Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 czerwca 2015 roku po rozpatrzeniu wniosku z dnia 1 czerwca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił W. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił wymaganego, co najmniej 15 - letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie 10 lat, 1 miesiąc
i 25 dni. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do zatrudnienia w szczególnych warunkach okresu pracy na podstawie angaży, ponieważ wymienione na nich stanowisko śrutowacz-oczyszczacz nie jest wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął za udokumentowany ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku w wymiarze 28 lat, 3 miesiące i 15 dni, w tym 9 dni okresów nieskładkowych.

/decyzja k. 27 plik II akt ZUS/

W dniu 8 lipca 2015 roku W. K. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury po ustaleniu, iż przepracował 15 lat w szczególnych warunkach, a zatem spełnia ustawowe przesłanki do przyznania emerytury.
W uzasadnieniu wskazał, iż przepracował ponad 15 lat w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy. Odwołujący podniósł, iż do okresu pracy w warunkach szczególnych winna być zaliczona praca wykonywana przez niego w okresie od dnia 1 września 1971 roku do dnia 12 sierpnia 1987 roku w Fabryce (...) w S.. Wskazał, że nie otrzymał świadectwa pracy w szczególnych warunkach gdyż zakład już nie istnieje. Argumentował, iż w powyższym okresie pracował w warunkach szczególnych jako spawacz i śrutowacz - oczyszczacz. Praca jego polegała na oczyszczaniu konstrukcji stalowych oraz ich spawaniu i był narażony na zapylenie i ciężkie warunki pracy. Odwołujący podniósł, iż praca w szczególnych warunkach była przez niego wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - wykaz A, dział III, poz. 80. Prace spawacza wymienione są w wykazie A Dział XIV poz. 12 - prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym. Pracę jaką wykonywał ubezpieczony zakwalifikować można również pod pozycję wymienioną w wykazie A, dziale XIV, poz. 25 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Ubezpieczony wskazał, iż osiągnął wymagany ustawą wiek oraz spełnił przesłankę ogólnego stażu pracy.

/odwołanie k. 2-3, koperta – k. 15/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 4 sierpnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, iż do stażu pracy w szczególnych warunkach uwzględnił okres zatrudnienia od dnia 12 sierpnia 1987 roku do dnia 12 lutego 1992 roku oraz od dnia 1 maja 1993 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Zakładzie (...)
i (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M..
Do stażu pracy w szczególnych warunkach natomiast nie został zaliczony okres zatrudnienia
w Fabryce (...) w S. tj. od dnia 1 września 1971 roku do dnia 12 sierpnia 1987 roku, ponieważ pracodawca nie potwierdził stosownym świadectwem, że odwołujący pracował w warunkach szczególnych, a ponadto na podstawie przedłożonych przez wnioskodawcę angaży ustalono, że stanowiska, na których pracował w tej fabryce nie są wymienione w załącznikach A i B do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43
ze zm.).

/odpowiedź na odwołanie k.16-17/

Na rozprawie w dniu 14 marca 2016 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie.

/stanowisko pełnomocnika wnioskodawcy: 01:10:59 - płyta CD k. 42/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. K. urodził się w dniu (...).

/bezsporne, nadto wniosek – k. 1-8 plik II akt ZUS/

Wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę w dniu 1 czerwca 2015 roku. W. K. nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/wniosek – k. 1-8 akt plik II ZUS/

W okresie od dnia 1 września 1970 roku do dnia 31 sierpnia 1973 roku W. K. był zatrudniony w Fabryce (...) w S. w celu nauki zawodu jako uczeń Szkoły Zawodowej dla Pracujących przy Fabryce (...) w S.. W umowie o naukę zawodu z dnia 1 września 1970 roku wskazano, że zakład pracy zatrudnia ucznia w celu nauki w zawodzie tokarza oraz że nauka
w szkole trwa 3 lata.

/umowa o naukę zawodu z dn. 1.09.1970 r., angaż z dn. 1.09.1970 r., angaż z dn. 1.09.1971 r. – akta osobowe w kopercie k. 29, kopia książeczki ubezpieczeniowej – k. 36-37 odwrót/

W ramach nauki w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących Fabryki (...) w S. wnioskodawca uczył się zawodu spawacza, w pierwszym roku nauki wnioskodawca odbywał praktyki w Fabryce (...)
w S. przez 2 dni, a w kolejnych latach przez 3 dni - po 6 godzin dziennie.

/zeznania wnioskodawcy: 00:01:20 w zw. z 01:07:09 – płyta CD k. 42/

Z dniem 20 czerwca 1973 roku W. K. ukończył naukę w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących Fabryki (...) w S.
w zawodzie spawacza.

/świadectwo ukończenia (...) Szkole Zawodowej - akta osobowe w kopercie k. 29/

Po zakończeniu nauki w szkole od dnia 1 września 1973 roku powierzono wnioskodawcy stanowisko spawacza, stanowisko to zostało wymienione również w angażu
z dnia 1 grudnia 1973 roku. Spawacz został wskazany w karcie przebiegu zatrudniania wnioskodawcy jako zawód wyuczony i wykonywany.

/angaż z dn. 1.09.1973 r., karta przebiegu zatrudniania, angaż z dn. 1.09.1971 r. – akta osobowe w kopercie k. 29, kopia książeczki ubezpieczeniowej – k. 36-37 odwrót /

W wystawionej wnioskodawcy z dniem 24 listopada 1973 roku książce spawacza wskazano, że uzyskał on uprawnienia do spawania elektrycznego w okresie nauki w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących Fabryki (...) w S. w latach 1971-1973.

/kopia książki spawacza – k. 7-7 odwrót/

Z dniem 22 kwietnia 1974 roku wnioskodawca został zwolniony z Fabryki (...) w S. celem odbycia zasadniczej służby wojskowej.

/bezsporne, a nadto karta obiegowa z dn. 20.04.1974 r.– akta osobowe w kopercie k. 29/

W okresie od dnia 23 kwietnia 1974 roku do dnia 12 kwietnia 1976 roku W. K. odbywał zasadniczą służbę wojskową.

/książeczka wojskowa – koperta k. 38/

Z dniem 3 maja 1976 roku wnioskodawca został ponownie przyjęty do Fabryki (...) w S. na podstawie umowy o pracę z dnia
3 maja 1976 roku zawartej na czas nieokreślony, w której wskazano, iż powierza się mu obowiązki montera maszyn i urządzeń. Stanowisko montera maszyn i urządzeń lub montera maszyn zostało wymienione także w kolejnych angażach z dnia 30 czerwca 1976 roku, z dnia
1 czerwca 1979 roku, z dnia 1 lipca 1980 roku oraz z dnia 23 września 1980 roku. Następnie na podstawie angażu z dnia 13 października 1980 roku oraz z dnia 10 stycznia 1981 roku wnioskodawcy powierzono stanowisko śrutowacza-oczyszczacza od dnia 9 października 1980 roku. Od dnia 21 kwietnia 1981 roku W. K. ponownie powierzono obowiązki montera maszyn. Ponownie od dnia 1 stycznia 1982 roku powierzono wnioskodawcy obowiązki śrutowacza - oczyszczacza na podstawie angażu z dnia 1 stycznia 1982 roku. Stanowisko śrutowacza - oczyszczacza lub oczyszczacza zostało wskazane także w kolejnych angażach z dnia 15 marca 1982 roku, z dnia 1 lipca 1982 roku, z dnia 28 lipca 1982 roku, z dnia 27 września 1982 roku, z dnia 10 stycznia 1983 roku, z dnia 1 kwietnia 1983 roku, z dnia 1 lipca 1983 roku, z dnia 25 sierpnia 1983 roku, z dnia 11 lipca 1984 roku oraz z dnia
24 października 1984 roku. Z dniem 1 stycznia 1985 roku wnioskodawcy ponownie powierzono obowiązki montera maszyn na podstawie angażu z dnia 1 stycznia 1985 roku. Stanowisko montera maszyn zostało wymienione także w kolejnych angażach z dnia
21 kwietnia 1986 roku oraz z dnia 1 kwietnia 1987 roku

/umowa o pracę z dn. 3.05.1976 r., angaż z dn. 30.06.1976 r., angaż z dn. 1.06.1979 r. angaż z dn. 1.07.1980 r., angaż z dn. 23.09.1980 r. angaż z dn. 13.10.1980 r., angaż z dn. 10.01.1981 r. angaż z dn. 21.04.1981 r., angaż z dn. 1.01.1982 r., angaż z dn. 15.03.1982 r., angaż z dn. 1.07.1982 r., angaż z dn. 28.07.1982 r., angaż z dn. 27.09.1982 r., angaż z dn. 10.01.1983 r., angaż z dn. 1.04.1983 r., angaż z dn. 1.07.1983 r., angaż z dn. 25.08.1983 r., angaż z dn. 1.07.1984 r., angaż z dn. 24.10.1984 r. angaż z dn. 1.01.1985 r., angaż z dn. 21.04.1986 r., angaż z dn. 1.04.1987 r., karta przebiegu zatrudniania – akta osobowe w kopercie k. 29/

W ramach zatrudnienia na stanowiskach spawacza, montera maszyn i urządzeń oraz montera maszyn wnioskodawca pracował w brygadzie monterów urządzeń, w której było zatrudnionych od 7 do 9 pracowników. Do obowiązków wnioskodawcy należało spawanie elementów blaszanych, którymi były wykładane urządzenia produkowane przez zakład pracy. Elementy, które spawał skarżący były składane przez monterów. W. K. był jedynym spawaczem w brygadzie. Swoje obowiązki wnioskodawca wykonywał początkowo na hali P2, a po powrocie z wojska na nowo wybudowanej hali P3. Wnioskodawca spawał elektrycznie, w trakcie pracy używał maski spawalniczej i rękawic spawalniczych, a swoje stanowisko pracy osłaniał parawanem, aby nie narażać pozostałych pracowników.

/zeznania świadka R. G.: 00:37:05 – płyta CD k. 42, zeznania świadka G. S.: 00:49:03 – płyta CD k. 42, zeznania wnioskodawcy: 00:08:51 w zw. z 01:07:09 – płyta CD k. 42/

Wnioskodawca został poinformowany w dziale kadr, iż formalnie jest wpisywane w angażach stanowisko montera maszyn, z uwagi na możliwość przyznania wyższego wynagrodzenia.

/zeznania wnioskodawcy: 00:08:51 w zw. z 01:07:09 – płyta CD k. 42/

W ramach zatrudnienia na stanowisku śrutowacza - oczyszczacza wnioskodawca również pracował na hali P3. Do jego obowiązków należało wówczas oczyszczanie wyprodukowanych urządzeń o wielkości 5 x 6 metrów, przed ich malowaniem. Czyszczenie odbywało się pod ciśnieniem przy pomocy węża, z użyciem piasku, śrutu i korundu w specjalnej komorze. W trakcie oczyszczania nikt nie mógł wejść do komory, w której było bardzo duże zapylenie. Wnioskodawca pracował w kombinezonie, masce ochronnej i kasku z podłączonym tlenem z sieci. Były dwa stanowiska śrutowacza – oczyszczacza.

/zeznania świadka R. G.: 00:37:05 – płyta CD k. 42, zeznania świadka G. S.: 00:49:03 – płyta CD k. 42, zeznania wnioskodawcy: 00:08:51 w zw. z 01:07:09 – płyta CD k. 42/

W spornym okresie wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy,
w systemie zmianowym po 8 godzin dziennie, zdarzała się również praca w nadgodzinach. Wnioskodawca nie był oddelegowywany do wykonywania innych prac.

/zeznania świadka R. G.: 00:37:05 – płyta CD k. 42, zeznania świadka G. S.: 00:49:03 – płyta CD k. 42, zeznania wnioskodawcy: 00:08:51 w zw. z 01:07:09 – płyta CD k. 42/

Wnioskodawca otrzymywał dodatek za pracę w szczególnych warunkach oraz mleko do picia i posiłki regeneracyjne w okresie zimowym.

/listy płac – akta osobowe w kopercie k. 29, zeznania świadka R. G.: 00:37:05 – płyta CD k. 42, zeznania świadka G. S.: 00:49:03 – płyta CD k. 42, zeznania wnioskodawcy: 00:08:51 w zw. z 01:07:09 – płyta CD k. 42/

Fabryka (...) w S. nie wystawiła wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. W wystawionym przez pracodawcę w dniu 13 sierpnia 1987 roku świadectwie pracy wskazano,
że W. K. był zatrudniony w Fabryce (...)
w S. w pełnym wymiarze czasu pracy od dnia 1 września 1971 roku do dnia
12 sierpnia 1987 roku i zajmował w tym okresie stanowiska: ucznia praktycznej nauki zawodu, spawacza i montera maszyn, a ostatnio zajmował stanowisko montera maszyn.

/świadectwo pracy z dn. 13.08.1987 r.– akta osobowe w kopercie k. 29/

W. K. udokumentował na dzień 1 stycznia 1999 roku ogólny staż pracy
w wymiarze w wymiarze 28 lat, 3 miesiące i 15 dni, w tym 28 lat, 3 miesiące i 6 dni okresów składkowych oraz 9 dni okresów nieskładkowych.

/bezsporne, a nadto decyzja k. 27 plik II akt ZUS /

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresy zatrudnienia: w Zakładzie (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M. od dnia 12 sierpnia 1987 roku do dnia 12 lutego 1992 roku oraz od dnia 1 maja 1993 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku tj. łącznie 10 lat, 1 miesiąc i 25 dni.

/decyzja k. 27 plik II akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji osobowej ze spornego okresu pracy wnioskodawcy, jak i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz świadków R. G. i G. S. pracujących
z wnioskodawcą w okresie zatrudnienia w Fabryce (...)
w S., a zatem posiadających wiedzę odnośnie charakteru zatrudnienia wnioskodawcy i rodzaju wykonywanych przez niego czynności. Dodatkowo świadek R. G. przez część spornego okresu był bezpośrednim przełożonym wnioskodawcy, ma zatem pełną wiedzę na temat zakresu obowiązków odwołującego. Zgromadzone dokumenty, zeznania wnioskodawcy oraz zeznania świadków nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności, znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji osobowej i stanowią tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku Nr 748 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku (art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu (wg stanu prawnego do dnia 31 grudnia 2012 roku) stanowił, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Od dnia 1 stycznia 2013 roku ust. 2 w/w przepisu uległ zmianie poprzez rezygnację ustawodawcy z warunku rozwiązania stosunku pracy (ustawa z dnia 11 maja 2012 roku
o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw – art. 1 – Dz. U. z 2012r., poz. 637)

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (dla mężczyzn), oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat (dla mężczyzn).

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...)
i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok.
i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe co do: wieku – wnioskodawca ukończył 60 lat w dniu
23 sierpnia 2014 roku , braku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym oraz wymaganych na dzień 1 stycznia 1999 roku okresów składkowych i nieskładkowych.
W ocenie Sądu wnioskodawca spełnia również warunek, co do posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej
przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków
i z przesłuchania wnioskodawcy oraz przeprowadził dowód z dokumentacji osobowej ze spornego okresu zatrudnienia.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wnioskodawca
w okresie zatrudnienia w Fabryce (...) w S. od dnia 1 września 1973 roku do dnia do dnia 12 sierpnia 1987 roku (z przerwą związaną
z odbywaniem zasadniczej służby wojskowej) wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy - pracę w szczególnych warunkach polegającą na piaskowaniu na sucho i śrutowaniu wewnątrz komór oraz spawaniu elektrycznym.

Analiza zaś treści wykazu A do powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 roku wskazuje, że przedmiotowe prace są wymienione są w Dziale III poz. 80 oraz Dziale XIV poz. 12 jako prace w szczególnych warunkach.

Przyczyną nieuwzględnienia przez organ rentowy tego okresu do stażu pracy
w warunkach szczególnych był brak świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych oraz fakt, iż stanowiska wskazane w przedłożonych przez wnioskodawcę angażach nie są wymienione w załącznikach A i B do przedmiotowego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Podkreślić należy, iż istotnym jest, jakie prace faktycznie w toku swojego zatrudnienia wykonywał skarżący oraz czy prace te są wymienione w cytowanym wyżej rozporządzeniu
z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu
o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama natomiast nazwa stanowiska nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia.

Z zeznań świadków, którzy byli zatrudnieni w Fabryce (...) w S., na stanowiskach operatora maszyn, pracownika biura konstrukcyjnego oraz mistrza zmianowego w okresie od dnia 2 lipca 1969 roku do dnia
7 września 1996 roku w przypadku świadka R. G. oraz na stanowiskach ślusarza i kontrolera jakości w latach 1970-2000 w odniesieniu do świadka A. S., wynika, iż wnioskodawca w ramach zatrudnienia na stanowisku spawacza pracował w brygadzie monterów urządzeń, a do jego obowiązków zarówno przed powołaniem do wojska, jak i po powrocie do pracy po odbyciu służby wojskowej należało spawanie elementów blaszanych, którymi były wykładane urządzenia produkowane przez zakład pracy. Wnioskodawca spawał elektrycznie, w trakcie pracy używał maski spawalniczej i rękawic spawalniczych, a swoje stanowisko pracy osłaniał parawanem, aby nie narażać pozostałych pracowników. Elementy, które spawał skarżący były składane przez monterów. Swoje obowiązki wnioskodawca wykonywał początkowo na hali P2, a po powrocie z wojska na nowo wybudowanej hali P3. Natomiast w okresach, w których wnioskodawca posiadał angaże na stanowisko śrutowacza - oczyszczacza wnioskodawca również pracował na hali P3. Do jego obowiązków należało oczyszczanie wyprodukowanych urządzeń o wielkości 5 x 6 metrów, przed ich malowaniem. Czyszczenie odbywało się pod ciśnieniem przy pomocy węża,
z użyciem piasku, śrutu i korundu w specjalnej komorze. W trakcie oczyszczania nikt nie mógł wejść do komory, w której było bardzo duże zapylenie. Wnioskodawca pracował
w kombinezonie, masce ochronnej i kasku z podłączonym tlenem z sieci. Wnioskodawca nie był oddelegowywany do innych prac. Wymienione wyżej prace były wykonywane w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy, to jest stanowiły podstawowe, zasadnicze zajęcie wnioskodawcy. W. K. dodatkowo wyjaśnił, iż dowiadywał się w dziale kadr, dlaczego w angażach wpisywane jest stanowisko montera, a nie spawacza i uzyskał informację, iż wynika to z możliwość przyznania wyższego wynagrodzenia. Wskazać należy także, iż w legitymacji ubezpieczeniowej odwołującego zakład pracy, jako rodzaj wykonywanej przez niego pracy wpisał stanowisko spawacza. W spornym okresie wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, w systemie zmianowym, co najmniej po 8 godzin dziennie, zdarzała się również praca w nadgodzinach. Znamiennym jest również, że jak wynika to z zeznań świadka G. S. oraz kart wynagrodzeń - skarżący otrzymywał dodatek za pracę w szczególnych warunkach. Podkreślić także należy fakt, iż od momentu ukończenia (...) Szkoły Zawodowej w zawodzie spawacza wnioskodawca posiadał uprawnienia spawacza elektrycznego, co zostało potwierdzone wydaniem mu książki spawacza.

W związku z powyższym, stwierdzić należy, że ubezpieczony wykazał, iż stale, a więc w sposób ciągły w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy świadczył pracę w okresie nieuznanym przez organ rentowy tj. w okresach od dnia 1 września 1973 roku do dnia 22 kwietnia 1974 roku oraz od dnia 3 maja 1976 roku do dnia 12 sierpnia 1987 roku, wymienioną w Dziale XIV poz. 12 oraz w Dziale III poz. 80 cytowanego wykazu A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Pomocnicze znaczenie w tym zakresie stanowi wykaz zawarty w załączniku nr 1 do Zarządzenia Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku
w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. MG z 1985 roku Nr 1, poz. 1), w którym w dziale III wymieniono pod poz. 80 pkt 1 stanowisko oczyszczacza mechanicznego, zaś w pkt 4 śrutowacza, natomiast w dziale XIV pod poz. 12 pkt 8 wymieniono stanowisko spawacza - jako prace wykonywane w szczególnych warunkach.

Ponadto, analizując okres zatrudnienia W. K. w Fabryce (...) w S. Sąd uznał, że istnieją podstawy do zaliczenia, jako okresu pracy w szczególnych warunkach okresu odbywania przez niego zasadniczej służby wojskowej.

W. K. w spornym okresie zatrudnienia został powołany do odbycia służby wojskowej i z dniem 22 kwietnia 1974 roku został zwolniony z pracy celem zrealizowania tego obowiązku. Służbę wojskową wnioskodawca odbywał w okresie od dnia
23 kwietnia 1974 roku do dnia 12 kwietnia 1976 roku i powrócił do tego samego zakładu pracy na wcześniej zajmowane stanowisko spawacza z dniem 3 maja 1976 roku, co wprost wynika z dokumentacji zawartej w aktach osobowych.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 kwietnia 2006 r., sygn. akt III UK 5/06, OSNP 2007/7 – 8/ M.P.Pr. (...)).

Zasadniczo przerwę w wykonywaniu zatrudnienia w ramach stosunku pracy wywołaną odbywaniem zasadniczej służby wojskowej uznaje się za zawieszenie realizacji nadal trwającego stosunku pracy z tego względu, że w okresie odbywania tej służby nie są wykonywane zobowiązania stron stosunku pracy, ponieważ pracownik doznaje przeszkód w świadczeniu pracy z powodu odbywania zasadniczej służby wojskowej, co prowadzi do zawieszenia świadczeń pracodawcy, które na ogół są ekwiwalentami za pracę wykonaną.

Równocześnie trzeba podkreślić, jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy w w/w wyroku, że obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona ojczyzny, a zakres obowiązku służby wojskowej określa ustawa (art. 85 ust. 1 i 2 Konstytucji RP). Ponadto konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2), zasada równości wobec prawa i zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji), wymuszają na gruncie Konstytucji, będącej najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej (art. 8 Konstytucji RP), ustanawianie takich regulacji ustawowych lub dokonywanie wykładni przepisów prawa powszechnie obowiązującego, które wykluczają jakiekolwiek pokrzywdzenie obywatela z powodu wykonywania publicznego obowiązku obrony ojczyzny. W konsekwencji na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych okresy czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne są zawsze okresami składkowymi (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach), bez potrzeby wypełnienia jakichkolwiek dalszych warunków, a w szczególności bez względu na to, czy okresy odbytej służby były poprzedzone stosunkiem pracy lub innym stosunkiem prawnym kreującym tytuł obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Oznacza to, że okres czynnej służby wojskowej jest składkowym okresem ubezpieczenia dla każdego ubezpieczonego, który odbył taką służbę.

Zgodnie z art. 124 ust. 1 nieobowiązującej już ustawy z dnia 30 stycznia 1959 roku o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. z 1963 r. Nr 20, poz. 108), zakład pracy, który zatrudniał pracownika w chwili powołania do czynnej służby wojskowej, obowiązany był go zatrudnić na poprzednio zajmowanym stanowisku lub stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz nie niżej opłacanym, jeżeli pracownik najpóźniej w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z zasadniczej służby wojskowej zgłosił swój powrót do pracy. Dopiero niezachowanie tego terminu powodowało rozwiązanie stosunku pracy z mocy prawa, chyba że nastąpiło z przyczyn od pracownika niezależnych (ust. 2).

Zgodnie z wyraźnym brzmieniem art. 125 tej ustawy, pracownikowi, który zgłosił się do pracy w terminie określonym w art. 124 ust. 1 zalicza się okres odbytej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy albo od ciągłości pracy w danym zawodzie lub służbie, bądź w szczególnych warunkach, od których zależy nabycie tych uprawnień.

W oparciu o powyższe należy stwierdzić, że okres odbytej czynnej (zasadniczej) służby wojskowej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach pracy, który po zakończeniu tej służby zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia, traktuje się tak samo jak wykonywanie takiej pracy, a skoro okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 124 i 125 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 roku o powszechnym obowiązku wojskowym, w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach). Jak wskazał Sąd Najwyższy taką językową wykładnię zdecydowanie wzmacniają powołanie wyżej dyrektywy (zasady) konstytucyjne uzasadniające i usprawiedliwiające traktowanie okresu zasadniczej służby wojskowej przypadającego w okresie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia jako składkowego okresu pracy w szczególnych warunkach dla celów emerytalnych.

Ponadto, zdaniem Sądu Najwyższego, za przyjętą wykładnią przemawiają także regulacje szczególne dotyczące przesłanek nabycia prawa do szczególnych rodzajów emerytur: górniczej ( art. 34, 35 i 38 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) lub emerytury kolejowej (art. 40, 41 i 45 tej ustawy) przez pracowników urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 roku, zważywszy, że powołane unormowanie expressis verbis okresy służby wojskowej uznają za okresy zaliczane do okresów rodzajów zatrudnienia wykonywanego w szczególnych warunkach (pracy górniczej lub zatrudnienia na kolei), wymaganych do nabycia emerytury w niższym od powszechnego wieku emerytalnym.

Należy dodać, że w okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej obowiązywały: dekret z dnia 25 czerwca 1954 roku o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. z 1958r., Nr 23 poz. 97, ze zm.), ustawa z dnia 23 stycznia 1968 roku o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 3, poz. 6, ze zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 roku w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz. U. Nr 39, poz. 176, ze zm.), stanowiące akt wykonawczy do wyżej wskazanego dekretu z dnia 25 czerwca 1954 roku, które zachowało moc na podstawie art. 127 ust. 3 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 roku o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Zgodnie z § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 roku okresy wymienione w art. 8 dekretu zalicza się do wymaganych okresów zatrudnienia tak jak zatrudnienie w II kategorii, z wyjątkiem tych okresów służby wojskowej, które w myśl obowiązujących przepisów podlegają zaliczeniu do I kategorii zatrudnienia. Jeżeli jednak pracownik bezpośrednio przed okresami wymienionymi w art. 8 dekretu wykonywał zatrudnienie w I kategorii, okresy te zalicza się tak jak zatrudnienie w I kategorii zatrudnienia. W świetle art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Dz. U. z 2004r., Nr 241, poz. 2416, ze zm.) – w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku, czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Wydane na podstawie art. 108 ust. 4 powyższej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318, ze zm.) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu za służby zgłosił powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. W myśl § 5 ust. 1 tego rozporządzenia żołnierzowi wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Z przepisów tych wynika, że okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby. Jeżeli było to zatrudnienie wymienione w art. 11 ust. 2 pkt 1-6 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, to również okres służby wojskowej uważany był za takie samo zatrudnienie, a żołnierz był traktowany jak pracownik wykonujący pracę wymienioną w powołanym przepisie. Stąd też Rada Ministrów upoważniona była do zajęcia stanowiska odnośnie odbytej zasadniczej służby wojskowej i odpowiedniego jej zakwalifikowania do zatrudnienia w pierwszej kategorii w rozumieniu art. 11 ust. 2. W konsekwencji § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 roku nadal mieścił się w zakresie ustawowego upoważnienia.

Praca wnioskodawcy – przed powołaniem do odbycia zasadniczej służby wojskowej i po jej zakończeniu – stanowiła pracę zaliczoną do pierwszej kategorii zatrudnienia według załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 roku w sprawie zaliczenia pracowników do kategorii zatrudnienia. W myśl § 5 zdanie drugie tego rozporządzenia, jeżeli pracownik bezpośrednio przed okresami wymienionymi w art. 8 dekretu wykonywał zatrudnienie w I kategorii, okresy te zalicza się tak jak zatrudnienie w I kategorii zatrudnienia. Jednym z okresów wymienionych w art. 8 ust. 1 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 roku była służba w Wojsku Polskim po dniu 1 listopada 1918 roku (pkt 4). Zatem stosownie do tych przepisów, okres zasadniczej służby wojskowej wnioskodawcy zaliczał się do pracy w pierwszej kategorii zatrudnienia. W dniu 1 stycznia 1980 roku weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 roku w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U. Nr 13, poz. 86, ze zm.), a jego § 9 stanowił, że pracownicy, którzy z tytułu zaliczenia ich pracy do pierwszej kategorii zatrudnienia nabyli uprawnienia na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, zachowują te uprawnienia. Kolejne rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.) zasadę tę powtórzyło w § 19 ust. 2, zgodnie z którym prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 roku w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U. z 1979r., Nr 13, poz. 86 i z 1981r., Nr 32, poz. 186) uważa się prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w § 4. Podstawę prawną dochodzonej emerytury stanowi art. 184 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Art. 32 ust. 4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. W uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku (III ZP 30/01, OSNAPiUS 2002, nr 10, poz. 243) Sąd Najwyższy przyjął, że za przepisy dotychczasowe należy uważać przepisy powołanego rozporządzenia Rady Ministrów, wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267, ze zm.). Ustawa ta utraciła moc z dniem 1 stycznia 1999 roku tj. od dnia wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, która z kolei nie zawiera analogicznego upoważnienia. Tym samym przepis art. 194 ustawy o FUS stanowiący, że do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie pozostają w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustaw dotychczasowych, nie jest podstawą prawną zachowania mocy obowiązującej powołanego rozporządzenia. Zawarte zaś w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, może odnosić się tylko do tych przepisów rozporządzenia, które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachował również moc przepis § 19 ust. 2 rozporządzenia.

Przedstawiona powyżej wykładnia, o ocenie Sądu, nie nasuwa wątpliwości, że okres odbytej zasadniczej służby wojskowej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach, który po zakończeniu służby zgłosi swój powrót do tego zatrudnienia, traktuje się tak samo, jak wykonywanie takiej pracy. Skoro zatem okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Stanowisko takie znalazło potwierdzenie w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 roku w sprawie II UZP 6/13, zgodnie z którą czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku) zalicza się na warunkach wynikających z tego przepisu – do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Biul. SN 2013/10/24, M.P.Pr. (...)-101, zob. też. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 roku, II UK 217/13, LEX nr 1408683/.

Ostatecznie wskazać należy, że w ocenie Sądu nie ma znaczenia okoliczność, iż Sąd Najwyższy w w/w uchwale odnosił się do stanu prawnego obowiązującego do dnia 31 grudnia 1974 roku tj. do dnia wejścia w życie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ regulacje mające znaczenie dla oceny zasadności zaliczania okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie związanych z nim uprawnień uległy zmianie dopiero od chwili wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z 4 maja 1979 roku w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U nr 13, poz. 86 ze zm.) tj. od dnia 1 stycznia 1980 roku.

Podkreślić należy, że wnioskodawca został powołany do zasadniczej służby wojskowej w czasie trwania zatrudnienia w Fabryce (...) w S. i po zakończeniu (w dniu 12 kwietnia 1976 roku) służby wojskowej podjął pracę w dniu 3 maja 1976 roku na uprzednio zajmowanym stanowisku spawacza, a zatem został zachowany wymagany 30 dniowy termin zgłoszenia powrotu do pracy po odbyciu służby. W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu Okręgowego, należy zaliczyć do stażu pracy w warunkach szczególnych okres, w jakim skarżący odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Reasumując Sąd przyjął, iż wnioskodawca posiada okres zatrudnienia w warunkach szczególnych w wymiarze przekraczającym 15 lat oraz spełnia pozostałe przesłanki do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę w dniu
1 czerwca 2015 roku, wiek 60 lat ukończył w dniu 23 sierpnia 2014 roku, a zatem prawo do emerytury należało wnioskodawcy przyznać od dnia 1 czerwca 2015 roku tj. od miesiąca, w którym złożył wniosek o prawo do świadczenia.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz z aktami rentowymi.

04.04.2016r.