Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 lipca 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił A. U. ustalenia kapitału początkowego, ponieważ okres zatrudnienia jako uczeń w okresie 1.09.1974 – 31.08.1976 w (...) Przedsiębiorstwie (...) nie został uznany – brak jest dokumentów potwierdzających, że była zawarta umowa o naukę zawodu, a w archiwum zakładowym ubezpieczony nie figuruje w spisach i rejestrach pracowników (...) Przedsiębiorstwa (...).

/decyzja – k. 2 akt ZUS/

Odwołanie od tej decyzji wniósł ubezpieczony domagając się uwzględnienia spornego okresu na podstawie zeznań świadków, podnosząc dodatkowo trudną sytuację życiową i materialną.

/odwołanie – k. 3 /

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k.4/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. U. urodził się w dniu (...).

/okoliczność bezsporna/

W świadectwach szkolnych A. U. z dnia 20.06.1975 oraz z dnia 31.08.1976 r w związku z nauką w (...) Szkole (...) w Ł. widnieje pozycja „zajęcia praktyczne”. Wnioskodawca chodził do szkoły trzy razy w tygodniu i dwa razy w tygodniu miał praktyki w zakładzie mięsnym. Pracował wówczas 8 godzin. Nie zawierał żadnych umów, nie otrzymywał żadnego wynagrodzenia. Praktyki byłe realizowane przez szkołę i wszyscy uczniowie w nich uczestniczyli.

/świadectwa – k. 18,20 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy e prot,00:01:20 w zw.z 00: 07:35/

W dniu 31.05.2024 r ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę. W informacji o okresach składkowych i nieskładkowych jako pierwszy okres został wskazany 1.01.1983 – 31.12.1989 – opłacanie składek KRUS.

/wniosek z zał – k. 1-7/

W kolejnym wniosku z dnia 10.07.2024 r ubezpieczony wniósł o uwzględnienie okresu 1.09.1974 – 31.08.1976 r jako zatrudnienia w charakterze ucznia na praktykach w Zakładach (...) w Ł..

/wniosek wraz z zeznaniami świadków – k. 14 – 16/

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów i zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 173 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 t.j.), dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Stosownie do art. 174 ust. 1 tejże ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Zgodnie z ust. 3 przywołanego artykułu, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Nie należy jednak pomijać, iż katalog okresów możliwych do zaliczenia przy wyliczaniu kapitału początkowego ma charakter zamknięty w tym sensie, że okresy w nim nieprzewidziane nie mogą zostać uwzględnione /por wyrok SA w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11.10.2012 sygn. akt III AUa 417/12, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 czerwca 2013 r., III AUa 92/13/

Na podstawie art. 174 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2013r., poz. 1440) do stażu ubezpieczeniowego przyjmuje się okresy składkowe wymienione w art. 6 i nieskładkowe wymienione w art. 7.

Stosownie natomiast do treści art. 25 ust 1 ustawy emerytalnej, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa wart 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

W myśl zaś §22 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

W konsekwencji ubezpieczony nie może w postępowaniu przed organem rentowym wykazywać okoliczności wpływających na prawo do świadczenia z ubezpieczenia społecznego lub jego wysokość (w tym w szczególności wykazywać okresów zatrudnienia i charakteru pracy) na podstawie dowodów innych niż świadectwo pracy, zaświadczenie pracodawcy albo legitymacja ubezpieczeniowa lub inne dokumenty pracownicze./III AUa 678/13 - wyrok SA Kraków z dnia 26-11-2013/

Wskazana regulacja § 22 ust.1 powołanego rozporządzenia wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby sporne okresy zatrudnienia nie mogły być wykazane w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków. W postępowaniu dowodowym potwierdzającym okresy zatrudnienia w postępowaniu przed organem rentowym dowodem jest tylko to, co prawo za dowód uznaje i jako dowód dopuszcza. Takie ograniczenia nie występują natomiast w procedurze cywilnej, w której okoliczności sporne mogą być wykazywane wszelkimi dowodami. /II UK 94/17 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 11-01-2018/ W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe dotyczą wyłącznie postępowania przed organami. /V U 980/13 - wyrok SO Kalisz z dnia 06-12-2013/

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji i twierdzeń wnioskodawcy związanych ze spornym okresem zatrudnienia.

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nie zachodzą podstawy do uznania, iż wnioskodawca legitymuje się dodatkowo okresem zatrudnienia w zakresie innym niż ostatecznie przyjęty przez ZUS.

W myśl art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy emerytalnej, za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 roku okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne, albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne - m.in. zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 rokiem.

Zatrudnienie młodocianych po dniu 8 maja 1945 roku a przed dniem 1 stycznia 1975 rokiem regulowały przepisy dekretu z dnia 2 sierpnia 1951 roku o pracy i szkoleniu zawodowym młodocianych w zakładach pracy (Dz. U. Nr 41, poz. 311 ze zm.) oraz wydanego z upoważnienia tego Dekretu Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1952 roku (Dz. U. Nr 21, poz. 135), a także ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226 ze zm.).

Zgodnie z zapisem art. 4 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku nauka zawodu młodocianego trwała zależnie od zawodu od 2 do 4 lat. Przepis art. 9 ustawy o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz wstępnym stażu pracy nakładał na zakład pracy przyjmujący młodocianego na naukę zawodu obowiązek zawarcia na piśmie indywidualnej umowy.

Podkreślenia wymaga, że okresy nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy oraz wstępnego stażu pracy są okresami zatrudnienia (art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku). Zatem warunkiem zaliczenia okresów zatrudnienia młodocianego do okresów składkowych było zawarcie umowy o naukę zawodu, w celu przygotowania zawodowego lub wstępnego stażu pracy na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed 1 stycznia 1975 roku, o jakich mowa w art. 6 ust. 2 pkt 3 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, których uznanie warunkuje jedynie wykonywanie pracy na podstawie indywidualnej umowy o naukę zawodu. Stosunek zatrudnienia obejmował tylko młodocianych przyjętych do pracy w celu nauki zawodu zobowiązanych do dokształcania się w szkole, nie zaś tych, którzy pobierali naukę bez zatrudnienia się. Takie stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 15 lutego 2011 roku (III AUa 1731/12), Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 marca 2009 roku (III AUa 1213/08) oraz Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 8 kwietnia 2016 roku (III AUa 524/15).

Wskazać także trzeba, że przepisy ustawy emerytalnej zawierające katalog okresów składkowych i nieskładkowych, uwzględnianych przy ustalaniu stażu ubezpieczeniowego warunkującego prawo do emerytury lub renty oraz ich wysokość, nie przewidują możliwości uwzględniania okresu edukacji na poziomie uzyskiwania podstawowych kwalifikacji zawodowych, a więc okresu nauki w szkole zawodowej, technikum czy liceum, nawet jeśli program nauki przewidywał także naukę zawodu np. w warsztatach szkolnych lub w czasie praktyk szkolnych. Takie stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Warszawie w cytowanym wyżej wyroku z dnia 8 kwietnia 2016 roku.

Sąd Okręgowy podziela także pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 19 maja 2016 roku (II UK 269/15), zgodnie z którym do stażu emerytalnego zalicza się okres zatrudnienia młodocianego, a nie okres nauki w zasadniczej szkole zawodowej. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że to, iż była to szkoła przyzakładowa wcale nie oznacza, że uczeń tej szkoły pozostawał w zatrudnieniu pracowniczym. Zasadnicze szkoły zawodowe były prowadzone przez zakłady pracy. Był to wtedy administracyjny stosunek ucznia szkoły a nie stosunek pracy. W zasadniczej szkole zawodowej uczeń zdobywał wykształcenie na poziomie szkoły zawodowej i uczył się zawodu, co łączyło się z praktyką zawodową przewidzianą w programie nauczania. Naturalnym było, że uczeń odbywał praktykę, w ramach której wykonywał określone czynności, jednak nie była to praca w ramach pracowniczego zatrudnienia. Instruktor nauki zawodu czyli praktycznej nauki zawodu nie reprezentował pracodawcy jako kierownik zakładu pracy i nie realizował jego zadań produkcyjnych tylko program praktycznej nauki zawodu uczniów zasadniczej szkoły zawodowej. Od takiej nauki w szkole należy odróżnić zatrudnienie młodocianego na podstawie ustawy z 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu (...). Wówczas relacje były odwrócone. Zadaniem młodocianego było przede wszystkim wykonywanie określonej pracy (zatrudnienia). Mógł być dokształcany, ale nie wtedy gdyż uzyskał już kwalifikacje w szkole zawodowej (art. 12 ustawy z 2 lipca 1958 r.), a więc wynikający z zatrudniania młodocianego obowiązek nie polegał na zdobyciu wykształcenia na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej. Inna może być sytuacja tego, który zawarł umowę o praktyczną naukę zawodu i pracował jako pracownik i inna jest sytuacja ucznia, który uczył się w zasadniczej przyzakładowej szkole zawodowej i odbywał tylko praktyki w zakładzie pracy.

W dniu 1 stycznia 1975 r. wszedł w życie kodeks pracy, który w art. 190 określił status młodocianego wskazując, że jest to osoba, która nie ukończyła 18 lat. Zgodnie z treścią art. 191 § 2 k.p. młodociany nie posiadający kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego, przy czym na podstawie paragrafu 3 tego przepisu Rada Ministrów w porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych wydała Rozporządzenie z dnia 20 września 1974 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. z dnia 19 października 1974 r.). Wg treści paragrafu 1 ust. l pkt l tego aktu przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników, zwanych w dalszym ciągu "młodocianymi", mogło odbywać się w zakładach pracy, jako m.in. nauka zawodu.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy podnieść należy, że nie sposób porównywać co do zasad zatrudnienia wnioskodawcy w celu nauki zawodu z pracownikiem młodocianym i uznać, iż taki sam status miał odbywając zajęcia praktyczne w ramach nauki w zasadniczej szkole zawodowej.

Również same twierdzenia wnioskodawcy i przedstawienie przez niego świadectwa szkolne nie uprawniało do automatycznego przyjęcia, że ubezpieczony był wówczas pracownikiem, a nie uczniem. Elementem decydującym o uwzględnieniu nauki zawodu jest posiadanie statusu pracownika w czasie tej nauki, czyli nawiązanie indywidualnego stosunku pracy.

Uściślając, okresem składkowym, w świetle analizowanych wyżej przepisów - jest okres zatrudnienia wykonywanego na podstawie indywidualnej umowy między zakładem pracy, a szkolącym się młodocianym, a więc nie jest takim okresem okres praktyki odbywanej w zakładzie pracy na podstawie umowy zawartej między szkołą, a zakładem pracy.

Od powyższego odróżnić należało wynikający z programu nauczania w szkole obowiązek praktycznej nauki zawodu, który nie mieścił się nigdy w pojęciu zatrudnienia, zaś praktyki zawodowe organizowane w zakładach pracy - stosownie do programu nauki - odbywały się na podstawie umów między szkołą, a zakładem pracy, nie istniał więc żaden stosunek prawny miedzy uczniem, a zakładem pracy.

W ocenie sądu w sprawie nie wykazano, aby ubezpieczony miał zawartą w spornym okresie indywidualną umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, a zatem okres ten wobec przytoczonych wyżej rozważań prawnych nie został wystarczająco udowodniony. Umowy dotyczące praktyk, polegających na nauce zawodu, były zawierane przez zakłady pracy z osobami młodocianymi lub ich przedstawicielami ustawowymi. Umowy te, będące umowami o naukę zawodu, powodowały nawiązanie między zakładem, w którym były odbywane praktyki i uczniem stosunku pracy, który był odrębny od stosunku administracyjnego łączącego ucznia ze szkołą. Tylko okresy takiej nauki zawodu mogą być zaliczone do stażu ubezpieczeniowego jako okresy składkowe, bowiem tylko one są okresami zatrudnienia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 sierpnia 2018 r., III AUa 636/18, LEX nr 2600855).

Co do podnoszonych okoliczności w zakresie trudnej sytuacji majątkowej i życiowej ubezpieczonego, to podnieść należy, że do złagodzenia rygorów prawa ubezpieczeń społecznych nie stosuje się ani art. 5 k.c, ani art.8k.p. Przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mają charakter przepisów prawa publicznego. Rygoryzm prawa publicznego nie może być łagodzony konstrukcją nadużycia prawa podmiotowego przewidzianą w art. 5 k.c. lub w art. 8 k.p. Zarzut ten (nadużycia prawa podmiotowego, albo czynienia ze swego
prawa podmiotowego użytku niezgodnego z zasadami współżycia społecznego lub
społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa) w sprawie z zakresu ubezpieczeń
społecznych musiałby być odniesiony do czynności organu rentowego, który - wyda-
jąc decyzję - nie korzysta ze swoich praw podmiotowych (regulowanych prawem
prywatnym - Kodeksem cywilnym lub Kodeksem pracy), lecz realizuje ustawowe
kompetencje organu władzy publicznej. Z tych przyczyn zarzut naruszenia art. 5 k.c.
jest niezasadny. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego w spra-
wach z zakresu ubezpieczeń społecznych art. 5 k.c. nie ma zastosowania, zaś mate-
rialnoprawną podstawą świadczeń emerytalno-rentowych mogą być tylko przepisy
prawa, a nie zasady współżycia społecznego (por. orzeczenia Sądu Najwyższego:
wyrok z 19 czerwca 1986 r., II URN 96/86, Służba (...) 1987 nr 3; wyrok z
29 października 1997 r., II UKN 311/97, OSNAPiUS 1998 nr 15, poz. 465; wyrok z 26
maja 1999 r., II UKN 669/98, OSNAPiUS 2000 nr 15, poz. 597 - notka; wyrok z 12
stycznia 2000 r., II UKN 293/99, OSNAPiUS 2001 nr 9, poz. 321 - notka, postano-
wienie z 26 maja 1999 r., II UKN 670/98, niepublikowane).

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.