględnieniu opieki nad dziećmi.

/decyzja – k. 50 akt ZUS/

W dniu 22 sierpnia 2024 roku A. U. wniosła odwołanie od tej decyzji, kwestionując brak uwzględnienia okresu 1.09.1997 – 31.12.1998, podnosząc, że za ten okres posiada świadectwo pracy.

/odwołanie – k. 3/.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji, podnosząc, że w świadectwie pracy nie podano okresów nieskładkowych ani nie podano, że nie występowały, a płatnik posiadał konto pracownicze do grudnia 1995 r, natomiast okres 1.09.1997 – 12.07.1998 r zaliczono do stażu jako okres nieskładkowy opieki nad dzieckiem , ur. (...), do ukończenia przez dziecko 4 lat.

/odpowiedź na odwołanie – k. 4/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. U. urodziła się w dniu (...)

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawczyni była zatrudniona w firmie (...) w okresie 1.09.1997 – 4.06.1999 r w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku ekspedientki, a stosunek pracy został rozwiązany na mocy porozumienia stron. Świadectwo pracy nie zawiera wypełnionej rubryki dotyczącej okresów nieskładkowych.

/kserokopia świadectwa pracy – k. 9 akt ZUS, umowy o pracę – k. 44,45,46,47/

Wnioskodawczyni podjęła zatrudnienie, świadczyła pracę i otrzymała wynagrodzenie, nie korzystała w tym okresie ze zwolnień lekarskich, urlopów rodzicielskich i wychowawczych.

/zeznania wnioskodawczyni – e – prot. z dnia 14.03.2025 r 00:02:02 w zw. Z e – prot. z dnia 6.12.2024 r 00:01:49/

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną była okoliczność zaliczenia okresu zatrudnienia 1.09.1997 – 31.12.1998 przy obliczeniu kapitału początkowego.

Zgodnie z treścią przepisu art. 173 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1631 z późn. zm.,), dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Stosownie do art. 174 ust. 1 tejże ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Zgodnie z ust. 3 przywołanego artykułu, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Zgodnie z § 22. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1 z dnia 11 października 2011 r.w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe/Dz.U.2011.237.1412/,jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

W postępowaniu sądowym nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 20 lipca 2016 r, III AUa 690/15, LEX nr 2121869 /

Z ustaleń wynika, że wnioskodawczyni była zatrudniona w firmie (...) w okresie 1.09.1997 – 4.06.1999 r w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku ekspedientki, a stosunek pracy został rozwiązany na mocy porozumienia stron. Świadectwo pracy nie zawiera wypełnionej rubryki dotyczącej okresów nieskładkowych, i z tego powodu organ rentowy zakwestionował ten okres zatrudnienia (do 31.12.1998 z uwagi na okres, do którego ustala się kapitał początkowy).

Na okoliczność zatrudnienia w spornym okresie Sąd przeprowadził dowód zeznań wnioskodawczyni, która zeznała, że podjęła zatrudnienie, świadczyła pracę i otrzymała wynagrodzenie, nie korzystała w tym okresie ze zwolnień lekarskich, urlopów rodzicielskich i wychowawczych.

W ocenie Sądu powyższe zeznania zatem nie pozostają w sprzeczności z treścią dokumentów, a jedynie potwierdzają ich treść, a brak wypełnienia rubryki dotyczącej okresów nieskładkowych na świadectwie pracy nie pozbawia powyższego dokumentu wiarygodności. Skoro rubryka nie zawiera informacji co do przebytych okresów nieskładkowych, oznacza, że ich nie było, co zostało potwierdzone zeznaniami ubezpieczonej. W ocenie Sądu rubryka dotycząca przebytych okresów nieskładkowych nie wymaga wypełnienia w przypadku ich braku.

Sąd pominął ostatecznie wniosek organu rentowego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka – pracodawcy ubezpieczonej jako zmierzający na przedłużenie postępowania, wezwania bowiem nie były odbierane bezpośrednio przez świadka, który dwukrotnie się nie stawił. W ocenie Sądu dowody z dokumentów i zeznania ubezpieczonej były wystarczające dla rozstrzygnięcia. Brak jest podstaw do kwestionowania prawdomówności wnioskodawcy, bądź jego możliwości zrelacjonowania zapamiętywanych faktów. Z tego, że nie był ona w stanie wskazać świadków mogących potwierdzić jej słowa nie można wysnuwać wniosków odnośnie wartości jej zeznań./tożsame stanowisko zajął SA w Ł. w sprawie III AUa 521/10/

W ocenie Sądu, zatem zasadna była zmiana zaskarżonej decyzji i ustalenie, że przy obliczeniu kapitału początkowego należy zaliczyć dodatkowo okres zatrudnienia – okres składkowy - 1.09.1997 – 31.12.1998, na podstawie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.