Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 października 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. powołując się na przepis art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1340) odmówił E. J. prawa do emerytury pomostowej, ponieważ wnioskodawczyni:

- nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat.

Zakład podał, że do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych zostały zaliczone okresy: 1 VIII 1988 roku do 3 VI 1989 roku, od 1 IX 1989 roku do 28 XI 1995 roku i od 1 X 2006 roku do 30 IV 2015 roku (po wyłączeniu okresów przebywania na zwolnieniach chorobowych, urlopach macierzyńskich i wychowawczych) t.j. łącznie 14 lat i 18 dni.

Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku - uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania Zakład przyjął za udowodnione okresy:

1)  nieskładkowe w liczbie 3 lata, 11 miesięcy, 10 dni,

2)  składkowe w liczbie 31 lat, 6 miesięcy, 16 dni,

co dało staż sumaryczny 35 lat, 18 dni (decyzja k.31 akt ZUS).

Odwołanie od w/w decyzji złożyła ubezpieczona, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury pomostowej. Skarżąca zarzucił błędne ustalenie stanu faktycznego co do okresu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego 15 lat. Podniosła, że jej staż pracy w warunkach szczególnych wyniósł 15 lat, 8 miesięcy i 1 dzień (odwołanie k. 3).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 4).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Wnioskodawczyni – E. J., urodzona (...), z zawodu jest pielęgniarką (okoliczności bezsporne).

W dniu 31 lipca 2023 roku ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej (wniosek k. 1-2 akt ZUS).

Decyzją z dnia 26 września 2023 roku organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do emerytury pomostowej uznając, iż na wymagane 15 lat pracy w warunkach szczególnych wykazała ona jedynie 7 lat, 11 miesięcy i 3 dni (decyzja k.21 akt ZUS).

Od decyzji ubezpieczona się nie odwołała tylko w dniu 6 października 2023 roku złożyła kolejny wniosek o emeryturę pomostową załączając świadectwo pracy w warunkach szczególnych (wniosek k.22-23 akt ZUS).

W wyniku rozpoznania tego wniosku wydana została sporna decyzja (okoliczność bezsporna).

Wnioskodawczyni w toku postępowania przed organem emerytalnym udowodniła sumaryczny staż ubezpieczeniowy wynoszący 35 lat, 18 dni, w tym okresy składkowe w liczbie 31 lat, 6 miesięcy, 16 dni oraz okresy nieskładkowe w liczbie 3 lata, 11 miesięcy, 10 dni (okoliczność bezsporna).

Jednocześnie organ rentowy uznał za udowodnione 14 lat i 18 dni stażu pracy w warunkach szczególnych okresach od 1 VIII 1988 roku do 3 VI 1989 roku, od 1 IX 1989 roku do 28 XI 1995 roku i od 1 X 2006 roku do 30 IV 2015 roku (okoliczność bezsporna).

W okresie od 1 VIII 1988 roku do 31 grudnia 1997 roku wnioskodawczyni zatrudniona była w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej (...) Szpitalu (...) Nauk – (...) Szpitalu (...) w Ł., wykonując stale i w pełnym wymiarze czasu pracy – prace intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznych i odwykowych, onkologicznych, leczenia oparzeń oraz ostrych zatruć w bezpośrednim kontakcie z pacjentami, na stanowisku pielęgniarki na oddziałach intensywnej opieki medycznej i anestezjologii, wymienione w wykazie A, dziale XII poz. 1 lit. a-2 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Obrony Narodowej nr 48/MON z dnia 12 IX 1983 roku „w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej” (świadectwo pracy w warunkach szczególnych k.25 akt ZUS).

Odwołująca korzystała z urlopu wychowawczego w okresach: od 4 VI 1989 roku do 31 VIII 1989 roku i od 29 XI 1995 roku do 31 XII 1997 roku, z urlopu macierzyńskiego oraz z okresowo ze zwolnień lekarskich (świadectwo pracy k.57 akt ZUS).

W okresie od 1 I 1998 roku do 30 XI 2019 roku odwołująca była zatrudniona w Wojewódzkiej (...) w Ł., wykonując stale i w pełnym wymiarze czasu pracy:

- w okresie od 1 X 2006 roku do 31 XII 2008 roku– prace w zespołach pomocy doraźnej pogotowia ratunkowego wymienione w wykazie A, dziale XII pkt 4 wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku „w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze” (Dz. U. nr 8 poz. 43) na stanowisku pielęgniarka zespołów wyjazdowych, wymienionym wymienione w wykazie A, dziale XII pkt 4, lit. A, ppkt 3 stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 13 II 1989 roku „w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach resortu zdrowia i opieki społecznej” (Dz. Urz. M.Z. i O.S nr 2 poz. 5);

- w okresie od 1 I 2009 roku do 30 IV 2015 roku – prace członka zespołu ratownictwa medycznego – wymienionym w wykazie prac o szczególnym charakterze w poz. 18, stanowiącego załącznik nr 2 do ustawy z dnia 19 XII 2008 roku (Dz. U. nr 237 poz. 1656) na stanowisku pielęgniarka zespołów wyjazdowych (świadectwo pracy w warunkach szczególnych k.12 akt ZUS).

Odwołująca korzystała w okresie zatrudnienia z okresowych zwolnień lekarskich (świadectwo pracy k.11 akt ZUS).

Okres pracy w warunkach szczególnych bez wyłączenia okresów zwolnień lekarskich wyniósłby 15 lat, 8 miesięcy i 1 dzień. Okres pracy w warunkach szczególnych po wyłączeniu okresów zwolnień lekarskich, ale po uwzględnieniu okresu urlopu macierzyńskiego wyniósłby 15 lat, 2 miesiące i 20 dni (okoliczność bezsporna, wyliczenie k. 12-14).

Przy ustalaniu staniu faktycznego sąd uznał, iż informacja organu rentowego dotycząca hipotetycznego wyłączenia okresów nieobecności w pracy dotyczy nie jak podano omyłkowo urlopu wychowawczego a urlopu macierzyńskiego – oraz włączenia okresu zwolnień lekarskich do hipotetycznego wyliczenia - zgodnie z poleceniem sądu. Jest to również oczywiste ze względu na fakt, iż urlop wychowawczy trwał ponad 2 lata.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie należy podnieść, że w niniejszym postępowaniu Sąd rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 148 ¹ kpc, zgodnie z którym Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, między innymi w sytuacji, gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy.

W rozpoznawanej sprawie strony nie wnosiły o rozpoznanie sprawy na rozprawie, a złożone dotychczas pisma procesowe i brak wniosków dowodowych, po pouczeniu o możliwości ich zgłaszania dawały podstawę do przyjęcia, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przypadku, gdy głosy stron miałyby się ograniczyć tylko do powtórzenia argumentacji zawartej w pismach procesowych, to wyznaczanie rozprawy tylko w tym celu nie wydaje się uzasadnione./tak wyrok SA w Gdańsku z dnia 26.06.2018, III AUa 1815/17/. Sprawa nie miała charakteru wielowątkowego, wymagającego wyjaśnienia twierdzeń stron oraz odniesienia się do złożonych wniosków dowodowych. Sprawa w świetle stanowisk stron i zebranych dokumentów nie budziła żadnych wątpliwości./por. wyrok SA w Warszawie z dnia 26.04.2018, VI ACa 1694/17/

Przechodząc do merytorycznej oceny wskazać należy, iż odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2009 roku (t.j. Dz. U. z 2023 roku, poz. 164), prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3)osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Na podstawie art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Natomiast w myśl art. 12 przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 4-11, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa .

Sąd Okręgowy zważył, że zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy pomostowej, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Według ust. 3 cytowanego przepisu prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, że wnioskodawczyni spełnia przesłanki ustawowe, co do daty urodzenia (po dniu 31 grudnia 1948 r.), wieku, lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W ocenie Sądu odwołująca nie spełnia jednak warunku co do posiadania okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, bądź wykonywania po dniu 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 tejże ustawy.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się wyłącznie do oceny czy do okresów pracy w szczególnych warunkach zaliczyć należy okresy urlopu macierzyńskiego, wychowawczego i zwolnień lekarskich. Bez tych okresów odwołująca legitymowała się bowiem okresem pracy w warunkach szczególnych jedynie w wymiarze 14 lat i 18 dni, a zatem niewystarczającym do przyznania prawa do emerytury pomostowej.

O ile w doktrynie o orzecznictwie istniała spór, ostatecznie rozstrzygnięty na korzyść ubezpieczonych co do możliwości zaliczenia urlopów macierzyńskich i zwolnień lekarskich do okresu pracy w warunkach szczególnych pozwalającego na przyznanie emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, o tyle w przypadku emerytur pomostowych ustawodawca nie pozostawił w tym względzie wątpliwości.

Cytowany art. 12 rozstrzyga tę kwestie jednoznacznie. Żadne okresy niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie podlegają zsumowaniu z okresami pracy w warunkach szczególnych.

Świadczenia te wypłacane są w oparciu o przepisy ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2780) a wymienione zostały w jej art. 2.

Stanowisko takie potwierdził także Sąd Apelacyjny w Katowicach, w wyroku z dnia 15 grudnia 2022 r., w sprawie III AUa 1125/22, w którym wskazał, iż przy ustalaniu prawa do emerytury pomostowej, okres korzystania z zasiłków chorobowych i macierzyńskich nie jest uwzględniany do stażu pracy, od którego zależy prawo do tego świadczenia.

Bez zaliczenia tych okresów wnioskodawczyni nie wykazała wymaganych 15 lat pracy, a zatem nie może ubiegać się skutecznie o prawo do emerytury pomostowej.

Mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. oddalił odwołanie, jako niezasadne, uznając tym samym prawidłowość zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł..