Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił K. K. prawa do przeliczenia emerytury.

Decyzja została wydana na podstawie art.114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2017 roku, poz.1383 ze zm.).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż ubezpieczona złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia z uwzględnieniem odbywania nauki zawodu. Na podstawie przedłożonych dotychczas dokumentów Zakład wydał dwie decyzje odmowne: w dniu 9 marca 2017 roku i w dniu 26 kwietnia 2017 roku, z uwagi na brak dokumentów potwierdzających zgłoszenie do ubezpieczeń z tytułu przyuczenia do zawodu.

Nadto Zakład podał, że w zaświadczeniu potwierdzającym odbywanie nauki rzemiosła z dnia 18 marca 1971 roku brak jest numeru rejestracji umowy o naukę zawodu.

W odwołaniu od powyższej decyzji K. K. wniosła o jej zmianę przez doliczenie do stażu jako okresów składkowych bądź nieskładkowych wykonywania pracy w Pralni Chemicznej i Farbiarni E. B. (1) od 1 września 1969 roku do 1 września 1971 roku oraz od 25 listopada 1971 roku do 25 listopada 1974 roku ewentualnie o uchylenie decyzji i zobowiązanie Zakładu do przeliczenia wysokości kapitału początkowego i wysokości emerytury przy uwzględnieniu ww. okresów ubezpieczenia.

W uzasadnieniu odwołania podała, iż przy ustaleniu okresów składkowych i nieskładkowych organ pominął zatrudnienie w okresie od 1 września 1969 roku do 1 września 1971 roku oraz od 25 listopada 1971 roku do 25 listopada 1974 roku w Pralni Chemicznej i Farbiarni E. B. (1) w ramach nauki zawodu. Zakład nie wziął pod uwagę, że bez praktyki zawodu nie było możliwe uzyskanie dyplomu czeladnika czy mistrza rzemieślniczego. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu czeladniczego było posiadanie świadectwa czeladniczego oraz dowodu wykonywania pracy w danym rzemiośle przez okres co najmniej 3 lat. Natomiast warunkiem przystąpienia do egzaminu mistrzowskiego było legitymowanie się trzyletnim stażem, który wypracowała w pomiędzy 1971 a 1974 rokiem.

Zdaniem ubezpieczonej nie dotyczy jej konieczność przedstawienia umowy o naukę zawodu, gdyż na podstawie ówcześnie obowiązujących przepisów była traktowana jako osoba współpracująca. Rzemieślnik zgłaszał do ubezpieczenia i opłacał składki za siebie i osoby współpracujące, a skoro E. B. (1) otrzymywał rentę z ubezpieczenia społecznego nie mógł zalegać z opłatą należnych składek na to ubezpieczenie.

Nadto ubezpieczona powołując się na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyrakach z dnia 24 marca 1995 roku (II URN 7/95), z dnia 23 marca 1999 roku (II UKN 535/98) i z dnia 6 kwietnia 2007 roku (II UK 185/06) wskazała, iż nieuiszczenie składek na ubezpieczenia społeczne przez pracodawcę nie jest okolicznością uzasadniającą odmowę prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

W piśmie przygotowawczym z dnia 1 lutego 2018 roku pełnomocnik Zakładu wskazał, iż ubezpieczona nie była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą.

Na rozprawie w dniu 12 marca 2018 roku pełnomocnik ubezpieczonej wniosła o zaliczenie do okresu ubezpieczenia zatrudnienia ubezpieczonej od 1 września 1969 roku do 25 listopada 1972 roku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona K. K. urodziła się (...).

Decyzją z dnia 23 kwietnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonej emeryturę od 1 marca 2012 roku w wysokości 1.285,59 zł.

Do ustalenia wysokości świadczenia Zakład przyjął:

-

kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji – 22.984,30 zł;

-

kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego – 289.027,18 zł,

-

dalsze średnie trwanie życia – 242,70 miesiąca.

(decyzja – k.17-18 akt ZUS)

Ubezpieczona była zatrudniona w okresie od 26 listopada 1972 roku o 25 stycznia 1978 roku przez Bank (...) SA w Ł.. W okresie od 12 listopada 1973 roku do 13 września 1976 roku ubezpieczona przebywała na urlopie wychowawczym.

(świadectwo pracy – k.4 akt ZUS, zaświadczenie o zatrudnieniu – k.21 akt ZUS)

Decyzją z dnia 24 września 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeliczył kapitał początkowy i ustalił jego wartość uwzględniając okres sprawowania opieki nad dzieckiem 2 lat 10 miesięcy i 2 dni przy zastosowaniu przelicznika 1,3 za każdy rok.

(decyzja – k.31 akt kapitałowych ZUS)

Decyzją z dnia 25 września 2015 roku Zakład przeliczył emeryturę ubezpieczonej przy uwzględnieniu wysokości kapitału początkowego ustalonego w decyzji z dnia 24 września 2015 roku.

(decyzja – k.62 akt ZUS)

W dniu 16 stycznia 2017 roku ubezpieczona złożyła wniosek o przeliczenie emerytury z uwzględnieniem zdobytych kwalifikacji czeladniczych i mistrzowskich.

(wniosek – k.64 akt ZUS)

W dniu 25 listopada 1971 roku ubezpieczona złożyła egzamin czeladniczy w rzemiośle „chemiczne czyszczenie i farbowanie”.

W dniu 25 lutego 1972 roku ubezpieczona złożyła egzamin mistrzowski w rzemiośle „chemiczne czyszczenie i farbowanie”.

(kopie świadectw – k.65, k.66 akt ZUS)

Decyzją z dnia 9 marca 2017 roku Zakład odmówił ponownego ustalenia wysokości emerytury.

(decyzja – k.76 akt ZUS)

W dniu 20 marca 2017 roku ubezpieczona złożyła wniosek o przeliczenie świadczenia. Wyjaśniła, iż staż czeladniczy i mistrzowski odbyła w Zakładzie (...) prowadzonym przez jej ojca E. B. (1).

(wniosek – k.77)

Decyzją z dnia 26 kwietnia 2017 roku Zakład odmówił ponownego ustalenia wysokości emerytury.

(decyzja – k.83 akt ZUS)

W dniu 28 lipca 2017 roku ubezpieczona złożyła wniosek o przeliczenie świadczenia przez zaliczenie okresów pracy od 1 września 1969 roku do 1 listopada 1971 roku oraz od 25 listopada 1971 do 25 listopada 1974 roku w Zakładzie (...) prowadzonym przez jej ojca E. B. (1).

(wniosek – k.84)

Ojciec ubezpieczonej E. B. (1) od 1 marca 1967 roku prowadził działalność rzemieślniczą – Chemiczne czyszczenie i farbowanie.

Do świadczeń leczniczych E. B. (1) zgłosił w dniu 28 lutego 1967 roku żonę M. B. (1) oraz dzieci: K. B., M. B. (2), E. B. (2) i E. B. (3).

(pismo ZUS – k.20, k.74 akt ZUS, zgłoszenie – akta płatnika tom I)

Ubezpieczona po zakończeniu nauki w liceum ogólnokształcącym wykonywała pracę w E. B. (1). Ubezpieczona prała, prasowała, farbowała. Za wykonane prace otrzymywała wynagrodzenie.

Ubezpieczona nie zawarła z E. B. (1) umowy o naukę zawodu.

(zeznania ubezpieczonej min.00:11:28-00:18:39 protokół z 12.03.2018 r. w zw. z min.00:02:51-00:04:46 protokół z 3.10.2018 r.)

E. B. (1) w latach 1969 – 1972 nie zgłosił ubezpieczonej do ubezpieczeń społecznych jako osoby współpracującą ani jako pracownika.

E. B. (1) zgłaszał do ubezpieczenia w latach 1969 – 1972 uczniów, wskazując wysokość wynagrodzenia, wysokość składek na ubezpieczenia społeczne, datę rozpoczęcia pracy i stopień pokrewieństwa.

(deklaracje ZUS, tom I akt płatnika)

W dniu 30 września 1971 roku ubezpieczona złożyła w Izbie Rzemieślniczej podanie o dopuszczenie od egzaminu czeladniczego bez zaliczenia kursu zawodowego w zakresie chemicznego czyszczenia odzieży i farbowania garderoby. Wskazała, iż kurs nie odbył się z uwagi na brak kandydatów.

Prośba ubezpieczonej została poparta przez Cech (...) z uzasadnieniem, że ubezpieczona ma średnie wykształcenie, jest córką rzemieślnika i z zawodem powinna być w sposób wystarczający zaznajomiona.

(podanie – k.38)

W dniu 25 listopada 1971 roku ubezpieczona zdała egzamin czeladniczy w rzemiośle „czyszczenie chemiczne i farbowanie”.

(kopia świadectwa czeladniczego – k.65 akt ZUS)

W zaświadczeniu z dnia 18 marca 1971 roku E. B. (1) podał, że ubezpieczona w okresie od 1 września 1969 roku do 1 września 1971 roku odbywała naukę rzemiosła chemicznego czyszczenia i farbowania odzieży.

(zaświadczenie – k.37)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie ww. dowodów z dokumentów, których autentyczności ani treści merytorycznej strony nie kwestionowały.

Nie znajdują potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym twierdzenia ubezpieczonej, że od 1 września 1969 roku uczyła się zawodu i pracowała w pralni chemicznej prowadzonej przez swojego ojca E. B. (1). Twierdzeniom tym przeczy treść deklaracji rozliczeniowych składanych przez E. B. (1) w latach 1969-1972, w których nie występuje ubezpieczonej ani jako pracownik ani jako osoby współpracującej.

Nadto z treści podania ubezpieczonej z dnia 30 września 1971 roku kierowanego do Izby Rzemieślniczej w Ł. o dopuszczenie do egzamin czeladniczego nie wynika, żeby pracowała w zakładzie ojca. Co więcej Cech (...) popierając prośbę ubezpieczonej podał, że ubezpieczona „ma średnie wykształcenie, jest córką rzemieślnika i z zawodem powinna być w sposób wystarczający zaznajomiona”. W dokumencie tym nie wskazano, że ubezpieczona pracowała w zakładzie (...) ani w jakim okresie.

E. B. (1) zgłaszał do ubezpieczenia uczniów, podając wysokość wynagrodzenia i opłaconych składek, okres zatrudnienia i stopień pokrewieństwa, natomiast ubezpieczona nie została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych ani jako osoba współpracująca ani jako uczeń.

Z przedłożonych przez ubezpieczoną zaświadczeń wydanych przez E. B. (1) w dniu 18 marca 1971 roku i w dniu 25 listopada 1974 roku nie wynika, że ubezpieczona została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych. Nadto w zaświadczeniu z dnia 18 marca 1971 roku E. B. (1) podał, że ubezpieczona ubezpieczona okresie od 1 września 1969 roku do 1 września 1971 roku odbywała naukę rzemiosła chemicznego czyszczenia i farbowania odzieży ale nie wskazał numeru pod którym w Izbie Rzemieślniczej została zarejestrowana umowa o naukę rzemiosła. Co więcej z zeznań ubezpieczonej wynika, że takiej umowy nie zawierała. Zatem zaświadczenie to nie stanowi dowodu na wykonywanie pracy przez ubezpieczoną we wskazanym w dnom okresie.

W Izbie Rzemieślniczej w Ł. nie zostały odnalezione akta czeladnicze ubezpieczonej, w których powinny znajdować się takie dokumenty jak: zaświadczenie o okresie nauki zawodu, umowa o naukę rzemiosła, protokół z egzamin czeladniczego, kwestionariusz osobowy, skierowanie na egzamin praktyczny, życiorys. Brak tych dokumentów nie pozwala na jednoznacznie ustalić czy ubezpieczona wykonywała naukę zawodu i w jakim okresie.

Zgłoszenie ubezpieczonej do świadczeń leczniczych, co nie jest równoznaczne ze zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych.

Zaświadczenie z dnia 25 listopada 1974 roku wydane przez E. B. (1), w którym podał, że ubezpieczona uczyła się i pomagała w Pralni Chemicznej od dnia 25 listopada 1971 roku do chwili obecnej stanowi jedynie dowód tego, że osoba wskazana w zaświadczeniu złożyła oświadczenie o tej treści. Ubezpieczona nie przedstawiła żadnych dowodów, poza swoim zeznaniami, z których wynikałoby, że od 25 listopada 1971 roku, po zdanym egzaminie czeladniczym podjęła pracę u E. B. (1). Zeznania ubezpieczonej nieznajdujące potwierdzenia w innych dowodach nie mogą stanowić podstawy ustaleń faktycznych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią art.114 ust.1 punkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz.1270) w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Ubezpieczona w dniu 23 stycznia 2017 roku wniosek o przeliczenie emerytury z uwzględnieniem zdobytych kwalifikacji czeladniczych i mistrzowskich. Do wniosku dołączyła świadectwo czeladnicze i dyplom mistrzowski.

Po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonej decyzją dnia 9 marca 2017 roku Zakład odmówił przeliczenia świadczenia.

Kolejny wniosek o przeliczenie świadczenia ubezpieczona złożyła w dniu 20 marca 2017 roku. Do wniosku załączyła kopię legitymacji ubezpieczeniowej.

Rozpoznając ten wniosek, Zakład decyzją z dnia 24 kwietnia 2017 roku odmówił przeliczenia emerytury.

Ponowny wniosek o przeliczenie emerytury ubezpieczona złożyła w dniu 28 lipca 2017 roku. Do wniosku ubezpieczona załączyła poza świadectwem czeladniczym i dyplomem mistrzowskim zaświadczenia E. B. (1) z dnia 8 marca 1971 roku i z dnia 25 listopada 1974 roku. Złożone przez ubezpieczoną zaświadczenia są nowymi dowodami, które miały w ocenie ubezpieczonej wpływ na wysokość świadczenia.

Ubezpieczona K. K. 18 lat ukończyła w dniu (...). Spór w niniejszej sprawie koncentrował się na możliwości zaliczenia do stażu pracy ubezpieczonej okresu od 1 września 1969 roku do 25 listopada 1972 roku. Zdaniem ubezpieczonej okres ten – nauki rzemiosła chemicznego czyszczenia i farbowania odzieży powinien być zaliczony do stażu jako okres składkowy bądź nieskładkowy.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że:

1)  ojciec ubezpieczonej E. B. (1) od 1 marca 1967 roku prowadził działalność rzemieślniczą Pralnię Chemiczną i Farbiarnię w Ł.,

2)  ubezpieczona w dniu 25 listopada 1971 roku uzyskała dyplom czeladnika w rzemiośle chemiczne czyszczenie i farbowanie,

3)  ubezpieczona nie zawarła z E. B. (1) umowy o naukę rzemiosła ani nie została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako uczeń,

4)  od dnia 26 listopada 1972 roku ubezpieczona została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania umowy o pracę na rzecz Banku (...) SA.

Okresy składkowe zostały enumeratywnie wymienione w art.6 ww. ustawy o emeryturach i rentach, zaś okresy nieskładkowe w art.7 tej ustawy. Okresem składkowym jest okres ubezpieczenia (art.6 ust.1 punkt 1), czyli okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o którym mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych (art.4 punkt 5 ww. ustawy o emeryturach i retach). Za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 roku okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową (art.6 ust.2 punkt 1a) oraz okresy współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze Państwa Polskiego objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego oraz okresu kontynuowania tego ubezpieczenia za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składek (art.6 ust.2 punkt 15 ww. ustawy o emeryturach i rentach).

W spornym okresie obowiązywała ustawa z dnia 29 marca 1965 roku o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników (Dz.U. nr 13, poz.90). Zgodnie z treścią art.1 ww. ustawy obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym rzemieślników, zwanym dalej „ubezpieczeniem“, objęci są rzemieślnicy oraz osoby współpracujące z rzemieślnikami. Za osoby współpracujące z rzemieślnikiem uważa się jego małżonka oraz najbliższych krewnych i powinowatych, stale pracujących w zakładzie tego rzemieślnika, w wymiarze co najmniej połowy czasu pracy, jaki obowiązuje pracowników gospodarki uspołecznionej. Najbliższymi krewnymi lub powinowatymi w rozumieniu ust. 2 są osoby w wieku powyżej 16 lat, wymienione w art. 5 ust. 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. z 1958 roku nr 23, poz. 97). Dla porządku wskazać wypada, że zgodnie z art.5 ust.3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 roku o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, najbliższymi krewnymi i powinowatymi w rozumieniu ust.2 są: dzieci własne i przysposobione, pasierbowie, rodzice, ojczym, macocha, wnuki, dziadkowie, rodzeństwo, teściowie, zięciowie i synowe. Obowiązek ubezpieczenia powstaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym rzemieślnik rozpoczął wykonywać rzemiosło lub w którym osoba współpracująca z rzemieślnikiem rozpoczęła pracę w zakładzie rzemieślniczym (art.6 ust.1). Za okres ubezpieczenia uważa się miesiące kalendarzowe, w których rzemieślnik lub osoba współpracująca z rzemieślnikiem objęci byli obowiązkiem ubezpieczenia, jeżeli za te miesiące zostały opłacone składki na ubezpieczenie (art.7 ust.1). Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie ciążył na rzemieślniku, który opłacał składki za siebie oraz za osoby z nim współpracujące. Składki na ubezpieczenie opłacał rzemieślnik za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym rzemieślnik lub osoba z nim współpracująca objęci byli obowiązkiem ubezpieczenia (art.36 ust.1 i 2 ww. ustawy).

Stosownie do treści §2 ust.1 wydanego na podstawie ww. ustawy w dniu 26 czerwca 1965 roku rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac w sprawie zgłoszeń do ubezpieczenia społecznego rzemieślników, legitymacji ubezpieczeniowych, składek, ustalania prawa do świadczeń i wypłaty świadczeń pieniężnych (Dz. U. nr 27, poz.1) obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia ciążył na rzemieślniku. Rzemieślnik zgłaszał do ubezpieczenia siebie i osobę z nim współpracującą. Zgłoszenia osoby współpracującej należało dokonać w ciągu 10 dni od daty rozpoczęcia pracy u rzemieślnika.

Z ustaleń Sądu wynika, iż w spornym okresie – od 1 września 1969 roku do 25 listopada 1972 roku ubezpieczona nie była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako pracownik ani jako osoba współpracująca i tym samym nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przedłożył deklaracje rozliczeniowe w których E. B. (1) zgłaszał do ubezpieczeń społecznych pracowników (mistrzów, czeladników) i uczniów. Jeżeli ubezpieczona stale pracowałaby w zakładzie rzemieślnika, w wymiarze co najmniej połowy czasu pracy to podobnie jak i inni uczniowie byłaby zgłoszona do ubezpieczeń. Niezgłoszenie ubezpieczonej do ubezpieczeń społecznych oznacza, że ubezpieczona nie pracowała stale i w co najmniej połowie czasu pracy. Do ubezpieczeń społecznych ubezpieczona została zgłoszona od dnia 26 listopada 1972 roku przez Bank (...) SA.

Sporny okres nie jest okresem składkowym w rozumieniu art.6 ust.2 punkt 15 ww. ustawy o emeryturach i rentach. Okresu tego nie można zaliczyć do okresów nieskładkowych, gdyż nie odpowiada żadnemu w wymienionych w punktach od 1 do 12 art.7 ww. ustawy o emeryturach i rentach.

Twierdzenia ubezpieczonej, iż przystąpienie do egzaminu czeladniczego i uzyskanie w dniu 25 listopada 1971 roku dyplomu czeladnika świadczy o odbyciu trzyletniej nauki zawodu, a po uzyskaniu dyplomu o wykonywaniu pracy nie znajdują potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym.

Przede wszystkim należy wskazać, iż ubezpieczona nie została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych po uzyskaniu dyplomu czeladnika jako osoba współpracująca ani jako pracownik E. B. (1).

Zgodnie z treścią §26 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 30 czerwca 1971 roku w sprawie nauki zawodu w rzemieślniczych zakładach pracy (Dz.U. nr 19, poz.188), wydanego na podstawie art.27 ust. 2 ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz.U. nr 45, poz. 226; rozporządzenie to obowiązywało od dnia 10 sierpnia 1971 roku) po odbyciu nauki zawodu uczeń przystępuje do egzaminu czeladniczego. Podanie o dopuszczenie do egzaminu uczeń składał w izbie rzemieślniczej (art.28 ust.1). Do podania należało dołączyć m.in. świadectwo (świadectwa) ukończenia nauki rzemiosła (§28 ust.2 punkt 1 ww. rozporządzenia). Natomiast stosownie do treści §29 tego rozporządzenia izba rzemieślnicza w porozumieniu z właściwym organem administracji szkolnej mogła dopuścić ucznia do egzaminu czeladniczego pomimo nieukończenia szkolenia teoretycznego, o ile uczeń szkolenia tego nie mógł ukończyć z powodu niezorganizowania w miejscowości, w której odbywał naukę rzemiosła, szkoły dokształcającej lub odpowiedniego kursu zawodowego, a nie miał możności odbycia szkolenia w ośrodku poza miejscowością, w której odbywał naukę rzemiosła, bądź w przypadku, gdy uczeń rozpoczął odbywanie nauki rzemiosła po ukończeniu 18 lat.

Ubezpieczona rozpoczęła naukę rzemiosła po ukończeniu 18 lat. W dniu 30 września 1971 roku złożyła w Izbie Rzemieślniczej w Ł. podanie z prośbą o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego bez zaliczenia kursu zawodowego w zakresie chemicznego czyszczenia odzieży i farbowania, gdyż kurs nie odbył się. Prośba ubezpieczonej została poparta przez Cech (...) w Ł.. Zatem przestąpienie przez ubezpieczoną do egzaminu czeladniczego nie było uzależnione od zaliczenia kursu zawodowego, tylko od posiadania umiejętności wykonywania danego rzemiosła. Brak zgłoszenia ubezpieczonej do ubezpieczeń społecznych nie pozwala na jednoznaczne ustalenie w jakim okresie ubezpieczona wykonywała pracę stale i co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, okresu współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności (okresu współpracy z rzemieślnikiem) podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, realizowanej również przed wejściem w życie ustawy z 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za który nie zostały opłacone składki na ubezpieczenie społeczne, nie uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury na podstawie przepisów tej ustawy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2009 roku akt II UK 286/08; uzasadnienie wyroku z dnia 3 kwietnia 2003 roku, II UK 221/0). Przyczyny niedoprowadzenia składki za osobę współpracującą są bez znaczenia dla ustalenia stażu ubezpieczeniowego takiej osoby niezbędnego do przyznania świadczenia. Ubezpieczona nie może zatem uzasadniać swojego żądania tym, że nie z jej winy rzemieślnik nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku opłacenia składek za osobę współpracującą.

W odwołaniu ubezpieczona porównuje sytuację prawną osoby współpracującej z pracownikiem, za którego składek nie opłacił jego pracodawca. Utrwalone jest w orzecznictwie sądowym stanowisko, zgodnie z którym nieopłacenie przez pracodawcę składek na ubezpieczenie społeczne pracownika, nie może wywołać dla tego pracownika ujemnych skutków w zakresie świadczeń z ubezpieczenia społecznego (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 1995 roku, II UR 3/95; z dnia 6 czerwca 2007 roku, II UK 185/06). Sąd podziela jednakże stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 marca 2009 roku (II UK 286/08), zgodnie z którym przedstawiony w ww. orzecznictwie pogląd nie może mieć wpływu na wykładnię art.6 ust.2 punkt 15 ustawy emerytalnej, ponieważ przepisu tego, w odróżnieniu od dotyczącego pracowników art.6 ust.2 pkt 1 lit. a, nie sposób wykładać w oderwaniu od treści art.5 ust.4 i 5 tejże ustawy.” Zgodnie z treścią art.5 ust.4 punkt 2 i ust.5 przy ustaleniu prawa do emerytury dla osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą nie uwzględnia się okresu za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Przepis ten stosuje się odpowiednio do osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą przed dniem wejścia w życie ustawy.

R., niezgłoszenie ubezpieczonej do ubezpieczeń społecznych jako osoby współpracującej i nieopłacanie składek na ubezpieczenia społeczne nie pozwala na zaliczenie spornego okresu od 1 września 1969 roku do 25 listopada 1972 roku do okresu ubezpieczenia jako okresu składkowego czy też nieskładkowego i tym samym odwołanie ubezpieczonej jako niezasadne podlegało oddaleniu na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ubezpieczonej.

13 listopada 2018 roku