Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10.08.2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalił kapitał początkowy K. A. na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 409,97 zł.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1989 r. do
31.12.1998 r.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 33,58 %.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 409,97 zł ZUS ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 33,58 % przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w w/w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (28,72 %. . x 1 220,89 zł =409,97 zł).

Organ rentowy przyjął łącznie 7 lata, 9 miesięcy, 4 dni, okresów składkowych, 4 miesiące 25 dni okresów nieskładkowych.

Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 40,84 %.

Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy.

W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 33 843,37 złotych.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresów:

- od 01.09.1972 do 14.12.1972

- od 25.09.1975 do 25.10.1975

- 28.10.1976 do 06.11.1978

- 21.03.1979 do 15.09.1985

- 24.04.1986 do 8.07.1986

- 29.07.1986 do 07.08.1986,

ponieważ środki dowodowe zawierają błędne imię ojca,

- od 1.12.1973 do 24.04.1974,

ponieważ środek dowodowy zawiera błędne imię ojca oraz datę urodzenia,

-od 15.07.1988 do 25.06.1992,

ponieważ brak zgłoszenia do ubezpieczenia.

Dodatkowo wskazano, że za okresy nieudokumentowane zarobkami tj.

- od 01.12.1978 do 17.03.1979

- od 16.09.1985 do 15.02.1986

- od 15.01.1987 do 14.10.1987

-od 01.07.1995 do 30.09.1995

przyjęto minimalne wynagrodzenie obowiązujące w tym czasie.

Do stażu pracy nie zaliczono zatrudnienia:

od 1.09.1972 do 14.12.1972 ( Fabryka (...))

od 1.12.1973 do 24.04.1974 ( (...) Fabryka (...))

od 25.09.1975 do 25.10.1975, 29.07.1986 do 07.08.1986 ( (...) Centrala (...))

od 8.10.1976 do 6.11.1978 (służba wojskowa)

od 21.03.1979 do 15.09.1985 ( Przedsiębiorstwo (...))

od 24.04.1986 do 8.07.1986 (Spółdzielnia Pracy),

ponieważ świadectwa pracy, legitymacja ubezpieczeniowa oraz książeczka wojskowa zawierają błędne imię ojca R. zamiast W..

-od 15.07.1988 do 25.06.1992 Biuro (...) z uwagi na brak zgłoszenia do ubezpieczenia.

/decyzja k. 50-53 akt ZUS/

W dniu 12.09.2022 r. odwołanie od powyższej decyzji złożył K. A. reprezentowany przez radcę prawnego, domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i uwzględnienia przy wyliczeniu kapitału początkowego wszystkich kwestionowanych przez organ okresów zatrudnienia podnosząc, iż ojciec ubezpieczonego w świetle dostępnych dokumentów, które załączono do odwołania, używał wyłącznie imienia R. lub dwóch imion - W. R., a zatem powyższe nie jest przeszkodą dla uwzględnienia spornych okresów zatrudnienia. Skarżący wskazał, że także powołanie błędnej daty urodzenia nie może powodować odmowy uznania konkretnego okresu zatrudnienia, bowiem pozostałe dane pozwalają dostatecznie na zidentyfikowanie wnioskodawcy jako wykonującego pracę w spornym okresie. Nieuprawnionym w ocenie skarżącego jest też twierdzenie organu, iż wnioskodawca nie świadczył pracy w okresie od 15.07.1988 r. do 25.06.1992 r., potwierdzają to bowiem dostępne dokumenty, wnioskodawca nie może zaś ponosić ujemnych konsekwencji zaniechań pracodawcy w postaci braku zgłoszenia go do ubezpieczeń. Jednocześnie wskazano na zły stan zdrowia ubezpieczonego zagrażający jego życiu. Nadto skarżący wniósł o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

/odwołanie k. 3-9 załączniki k. 12-23/

W odpowiedzi na odwołanie wniesionej 28.09.2022 r. organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. Dodatkowo wskazał, iż w związku z przedłożoną do odwołania dokumentacją, potwierdzającą używanie przez ojca ubezpieczonego imienia R., organ rentowy decyzją z dnia 20.09.2022 r. zaliczył ubezpieczonemu większość ze spornych okresów zatrudnienia z wyjątkiem okresu 01.12.1973 r. do 24.04.1974 r. z tytułu zatrudnienia w (...) Fabryce (...), ponieważ świadectwo zawiera błędną datę urodzenia wnioskodawcy. Nie zaliczono również okresu od 15.07.1988 r. do 25.06.1992 r. z tytułu zatrudnienia w Biuro (...) z uwagi na brak zgłoszenia do ubezpieczenia. Płatnik rozliczał się na podstawie deklaracji bezimiennych.

/odpowiedź na odwołanie k. 7-8 akt ZUS/

Pismem procesowym z dnia 14.10.2022 r. ustanowiony w toku procesu pełnomocnik żony ubezpieczonego I. A. (1) - radca prawny uprzednio reprezentujący K. A. poinformował o śmierci ww. w dniu 29.09.2022 r. wskazując, iż następcą prawnym zmarłego jest jego żona I. A. (1) i wniósł o zawieszenie przedmiotowego postępowania w związku ze śmiercią ubezpieczonego na podstawie art. 180 § 1 kpc oraz o wezwanie I. A. (1) do wzięcia udziału w sprawie w miejsce zmarłego, co do meritum podtrzymując stanowisko procesowe w sprawie.

/pismo procesowe k. 33-35/

Postanowieniem z dnia 8.11.2022 r. na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 kpc Sąd zawiesił postępowanie w sprawie i podjął zawieszone postępowanie z udziałem I. A. (1).

/postanowienie k. 38/

W dalszym toku procesu strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe, przy czym strona odwołująca na uzasadnienie swego stanowiska w toku procesu przedkładała kolejne dokumenty, organ rentowy uwzględniał zaś poszczególne z nich, wydając kolejne decyzje ustalające kapitał początkowy zmarłego, ostatecznie dochodząc do przekonania, iż brak jest podstaw do uwzględnienia okresu zatrudnienia K. A. w Zakładzie Biuro (...) sp z o.o. od 15.11.1991 r. do 25.06.1992 r. z uwagi na to, iż brak jest informacji o okresach nieskładkowych, nadto okresu zatrudnienia od 24.09.1992 r. w Biurze (...) Przewozowym (...) sp cywilna z uwagi na brak zgłoszenia.

/bezsporne, a nadto stanowisko procesowe pełnomocnika organu protokół z rozprawy z dnia 15.02.2024 r. 00:00:58-00:06:36/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony K. A. syn W., R., urodził się (...), zmarł w dniu 29.09.2022 r. Żoną ww. była wnioskodawczyni I. A. (2).

/bezsporne, a nadto skrócony odpis zgonu k. 35/

K. A. był zatrudniony między innymi:

od 1.09.1972 do 14.12.1972 w Fabryce (...)

od 1.12.1973 do 24.04.1974 w (...) Fabryce (...)

od 17.10.1974 -16.11.1974 w (...) Spółdzielni (...)

od 23.01.1975 do 18.02.1975 w (...) Zakładach Radiowych (...)-4 (...)

od 25.09.1975 do 25.10.1975 w (...) Centrala (...)

od 8.11.1975 do 27.06.1976 w (...) Przedsiębiorstwie (...)

od 8.10.1976 do 6.11.1978 odbywał służbę wojskową

od 1.12.1978 do 17.03.1979 - w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) Oddział II Towarowo- Spedycyjny w Ł.

od 21.03.1979 do 15.09.1985 w Przedsiębiorstwie (...)

od 16.09.1985-15.02.1986 w (...) Ł.

od 24.04.1986 do 8.07.1986 w Spółdzielni Pracy

od 29.07.1986 do 07.08.1986 w (...) Centrala (...)

od 15.07.1988 do 25.06.1992 - w Biurze (...). zo.o.

/dokumentacja osobowa k. 4-46 akt ZUS, dokumentacja z Archiwum Zakładowego (...) Urzędu Wojewódzkiego w Ł. k. 100-120, dokumentacja k. 141-144/

W okresie zatrudnienia od 15.07.1988 r. do 25.06.1992 r. - w Biurze (...). zo.o K. A. w pełnym wymiarze czasu pracy, świadczył pracę kierowcy. K. A. był kierowcą autokaru wycieczek turystycznych do W., Grecji, Niemiec, Francji, co wiązało się z wielokrotnym przekraczaniem granicy i zapewnieniem mu stosownej wizy jako pracownikowi przewoźnika oraz uprawnień do wielokrotnego przekraczania granicy. Stosunek pracy został rozwiązany za porozumieniem stron.

/świadectwo pracy k. 14 akt ZUS, kserokopia paszportu k. 42-56, umowy -faktury k. 71-72, 78-91, dokumentacja k. 121-140/

K. A. w związku z wątpliwościami co do prawidłowości rozliczeń z US i ZUS związanych z zatrudnieniem go przez Biuro (...). zo.o, zwracał się do wskazanych instytucji o ustalenie wskazanych danych.

/zawiadomienia z dnia 3.09. (...) i 9.03.1993 k. 73 -77/

W świadectwie pracy za wskazany okres zatrudnienia z dnia 25.06.1992 r. wskazano, iż K. A. wykorzystał zwolnienie od pracy przewidziane w art. 188 kp w ilości 26 dni za rok 1992 (w świetle wskazanego przepisu dostępny limit wynosi 2 dni)

/bezsporne, a nadto świadectwo pracy k. 14 akt ZUS/

W świetle umowy o pracę z dnia 24.09.1992r. K. A. miał być zatrudniony w Biurze (...) Przewozowym (...) sp cywilnej na okres próbny 3 - miesiące na stanowisku akwizytora. Poza umowa o pracę z dnia 24.09.1992 r. brak jest jakiejkolwiek dokumentacji poświadczającej fakt i okres zatrudnienia ubezpieczonego w tym podmiocie. Brak jest zgłoszenia do ubezpieczeń w tym okresie.

/bezsporne, a nadto umowa o pracę k. 16 akt ZUS/

Ubezpieczony w dniu 28.06.2022 r. złożył w ZUS wniosek w sprawie ustalenia kapitału początkowego z uwzględnieniem m.in. wskazanych okresów zatrudnienia i uzyskiwanych wówczas zarobków.

/bezsporne, a nadto wniosek k. 1-3 akt ZUS/

W rozpoznaniu wskazanego wniosku wydano zaskarżoną decyzję z dnia 10.08.2022 roku.

/bezsporne, a nadto decyzja k. 50-53 akt ZUS/

Wydaną w toku procesu decyzją z dnia 20.09.2022 r. organ rentowy uznając ostatecznie za udowodniony fakt używania przez ojca wnioskodawcy imienia R. zaliczył ubezpieczonemu większość ze spornych na kanwie zaskarżonej decyzji okresów zatrudnienia, tj. okresy od 01.09.1972 do 14.12.1972, od 25.09.1975 do 25.10.1975, 28.10.1976 do 06.11.1978, 21.03.1979 do 15.09.1985, 24.04.1986 do 8.07.1986, 29.07.1986 do 07.08.1986

z wyjątkiem okresu 01.12.1973 do 24.04.1974 z tytułu zatrudnienia w (...) Fabryce (...) ponieważ świadectwo zawiera błędną datę urodzenia wnioskodawcy. Nie zaliczono również okresu od 15.07.1988 do 25.06.1992 z tytułu zatrudnienia w Biuro (...) z uwagi na brak zgłoszenia do ubezpieczenia. Płatnik rozliczali się na podstawie deklaracji bezimiennych.

Decyzją z dnia 20.09.2022 r. do ustalenia kapitału początkowego przyjęto:

- podstawę wymiaru kapitału w kwocie 867,08 zł ustaloną w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 71,02% przez kwotę bazową
1220,89 zł,

- okresy składkowe w wymiarze 16 lat 10 miesięcy 20 dni i okresy nieskładkowe: 4 miesiące 25 dni,

- współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego -61,11 %,

- średnie dalsze trwanie życia 209 miesięcy.

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych od 01.01.1978r. do 31.12.1987r.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 71.02 %.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 77 490,93 zł.

/bezsporne decyzja z dnia 20.09.2022 k. 58-59 akt ZUS/

Następnie kolejną decyzją z dnia 5.10.2022r. uwzględniając złożone w toku procesu dokumenty, ponownie ustalono wysokość kapitału początkowego dla K. A., który na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 89 176,12 zł.

Do ustalenia kapitału początkowego przyjęto:

- podstawę wymiaru kapitału ustaloną decyzją z dnia 20.09.2022r.,

- okresy składkowe w wymiarze 20 lat 2 miesiące 21 dni i okresy nieskładkowe: 4 miesiące 25 dni,

- współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego -67,35 %,

- średnie dalsze trwanie życia 209 miesięcy.

Powyższą decyzją uwzględniono okres zatrudnienia od 25.08.1988r. do 14.11.1991r. w Biurze (...) sp. z o.o. Nie uznano okresu od 15.11.1991r. do 25.06.1992r., ponieważ w tym czasie zakład rozliczał się z ZUS deklaracją bezimienną, a w przedłożonym świadectwie pracy brak jest informacji o ewentualnych okresach nieskładkowych, nadto okresu od 1.12.1973r. do 24.04.1974r., ponieważ środek dowodowy zawiera błędne imię ojca oraz datę urodzenia.

Do stażu pracy nie zaliczono również zatrudnienia:

- w (...) Zakładzie (...) od 06.05.1974r.

- w (...) Spółdzielni (...) od 17.10.1974r.,

- w (...) Zakładach Radiowych od 23.01.1975r.,

- w (...) Przedsiębiorstwie (...) od 08.11.1975r.,

- w Biurze (...) od 25.09.1992r.,

ponieważ z powyższych okresów zostały przedłożone jedynie umowy o pracę, które potwierdzają datę rozpoczęcia pracy, ale nie potwierdzają do kiedy K. A. był zatrudniony.

/decyzja z dnia 5.10.2022 k. 65-66 akt ZUS/

Wydaną w toku procesu decyzją z dnia 29.08.2023 r. przeliczono rentę rodzinną przysługującą wnioskodawczyni I. A. (1).

Uwzględniając, kolejną udostępnioną w toku procesu dokumentację, do stażu pracy K. A. doliczono dodatkowo okresy zatrudnienia:

- od 17.10.1974r. do 16.11.1974r. w (...) Spółdzielni (...),

-od 23.01.1975r. do 18.02.1975r. w (...) Zakładach Radiowych,

-od 08.11.1975r. do 27.06.1976r. w (...) Przedsiębiorstwie (...).

Przeliczono również podstawę wymiaru kapitału początkowego z uwzględnieniem:

- angażu za okres od 01.12.1973r. do 24.04.1974r. z (...),

- umowy o pracę za okres od 23.01.1975r. do 18.02.1975r. w (...) Zakładach Radiowych,

- zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z (...) Oddział III za lata 1978 – 1979,

- zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z (...) w Ł. za lata 1985 – 1986,

- karty wynagrodzeń za okres 29.07.1986r. do 07.08.1986r. z Centrali Rybnej.

Za okres 17.10.1974-16.11.1974r., 08.11.1975r. do 27.06.1976r. uwzględniono minimalne wynagrodzenie obowiązujące w (...).

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 1979 - 1988 wyniósł 73,15 %.

Po przeliczeniu kapitał początkowy K. A. ustalony na dzień 01.01.1999r. kapitał początkowy wyniósł 94603,85 zł, po waloryzacji na dzień 01.07.2022r. - 523 288,77 zł.

Wysokość emerytury K. A. na dzień ustalenia prawa do świadczenia, tj. na dzień 01.07.2022r., wyniosłaby 3152,74zł.

/decyzja z dnia 29.08.2023 r. k. 161, wraz z wykazem wprowadzonych okresów ubezpieczonego k. 154 -157, decyzja o ponownym ustaleniu kapitału początkowego K. A. k. 158-160/

W konsekwencji wydanych w toku procesu decyzji, w odniesieniu do zarzutów podniesionych do zaskarżonej decyzji nie uwzględniono ostatecznie okresu zatrudnienia K. A. w Biurze (...) sp z o.o. od 15.11.1991 r. do 25.06.1992 r. z uwagi na to, iż brak jest informacji o okresach nieskładkowych, nadto okresu zatrudnienia od 24.09.1992 r. w Biurze (...) Przewozowym (...) sp cywilna z uwagi na brak zgłoszenia.

/bezsporne/

Hipotetycznie wyliczony kapitał początkowy K. A. przy przyjęciu w całości jako okresu składkowego okresu od 15.11.1991 r. do 25.06.1992 r., tj. 22 lat 14 dni okresów składkowych i 4 miesięcy 25 dni okresów nieskładkowych na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 96.445,14 zł, wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 5333473,64 zł.

Natomiast hipotetycznie wyliczony kapitał początkowy K. A. przy przyjęciu okresu zatrudnienia 15.11.1991r. -25.06.1992r. z podziałem na okres składkowy 15.11.1992r. -30.05.1992r. oraz nieskładkowy 31.05.1992r. -25.06.1992r.- 26 dni (wobec zapisu w świadectwie pracy z dnia 25.06.1992r. wskazującego na 26 dni zwolnienia od pracy omyłkowo na podstawie 188 kp, w związku z czym należy przypuszczać, że chodziło o okres nieskładkowy dotyczący 1992 r.) a więc 21 lat 11 miesięcy 19 dni okresów składkowych oraz 5 miesięcy, 21 dni okresów nieskładkowych, na 1.01.1999 wyniósł 96 359,45 zł, wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 532 999,65 zł.

/hipotetyczne wyliczenie k. 178-188/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS. Sąd oparł się w szczególności na znajdujących się w aktach sprawy dostępnych dokumentach osobowych i płacowych. Ustalenia w sprawie poczyniono także w oparciu o hipotetyczne wyliczenie kapitału początkowego K. A. wykonanym przez ZUS w wariancie uwzględniającym podział na okres składkowy 15.11.1992 -30.05.1992 oraz nieskładkowy 31.05.1992 -25.06.1992- 26 dni. W istocie uznać należy, iż podział ten miał charakter teoretyczny, jednakże jak słusznie podniósł organ rentowy wobec zapisu w świadectwie pracy z dnia 25.06.1992r. wskazującego na 26 dni zwolnienia od pracy, omyłkowo na podstawie 188 kp (przepis ten przewiduje tylko 2 dni zwolnienia) przyjąć należało, że pracodawca wskazał okres nieskładkowy dotyczący 1992 r. Podkreślić nadto należy, iż wnioskodawczyni reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, której doręczono wskazane wyliczenia, takiego ujęcia okresów ubezpieczenia przy przyjęciu okresu zatrudnienia 15.11.1991 r. -25.06.1992 r. nie kwestionowała. Uznać zatem należało, iż był on miarodajny dla rozstrzygnięcia.

Podnieść należy, iż ostatecznie wnioskodawczyni nie kwestionowała też braku uwzględnienia rzez organ okresu zatrudnienia od 24.09.1992r. w Biurze (...) Przewozowym (...) sp cywilna (był on wykazywany wyłącznie umową o pracę) z uwagi na brak zgłoszenia. Nie składała też na tą okoliczność ewentualnych wniosków dowodowych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie w zakresie, w którym nie zostało uwzględnione przez ZUS w decyzjach wydawanych w toku procesu jest zasadne.

Zgodnie z treścią przepisu art. 173 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 t.j.), dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Stosownie do art. 174 ust. 1 tejże ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Zgodnie z ust. 3 przywołanego artykułu, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Zgodnie z treścią § 21 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

W myśl zaś §22 ust. 1 i2 jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

W konsekwencji ubezpieczony nie może w postępowaniu przed organem rentowym wykazywać okoliczności wpływających na prawo do świadczenia z ubezpieczenia społecznego lub jego wysokość (w tym w szczególności wykazywać okresów zatrudnienia i charakteru pracy) na podstawie dowodów innych niż świadectwo pracy, zaświadczenie pracodawcy albo legitymacja ubezpieczeniowa lub inne dokumenty pracownicze./III AUa 678/13 - wyrok SA Kraków z dnia 26-11-2013/

Wskazana regulacja § 22 ust.1 powołanego rozporządzenia wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby sporne okresy zatrudnienia nie mogły być wykazane w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków. W postępowaniu dowodowym potwierdzającym okresy zatrudnienia w postępowaniu przed organem rentowym dowodem jest tylko to, co prawo za dowód uznaje i jako dowód dopuszcza. Takie ograniczenia nie występują natomiast w procedurze cywilnej, w której okoliczności sporne mogą być wykazywane wszelkimi dowodami. /II UK 94/17 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 11-01-2018/ W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe dotyczą wyłącznie postępowania przed organami. /V U 980/13 - wyrok SO Kalisz z dnia 06-12-2013/

Także wysokość uzyskiwanego uposażenia może być wskazana i w inny sposób, np. przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 roku - III AUr 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III AUr 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru. Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego (ostatecznie w oparciu o wiarygodne i precyzyjne zeznania świadków). W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

Wysokość podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w danych okresach, przyjmowana dla potrzeb ustalenia wysokości świadczeń emerytalno-rentowych, wynikać musi z nie budzących żadnych wątpliwości, spójnych i precyzyjnych dowodów. (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, z dnia 3 grudnia 2015 r. .III AUa 1088/15 LEX nr 1960794).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy ostatecznie spornym było, czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych przy wyliczeniu kapitału początkowego K. A. zasadnie pominął okres zatrudnienia w Biurze (...) sp. z o.o. od 15.11.1991r. do 25.06.1992r. Przy czym pierwotnie organ kwestionował cały powyższy okres zatrudnienia od 25.08.1988r., następnie zaś po przedstawieniu przez odwołującą dowodów potwierdzających fakt wykonywania przez K. A. pracy we wskazanym okresie doszedł jednak do przekonania, że nie można uwzględnić wyłącznie okresu od 15.11.1991r. do 25.06.1992r., ponieważ w tym czasie zakład rozliczał się z ZUS deklaracją bezimienną, a w przedłożonym świadectwie pracy brak jest informacji o ewentualnych okresach nieskładkowych.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że w świetle ugruntowanego już orzecznictwa, przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się okresy zatrudnienia jako okresy ubezpieczenia (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach), bez względu na to, czy pracodawca opłacił należne składki. Okres zatrudnienia, za który pracodawca nie dopełnił obowiązku uiszczenia składek na ubezpieczenia społeczne pracownika, jest okresem składkowym (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.). /II UK 363/17 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 22-11-2018 opubl. OSNAPiUS 2019/5/67.

Należy mieć przy tym na uwadze następujące argumenty prawne. Po pierwsze, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach, okresami składkowymi są co do zasady okresy ubezpieczenia. Wprawdzie, użyte w tej ustawie pojęcie okres ubezpieczenia oznacza, według ustawowej definicji, okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz okresy nieopłacania składek w razie przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego maksymalnej kwoty rocznej podstawy ich wymiaru (art. 4 pkt 5 tej ustawy). Jednocześnie jednak równocześnie okresy opłacania składek są okresami składkowymi pod warunkiem zapłaty należnych składek na ubezpieczenia społeczne tylko wtedy, gdy przepisy tej ustawy tak wyraźnie stanowią, np. art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3a oraz art. 6 ust. 2 pkt 1c, pkt 9, 10, 11a, 12a, 13a, 14a, 15 i 16. Ponadto z art. 5 ust. 4 tej ustawy wyraźnie wynika, że tylko przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla płatników składek zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a ponadto osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność - nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie. Z wymienionych regulacji prawnych łącznie wynika, że okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia, za które płatnicy składek powinni opłacić należne składki za ubezpieczonych, a ponadto okresy opłacania składek przez płatników na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz "szczególne" ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z płatnikami prowadzącymi pozarolniczą działalność, które to osoby współpracujące we własnym interesie prawnym, bo ze względu na niezdefiniowany prawnie stosunek współpracy, mają obowiązek osobistego zgłoszenia się do ubezpieczeń społecznych (art. 36 ust. 3 ustawy systemowej). W konsekwencji należy uznać, że przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy składkowe uwzględnia się jako okresy ubezpieczenia (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach), bez względu na to, czy płatnik niebędący ubezpieczonym opłacił należne za niego składki, ponieważ przy weryfikacji okresów uwzględnianych do ustalenia prawa i wysokości emerytury lub renty nie uwzględnia się okresów, za które nie zostały opłacone składki tylko, gdy płatnik składek zobowiązany do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność (płatnikami takich składek) nie opłacił składek na takie ubezpieczenia społeczne. Przeciwne stanowisko, że skutki zaniechania opłacania składek przez niebędących ubezpieczonymi płatników obarczałyby ubezpieczonych ryzykiem "utraty" składkowych okresów ubezpieczenia, byłoby zaprzeczeniem istoty i automatyzmu prawnego powstawania i podlegania obowiązkowym stosunkom ubezpieczeń społecznych oraz obliczania i opłacania przez płatników całości należnych składek za ubezpieczonych, choćby w części finansowanych z przychodów samych ubezpieczonych (por. art. 16 ust. 1 ustawy systemowej). W stosunkach prawa ubezpieczeń społecznych obowiązek zgłaszania do ubezpieczeń społecznych co do zasady spoczywa na płatnikach składek, którzy są także zobowiązani do obliczania, rozliczania i opłacania należnych (co należy podkreślić) składek ewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego w przypadku ubezpieczonych niebędących płatnikami składek należnych od płatnika (art. 40 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej). Także inne obowiązki określone w Rozdziale 4 ustawy systemowej - dotyczące zgłaszania do ubezpieczeń społecznych, prowadzenia kont i rejestrów oraz zasad rozliczania składek i zasiłków - obarczają, co do zasady, wyłącznie płatników składek, przeto nie ma podstaw prawnych ani uzasadnienia do przerzucania odpowiedzialności za zaległości składkowe na ubezpieczonych za zaniechania nierzetelnych płatników składek, którzy uchylili się od zapłaty składek należnych za ubezpieczonych niebędących ich płatnikami. Powyższe odnieść należy także do okresów kiedy płatnicy rozliczali się deklaracjami bezimiennymi. Wprawdzie ustawowym uprawnieniem ubezpieczonych niebędących płatnikami składek jest zwrócenie się o informację w sprawie działań Zakładu zmierzających do ściągnięcia należnych składek od płatnika (art. 40 ust. 1a ustawy systemowej), a ponadto ubezpieczony może zgłaszać na piśmie lub do protokołu u płatnika składek reklamacje dotyczące sprostowania imiennych informacji zawartych w imiennych raportach miesięcznych (art. 41 ust. 11), ale to organ ubezpieczeń społecznych po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, kontroli lub korekcie danych o składkach należnych za ubezpieczonych niebędących płatnikami wydaje decyzje o ustaleniu wymiaru składek i ich poborze od płatników składek (art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy). Zaległości składkowe podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej (art. 24 ust. 1-4 ustawy systemowej). Warto też sygnalizować, że składki należne podlegają waloryzacji, choćby uległy przedawnieniu (art. 40 ust. 1b). Wszystko to oznacza, że organ ubezpieczeń społecznych ma ustawowy obowiązek wymierzania i ściągania zaległości składkowych w razie powzięcia informacji o nieopłacaniu składek należnych za ubezpieczonego niebędącego płatnikiem składek, jeżeli nierzetelny płatnik nie opłaca należnych składek lub opłaca jej w zaniżonej wysokości. Wyklucza to przerzucanie na ubezpieczonych niebędących płatnikami składek ryzyka i niekorzystnych skutków prawnych nierealizowania obowiązku składkowego (nieopłacania należnych składek za ubezpieczonych) przez nierzetelnych płatników. Przeciwnie, w razie zaniechania lub zaniedbania obowiązku składkowego przez płatników organ ubezpieczeń społecznych ma obowiązek wymierzania, poboru i egzekucji składek należnych bez możliwości przerzucania niekorzystnych skutków prawnych na ubezpieczonych niebędących płatnikami składek.

W inny sposób traktuje się wyłącznie ubezpieczonych będących płatnikami składek oraz osoby z nimi współpracujące przy prowadzonej działalności pozarolniczej, którym na kontach ewidencjuje się już tylko składki wpłacone (art. 40 ust. 1 pkt 2 ustawy), co sprawia, że przy ustalaniu takim osobom prawa do emerytury lub renty nie uwzględnia się okresów, za które nie zostały opłacone składki, mimo podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 5 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach).

Powyższe oznacza, że w przypadkach, w których obowiązek składkowy realizują za ubezpieczonych płatnicy niebędący ubezpieczonymi, nie ma podstaw prawnych ani uzasadnienia stanowisko organu, że ubezpieczeni mogliby ponosić najdalej idące negatywne konsekwencje prawne zaniechań lub zaniedbań nierzetelnych płatników, którzy nie opłacili w całości lub w części należnych składek z przyczyn niedotyczących ubezpieczonych, a organ ubezpieczeń społecznych zaniechał lub zaniedbał wymierzenia lub egzekucji należnych składek za ubezpieczonego od płatnika takich składek. Ryzyko to nie może być też przerzucone na pracowników, gdy płatnicy rozliczali się wspomnianymi deklaracjami bezimiennymi. W konsekwencji należy uznać, że przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy składkowe, choćby płatnik nie opłacił należnych składek za niebędącego płatnikiem ubezpieczonego, który podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tych okresach (a contrario do art. 5 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach) /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2016 r. II UK 194/15 OSNP 2017/12/163, wyrok SN (...) UK 432/16 - z dnia 24-10-2017, III UK 84/16 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 07-03-2017, III AUa 586/12 - wyrok SA Szczecin z dnia 04-12-2012/.

Niewypełnienie obowiązku składkowego przez pracodawcę (płatnika), rozliczanie się deklaracjami bezimiennymi nie wyklucza więc zaliczenia okresu pracy jako okresu ubezpieczenia do wyliczenia kapitału początkowego/emerytury. Istotne jest to czy został zrealizowany tytułu ubezpieczenia. Nieuregulowanie w tym czasie składek nie znosi samego tytułu ubezpieczenia. Jest to okres składkowy, który może być nazwany „ułomnym okresem składkowym”, ale tylko dlatego, że obowiązek składkowy nie został wykonany. Obowiązek zapłacenia składek nie ciążył jednak na pracowniku. Jego niewykonanie nie jest podstawą do odmowy zaliczenia okresu pracy jako okresu ubezpieczenia.

Regulacja ustawowa oparta jest na idealnym założeniu opłacania składek, co nie zawsze się spełnia. Prawodawca nie wprowadził zastrzeżenia, iż ubezpieczenie emerytalne zatrudnianego pracownika warunkuje opłacenie składek. Taka norma nie jest akceptowana nie tylko dlatego, że byłaby niezgodna z podstawową zasadą prawa do zabezpieczenia społecznego, w którym obowiązek składkowy obciąża pracodawcę a nie pracobiorcę. Prawodawca takie zastrzeżenie czyni wyraźnie w odniesieniu do ubezpieczonych będących płatnikami składek na swoje ubezpieczenie (art. 5 ust. 4 ustawy emerytalnej), jednak nie do pracobiorców. Podobnie problem braku składek nie został oceniony jako negatywna przesłanka prawa do emerytury lub renty w innych sprawach ubezpieczonych (wyroki Sądu Najwyższego z 4 października 2006 r., II UK 42/06, z 6 kwietnia 2007 r., II UK 185/06, z 26 marca 2014 r., II UK 371/13, z 21 kwietnia 2016 r., III UK 126/15, z 8 sierpnia 2017 r., (...) UK 310/16, z 21 listopada 2017 r., (...) UK 448/16).

W niniejszej sprawie w świetle przedłożonej dokumentacji - świadectwa pracy, oraz innych dowodów pochodzących z okresu zatrudnienia w Biurze (...) sp. zo.o. wykazanym zostało, iż w całym okresie uwzględnionym w świadectwie pracy, w tym od 15.11.1991r. do 25.06.1992r. K. A. świadczył pracę na rzecz wskazanego podmiotu, Z tych też względów brak jest podstaw do odmowy zaliczenia okresu zatrudnienia K. A. u płatnika składek, także we wskazanym okresie. Przy czym nie stoi temu na przeszkodzie także okoliczność, iż w przedłożonym świadectwie pracy brak jest wprost informacji o ewentualnych okresach nieskładkowych.

W istocie kategorią danych, które powinno zawierać świadectwo pracy są okresy nieskładkowe. Ich katalog zawiera art. 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 1270). Okresy nieskładkowe, które wykazuje się na świadectwie pracy to: wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacone na podstawie Kodeksu pracy, zasiłek chorobowy lub opiekuńczy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłki chorobowe, opiekuńcze i świadczenia rehabilitacyjne, pobierane po ustaniu ubezpieczenia.

Wyżej wymienione okresy nieskładkowe wykazuje się w świadectwie pracy od kiedy weszły w życie przepisy ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1991 r. nr 104, poz. 450). W ustawie tej jest mowa o okresach przypadających przed wejściem w życie ustawy, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w związku z pobieraniem w tym okresie wynagrodzenia lub zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego albo opiekuńczego. Okresy pobierania tych zasiłków traktowano jak okresy składkowe. Dopiero po wejściu w życie ustawy, a dokładnie po 14 listopada 1991 r. zaczęto wykazywać zasiłki chorobowe i opiekuńcze jako nieskładkowe. Wtedy też powstał obowiązek umieszczania ich na świadectwie pracy. Co do zasiłku macierzyńskiego, to był on traktowany dalej, jako okres składkowy – również po 14 listopada 1991 r. Możliwość uznania, że określony okres wpływa na wysokość hipotetycznej emerytury, istnieje tylko wtedy, gdy okres ten można zakwalifikować do jednego z okresów wymienionych w art. 6 i 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast jeśli chodzi o okresy ubezpieczenia przypadające przed wejściem w życie przywołanej ustawy, to w sytuacji, gdy za okres ten nie opłacono składek, to uwzględnienie go - jako okresu składkowego - przy ustalaniu kapitału początkowego będzie możliwe wyłącznie wtedy, gdy ubezpieczony wykaże, że w tym okresie pozostawał w stosunku pracy. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 grudnia 2022 r., III AUa 342/22/ Ze względu na redakcję art. 6 i 7 ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504), zaliczenie danego okresu do okresów składkowych bądź nieskładkowych wymaga jednoznacznego umieszczenia go w katalogu tych okresów. Brak jest argumentów przemawiających za możliwością domniemywania, że dany okres ma charakter składkowy bądź nieskładkowy. Wskazana wykładnie jednoznacznie pokazuje, że art. 7 ww. ustawy emerytalnej zawiera zamknięty katalog okresów nieskładkowych. /Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 października 2021 r., (...) 337/21/.

Zarówno sąd, jak i organ rentowy, nie mogą w zależności od okoliczności sprawy traktować okresu nieskładkowego jako okres składkowego. To wyłącznie ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych rozstrzyga o tym, które okresy są składkowymi, a które nieskładkowymi. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 stycznia 2022 r., III AUa 858/21/

Jednakże brak wskazania konkretnej informacji na świadectwie pracy w zakresie okresów nieskładkowych po 14.11.1991r. nie dyskredytuje spornego okresu jako okresu zatrudnienia, a wystąpienie okresów nieskładkowych lub ich brak może być wykazywany z pomocą wszelkich dostępnych dowodów. W tym wypadku ani K. A. ani potem wnioskodawczyni nie podnosili by takie występowały.

Mając na uwadze wskazane okoliczności, Sąd zobowiązał organ rentowy do dokonania wyliczenia hipotetycznej wysokości kapitału początkowego z uwzględnieniem spornego okresu zatrudnienia od 15.11.1991 r. do 25.06.1992 r.

Przy czym, co zasadnie wskazał organ rentowy wobec treści znajdującego się w materiale sprawy świadectwa pracy z dnia 25.06.1992r. za sporny okres zatrudnienia, wskazującego na 26 dni zwolnienia od pracy w 1992 r.- na podstawie art. 188 kp należało domniemywać, iż de facto nie dotyczyło to zwolnienia na tej podstawie wynoszącego 2 dni, a właśnie okresu nieskładkowego w 1992 r. Tym samym wskazanej okoliczności nie należało pomijać i hipotetyczne wyliczenie w oparciu o ten wariant – zwłaszcza, że wnioskodawczyni reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie negowała wskazanych okoliczności - uznać należało za miarodajne dla rozstrzygnięcia.

Hipotetycznie wyliczony kapitał początkowy K. A. z uwzględnieniem tych okoliczności, tj. przy przyjęciu okresu zatrudnienia 15.11.1991 r. -25.06.1992 r. z podziałem na okres składkowy 15.11.1992 r. -30.05.1992 r. oraz nieskładkowy 31.05.1992 r. -25.06.1992 r. - 26 dni, a więc 21 lat 11 miesięcy 19 dni okresów składkowych oraz 5 miesięcy, 21 dni okresów nieskładkowych, na 1.01.1999 r. wyniósł 96 359,45 zł, wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 532 999,65 zł Wyliczona w ten sposób wartość kapitału początkowego, była niewątpliwie wyższa niż ta sama wartość ustalona w zaskarżonej decyzji, jak i ostatniej wydanej w toku postępowania decyzji dnia 29.08.2023r. tu wartość kapitału wynosiła 94 603,85zł).

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy w Łodzi w punkcie pierwszym sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił wysokość kapitału początkowego K. A. na dzień 1.01.1999 na kwotę 96 359,45 zł.

W pozostałym zakresie objętym kolejno wydanymi w toku procesu decyzjami o ponownym ustaleniu kapitału początkowego K. A. z dnia 20.09.2022 r. i z dnia 25.10.2022 r. postępowanie podlegało umorzeniu.

Stosownie do art. 477 ¹³ k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części.

Zgodnie zaś z art. 355 k.p.c. Sąd umorzy postępowanie, jeżeli powód ze skutkiem prawnym cofnął pozew, strony zawarły ugodę lub została zatwierdzona ugoda zawarta przed mediatorem albo z innych przyczyn wydanie wyroku stało się zbędne lub niedopuszczalne.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy, w toku postępowania sądowego, wydał kolejne decyzje z dnia z dnia 20.09.2022r. i 25.10.2022r. częściowo zmieniające zaskarżoną decyzję z dnia 10.08.2022 r., tym samym uznał częściowo żądania pierwotnie K. A., a potem wnioskodawczyni I. A. (1) w zakresie ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego ubezpieczonego.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, w Ł. na podstawie art. 477 ¹³ kpc w związku z art. 355 kpc, postępowanie w sprawie w pozostałym zakresie, tj. objętym wskazanymi decyzjami z dnia 20.09.2022r. i 25.10.2022 r. w punkcie drugim sentencji wyroku umorzył.