Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 września 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że Z. P. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w Ł. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 1 listopada 2018 roku.

W uzasadnieniu ZUS wskazał, że skoro od 1 listopada 2018 roku płatnik składek – spółka (...) Sp. z o.o. nie prowadziła działalności gospodarczej, to ubezpieczony nie mógł wykonywać u niego pracy, skoro nie figuruje jako podmiot w obrocie gospodarczym. Mając na uwadze powyższe, a także brak dokumentów rozliczeniowych (płatnik nie złożył deklaracji PIT-4R za lata 2018-2021 z tytułu zatrudnienia pracownika oraz zeznania podatkowego potwierdzającego prowadzenie działalności w latach 2018-2021), brak również wpłat składek do ZUS oraz dowodów na potwierdzenie wykonywania przez ubezpieczonego pracy na podstawie umowy o pracę w ramach istniejącego stosunku pracy. Tym samym zdaniem ZUS Z. P. nie podlega ubezpieczeniom jako pracownik od dnia 1 listopada 2018 roku.

(decyzja – k. 40 verte – 41 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniósł Z. P. zaskarżając ją w całości i zarzucając jej niezgodność ze stanem faktycznym, przerzucanie na niego jako pracownika odpowiedzialności za nieodprowadzanie przez pracodawcę składek do ZUS, w tym brak działań po stronie organu rentowego w zakresie ich egzekucji od spółki.

W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. w okresie od 1.11.2018 r. do 31.03.2021 r. na stanowisku Głównego Specjalisty ds. (...) Rozwojowych, a do jego obowiązków należało: badanie tworzyw sztucznych, analiza składu odpadów i regranulatów polimerów, opracowywanie nowych technologii tworzyw PET z wykorzystaniem selektywnego rozpuszczalnika oraz utworzenie nowego patentu tej technologii. Na potwierdzenie wykonywania pracy na rzecz płatnika składek w kwestionowanym przez ZUS okresie skarżący załączył do odwołania następujące dokumenty: listy obecności za lata: maj 2018 roku - marzec 2021 rok, kopię świadectwa pracy i rozwiązania umowy o pracę oraz korespondencję e-mail. Ponadto również listę świadków, o których przeprowadzenie dowodu z zeznań przed tutejszym sądem wnosił.

(odwołanie – k. 4-4 verte)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na odwołanie – k. 42-43 verte)

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 23 maja 2023 roku tutejszy sąd zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 174 § 1 pkt 2 k.p.c.

(postanowienie – k. 144)

Postanowieniem z dnia 24 lipca 2023 roku Sąd Okręgowy w Łodzi ustanowił dla spółki (...) Sp. z o.o. na podstawie art. 69 k.p.c. kuratora w osobie adwokata i podjął zawieszone postępowanie.

(postanowienie – k. 153)

W piśmie procesowym z dnia 28 sierpnia 2023 roku działający w imieniu płatnika składek (...) Sp. z o.o. kurator przyłączył się do stanowiska ubezpieczonego wnosząc o jej uchylenie, a także przyznanie mu wynagrodzenia w wysokości w wysokości nie niższej niż w wysokości stawki minimalnej za czynności adwokackie zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22.10.2015 r. W uzasadnianiu wskazał, że nie sposób zgodzić się z organem rentowym, który błędnie utożsamił brak uzyskiwania przez płatnika składek dochodów z jej nieprowadzeniem od 1.11.2018 r.

(pismo – k. 162-164)

Na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku wnioskodawca poparł odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych w kwocie 180 zł wraz z ustawowymi odsetkami. Natomiast ustawiony w niniejszej sprawie kurator przyłączył się do odwołania, złożył wniosek o przyznanie wynagrodzenia.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):06:25 – 01:27:12 – płyta CD – k. 197)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 27.10.2009 r.

(wypis z KRS – k. 9-10, k. 134-140

Z. P. urodził się w dniu (...). utrzymuje się z emerytury przyznanej decyzją ZUS w 2008 roku.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):05:47 – 01:06:25 w związku z e-protokół (...):08:30 – 00:15:43 – płyta CD – płyta CD – k. 197)

Wnioskodawca został zatrudniony w (...) Sp. z o.o. w dniu 15.11.2010 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Głównego Specjalisty ds. (...) Rozwojowych.

(świadectwo pracy – k. 38, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):05:47 – 01:06:25 w związku z e-protokół (...):02:07-00:08:30 – płyta CD – płyta CD – k. 197)

Do 2015-2016 roku płatnik składek oprócz wnioskodawcy zatrudniał także innych pracowników.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):05:47 – 01:06:25 w związku z e-protokół (...):02:07-00:08:30 – płyta CD – płyta CD – k. 197)

Do zadań wnioskodawcy należało: badanie, opracowywanie patentów i technologii nowych, dotyczących tworzyw sztucznych w pomieszczeniu - laboratorium znajdującym się w budynku zlokalizowanym na ul. (...) w Ł.. Linie technologiczne budowane były na terenie byłych Zakładów (...).

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):05:47 – 01:06:25 w związku z e-protokół (...):02:07-00:08:30 – płyta CD – płyta CD – k. 197)

Prawomocnymi wyrokami z dnia 21 lutego 2017 roku (sygn. akt V SA/Wa 2141/16 i (...) Sa-Wa 450/16), utrzymanymi w mocy przez Naczelny Sąd Administracyjny, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalił skargi spółki (...) Sp. z o.o. na decyzje Ministra (...) z 24.05.2016 r. i 18.12.2015 r. i zobowiązał ją do zwrotu kwot: 4.179.500,00 zł i 7.007.396,17 zł pobranych tytułem dofinansowania udzielonego z udziałem środków europejskich.

(wyrok z uzasadnieniem – k. 142, k. 151-160 w aktach o sygn. V SA/Wa 2141/16 i k. 120, k. 129-135 verte w aktach o sygn. V Sa-Wa 450/16 załączonych do niniejszej sprawy, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):05:47 – 01:06:25 w związku z e-protokół (...):02:07-00:08:30 – płyta CD – płyta CD – k. 197)

Od dnia 1 listopada 2018 roku płatnik składek nie rozlicza składek w raportach rozliczeniowych za wnioskodawcę.

(okoliczność bezsporna)

W spornym okresie wnioskodawca zajmował się badaniem tworzyw sztucznych – polichlorkiem winylu, polietylenem, polipropylenem, polistyrenem, nowych metod recyklingu. Poszukiwał rozpuszczalnika, który działałby selektywnie na określony rodzaj plastiku. Wyniki swych badań notował. Skarżący opracował technologię tworzyw sztucznych tzw. PET. Wnioskodawca był twórcą wynalazków, które podlegały wpisowi do rejestru patentowego i za które należało mu się z tego tytułu wynagrodzenie. Miał klucze do w/w pomieszczenia, w którym znajdowały się zlewki, reaktory, podgrzewacze, kolby. Między 2018, a 2021 rokiem wnioskodawca nie otrzymał wynagrodzenia za pracę. Zamówienia składane przez wnioskodawcę i przesyłane na adres zainteresowanego nie były dokonywane w imieniu spółki a na nazwisko skarżącego. Jedyna faktura, która wystawiona była na spółkę zawierała w danych zamawiającego jako pierwsze – imię i nazwisko wnioskodawcy. Za zamówienia te płacił sam odwołujący.

(korespondencja e-mail – k. 16-37, k. 62-69 verte, k. 89-1163, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):05:47 – 01:06:25 w związku z e-protokół (...):02:07-00:34:21 – płyta CD – płyta CD – k. 197, zeznania świadka Ł. Z. na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):40:46 – 00:50:13 – płyta CD – k. 197)

Z powodu braku środków finansowych już od 2018 roku spółki (...) Sp. z o.o. nie było stać na wniesienie opłat za utrzymanie w mocy zgłoszonych patentów.

(korespondencja e-mail- k. 94, k. 113)

Niezbędne materiały do prowadzenia badań wnioskodawca pozyskiwał dzięki nabytym ,,znajomościom” – różne firmy przesyłały mu próbki. Wnioskodawca brał udział także w targach (E.), uzyskiwał nieodpłatnie odczynniki. Po cofnięciu dotacji spółka (...) przestała płacić za prąd i ogrzewanie pokoju, w którym prowadził badania. W ciągu dnia wnioskodawca często opuszczał pokój, w którym prowadził badania. Jeździł na konsultacje naukowe na wyższe uczelnie.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):05:47 – 01:06:25 w związku z e-protokół (...):15:43 - 00:34:21 – płyta CD – płyta CD – k. 197)

Świadek Ł. Z. prowadzi własną działalność gospodarczą zlokalizowaną w budynku na ul. (...) w Ł.. Widywał wnioskodawcę w 2016 -2017 roku między 8, a 16 w tym miejscu, jak również w 2022 roku., przed budynkiem na parkingu stał samochód wnioskodawcy. Ł. Z. często zwracał się do skarżącego o pomoc w sprawach związanych z przetwórstwem tworzyw sztucznych.

(zeznania świadka Ł. Z. na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):40:46 – 00:50:13 – płyta CD – k. 197)

Zasadą było, że spółka (...) wystawiała faktury do zapłaty za wykonywanie różnego rodzaju usług. Za wykonanie badań przez wnioskodawcę, Ł. Z. nie otrzymał od płatnika składek żadnej faktury do zapłaty.

(zeznania świadka Ł. Z. na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):50:13 – 00:52:29– płyta CD – k. 197)

Świadek S. K. widywał wnioskodawcę w budynku na ul. (...) w Ł. od 2011 do 2021 roku. Zdarzało się, że wnioskodawca konsultował z nim kwestie związane z opracowywaniem procesu technologicznego. To była koleżeńska porada, nikt z firmy nie zlecał tych czynności.

(zeznania świadka S. K. na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):52:29 – 00:58:55 – płyta CD – k. 197)

Wnioskodawca wykonywał badania związane ze składem chemicznym i fizycznym różnych tworzyw sztucznych, zawartej wilgoci, pyłu, różnych składników chemicznych na zlecenie firmy (...), w której prezesem w okresie od 2016 do 2021 roku był M. K.. Wyniki badań otrzymywał w formie papierowej.

(zeznania świadka M. K. na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):58:55-01:03:31 – płyta CD – k. 197)

Płatnik składek nie złożył za lata 2018 - 2021 zeznań podatkowych PIT-11 dotyczących Z. P.. Wnioskodawca nie wykazał w zeznaniach podatkowych za lata 2018 - 2021 przychodu z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. Płatnik Składek nie złożył zeznań podatkowych dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej w latach 2018 - 2021 i deklaracji PIT-4R za lata 2018 - 2021 dotyczącej zapłaty należności podatkowych z tytułu zatrudnienia wnioskodawcy.

(okoliczność bezsporna)

Umowa o pracę zawarta w dniu 15.11.2010 r. została rozwiązana z dniem 31.03.2021 r. z inicjatywy wnioskodawcy na mocy art. 55 § 1 ¹ k.p. Powodem rozwiązania umowy było niewypłacanie wynagrodzenia przez pracodawcę.

(rozwiązanie umowy – k. 39)

W dniu 25.05.2021 r. wnioskodawca wniósł do sądu pozew o zasądzenie na jego rzecz od (...) Sp. z o.o. tytułem zaległego wynagrodzenia kwoty 46.971 zł należnego za okres 01.03.2020 r. do 31.03.2021 r. z ustawowymi odsetkami. W uzasadnieniu wskazał, że pracodawca (...) Sp. z o.o. od dnia 1.03.2020 r. nie wypłacał mu należnego wynagrodzenia za pracę.

(pozew – k. 4-4 verte w aktach o sygn. akt X P 419/21 załączonych do sprawy, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):05:47 – 01:06:25 w związku z e-protokół (...):02:07-00:08:30 – płyta CD – płyta CD – k. 197 )

Powyższe postępowanie zakończyło się podpisaniem pomiędzy w/w stronami ugody, na mocy której (...) Sp. z o.o. zobowiązała się zapłacić na rzecz Z. P. kwotę 46.971 zł tytułem wynagrodzenia za okres od 1.03.2020 r. do 31.03.2021 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11/04.2021 r. do dnia zapłaty w terminie 7 dni od uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania.

(ugoda – k. 50, postanowienie – k. 51 w aktach o sygn. akt X P 419/21 załączonych do sprawy)

Wskazana należność nie została zapłacona.

( zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 16 stycznia 2024 roku e-protokół (...):05:47 – 01:06:25 w związku z e-protokół (...):15:43 – 00:34:21– płyta CD – płyta CD – k. 197 )

Na dzień wydania zaskarżonej decyzji na koncie płatnika występują zaległości podatkowe i dotyczące opłacania zaległych składek na rzecz ZUS.

(wypis z KRS –k. 134-140)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty zawarte w aktach sprawy oraz w załączonych do akt sprawy aktach ZUS, załączonych do akt niniejszej sprawy: akt o sygn. X P 419/21 dot. toczącego się przed Sądem Rejonowym dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi postępowania w przedmiocie wypłaty wnioskodawcy zaległego wynagrodzenia za pracę za okres 1.03.2020 r. do 31.03.2021 r. przez płatnika składek, akt o sygn. V SA/Wa 2141/16 i (...) Sa-Wa 450/16 dot. postępowań sądowych toczących się pomiędzy płatnikiem składek, a Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości, a nadto zeznania świadków: Ł. Z., S. K., M. K., a także w części o zeznania ubezpieczonego Z. P. w zakresie w jakim Sąd przyznał im przymiot wiarygodności.

Sąd Okręgowy odmówił wiary zeznaniom wnioskodawcy na okoliczność faktycznego wykonywania przez niego obowiązków na rzecz płatnika w ramach stosunku pracy od dnia 1 listopada 2018 roku gdyż, nie znajdują one oparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Sąd Okręgowy zgadza się ze stanowiskiem organu rentowego, że w związku z zaprzestaniem prowadzenia przez płatnika składek pozarolniczej działalności gospodarczej, zatrudnienie skarżącego ustało najpóźniej w dniu 31.10.2018 r. Sąd stoi na stanowisku, że podejmowane przez niego po tej dacie czynności miały charakter czynności wykonywanych wyłącznie na tzw. ,,własne potrzeby”. W spornym okresie wnioskodawca będąc na emeryturze, prowadził czynności badawcze nad tworzywami sztucznymi, które następnie zgłaszał do Urzędu Patentowego (opatentowywał) i za które to należne mu było wynagrodzenie jako twórcy wynalazku. Faktem jest, że ubezpieczony od dnia 15.11.2010 r. miał zawartą z płatnikiem składek formalnie umowę o pracę, jednak jak wynika z całokształtu przeprowadzonych dowodów, za taką jak powyższa oceną charakteru podejmowanych przez niego czynności od 1 listopada 2018 r. przemawiają następujące okoliczności. Począwszy od 2018 roku przedmiotowa spółka zaprzestała prowadzenia jakiejkolwiek działalności – nie zatrudniała już żadnych nowych pracowników, nie wywiązywała się z bieżących zobowiązań. Na koncie płatnika na dzień wydania zaskarżonej decyzji występowały zaległości podatkowe, a ponadto za lata 2018-2021 płatnik składek nie złożył zeznań podatkowych PIT-11 dotyczących wnioskodawcy. Od 1.11.2018 r. płatnik składek nie rozlicza składek w raportach rozliczeniowych za odwołującego. Płatnik składek nie złożył także zeznań podatkowych dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej w latach 2018 – 2021. Za okres od 1.01.2018 r. do 31.12.2021 r. spółka nie złożyła żadnych sprawozdań finansowych, informacji o wysokości osiąganych w tym okresie przychodów i rozchodów. Ponadto, prawomocnymi wyrokami z dnia 21 lutego 2017 roku (sygn. akt V SA/Wa 2141/16 i (...) Sa-Wa 450/16), utrzymanymi w mocy przez Naczelny Sąd Administracyjny, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalił skargi spółki (...) Sp. z o.o. na decyzje Ministra (...) z 24.05.2016 r. i 18.12.2015 r. i zobowiązał ją do zwrotu kwot: 4.179.500,00 zł i 7.007.396,17 zł pobranych tytułem dofinansowania udzielonego z udziałem środków europejskich na realizację nowatorskich projektów budowlanych w związku z otrzymaną uprzednio dotacją z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w 2010 r. W tej sytuacji zakres faktycznych obowiązków ubezpieczonego na stanowisku Głównego Specjalisty ds. (...) Rozwojowych od dnia 1 listopada 2018 roku mógł być jedynie iluzoryczny. Brak było potrzeby zatrudniania pracownika na wskazanym stanowisku gdy płatnik nie prowadził już działalności, nie figurował już jako podmiot w obrocie gospodarczym, nie zatrudniał pracowników, nie wypłacał żadnych wynagrodzeń. Nie bez znaczenia pozostaje także okoliczność, że w dniu 25.05.2021 r. wnioskodawca wniósł do sądu pozew o zasądzenie na jego rzecz od (...) Sp. z o.o. tytułem zaległego wynagrodzenia kwoty 46.971 zł należnego jedynie za okres 01.03.2020 r. do 31.03.2021 r. Mimo zapadłej między wskazanymi stronami ugody, wnioskodawcy nie udało się wyegzekwować od płatnika jej postanowień, a wskazana należność nie została zapłacona. Spółka nie posiadała na to stosownych środków. W takiej sytuacji, zdaniem sądu począwszy od dnia 1 listopada 2018 roku wnioskodawca, prowadząc swe czynności badawcze, godził się na ich wykonywanie bez wynagrodzenia za pracę, stanowiącego istotny element treści stosunku pracy, biorąc również pod uwagę, że nie wykazał w zeznaniach podatkowych za lata 2018 - 2021 przychodu z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. Praca w rozumieniu przepisów prawa zawsze polega na tym, że świadczona jest odpłatnie. Kodeks pracy reguluje zasady określania wysokości wynagrodzenia, jego składniki, a także terminy, w jakich pracodawca powinien płacić wynagrodzenie. W ocenie Sądu Okręgowego, wnioskodawca nie dysponuje żadnymi dowodami na faktycznie świadczenie pracy na rzecz płatnika składek począwszy od dnia 1 listopada 2018 roku. Dokument w postaci umowy o pracę nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące go, jako strony umowy, faktycznie złożyły oświadczenia woli o treści zapisanej w dokumencie, może on bowiem zostać skonstruowany dla wykazania istnienia pozornej umowy o pracę. Tak samo przedłożone przez odwołującego wydruki prowadzonej przez niego korespondencji mailowej przy uwzględnieniu wszystkich powyższych okoliczności nie pozwalają jednoznacznie stwierdzić, że działał on wówczas- w spornym okresie- jako pracownik Spółki. Reasumując, brak jest wiarygodnych dowodów, potwierdzających od dnia 1 listopada 2018 roku wykonywanie pracy przez ubezpieczonego w ramach stosunku pracy. Ustalone okoliczności faktyczne nie świadczą o tym, że czynności wykonywane przez odwołującego się w kwestionowanym przez ZUS okresie można uznać za pracę podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy), wykonywaną w sposób ciągły, odpłatny, na rzecz i ryzyko pracodawcy.

Należy jeszcze raz podkreślić, że Sąd nie neguje, iż odwołujący wykonywał szereg czynności w spornym okresie - zajmował się badaniem tworzyw sztucznych. Poszukiwał rozpuszczalnika, który działałby selektywnie na określony rodzaj plastiku. Rzecz jednak w tym, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala ustalić, że czynności te wykonywał w reżimie stosunku pracy określonym art. 22 k.p. Pracowniczego charakteru zatrudnienia wnioskodawcy w spornym okresie nie potwierdzili także powołani w niniejszym postępowaniu świadkowie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2023 r. poz. 1230) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

O uznaniu stosunku łączącego dwie osoby za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Najistotniejszymi elementami stosunku pracy są: dobrowolność zobowiązania, obowiązek pracownika świadczenia pracy osobiście, w sposób ciągły, podporządkowany poleceniom pracodawcy, który jest obowiązany do wynagrodzenia pracownika za świadczoną na jego rzecz pracę, ponoszenie ryzyka gospodarczego, produkcyjnego i osobowego przez pracodawcę, staranne działanie w procesie pracy. Jak zważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 1998 roku (sygn. akt I PKN 416/98, publ. OSNAPiUS 1999, nr 24, poz. 775) brak bezwzględnego obowiązku osobistego świadczenia pracy wyklucza możliwość zakwalifikowania stosunku prawnego jako umowy o pracę (tak SN w wyroku z dnia 28.10.1998 r, I PKN 416/98). Zgodnie z art. 80 k.p. wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za wykonaną pracę, a nie jej rezultat. Pracodawca może również wymierzać określone przepisami prawa pracy kary w ramach odpowiedzialności porządkowej.

Art. 22 § 1 ¹ k.p. wskazuje, że zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Jak trafnie przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 1999 roku (I PKN 642/98, OSNAPiUS 2000, nr 11, poz. 417) nazwa umowy nie ma znaczenia, jeżeli nawiązany stosunek pracy ma cechy wskazane w art. 22 § 1 k.p.

W rozpoznawanej sprawie zaskarżoną decyzją z dnia 13 września 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że Z. P. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w Ł. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 1 listopada 2018 roku, to jest od dnia, w którym według kontrolnych ustaleń organu rentowego pracodawca spółka (...) Sp. z o.o. zaprzestała prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Zdaniem ZUS wnioskodawca począwszy od tej daty nie mógł wykonywać pracy u płatnika, który nie figuruje jako podmiot w obrocie gospodarczym. Z decyzją organu rentowego nie zgodził się ubezpieczony wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że ubezpieczeniom społecznym jako pracownik (...) Sp. z o.o. w Ł. podlegał od 1 listopada 2018 roku. Wymaga w tym miejscu podkreślenia, że organ rentowy stwierdzając niepodleganie wnioskodawcy pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu nie kwestionował faktu, że ubezpieczeniu takiemu, jako pracownik (...) Sp. z o.o. podlegał do dnia 31 października 2018 r. Spór sprowadzał się wobec tego jedynie do okresu przypadającego po dniu 31 października 2018 r.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (lex nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 r. w sprawie o sygn. akt I UK 43/10 (Lex nr 619658) wskazuje się, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 r. w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (lex numer 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał zatem badać, czy pomiędzy wnioskodawcą, a płatnikiem składek w spornym okresie od dnia 1 listopada 2018 r. miała miejsce kontynuacja stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p. W tym celu Sąd zbadał, czy wnioskodawca osobiście świadczył pracę podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy) w sposób ciągły, odpłatny, na rzecz i ryzyko pracodawcy. Dokonanie powyższego ustalenia miało bowiem znaczenie dla objęcia wnioskodawcy obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi: emerytalnym, rentowymi, chorobowym oraz wypadkowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Wprawdzie zarówno przepisy prawa pracy oraz prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają tak kształtować elementy stosunku pracy, jaka jest wola stron. Jednakże przestaje to być tylko domeną stron nawiązujących stosunek pracy, gdy po uregulowaniu składek przerzuca się ciężar wypłaty świadczeń na fundusz, dysponujący publicznymi pieniędzmi, którymi zarządza Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Ponadto zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawcy spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach pozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76).

Zdaniem sądu od dnia 1 listopada 2018 roku, brak jest jakichkolwiek dowodów, aby uznać, że skarżący w dalszym ciągu realizował wynikające z umowy o pracę obowiązki pracownicze wobec płatnika składek na stanowisku Głównego Specjalisty ds. (...) Rozwojowych. O ile jednak, uwzględniając fakt składania i rozliczania przez płatnika składek deklaracji za ubezpieczonego do października 2018 r. włącznie, można uznać, że płatnik potwierdzał zatrudnienie wnioskodawcy do dnia 31 października 2018 r., o tyle począwszy od 1 listopada 2018 r. zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy takowego wniosku już nie uzasadnia. Jednocześnie o ile płatnik składek – spółka (...) Sp. z o.o. w Ł. cały czas pozostaje wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS, tak począwszy od 1 listopada 2018 r. zdaniem sądu żadnej działalności już nie prowadziła, faktycznie zaprzestała jej prowadzenia. Nie bez znaczenia dla takiej oceny pozostaje fakt, że prawomocnymi wyrokami z dnia 21 lutego 2017 roku (sygn. akt V SA/Wa 2141/16 i (...) Sa-Wa 450/16), utrzymanymi w mocy przez Naczelny Sąd Administracyjny, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalił skargi spółki (...) Sp. z o.o. na decyzje Ministra (...) z 24.05.2016 r. i 18.12.2015 r. i zobowiązał ją do zwrotu kwot: 4.179.500,00 zł i 7.007.396,17 zł pobranych tytułem dofinansowania udzielonego z udziałem środków europejskich. Spółka (...) realizowała projekt o dofinansowanie na podstawie zawartych w tym względzie umów z Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości na realizację nowatorskich projektów budowy dwóch linii technologicznych niezgodnie z umową o jego dofinansowaniu oraz harmonogramem rzeczowo – finansowym, co spowodowało niezakończenie II etapu realizacji projektu w terminie określonym w umowie. Ponadto spółka nie informowała o problemach z pozyskaniem środków na realizację projektu, których posiadanie zadeklarowała na etapie składania wniosku o dofinasowanie. Brak własnych środków finansowych posiadanych przez (...) ostatecznie doprowadził do rozwiązania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w/w umowy o dofinansowanie i rodził po stronie płatnika obowiązek zwrotu pobranych kwot dofinansowania. W takiej sytuacji spółka utraciła, nie posiadała źródeł finansowania – wynagrodzeń wnioskodawcy. Sąd Okręgowy ustalił także, że płatnik składek nie złożył za lata 2018 - 2021 zeznań podatkowych PIT-11 dotyczących Z. P., a także nie złożył zeznań podatkowych dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej w latach 2018 - 2021 i deklaracji PIT-4R za lata 2018 - 2021 dotyczącej zapłaty należności podatkowych z tytułu zatrudnienia wnioskodawcy. Od 1.11.2018 r. płatnik składek zaprzestał rozliczenia w raportach rozliczeniowych składek za wnioskodawcę. Wszystkie te okoliczności zdaniem sądu potwierdzają wprost, że od 1 listopada 2018 roku płatnik składek nie prowadził działalności gospodarczej.

Sąd nie neguje tego, że wnioskodawca rzeczywiście pewne czynności w spornym okresie wykonywał, jednakże zarówno z dostępnych dokumentów, jak i zeznań powołanych w sprawie świadków, a nawet i samego wnioskodawcy, wynika, że czynił to wyłącznie na tzw. ,,własne potrzeby”, nie zaś z tytułu istnienia stosunku pracy między nim, a płatnikiem. Sąd ustalił, że wnioskodawca zajmował się badaniem tworzyw sztucznych. Poszukiwał rozpuszczalnika, który działałby selektywnie na określony rodzaj plastiku. Wyniki swych badań notował. Skarżący opracował technologię tworzyw sztucznych tzw. PET. Wnioskodawca był twórcą wynalazków i z tego tytułu miał prawo do wynagrodzenia stanowiącego efekt jego własnej pracy. Wskazane badania prowadził w jednym z pomieszczeń znajdujących się w budynku zlokalizowanym na ul. (...) w Ł.. Skoro jednak po cofnięciu wspominanych wcześniej dotacji z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości spółka (...) przestała płacić za prąd i ogrzewanie pokoju, w którym badania prowadził wnioskodawca, to nie wiadomo w takiej sytuacji na jakich zasadach odbywała się organizacja, korzystanie przez skarżącego z tego miejsca, określanego rzekomo przez niego jako miejsce wykonywania pracy.

Skarżący zeznał, że w ciągu dnia często opuszczał owo pomieszczenie, w którym prowadził badania. Zdarzało się, że jeździł na różnego rodzaju konsultacje naukowe odbywające się na wyższych uczelniach, a zatem sam, decydował o godzinach rozpoczęcia i zakończenia swojej pracy. Powyższa okoliczność przeczyła zatem wiarygodności podpisywanym przez niego listom obecności, na które w toku postępowania powoływał się odwołujący.

Przede wszystkim jednak, nie ma w sprawie żadnych dowodów na istnienie podporządkowania pracowniczego wnioskodawcy względem płatnika jako jego pracodawcy od dnia 1 listopada 2018 roku, co jest konieczne dla ustalenia, że jego praca była świadczona w reżimie stosunku pracy. Nie potwierdzili tego ani świadkowie, ani też nie wynika to z dostępnych dokumentów. Zdaniem sądu, pracodawca nie wyposażył w ogóle wnioskodawcy w niezbędne narzędzia pracy. Niezbędne materiały do prowadzenia badań wnioskodawca pozyskiwał samodzielnie dzięki nabytym ,,znajomościom” – różne firmy przesyłały mu próbki. Wnioskodawca brał udział także w targach (E.), uzyskiwał w ten sposób nieodpłatnie niezbędne odczynniki do prowadzonych przez siebie badań.

Powołani w sprawie świadkowie nie potrafili jednoznacznie wskazać, czy od 1 listopada 2018 roku wspomniane czynności wnioskodawca faktycznie wykonywał w ramach stosunku pracy na rzecz płatnika składek. Świadek Ł. Z. zeznał, że widywał wnioskodawcę w 2016 -2017 roku między 8, a 16 w budynku zlokalizowanym na ul. (...) w Ł., jak również w 2022 roku. W związku z tym, że sam prowadził własną działalność gospodarczą związaną z przetwórstwem tworzyw sztucznych, a ubezpieczony miał ogromną wiedzę w tym temacie, to często w tych kwestiach zwracał się do niego o pomoc. Świadek Ł. Z. dookreślił także, że za wykonanie badań przez wnioskodawcę, jako przedsiębiorca nie otrzymał od płatnika składek żadnej faktury do zapłaty. Była to zatem kolejna, dodatkowa okoliczność, która przeczyła możności określenia wykonywanych przez wnioskodawcę w spornym okresie czynności jako pracowniczych.

Świadek S. K. również zeznał, podobnie jak świadek Ł. Z., że widywał wnioskodawcę w budynku na ul. (...) w Ł. od 2011 do 2021 roku. Zdarzało się, że wnioskodawca konsultował z nim kwestie związane z opracowywaniem procesu technologicznego. To była jednak jedynie koleżeńska porada, nikt z firmy nie zlecał tych czynności.

Z kolei, świadek M. K. zeznał, że wnioskodawca w istocie wykonywał badania związane ze składem chemicznym i fizycznym różnych tworzyw sztucznych na zlecenie firmy (...), w której był prezesem w okresie od 2016 do 2021 roku. w żadnym jednak momencie jego zeznań nie padło sformułowanie by te czynności skarżący wykonywał w spornym okresie jako pracownik płatnika.

Konkludując brak wyznaczonego miejsca i czasu pracy, brak podporządkowania poleceniom pracodawcy, brak stałej dyspozycyjności, brak wyposażenia w narzędzia pracy, brak zorganizowanego miejsca pracy, w ocenie Sądu Okręgowego wykluczał przyjęcie świadczenia pracy przez ubezpieczonego w reżimie pracowniczego podporządkowania od dnia 1 listopada 2018 roku.

Sąd Okręgowy podziela również stanowisko wyrażone m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 października 1997 r. (sygn. akt I PKN 280/97, LEX nr 33049), zgodnie z którym faktyczna likwidacja spółki i zaprzestanie jej działalności jako zakładu wyklucza możliwość powoływania się pracownika na jego gotowość do pracy oraz w wyroku z dnia 5 marca 1999 r. (sygn. akt I PKN 627/98, LEX nr 38952), zgodnie z którym zaprzestanie działalności gospodarczej może oznaczać rozwiązanie przez pracodawcę stosunku pracy. W uzasadnieniu powyższych orzeczeń Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że faktyczne zaprzestanie działalności przez pracodawcę wyklucza możliwość powoływania się przez pracownika na jego gotowość do świadczenia pracy, gdyż nie istnieje faktyczna możliwość świadczenia pracy i łączący się z tym realny zamiar wykonywania pracy lub czynienia rzeczywistego użytku ze swej siły roboczej na umówionym stanowisku pracy. W sytuacji zatem, gdy płatnik składek faktycznie (co prawda bez dopełnienia wymaganych formalności) zaprzestał prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej- nie wykonywał żadnych czynności jako pracodawca, przestał figurować jako podmiot w obrocie gospodarczym. Powstały zatem przeszkody w wykonywaniu przez wnioskodawcę zatrudnienia i gotowości do świadczenia pracy. Trudno przyjąć, że spółka, która tak naprawdę nie prowadzi żadnej działalności, posiada zadłużenie z tytułu składek zatrudniłaby pracownika. Niebagatelne znaczenie w tym kontekście ma również fakt, że w dniu 25.05.2021 r. wnioskodawca wniósł do sądu pozew o zasądzenie na jego rzecz od (...) Sp. z o.o. tytułem zaległego wynagrodzenia kwoty 46.971 zł należnego za okres 01.03.2020 r. do 31.03.2021 r. z ustawowymi odsetkami, motywując swoje stanowisko faktem, że pracodawca (...) Sp. z o.o. od dnia 1.03.2020 r. nie wypłacał mu należnego wynagrodzenia za pracę. Wnioskodawca wystąpił tylko z takim roszczeniem, chociaż pracodawca nie wypłacał wynagrodzeń już od 2018 roku. Zapytany o te okoliczności nie potrafił wyjaśnić dlaczego nie wystąpił o te należności, które najpierw ulegną przedawnieniu. To również utwierdza sąd w przekonaniu o braku cech stosunku pracy w powiązaniu między wnioskodawcą a zainteresowanym.

Toczące się w przedmiocie wynagrodzenia postępowanie przed sądem rejonowym zakończyło się podpisaniem pomiędzy w/w stronami ugody, na mocy której (...) Sp. z o.o. zobowiązała się zapłacić na rzecz Z. P. kwotę 46.971 zł tytułem wynagrodzenia za okres od 1.03.2020 r. do 31.03.2021 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11/04.2021 r. Do dnia wydania przez ZUS zaskarżonej decyzji, ubezpieczany nie wyegzekwował należności wynikających z powyższej ugody.

Nawiązanie stosunku pracy, którego elementami są zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy i zobowiązanie pracodawcy do wypłacania wynagrodzenia, nie było rzeczywistym celem stron. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę nie mogło stanowić zaś podstawy do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowników. Nawiązując stosunek pracy (w szczególności: podpisując umowę o pracę) pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z przepisów Kodeksu pracy wynika, że „bez wynagrodzenia nie ma pracy”. Wynagrodzenie ustala się tak, aby odpowiadało m.in. rodzajowi wykonywanej pracy oraz kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu. Ponadto, należy uwzględnić ilość i jakość świadczonej pracy. Obowiązkiem pracodawcy – płatnika składek było zatem terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia.

Zdaniem Sądu, zeznania wnioskodawcy wskazujące na fakt realizowania przez niego na rzecz płatnika umowy o pracę od dnia 1 listopada 2018 r. były gołosłowne, brak bowiem obiektywnych dowodów na wykonywanie pracy przez Z. P. i wypłaty mu przez płatnika wynagrodzenia z tego tytułu. Jednocześnie wskazana umowa od 1 listopada 2018 dla płatnika, który nie wypłacał wynagrodzeń, nie uiszczał składek, nie wiązała się przy tym w rzeczywistości z jakimikolwiek dla niego obciążeniami. W ocenie Sądu nieracjonalnym jest przyjęcie iż wnioskodawca miałby faktycznie świadczyć na rzecz płatnika pracę w pełnym wymiarze czasu pracy począwszy od 1 listopada 2018 roku nie otrzymując z tego tytułu jakiegokolwiek wynagrodzenia. Nie sposób też uznać że w przypadku rzeczywistego wykonywania pracy w pełnym wymiarze od 1 listopada 2018 roku, nie istniały poza umową o pracę, świadectwem pracy, jakiekolwiek inne dokumenty związane ze stosunkiem pracy.

Wobec powyższego Sąd uznał, że zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalająca niepodleganie przez wnioskodawcę od 1 listopada 2018 roku ubezpieczeniom społecznym jako pracownika u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w Ł. odpowiada prawu i na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie.

W przedmiocie kosztów Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2023.0.1935).

Zgodnie zaś z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu - za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty. O obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu.

O wynagrodzeniu kuratora z urzędu zainteresowanego płatnika składek orzeczono na podstawie § 1 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9.03. 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z 2018 r poz. 536) w zw. § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2023.0.1935) z uwzględnieniem zwrotu stawki podatku VAT.