Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 września 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, I Oddział w Ł. stwierdził, że J. W. (1) nie podlega od dnia 6 marca 2017 roku ubezpieczeniom społecznym, tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu jako pracownik, u płatnika składek (...) spółka z o. o.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż J. W. (1) od 6 marca 2017 roku nie wykonywał pracy w ramach zawartej umowy, a został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jedynie w celu uzyskania ochrony ubezpieczeniowej i prawa do wypłaty świadczeń. Tym samym zawarta umowa o pracę jest zawarta dla pozoru oraz nieważna.

(decyzja z dnia 1 września 2017 roku – akta ZUS)

W dniu 9 października 2017 roku J. W. (1) wniósł odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że podlega on obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia 6 marca 2017 roku z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę z (...) spółką z o. o. z podstawą wymiaru składek w wysokości 4.500 zł brutto. J. W. (2) nadto o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odwołanie – k. 2 – 5)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 10 listopada 2017 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 12 – 14)

Odwołanie od powyższej decyzji złożył także w dniu 11 października 2017 roku płatnik składek - (...) Spółka z o. o. wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie,
że J. W. (1) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia 6 marca 2017 roku. Płatnik składek wniósł również o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (odwołanie – k. 2 – 5 akta sprawy VIII U 2131/17)

Odpowiadając na powyższe odwołanie pismem z dnia 10 listopada 2017 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację jak w zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 11 – 13 akta sprawy VIII U 2131/17)

Postanowieniem z dnia 27 listopada 2017 roku Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, postanowił połączyć sprawę o sygnaturze akt VIII U 2131/17 ze sprawą o sygnaturze VIII U 2130/17 i rozpoznać łącznie sprawy pod sygnaturą VIII U 2130/17. (postanowienie – k. 20 akta sprawy VIII U 2131/17)

W piśmie przygotowawczym złożonym w dniu 23 listopada 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy oraz płatnika składek wskazał, iż wartość przedmiotu sporu w sprawie wynosi 13.500 zł. Na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik organu rentowego wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego biorąc pod uwagę wartość przedmiotu sporu wynoszącą 17.156,00 zł. (pismo przygotowawcze – k. 17, stanowisko pełnomocnika organu rentowego – e – protokół rozprawy z dnia 12 czerwca 2018 roku – 00:19:23 – 00:39:06 – k. 252, płyta CD)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. W. (1) urodził się (...) w Ł.. W 1994 roku ukończył Publiczne Technikum M. – Elektryczne dla dorosłych w zawodzie technik – elektryk, o specjalności maszyny i aparaty elektryczne oraz w dniu 3 czerwca 2002 roku zdał egzamin dojrzałości. (świadectwo dojrzałości – k. 88 akta osobowe pracownika)

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością została zarejestrowana
w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 24 września 2015 roku. Głównym przedmiotem działalności spółki jest m. in. wynajem i dzierżawa maszyn i urządzeń budowlanych oraz sprzedaż hurtowa części i akcesoriów do pojazdów samochodowych.

Według stanu na dzień 3 kwietnia 2018 roku, Prezesem Zarządu spółki jest J. R. (1). J. R. (1) został wpisany do rejestru jako Prezes Zarządu spółki w dniu 28 marca 2017 roku. Poprzednio funkcję tę pełnił J. W. (1), jednakże w tej samej dacie dokonano wykreślenia go z rejestru jako Prezesa Zarządu Spółki.

Wspólnikami spółki są:

- J. W. (1), posiadający 2.000 udziałów o łącznej wartości 200.000 zł;

- D. W. (1), posiadający 2.000 udziałów o łącznej wartości 200.000 zł;

- J. R. (1), posiadający 1.000 udziałów o łącznej wartości 100.000 zł.

Kapitał zakładowy spółki wynosi 500.000 zł.

(pełny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego – k. 225 – 228)

Wnioskodawca podpisał umowę o pracę z (...) spółką z o. o. w Z.. Z treści tej umowy wynika, że w dniu 6 marca 2017 roku został on zatrudniony przez tę spółkę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku managera ds. zarządzania, z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 4.500 zł. Jako dzień rozpoczęcia pracy wskazano 6 marca 2017 roku. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano siedzibę spółki znajdującą się przy ul.(...) w Z.. (umowa o pracę – k. 88 akta osobowe pracownika)

Umowa o pracę J. W. (1) została przygotowana przez biuro rachunkowe współpracujące ze spółką. Na polecenie przełożonego, J. R. (1), pracownik spółki – (...), przekazała do biura rachunkowego uzyskane informacje dotyczące szczegółów zatrudnienia w celu przygotowania umowy. Pracownik spółki nie zajmował się sporządzeniem przedmiotowej umowy o pracę. (zeznania świadka M. M. – e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2018 roku – 01:22:13 – 01:47:17 – k. 110, płyta CD)

Pracodawca sporządził dla wnioskodawcy dokumentację kadrową w postaci list obecności oraz list płac. Nie sporządził pisemnego zakresu obowiązków pracownika. J. W. (1) posiadał aktualne orzeczenia lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do podjęcia pracy na określonym stanowisku oraz szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Wynagrodzenie miało być przekazywane w formie gotówkowej. (listy obecności, listy płac, orzeczenie lekarskie, karta szkolenia wstępnego, dowód wypłaty wynagrodzenia – k. 88 akta osobowe pracownika)

Przed 6 marca 2017 roku J. W. (1) codziennie przychodził
do siedziby spółki z uwagi na pełnienie funkcji Prezesa Zarządu. Zarówno przed, jak i po tej dacie, swoje obowiązki wykonywał głównie wraz z J. R. (2) w sali konferencyjnej, oddzielonej od pomieszczeń innych pracowników. Współpracował z J. R. (1), który był zatrudniony w spółce, lecz jednocześnie był jej wspólnikiem. J. W. (1) nie korzystał z telefonu służbowego innych pracowników – w spółce nie było również wspólnych telefonów służbowych. Wnioskodawca często wychodził z siedziby spółki. (zeznania świadka M. M. – e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2018 roku – 01:22:13 – 01:47:17 – k. 110, płyta CD, zeznania świadka A. O. – e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2018 roku – 01:47:17 – 02:00:39 – k. 110, płyta CD, zeznania wnioskodawcy J. W. (1) – e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2018 roku – 00:08:32 – 00:38:56 – k. 110, płyta CD w zw. z e – protokołem rozprawy z dnia 12 czerwca 2018 roku – 00:05:57 – 00:12:49 – k. 252, płyta CD, zeznania J. R. (1) w imieniu płatnika składek – e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2018 roku – 00:38:56 – 01:20:09 – k. 110, płyta CD w zw. z e – protokołem rozprawy z dnia 12 czerwca 2018 roku – 00:12:49 – 00:18:29 – k. 252, płyta CD)

Spółka posiadała sklep internetowy, z którego klienci zamawiali wybrane przez siebie produkty. Pracownicy spółki, tj. J. R. (1), A. S., a następnie D. W. (2), zajmowali się obsługą sklepu internetowego. ( zeznania J. R. (1) w imieniu płatnika składek – e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2018 roku – 00:38:56 – 01:20:09 – k. 110, płyta CD w zw. z e – protokołem rozprawy z dnia 12 czerwca 2018 roku – 00:12:49 – 00:18:29 – k. 252, płyta CD)

Spółka zamówiła dla J. W. (1) wizytówki, w których widniały jego dane kontaktowe oraz informacje o zajmowanym stanowisku managera ds. zarządzania. Faktura VAT wystawiona za zakup niniejszych wizytówek została wystawiona 15 września 2017 roku. (faktura VAT oraz kserokopia wizytówki – k. 229 – 230)

J. W. (1) stał się niezdolny do pracy od 17 marca 2017 roku. Od tej daty był hospitalizowany w (...) Szpitalu (...) im. N. B. w Ł.. Był tam leczony operacyjnie ze względu na schorzenia neurologiczne. Przebył operację ropnia mózgu zlokalizowanego w okolicy czuciowej mowy. Po operacji pojawiły się również inne schorzenia, w tym padaczka. J. W. (1) był jeszcze wielokrotnie hospitalizowany oraz przebywa pod opieką lekarzy specjalistów i leczy się w poradni neurologicznej. (dokumentacja medyczna wnioskodawcy – k. 111 – 203, k. 206 – 207, k. 210 – 220, k. 235 - 237)

W okresie od 17 marca 2017 roku do 26 września 2017 roku J. W. (1) był niezdolny do pracy. Ponownie stał się niezdolny do pracy od 9 stycznia 2018 roku. (informacja z ewidencji organu rentowego – k. 245)

W dniu 3 października 2017 roku neurolog leczący wnioskodawcę wystawił zaświadczenie, w którym nie stwierdził bezwzględnych przeciwwskazań do pracy na poprzednio zajmowanym stanowisku pracy. Lekarz medycyny pracy nie wystawił żadnego zaświadczenia w tym zakresie. Wnioskodawca nie był skierowany na badania kontrolne. (informacja lekarza neurologa – k. 88 akta osobowe pracownika)

W trakcie niezdolności do pracy J. W. (1) nikt nie został zatrudniony na jego miejsce. Jego obowiązki mieli przejąć inni pracownicy spółki oraz Prezes Zarządu J. R. (1). Dopiero w dniu 10 lipca 2017 roku na stanowisko przedstawiciela ds. sprzedaży został zatrudniony P. G.. (zeznania J. R. (1) w imieniu płatnika składek – e – protokół rozprawy z dnia 27 marca 2018 roku – 00:38:56 – 01:20:09 – k. 110, płyta CD w zw. z e – protokołem rozprawy z dnia 12 czerwca 2018 roku – 00:12:49 – 00:18:29 – k. 252, płyta CD)

Wnioskodawca J. W. (1) podlegał ubezpieczeniom społecznym
w następujących okresach:

- od 1 stycznia 1999 roku do 31 maja 2003 roku oraz od 1 grudnia 2003 roku do 31 grudnia 2003 roku był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą;

- od 5 maja 2005 roku do 30 czerwca 2005 roku był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownik u płatnika składek (...) Spółka z o. o.;

- od 2 stycznia 2012 roku do 21 grudnia 2016 roku był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotne jako pracownik u płatnika składek (...) Spółka z o. o.;

- od 6 marca 2017 roku został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownik u płatnika składek (...) Spółka z o. o. – zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych z tego tytułu nastąpiło 17 marca 2017 roku.

J. R. (1) podlegał ubezpieczeniom społecznym:

- od 1 lutego 2006 roku do 3 listopada 2013 roku był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, zaś w okresie od 4 listopada 2013 roku do 1 stycznia 2018 roku wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą;

- od 5 listopada 2013 roku do 4 maja 2016 roku był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownik u płatnika składek (...) Spółka z o. o.;

- od 5 maja 2016 roku został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownik u płatnika składek (...) Spółka z o. o.

(informacja z ewidencji organu rentowego – k. 244)

J. R. (1) został zatrudniony w (...) Spółka z o. o. na podstawie umowy na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku dyrektora handlowego. Umowa została zawarta 5 maja 2016 roku. Zgodnie z aneksem do umowy z dnia 21 grudnia 2017 roku wynagrodzenie zasadnicze pracownika wynosiło 2.100,00 zł brutto. (umowa o pracę, aneks do umowy o pracę – akta osobowe pracownika, załącznik złożony do pisma z k. 224)

(...) Spółka z o. o. zatrudniała na podstawę umowy o pracę pracowników w pełnym oraz niepełnym wymiarze czasu pracy. Wysokość wynagrodzenia innych pracowników wynosiła maksymalnie 2.100 zł brutto. Spółka zdecydowała się na zwiększenie zatrudnienia przede wszystkim w czerwcu 2017 roku, gdy zatrudniono 5 nowych osób, natomiast w lipcu 2017 roku jeszcze jedną osobę. (zestawienie osób zatrudnionych – k. 54)

(...) Spółka z o. o. osiągnęła w okresie od 24 września 2015 roku do 31 grudnia 2016 roku dochód w wysokości 82.077,29 zł. (zeznanie podatkowe spółki – k. 82 – 87)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów
w postaci dokumentów, t. j. danych z ewidencji organu rentowego, dokumentacji medycznej J. W. (1) oraz dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy oraz w aktach organu rentowego, jak również częściowo na podstawie zeznań świadków M. M.
i A. O. i w ograniczonym zakresie na podstawie przesłuchania wnioskodawcy oraz działającego w imieniu płatnika składek – J. R. (1).

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd nie dał wiary przesłuchaniu wnioskodawcy oraz działającego w imieniu płatnika składek, w których wskazywali na zawarcie pomiędzy stronami umowy o pracę oraz faktycznego świadczenia pracy przez J. W. (1) w ramach tej umowy.

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, brak jest podstaw do przyjęcia, iż stosunek pracy na podstawie zawartej umowy faktycznie był realizowany. Przeciwko prawdziwości zeznań strony przemawiają, zdaniem Sądu, ustalone okoliczności faktyczne. Brak jest natomiast wiarygodnych źródeł co do rzeczywistego świadczenia pracy przez wnioskodawcę.

Przede wszystkim na uwagę zasługuje okoliczność, iż wnioskodawca początkowo zanegował jakiekolwiek kontakty i powiązania z płatnikiem składek przed nawiązaniem stosunku pracy. W trakcie zeznań argumentował, iż nie wykonywał żadnych czynności na rzecz płatnika, a w siedzibie spółki bywał przed marcem 2017 roku wyłącznie dlatego, że jest to nieruchomość jego brata. Odmienne wnioski wynikają ze złożonego pełnego odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego. Nie ulega wątpliwości, że J. W. (1) jest (...) spółki (...), gdyż posiada 2.000 udziałów o łącznej wartości 200.000,00 zł. Ponadto, zgodnie z datą dokonanych wpisów, do 28 marca 2017 roku widniał w rejestrze jako Prezes Zarządu Spółki. Tym samym zeznania złożone przez wnioskodawcę w toku procesu nie mogą stanowić wiarygodnego źródła dowodowego.

Konsekwencją powyższych okoliczności jest również odmowa wiary co do wskazanych przez wnioskodawcę okoliczności zatrudnienia go w spółce. Dodatkowo, przesłuchanie wnioskodawcy i działającego w imieniu płatnika składek w zakresie osoby, która była odpowiedzialna za sporządzenie przedmiotowej umowy o pracę są wzajemnie sprzeczne oraz niespójne. Należy przyznać przymiot prawdziwości zeznaniom świadka M. M., która wskazała, że umowa została sporządzona przez inną niż ona osobę - pracownika biura rachunkowego.

Świadkowie nie potwierdzili również, aby wnioskodawca pracował codziennie
w godzinach od 8:00 do 16:00 w siedzibie spółki i miał biurko we wspólnym pomieszczeniu razem z innymi pracownikami oraz by korzystał ze wspólnego telefonu służbowego. W toku postępowania ustalono jedynie, iż J. W. (1) był widywany w siedzibie spółki zarówno przed jak i po 6 marca 2017 roku i zawsze swe obowiązki wykonywał w sali konferencyjnej, która była odrębnym pomieszczeniem, najczęściej przebywał tam razem
z J. R. (1).

Tym samym trudno uznać przesłuchanie wnioskodawcy oraz płatnika składek za wiarygodne skoro po raz kolejny są one sprzeczne z okolicznościami faktycznymi ustalonymi w sprawie.

Sam fakt, iż J. W. (1) był widywany w siedzibie spółki nie świadczy jeszcze o tym, że świadczył pracę na podstawie umowy z dnia 6 marca 2017 roku. Tym bardziej, że przed podjęciem zatrudnienia, jako prezes zarządu także był widywany w miejscu pracy. Natomiast samo zamówienie wizytówek, w których wskazane jest nowe stanowisko pracy wnioskodawcy nie stanowi jeszcze o tym, że umowa o pracę była realnie wykonywana. Znamiennym jest fakt, iż na przedłożonej do akt sprawy fakturze VAT za niniejsze wizytówki widnieje data 15 września 2017 roku, a zatem już po wydaniu decyzji organu rentowego w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym J. W. (1).

Trudno również przyznać rację stronom, w zakresie w jakim wskazują na zakres obowiązków wnioskodawcy na stanowisku managera ds. zarządzania. Przede wszystkim J. W. (1) widywany był, gdy pracował w sali konferencyjnej wraz z J. R. (1) – tym samym dla innych pracowników różnica między stanowiskiem managera
a pełnieniem funkcji prezesa zarządu była niedostrzegalna.

Ponadto, wnioskodawca nie wskazał żadnych rezultatów swojej pracy. Obowiązki jakie miał wykonywać w rzeczywistości związane były z jego dotychczasowymi powinnościami, gdy pełnił funkcję prezesa zarządu i odpowiedzialny był za kierowanie interesami spółki oraz kontakty handlowe. Nie przedstawiono w sprawie żadnych dowodów, które świadczyłyby o konkretnych i wykonanych zadaniach.

Dowodu takiego z pewnością nie stanowi załączone do akt sprawy zdjęcie będące jedynie potwierdzeniem nieformalnego spotkania wnioskodawcy i jego rodziny z innymi osobami widniejącymi na fotografii. Uznanie powyższego zdjęcia za dowód w sprawie jest niemożliwe z uwagi z dwóch przyczyn: zostało ono wykonane poza siedzibą spółki oraz nie wiadomo kto tak naprawdę jest na tej fotografii. Strona nie przedstawiła natomiast żadnych umów z nowymi kontrahentami, których miał pozyskać wnioskodawca.

W toku procesu wnioskodawca i płatnik próbowali wykazać, iż nawiązali kontakty handlowe z nowym klientem – firmą (...). Należy jednak podkreślić, iż strony współpracowały z tym podmiotem wcześniej, co przyznał sam płatnik. Ponadto, M. S. jest mężem A. S. – zatrudnionej w spółce (...). Tym samym wątpliwy jest wkład pracy w pozyskanie nowego kontrahenta przez samego wnioskodawcę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Odwołanie wnioskodawcy oraz płatnika składek, w świetle zebranego materiału oraz przedstawionej powyżej oceny dowodów, nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art.6 ust 1 pkt 1 i art.13 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1778) obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Na mocy art.11 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy osoby te podlegają także obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu, a na mocy art.12 ust. 1 ubezpieczeniu wypadkowemu.

Art.13 ust.1 pkt 1 powołanej ustawy przewiduje, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu pracownicy podlegają od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Z kolei art.8 ust.1 nakazuje za pracownika uważać osobę pozostającą w stosunku pracy.

W świetle powyższego przepisu podstawową przesłanką objęcia zakresem ubezpieczenia społecznego jest posiadanie statusu pracownika. Poza sporem pozostaje,
iż pracownikiem zostaje się przez nawiązanie stosunku pracy.

Art. 22 § 1 k. p. stanowi, iż przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca
do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z powołanego powyżej unormowania wywodzi się zespół cech stosunku pracy, różniących go od innych stosunków prawnych,
na podstawie których może być świadczona praca, w szczególności od niektórych stosunków zobowiązaniowych prawa cywilnego. Do cech tych zalicza się między innymi osobiste świadczenie pracy przez pracownika, zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy,
a nie do wykonania pracy, co oznacza, że stosunek pracy ma charakter ciągły. Kolejna cecha tego stosunku to zawłaszczanie wyniku pracy przez pracodawcę i wykonywanie pracy
w warunkach podporządkowania, to jest pod kierownictwem pracodawcy. Przy tym pracownik nie odpowiada za wynik pracy, ale za samo staranne świadczenie pracy.

W przedmiotowej sprawie strony sporządziły pisemną umowę o pracę. Umowa ta wskazywała jako termin rozpoczęcia pracy dzień 6 marca 2017 roku. Z tego tytułu J. W. (1) został (jednak dopiero w dniu 17 marca 2017 roku) zgłoszony do ubezpieczeń.

W tym miejscu wskazać należy, iż samo zawarcie umowy o pracę i zgłoszenie do ubezpieczeń nie daje podstawy do podlegania ubezpieczeniom bowiem, jak wynika z brzmienia przytoczonych przepisów, jedynie rzeczywiste pozostawanie w stosunku pracy, daje podstawę do podlegania ubezpieczeniom. Pogląd ten nie budzi żadnych wątpliwości i znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 lutego 2013 r. (sygn. akt I UK 472/12) zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego z tytułu sporządzenia umowy o pracę bez nawiązania stosunku pracy wiążącego się z wykonywaniem obowiązków pracowniczych nie ma podstawy faktycznej.

Ponadto, jak wskazuje się w orzecznictwie, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacanie składki przez podmiot, który nie świadczy pracy, nie stanowi przesłanki objęcia ubezpieczeniem społecznym i stania się jego podmiotem. Skutku takiego nie wywołuje zawarcie umowy o pracę, której strony stwarzają pozór realizacji przez ubezpieczonego czynności odpowiadających treści art. 22 k. p., czyli wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, za wynagrodzeniem, odpowiadającym ilości i jakości świadczonej pracy (art. 78 k. p.). Tym samym, bycie podmiotem ubezpieczenia związane jest wyłącznie z realizacją podstawowego dla stosunków tego ubezpieczenia warunku wykonywania pracy w ramach stosunku pracy. W świetle tego istotne jest,
czy pracownik zawierający umowę o pracę w rzeczywistości pracę taką wykonywał
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2011 r., sygn. akt II UK 69/11 LEX
nr (...)).

Sąd Najwyższy w wyroku z 12 lipca 2012 roku (sygn. akt II UK 14/12 LEX
nr (...)) podkreślił, że jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy,
a pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy, to taką umowę należy potraktować jako zawartą dla pozoru i przez to nie mogącą stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał,
że art. 83 § 1 k. c. określa czynność prawną pozorną jako oświadczenie woli złożone drugiej stronie, które musi być złożone tylko dla pozoru, a jego adresat musi mieć tego świadomość (zgadzać się na dokonanie czynności prawnej dla pozoru), przy czym przesłanki te muszą wystąpić łącznie. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę w każdym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Brak zamiaru wywołania skutków prawnych oznacza, że osoba składająca oświadczenie woli albo nie chce w ogóle wywołać żadnych skutków prawnych, albo też chce wywołać inne, niż wynikałyby ze złożonego przez nią oświadczenia woli. Stąd też podstawowe znaczenie w sprawie miało ustalenie, czy istotnie strony łączył stosunek pracy w rozumieniu art. 22 k. p., bowiem to jedynie daje prawo do objęcia ubezpieczeniem społecznym z tego tytułu.

W ocenie Sądu Okręgowego sporządzona w dniu 6 marca 2017 roku umowa
o pracę nosi cechy umowy pozornej, nawiązanej jedynie w celu uzyskania świadczeń przysługujących pracownikowi z tytułu ubezpieczenia społecznego. Przeprowadzone
w sprawie postępowanie dowodowe nie daje bowiem podstaw do przyjęcia, iż J. W. (1) faktycznie świadczył pracę na rzecz (...) Spółka z o. o. w ramach pracowniczego stosunku pracy.

Nie wykazano również, aby wystąpić miały wszystkie elementy niezbędne do uznania stosunku łączącego strony za stosunek pracy. Nie udowodniono, aby wnioskodawca był podporządkowany pracowniczo i stosował się do poleceń przełożonego J. R. (1). Tym bardziej, że wychodził on z siedziby spółki w godzinach pracy, co nie było odnotowywane w ewidencji czasu pracy.

Natomiast samo utworzenie przez pracodawcę dokumentacji pracowniczej, tj. listy obecności czy odbyte szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz orzeczenie lekarskie nie świadczą jeszcze o fakcie zawarcia umowy, lecz o wypełnieniu formalnego obowiązku prowadzenia pełnych akt osobowych. W niniejszej dokumentacji brak jest również pisemnego zakresu obowiązków.

W zakresie otrzymywanego przez pracownika wynagrodzenia, załączone potwierdzenia wypłaty nie są wystarczającym dowodem, pozwalającym uznać, że pracownik takie wynagrodzenie otrzymywał. Jest to jedynie potwierdzenie, że wnioskodawca otrzymał wypłatę w formie gotówkowej, jednakże wobec braku wiarygodności przesłuchania płatnika składek oraz wnioskodawcy czynność ta mogła być pozorna. Brak jest natomiast potwierdzeń wykonania przelewów na rachunek bankowy, co jednoznacznie przesądzałoby o rzeczywistej wypłacie środków.

Także sama przyczyna zatrudnienia oraz jej racjonalna potrzeba po stronie pracodawcy, w ocenie Sądu, budzi duże wątpliwości i zastrzeżenia. Spółka zdecydowała się na zwiększenie zatrudnienia dopiero w czerwcu 2017 roku. Ponadto stanowisko, na którym został zatrudniony wnioskodawca było stanowiskiem nowoutworzonym, którego nikt wcześniej nie zajmował. Spółka prowadziła zresztą również sklep internetowy, do którego prowadzenia zobowiązani byli określeni pracownicy i przez który możliwe było bezpośrednie zamawianie produktów dostępnych w ofercie spółki. Tym samym nie wykazano w toku procesu, aby zaistniała rzeczywista potrzeba gospodarcza zatrudniania kolejnej osoby odpowiedzialnej za pozyskiwanie nowych klientów.

Należy również zwrócić uwagę na wysokość wynagrodzenia jaka została ustalona dla J. W. (1). Nie ulega wątpliwości, iż znacząco odbiega ona od wysokości wynagrodzeń innych pracowników, oscylujących w granicach wynagrodzenia minimalnego. W konsekwencji brak było podstaw do przyznania wnioskodawcy wynagrodzenia znacznie przewyższającego średnią wysokość wynagrodzenia w spółce. Dodatkowo, wymaga uwzględnienia okoliczność, iż nawet J. R. (1) pełniący obecnie funkcję prezesa zarządu, jako dyrektor handlowy otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 2.100 zł brutto. Jest to zdecydowanie niższe wynagrodzenie od płacy zaproponowanej wnioskodawcy wynoszącej 4.500 zł brutto.

Odnosząc się do kwestii niezdolności do pracy wnioskodawcy istotnych jest kilka kwestii ustalonych w stanie faktycznym sprawy. Niezdolność do pracy wnioskodawcy powstała zaledwie 11 dni po tym jak rzekomo podjął on pracę. Stosunek pracy rzekomo został nawiązany 6 marca natomiast już 17 marca 2017 roku J. W. (1) stał się niezdolny do pracy. Niniejsza niezdolność była faktycznie zdarzeniem niezależnym od jego woli oraz nieprzewidzianym. Wobec jednak faktu, iż został on zgłoszony do ubezpieczeń społecznych, jako pracownik, właśnie w dniu powstania tej niezdolności, tj. 17 marca 2017 roku, trudno nie dostrzec, że „zawarcie” przedmiotowej umowy o pracę nakierowane było na uzyskanie świadczeń oraz ochrony przewidzianej w przepisach o ubezpieczeniach społecznych. Tym bardziej, że przed rzekomym nawiązaniem stosunku pracy J. W. (1) nie posiadał żadnego tytułu do ubezpieczeń społecznych. Także w czasie jego nieobecności nikt nie został zatrudniony na jego miejsce.

Przesądza to o fakcie, iż w rzeczywistości nie było potrzeby zatrudniania nikogo na stanowisku managera ds. zarządzania, skoro obowiązki wnioskodawcy przejął głównie J. R. (1) oraz inni dotychczasowi pracownicy.

Z zeznań świadków oraz płatnika składek wynika również, że w okresie od 27 września 2017 roku do 8 stycznia 2018 roku, kiedy to wnioskodawca nie był już niezdolny do pracy, powrócił na poprzednio zajmowane stanowisko. Przeczą temu jednak zgromadzone
w sprawie dokumenty. W aktach osobowych wnioskodawcy nie znalazło się skierowanie na badania kontrolne, które wobec tak długiej nieobecności w pracy są obowiązkowe, zgodnie
z przepisami kodeksu pracy. Przedłożono jedynie pisemną informację dla lekarza kierującego z poradni neurologicznej, wystawioną w dniu 3 października 2017 roku przez lekarza neurologa, w której nie stwierdzono bezwzględnych przeciwwskazań do pracy na poprzednio zajmowanym stanowisku pracy. Nie jest to jednak orzeczenie wydane przez lekarza medycyny pracy. Tym samym J. W. (1) nie uzyskał orzeczenia o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy ponownie, a zatem nie mógł jej świadczyć w rzeczonym okresie nie posiadając aktualnego orzeczenia lekarskiego.

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu przytoczone okoliczności przemawiają
za uznaniem, iż dla J. W. (1) miałby zostać stworzony etat, którego celem było jedynie zagwarantowanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

W tym miejscu zaznaczyć jeszcze należy, że w związku z zakwestionowaniem przez organ rentowy wykonywania jakichkolwiek czynności na rzecz (...) Spółka z o. o. to na odwołujących spoczywał ciężar wykazania, że J. W. (1) świadczył pracę. Wnioskodawca w ramach stosunku pracy wykonywać miał szereg czynności istotnych dla prowadzonej przez pracodawcę działalności gospodarczej. Jednakże w toku niniejszego postępowania wnioskodawca oraz płatnik składek nie przedstawili jakichkolwiek dowodów uprawdopodobniających świadczenie pracy w ramach przedmiotowej umowy. Nie wykazano zarówno obowiązków jakie miał wykonywać J. W. (1), rzeczywistych godzin pracy oraz rzeczywistej wypłaty wynagrodzenia.

Co prawda w swoich zeznaniach świadkowie podkreślali, że J. W. (1) był widziany w siedzibie spółki, jednak nie jest to wystarczający dowód na uznanie faktu zawarcia umowy o pracę.

Zdaniem Sądu, w świetle poczynionych ustaleń faktycznych, nie ulega wątpliwości,
że umowa sporządzona przez strony miała charakter fikcyjny. Postępowanie dowodowe wykazało, iż J. W. (1) zainteresowany objęciem go ubezpieczeniem społecznym, pracy faktycznie nie podjął i jej nie świadczył.

Sąd uznał bowiem, że okoliczności zawarcia umowy o pracę podane przez wnioskodawcę oraz płatnika składek są niewiarygodne. Świadczy o tym wiele faktów, tj. brak zatrudnienia pracownika na zastępstwo, utworzenie nowego stanowiska pracy bez potrzeby zatrudnienia, brak dowodów na faktyczne wykonywanie pracy.

Należy zaznaczyć, iż dokument w postaci umowy o pracę nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące go faktycznie złożyły oświadczenia woli o treści zapisanej w dokumencie. Mimo istnienia formalnej umowy o pracę, możliwe jest ustalenie,
że w konkretnych okolicznościach faktycznych zawarta ona została dla pozoru (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 września 2015 r., sygn. akt III AUA 622/15).

O tym czy strony istotnie nawiązały umowę o pracę nie decyduje zatem formalne podpisanie umowy nazwanej umową o pracę, lecz faktyczne i rzeczywiste realizowanie na jej podstawie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy - przede wszystkim świadczenie pracy przez pracownika z zamiarem wykonywania obowiązków pracowniczych, czyli świadczenie pracy podporządkowanej, w charakterze pracownika, w czasie i miejscu oznaczonym przez pracodawcę. Tym samym w odniesieniu do umowy o pracę pozorność polega na tym, że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z tej umowy, a określonych w art. 22 k. p.

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela pogląd Sądu Najwyższego zawarty w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 roku, (II UK 141/04 opublikowanym w OSNP 2005/15/235), w którym stwierdza się, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k. c. w zw. z art. 300 k. p.).

Jednakże w przedmiotowej sprawie istnieją uzasadnione okoliczności, pozwalające stwierdzić, iż zawarcie umowy o pracę nastąpiło wyłącznie w celu uzyskania świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych co było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art.477 ¹⁴ § 1 k. p. c. oddalił odwołania wnioskodawcy oraz płatnika składek.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k. p. c. w zw. z § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265) i zasądził od J. W. (1) oraz od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, I Oddziału w Ł., kwoty po 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

K. J.