Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 września 2022 roku, znak: RKS-2.3, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w Ł., na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2022 r., poz. 1009 z późn. zm.), stwierdził iż J. B. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 12.273,82 zł, w tym:

1)  z tytułu: składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od maja 2019 roku do kwietnia 2022 roku w kwocie: 7.252,88 zł, odsetek za zwłokę: 1.097,00 zł, kosztów upomnienia: 23,20 zł.

2)  z tytułu: składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od maja 2019 roku do kwietnia 2022 roku w kwocie 3.286,54 zł, odsetek za zwłokę: 591,00 zł, kosztów upomnienia: 23,20 zł.

W uzasadnieniu podano, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w Ł. zawiadomił w dniu 10 czerwca 2022 roku o wszczęciu z urzędu i w dniu 26 lipca 2022 roku o zakończeniu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, wzywając jednocześnie do złożenia pisemnych wyjaśnień w sprawie przyczyn nieopłacenia składek, pod rygorem wydania decyzji w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na podstawie dotychczas zgromadzonych dowodów. Płatnik składek J. B. nie dopełnił obowiązku określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych, działając na podstawie art. 83 ust. 1 ww. ustawy, określił wysokość zasłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

/decyzja z dnia 8 września 2022 roku – k. 31-31v załączonych akt rentowych/

W dniu 6 października 2022 roku odwołanie od powyższej decyzji złożył J. B..

/odwołanie – k. 3-4/

W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 4 listopada 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Według treści uzasadnienia, po ponownej analizie sprawy, co do prawidłowości naliczonych odsetek, organ rentowy w dniu 13 października 2022 roku wydał decyzję zmieniającą w tym zakresie. Odsetki za zwłokę zostały wyliczone błędnie na dzień wydania decyzji, bez uwzględnienia obowiązującej już wówczas umowy ratalnej. W decyzji zmieniającej określono zadłużenie w łącznej kwocie wraz z odsetkami – 11.996,82 zł. W decyzji zmieniającej wskazane odsetki naliczone zostały na dzień 15 lipca 2022 roku tj. na dzień złożenia wniosku o raty, zgodnie z harmonogramem umowy ratalnej.

/odpowiedź na odwołanie – k. 12-13/

Na rozprawie w dniu 9 lutego 2023 roku wnioskodawca oświadczył, iż nie ma uwag, co do wyliczonej wysokości zadłużenia, czy odsetek.

Wnioskodawca podtrzymał odwołanie, z kolei pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w kwocie odpowiadającej połowie stawki minimalnej obowiązującej przy kwocie wynikającej z przedmiotu sporu.

/oświadczenie wnioskodawcy – e – protokół z dnia 9 lutego 2023 roku 00:04:26 i dalej, 00:14:07 i dalej, oświadczenie pełnomocnika organu rentowego – e – protokół z dnia 9 lutego 2023 roku – 00:12:38 i dalej/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. B. urodził się w dniu (...), prowadzi działalność gospodarczą.

/bezsporne/

Wnioskodawca J. B. posiada zaległości z tytułu składek na FUS od listopada 2015 roku, na FUZ od lipca 2022 roku oraz na FP i FGŚP od stycznia 2018 roku. W stosunku do tego zadłużenia, nieobjętego zaskarżoną decyzją, Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł., jako organ egzekucyjny wszczął i prowadził postępowanie egzekucyjne.

/bezsporne/

W dniu 7 czerwca 2022 roku organ rentowy wszczął postępowanie w przedmiocie zadłużenia obejmującego okres od maja 2019 roku do kwietnia 2022 roku.

/zawiadomienie – k. 2 załączonych akt rentowych/

W dniu 15 lipca 2022 roku J. B. złożył wniosek o rozłożenie na raty całości zadłużenia z tytułu składek (tj. składek, odsetek za zwłokę, kosztów upomnienia, opłaty dodatkowej).

/wniosek – k. 18-19 załączonych akt rentowych/

W dniu 11 sierpnia 2022 roku doszło do zawarcia pomiędzy Zakładem Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałem w Ł. a J. B. umowy nr (...) o rozłożenie na raty należności z tytułu składek.

Na mocy tej umowy wierzyciel rozłożył na raty należności z tytułu składek w ogólnej kwocie 68.800,23 zł, w tym z tytułu: składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (za okres od listopada 2015 roku do maja 2022 roku), Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych (za okres od lipca 2015 roku do maja 2022 roku), Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (za okres od stycznia 2018 roku do maja 2022 roku), odsetek za zwłokę oraz kosztów upomnienia.

/umowa o rozłożenie na raty należności z tytułu składek – k. 25-29 załączonych akt rentowych/

Postanowieniem (...)/22K z dnia 12 sierpnia 2022 roku o rozłożeniu na raty kosztów egzekucyjnych, Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 15 lipca 2022 roku w sprawie rozłożenia na raty należności z tytułu kosztów egzekucyjnych, uwzględniając względy społeczne i gospodarcze oraz możliwości finansowe zobowiązanego, wyraził zgodę na rozłożenie na raty kosztów egzekucyjnych przypadających na rzecz organu egzekucyjnego, powstałych w wyniku prowadzonego postępowania egzekucyjnego.

W postanowieniu wskazano, iż organ egzekucyjny rozłożył na raty zapłatę kosztów egzekucyjnych według stanu na dzień 15 lipca 2022 roku w ogólnej kwocie 3.004,90 zł.

/postanowienie z dnia 12 sierpnia 2022 roku – k. 20-22 załączonych akt rentowych/

W dniu 8 września 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w Ł. wydał zaskarżoną decyzję.

/decyzja z dnia 8 września 2022 roku – k. 31-31v załączonych akt rentowych/

Decyzją z dnia 13 października 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. zmienił decyzję nr (...) z dnia 8 września 2022 roku określającą wysokość zadłużenia J. B. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne w części dotyczącej wysokości zobowiązania poprzez skreślenie dotychczasowego zapisu: wysokość zadłużenia z tytułu składek w wysokości 12.273,82 zł, w tym na ubezpieczenia społeczne za okres od maja 2019 roku do października 2019 roku, od stycznia 2022 roku do kwietnia 2022 roku z tytułu składek w wysokości: 7.252,88 zł, odsetek za zwłokę w wysokości 1.097,00 zł, kosztów upomnienia: 23,20 zł; na ubezpieczenie zdrowotne za okres od maja 2019 roku do października 2019 roku, od stycznia 2022 roku do kwietnia 2022 roku z tytułu: składek w wysokości 3.286,54 zł, odsetek za zwłokę w wysokości 591,00 zł, kosztów upomnienia: 23,20 zł i wpisanie: zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę na dzień wpływu wniosku o rozłożenie zaległości na raty zgodnie z zawartą umowa ratalną nr (...)/22R wynosi łącznie 11.996,82 zł, w tym na ubezpieczenia społeczne za okres od maja 2019 roku do października 2019 rok, od stycznia 2022 roku do kwietnia 2022 roku z tytułu składek w wysokości 7.252,88 zł, odsetek za zwłokę w wysokości 900,00 zł, kosztów upomnienia w wysokości 23,20 zł; na ubezpieczenie zdrowotne za okres od maja 2019 roku do października 2019 roku, od stycznia 2022 roku do kwietnia 2022 roku z tytułu składek w wysokości 3.286,54 zł, odsetek za zwłokę w wysokości 511,00 zł, koszty upomnienia w wysokości 23,20 zł. W decyzji podano, iż wskazane odsetki naliczone zostały na dzień 15 lipca 2022 roku zgodnie z umową nr (...) z dnia 11 sierpnia 2022 roku.

W uzasadnieniu decyzji zwrócono uwagę, iż przeprowadzone z urzędu postępowanie wyjaśniające wykazało, że w ww. decyzji nie uwzględniono okoliczności wynikających z obowiązującej wówczas umowy z dnia 11 sierpnia 2022 roku nr (...)/22R o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podnosił, iż rozliczył ponownie konto J. B. na 13 października 2022 roku i według stanu na dzień 8 września 2022 roku ustalił nieopłacone należności w ww. łącznej wysokości 11.996,82 zł.

/decyzja z dnia 13 października 2022 roku – k. 34-34v załączonych akt rentowych/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów, na które przede wszystkim składała się dokumentacja znajdująca się w aktach organu rentowego. Autentyczność wymienionej dokumentacji w żadnym zakresie nie była kwestionowała przez strony, a Sąd nie znalazł z urzędu podstaw, by podważyć jej wiarygodność.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Z treści art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych /t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1009 z późn. zm., dalej: ustawa systemowa/ wynika, że obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, wypadkowym – podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Na mocy art. 13 pkt 4 powyższej ustawy, osoby prowadzące działalność pozarolniczą podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Z mocy art. 11 ust. 2 ubezpieczeniu chorobowemu osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie na swój wniosek.

Zgodnie z dyspozycją art. 17 ust. 3 ustawy systemowej, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe ubezpieczeni nie wymienieni w ust. 1, między innymi osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą sami obliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu.

Na mocy art. 46 ust. 1 w/w ustawy, płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

W świetle art. 47 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, nie później niż do 20 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników składek.

Jeżeli płatnik składek nie złoży w terminie deklaracji rozliczeniowej, nie będąc z tego obowiązku zwolniony, Zakład dokonuje wymiaru składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej, bez uwzględnienia wypłaconych zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych, zawiadamiając o tym płatnika (art. 48 ust. 1 ustawy).

Art. 23 ust. 1 w/w ustawy stanowi, że od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540, z późn. zm.) z wyłączeniem art. 56a.

Z kolei art. 24 ust. 2 w/w ustawy wskazuje, że składki oraz odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata, zwane dalej "należnościami z tytułu składek", nieopłacone w terminie podlegają potrąceniu ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych wypłacanych przez Zakład lub ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej.

Art. 66 ust. 1 pkt 1 lit c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych /t. j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2561 z późn. zm./ stanowi, osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24, 974 i 1570) lub przepisów o ubezpieczeniach społecznych lub ubezpieczeniu społecznym rolników.

Stosownie do brzmienia art. 84 ust. 1 in principio ww. ustawy, składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Zgodnie z art. 87 ust. 1 cytowanej ustawy, osoby i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 80 ust. 2, art. 84, art. 85 i art. 86, są obowiązane, bez uprzedniego wezwania, opłacić i rozliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianych dla składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli do tych osób i jednostek nie stosuje się przepisów o ubezpieczeniu społecznym - w terminie do 15. dnia następnego miesiąca.

Zgodnie z art. 87 ust. 3 ustawy – od nieopłaconych w terminie składek na ubezpieczenie zdrowotne pobiera się odsetki za zwłokę na zasadach i w wysokości określonych dla zaległości podatkowych.

Ust. 4 pkt 1 tego przepisu stanowi, że składki na ubezpieczenie zdrowotne osób wymienionych w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c są opłacane i ewidencjonowane w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

W świetle art. 93 ust. 1 ustawy, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz należności z tytułu odsetek za zwłokę nieopłacone w terminie podlegają ściągnięciu na zasadach określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy systemowej, ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie Zakład może na wniosek dłużnika odroczyć termin płatności należności z tytułu składek oraz rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych.

Odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek oraz rozłożenie należności na raty następuje w formie umowy (ust. 1a).

Jak normuje art. 26 ust. 2 ustawy systemowej, wystawione przez Zakład dokumenty stwierdzające istnienie należności z tytułu składek oraz jej wysokość są podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego. Jeżeli nieruchomość nie posiada księgi wieczystej, zabezpieczenie jest dokonywane przez złożenie tych dokumentów do zbioru dokumentów.

Dla zabezpieczenia należności z tytułu składek Zakładowi przysługuje hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomościach dłużnika, z uwzględnieniem ust. 3a i 3b. Podstawą ustanowienia hipoteki przymusowej jest doręczona decyzja o określeniu wysokości należności z tytułu składek, o odpowiedzialności osoby trzeciej lub o odpowiedzialności następcy prawnego (art. 26 ust. 3 ustawy systemowej).

Z powyższego wprost wynika, że wnioskodawca, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału wynika, iż wnioskodawca J. B. posiada zaległości z tytułu składek na FUS od listopada 2015 roku, na FUZ od lipca 2022 roku oraz na FP i FGŚP od stycznia 2018 roku. W stosunku do tego zadłużenia, nieobjętego zaskarżoną decyzją Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł., jako organ egzekucyjny wszczął i prowadził postępowanie egzekucyjne.

W dniu 7 czerwca 2022 roku organ rentowy wszczął postępowanie w przedmiocie zadłużenia obejmującego okres od maja 2019 roku do kwietnia 2022 roku. W dniu 15 lipca 2022 roku J. B. złożył wniosek o rozłożenie na raty całości zadłużenia z tytułu składek (tj. składek, odsetek za zwłokę, kosztów upomnienia, opłaty dodatkowej). W dniu 11 sierpnia 2022 roku doszło do zawarcia pomiędzy Zakładem Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałem w Ł. a J. B. umowy nr (...) o rozłożenie na raty należności z tytułu składek. Na mocy tej umowy wierzyciel rozłożył na raty należności z tytułu składek w ogólnej kwocie 68.800,23 zł, w tym z tytułu: składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (za okres od listopada 2015 roku do maja 2022 roku), Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych (za okres od lipca 2015 roku do maja 2022 roku), Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (za okres od stycznia 2018 roku do maja 2022 roku), odsetek za zwłokę oraz kosztów upomnienia. Z kolei, postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2022 roku została wyrażona J. B. zgoda na rozłożenie na raty kosztów egzekucyjnych.

W związku z zawarciem umowy ratalnej, organ rentowy zobowiązał się do zawieszenia wszczętych postępowań egzekucyjnych dotyczących składek objętych umową, niewszczynania i niewznawiania postępowań egzekucyjnych przez okres umowy w stosunku do należności objętych umową, podjęcia działań zmierzających do umorzenia postępowania egzekucyjnego dotyczącego należności objętych umową po ich całkowitej spłacie zgodnie z ustalonym harmonogramem. Stąd też, w dniu 8 września 2022 roku zostało wydane postanowienie w sprawie zawieszenia toczącego się postępowania egzekucyjnego, odnośnie zadłużenia nieobjętego zaskarżoną decyzją, natomiast po podpisaniu umowy ratalnej, nie zostało wszczęte nowe postępowanie egzekucyjne.

Decyzją z dnia 8 września 2022 roku organ rentowy określił zadłużenie wnioskodawcy za okres nieobjęty egzekucją tj. za okres od maja 2019 roku do października 2019 roku i od stycznia 2022 roku do kwietnia 2022 roku w zakresie FUS i analogiczny okres od maja 2019 roku do października 2019 roku i od stycznia 2022 roku do kwietnia 2022 roku w zakresie FUZ. Do tego okresu nie wliczono miesięcy listopada 2019 roku oraz grudnia 2019 roku, za które to miesiące wnioskodawca opłacił należne składki. Organ rentowy stwierdził, iż zadłużenie za ww. okres łącznie z odsetkami naliczonymi na dzień wydania decyzji, czyli na dzień 8 września 2022 roku wynosi 12.273,82 zł. Po ponownej analizie sprawy, co do prawidłowości naliczonych odsetek, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 13 października 2022 roku wydał decyzję zmieniającą w tym zakresie wskazując, iż w decyzji z dnia 8 września 2022 roku odsetki za zwłokę zostały wyliczone błędnie na dzień wystawienia decyzji, bez uwzględnienia obowiązującej już wówczas umowy ratalnej.

Na rozprawie w dniu 9 lutego 2023 roku wnioskodawca J. B. oświadczył, iż nie kwestionuje ostatecznie wyliczonej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wysokości zadłużenia, czy odsetek. Biorąc pod uwagę, iż w zasadzie decyzją z dnia 13 października 2022 roku organ rentowy zmienił decyzję z dnia 8 września 2022 roku korygując stwierdzone w uprzedniej decyzji błędy, co do których wnioskodawca wnosił zastrzeżenia w treści środka zaskarżenia złożonego od pierwotnej decyzji, odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zważając na wszystkie okoliczności niniejszej sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w punkcie 1 sentencji wyroku oddalił odwołanie, jako bezzasadne.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych /t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 256 ze zm./ zasądzając od płatnika składek J. B., jako strony przegrywającej niniejsze postępowanie, na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kwotę 1.800,00 zł (zgodnie z wnioskiem pełnomocnika organu rentowego połowa stawki minimalnej) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

I.S.