Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 października 2023 roku, znak (...)- (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. stwierdził, że J. B., jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) Sp. z o.o. (poprzednio (...) Sp. z o.o.) z siedzibą w Ł.

1.  podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, ubezpieczeniom rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu od 27 marca 2017 r.

2.  miesięczne podstawy wymiaru składek z tego tytułu wynoszą:

a.  na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe oraz wypadkowe)

03-12/2017 r. – 2557,80 zł

01-12/2018 r. – 2665,80 zł

01-12/2019 r. – 2859,00 zł

01-12/2020 r. – 3136,20 zł

01-12/2021 r. – 3155,40 zł

01-12/2022 r. – 3553,20 zł

01-09/2023 r. – 4161,00 zł

b.  na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne

03/2017 r. – 6606,26 zł

04-12/2017 r. – 3303,13 zł

01-12/2018 r. – 3554,93 zł

01-12/2019 r. – 3803,56 zł

01-12/2020 r. – 4026,01 zł

01-12/2021 r. – 4242,38 zł

01-12/2022 r. – 6221,04 zł

01-09/2023 r. – 6965,84 zł

c.  na Fundusz Pracy

03-12/2017 r. – 2557,80 zł

01-12/2018 r. – 2665,80 zł

d.  na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy

01-12/2019 r. – 2859,00 zł

01-12/2020 r. – 3136,20 zł

01-12/2021 r. – 3155,40 zł

01-12/2022 r. – 3553,20 zł

01-09/2023 r. – 4161,00 zł.

W uzasadnieniu, ZUS wskazał, że decyzją z 31 marca 2021 r. organ ZUS stwierdził,
że wnioskodawca nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. od 1 kwietnia 2017 r.

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego z 25 lipca 2023 r., III AUa 1093/22 oddalono apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 24 maja 2022 r. VIII U 1365/21 oddalającego odwołanie od decyzji z 31 marca 2021 r. Decyzja stała się prawomocna. Zakład zauważył,
że z Krajowego Rejestru Sądowego nr (...) (stan na dzień 6 październik 2023 r.) wynika, że spółka (...) Sp. z o.o. powstała 24 marca 2017 r., a do Rejestru Przedsiębiorców prowadzonego przez KRS została wpisana 27 marca 2017 r. Zakład zauważył, że z KRS wynika, że J. B. posiada 90 udziałów o łącznej wartości 9000,00 zł,
a 10 udziałów o łącznej wartości 1000,00 zł posiada E. B.. Jednocześnie od początku istnienia spółki wnioskodawca jest prezesem jej jednoosobowego zarządu.

(decyzja k. 57-64 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 30 listopada 2023 r. odwołanie od w/w decyzji złożył J. B. zaskarżając powyższą decyzję w całości.

Powyższej decyzji zarzucono:

1.  Dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów zebranych w sprawie i stwierdzenie, że (...) sp. z o.o. E. B. jest wspólnikiem fikcyjnym, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych i uznanie J. B. za jedynego (...) sp. z o.o., co miało istotny wpływ na wydanie powyższej decyzji.

2.  Dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów polegającą na stwierdzeniu, że J. B. jest wspólnikiem jednoosobowej spółki, podczas gdy z informacji z KRS wynika, że (...) sp. z o.o. są J. B. oraz E. B., co miało istotny wpływ na wydanie powyższe decyzji.

3.  Dowolną, a nie swobodną ocenę całości materiału dowodowego przez określenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne tj.: ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy w pkt. 2 zaskarżonej decyzji w sytuacji, gdy J. B. nie podlega obowiązku odprowadzania składek powyżej wskazanych.

Decyzji zarzucono również naruszenie przepisów prawa materialnego:

1.  art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń z dnia 13 października 1998 r. poprzez stwierdzenie, że J. B. podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu jako prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w sytuacji, gdy J. B. nie prowadzi jednoosobowej działalności gospodarczej;

2.  art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń z dnia 13 października 1998 r. poprzez uznanie, że J. B. jest wspólnikiem jednoosobowej spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością spółki (...) sp. z o.o., w sytuacji gdy J. B. nie jest wspólnikiem jednoosobowej spółki, gdyż prowadzi ją wspólnie z E. B.;

3.  art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. poprzez uznanie, że J. B. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego w sytuacji, gdy nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, gdyż prowadzi spółkę wspólnie z E. B.;

4.  art. 13 pkt 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. poprzez uznanie, że J. B. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego w sytuacji, gdy nie podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, gdyż prowadzi spółkę wspólnie z E. B.;

5.  art. 18 ust. 8 i 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
z dnia 13 października 1998 r. poprzez wyliczenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe, emerytalne i rentowe J. B. w sytuacji, gdy nie podlegał on ubezpieczeniu chorobowemu wypadkowemu, emerytalnemu i rentowym jako wspólnik jednoosobowej spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością, gdyż prowadzi spółkę wspólnie z E. B.;

6.  art. 81 ust. 2 i 2za w zw. z art. art. 82 ust. 3 i 5 ustawy z 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jako zobowiązanego do uiszczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej jako wspólnik jednoosobowej działalności gospodarczej w sytuacji, gdy nie jest on wspólnikiem jednoosobowej spółki, gdyż prowadzi spółkę wspólnie z E. B.;

7.  art. 104 ust. 1 w zw. z art. 107 ust. ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy poprzez uznanie obowiązku odprowadzenia składek na Fundusz Pracy przez J. B. w sytuacji, gdy (...) sp. z o.o. nie był do tego zobowiązany, gdyż prowadzi spółkę wspólnie z E. B.;

8.  art. 4 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 2 ustawy o Funduszu Solidarnościowym z 23 października 2018 r. poprzez stwierdzenie, że J. B. jako prowadzący działalność, będąc wspólnikiem spółki jednoosobowej zobowiązany jest do odprowadzania składek na Fundusz Solidarnościowy w sytuacji, gdy nie jest prowadzącym działalność będącym wspólnikiem spółki jednoosobowej, gdyż prowadzi spółkę wspólnie z E. B..

Niezależnie od powyższego odwołujący zarzucił błędne określenie w punkcie
2. powyższej decyzji sposobu wyliczenia wymiaru podstawy składek na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, zdrowotne, na fundusz pracy oraz na fundusz pracy i fundusz solidarnościowy. Ponadto skarżący zarzucił, że doszło do przedawnienia części należności objętych zaskarżoną decyzją.

W konsekwencji, skarżący wniósł o uwzględnienie odwołania i orzeczenie co do istoty sprawy.

(odwołanie k. 3-5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji. Nadto o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na odwołanie k. 10-12)

Na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2024 r. wnioskodawca poparł odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z 26 sierpnia 2024 r. e-protokół (...):11:19-00:13:09 – płyta CD k. 158)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Począwszy od 4 czerwca 2014 roku do 31 marca 2017 roku, J. B. prowadził działalność gospodarczą. W dniu 27 marca 2017 r. w KRS po numerem: (...) zarejestrowano spółkę (...) Sp. z o.o., która aktualnie działa pod firmą (...) Sp. z o.o. Umowa spółki została zawarta w dniu 24 marca 2017 r. Kapitał zakładowy spółki wynosi 10 000zł. Jako wspólnicy spółki w Rejestrze Przedsiębiorców KRS od momentu jej rejestracji figurują: J. B. – jako wspólnik posiadający 90 udziałów o łącznej wartości 9 000 zł oraz E. B. ( matka J. B. ) – jako wspólnik posiadający 10 udziałów o łącznej wartości 1 000 zł. Jedynym członkiem zarządu spółki jest J. B., który pełni funkcję prezesa.

(bezsporne, a nadto wydruk z Rejestru Przedsiębiorców KRS k. 25-27)

Kapitał zakładowy ww. spółki, w wysokości 10 000 zł., zarówno w części, którą powinien opłacić J. B. (czyli w kwota 9 000 zł), jak i w części, którą powinna zapłacić E. B. (czyli kwota 1 000 zł) został opłacony z rachunku bankowego J. B..

(zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 26 sierpnia 2024 r. 00:11:19 w zw.
z 00:02:38-00:10:23 – płyta CD k. 158 w zw. z e-protokołem rozprawy z 22 kwietnia 2024 r. 00:02:18-00:20:09, 00:24:05-00:25:04 – płyta CD k. 77)

Kontrahentem spółki (...) Sp. z o.o. są osoby fizyczne, na rzecz których świadczone były usług na weselach albo osoby prawne np. teatry, na rzecz których były świadczone pokazy magiczne czy okołomagiczne np. konsultacje teatralne. Kontrakty z tymi kontrahentami są zawierane zwykle za pośrednictwem agencji. (zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 26 sierpnia 2024 r. 00:11:19 w zw. z 00:02:38-00:10:23 – płyta CD k. 158, dokumentacja finansowa k. 80-84, 90-141)

Decyzją nr (...) z dnia 31 marca 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział w Ł. stwierdził, że J. B. jako pracownik u płatnika składek (...) SP. Z O.O. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu w okresie od dnia 1 kwietnia 2017 roku.

(okoliczność bezsporna, odpis wyroku SO z 24 maja 2022 r. w sprawie VIII U 1365/21
i SA z 25 lipca 2023 r. w sprawie III AUa 1093/22 – k. 3-5 załączonych do sprawy akt organu rentowego )

Odwołanie od w/w decyzji odwołanie złożył J. B..

(odpis wyroku SO z 24 maja 2022 r. w sprawie VIII U 1365/21
i SA z 25 lipca 2023 r. w sprawie III AUa 1093/22 – k. 3-5 załączonych do sprawy akt organu rentowego )

Wyrokiem z dnia 24 maja 2022 r. wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 1365/21 Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie J. B..

(odpis wyroku SO z 24 maja 2022 r. w sprawie VIII U 1365/21 – k. 5 załączonych do sprawy akt organu rentowego )

Wyrokiem z dnia 25 lipca 2023 roku Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy
i (...) (sygn. akt III AUa 1093/22) po rozpoznaniu sprawy J. B. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. o podleganie ubezpieczeniom społecznym na skutek apelacji J. B. od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 24 maja 2022 r. sygn. akt VIII U 1365/21 oddalił apelację.

(odpis wyroku SA z 25 lipca 2023 r. w sprawie III AUa 1093/22 k. 3-4 załączonych do sprawy akt organu rentowego )

W dniu 26 października 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. wydał zaskarżoną decyzję, w tym określił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne za okres od 03/2017 r. do 09/2023 r.

(decyzja k. 57-64 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, a w szczególności o dokumenty zgromadzone w aktach niniejszej sprawy
i w załączonych do sprawy aktach organu rentowego, a także, częściowo – na podstawie zeznań wnioskodawcy. Jednocześnie Sąd nie dał jednak wiary zeznaniom wnioskodawcy w zakresie, w jakim zeznał on, że udziały w spółce (...) Sp. z o.o. zostały rzeczywiście zostały pokryte przez jego matkę – E. B.. Zeznań tych nie potwierdzają bowiem zarówno zgromadzone w sprawie dokumenty, jak i nie znajdują one potwierdzenia w zeznaniach świadków, gdyż jedyny świadek powołany w niniejszej sprawie – E. B. – odmówiła składania zeznań. Tymczasem wszystkie udziały zostały opłacone z rachunku bankowego J. B., co wynika z jego zeznań.

W ocenie Sądu, nie sposób również uznać, by dowodem, że E. B.
w rzeczywistości wniosła kwotę 1000 zł nie mogą być dokumenty potwierdzające realizacje wypłaty z rachunku bankowego. Trzeba mieć na uwadze, że potwierdzenia te wskazują jedynie, że E. B. wypłaciła ze swojego rachunku bankowego kwoty: 300 zł w dniu
11 stycznia 2017 r., 300 zł w dniu 28 lutego 2017 r. oraz 150 zł w dniu 2 marca 2017 r. Dokumenty te nie potwierdzają jednak faktu rzeczywistego przekazania ww. kwot wnioskodawcy, celem opłacenia udziałów, które E. B. miała objąć. Co więcej suma ww. kwot jest niższa niż wartość udziałów, co tym bardziej przemawia za uznaniem, że dokumenty te, choć niewątpliwie autentyczne i zawierające informacje zgodne z prawdą, nie potwierdzają, że to E. B. (a nie J. B.) w rzeczywistości opłaciła udziały, których jako posiadaczka została wykazana w KRS.

S ąd Okręgowy w Ł. zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Odnosząc się, w pierwszej kolejności, do zgłoszonego, przez wnioskodawcę, w odwołaniu , zarzutu przedawnienia należności składkowych, należy wskazać, że okoliczność ta nie ma wpływu na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie, bowiem zaskarżona decyzja ZUS nie dotyczy kwestii wysokości zadłużenia z tytułu składek, ale w istocie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia zdrowotne wnioskodawcy za sporny okres. Fakt podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz wysokość podstawy wymiaru składek ZUS może ustalić w każdym czasie. Nie ma tu zastosowania przepis o przedawnieniu, co oznacza że taki zarzut skarżący mógłby w toku postępowania podnieść, ale tylko wówczas gdyby przedmiotem postępowania była decyzja określająca wysokość zaległych składek. Taki kierunek interpretacyjny pokrywa się ze stanowiskiem podanym w wyroku Sądu Najwyższego z 14 lutego 2017 r. (II UK 708/15, LEX: 2252205). Sąd Najwyższego podkreślił, wówczas, że przedawnia się jedynie obowiązek składkowy. Przedawnieniu nie ulega, natomiast, stwierdzenie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, bo nie przewidują tego żadne przepisy z dziedziny ubezpieczeń społecznych. Zarzut przedawnienia mógłby zostać podniesiony dopiero wobec decyzji ZUS określającej wysokość zaległych składek za sporny okres.

Zgodnie ze znowelizowanym art. 24 ust. 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 497) należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne,
z zastrzeżeniem ust. 5-6.

Jednakże, przepis art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w żaden sposób nie nakłada ograniczeń czasowych do wydania przez organ rentowy deklaratoryjnej decyzji stwierdzającej istnienie (nieistnienie) obowiązku ubezpieczeń społecznych, czy decyzji ustalającej podstawę wymiaru składek – dotyczy to też składki na ubezpieczenie zdrowotne. Takich granic czasowych, poza którymi organowi rentowemu nie wolno byłoby już rozstrzygać o podleganiu (niepodleganiu) ubezpieczeniom społecznym/ustalającym podstawę wymiaru składek, nie narzucają również inne przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
w szczególności jej art. 38.

W oparciu o rezultaty wykładni językowej art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz po dokonaniu całościowej analizy poszczególnych unormowań zawartych
w rozdziałach 2-4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (zatytułowanych kolejno „Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym”, „Zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne” i „Zgłoszenia do ubezpieczenia, prowadzenie kont i rejestrów oraz zasady rozliczania składek i zasiłków”) można zatem uznać, że organ rentowy dysponuje nieograniczonym w czasie uprawnieniem do wydawania deklaratoryjnej decyzji stwierdzającej istnienie (nieistnienie) obowiązku ubezpieczeń społecznych/ustalającej podstawę wymiaru składek.

Z tego wynika zaś, że taka możliwość (uprawnienie) rozciąga się również na sytuację, w której organ rentowy orzeka o podleganiu ubezpieczeniom społecznym/ustaleniu podstawy wymiaru w okresach wstecznych, w odniesieniu do których składki powinny być, a nie zostały uiszczone, a nadto w dacie wydawania decyzji o podleganiu ubezpieczeniom społecznym były już przedawnione (a więc, gdy zobowiązanie składkowe wygasło) (por. uchwała Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2016 r., III UZP 8/16, OSNP 2016, nr 12, poz. 153).

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 lipca 2013 r., III AUa 1688/12 (LEX: 1372292) wskazano, iż art. 24 ust. 4 ustawy, jako przepis regulujący kwestie przedawnienia należności z tytułu składek nie odnosi się w żadnej mierze do przepisów regulujących zasady ustalania podstawy wymiaru składek. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ramach uprawnień wynikających z art. 83 ust. 1 ustawy może wydać decyzję ustalającą prawidłowe podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w każdym czasie. Prawo do wydania takiej decyzji nie ulega przedawnieniu. Przedawnieniu, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych podlegają jedynie należności z tytułu składek. Stąd też zarzut przedawnienia może być brany pod uwagę tylko w sprawach z odwołań od decyzji wymierzających wysokość składek, w tym ustalających wysokość zaległości w opłacaniu składek i zobowiązujących do ich zapłacenia.

W konsekwencji podniesiony w sprawie zarzut przedawnienia z uwagi na to, iż przedmiotem rozpatrywanego sporu nie była decyzja wymiarowa określająca wysokość zadłużenia z tego tytułu - jest bezskuteczny i nie może prowadzić do spodziewanych przez wnioskodawcę skutków procesowych.

Przechodząc zaś do rozważań merytorycznych, to trzeba zauważyć, że na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2024 r. poz. 497) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Wskazane powyżej osoby podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu zgodnie z art. 12 ust. 1 tej ustawy.

W myśl art. 8 ust. 6 pkt 4 ww. ustawy za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby prowadzące pozarolniczą działalność z wyłączeniem osób o których mowa z pkt. 4a i 4b podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Według ust 4a powołanego artykułu wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo od dnia nabycia udziałów w spółce do dnia wykreślenia spółki z Krajowego Rejestru Sądowego albo zbycia wszystkich udziałów w spółce, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności przez spółkę zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie z art. 18 ust. 9 ustawy systemowej za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

W myśl obowiązującej ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 475) obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, opłacają osoby prowadzące pozarolniczą działalność przez okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczania społeczne.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 296) od 1 stycznia 2019 r. do obowiązkowych składek na ten Fundusz stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące obowiązkowych składek na Fundusz Pracy.

Składka na Fundusz Solidarnościowy jest obliczana od tej samej podstawy wymiaru co składka na Fundusz Pracy.

Płatnik zobowiązany do opłacenia składek na Fundusz Pracy (2,30%), począwszy od rozliczeń za styczeń 2019 r., opłaca je razem ze składkami na Fundusz Solidarnościowy
w łącznej wysokości 2,45% podstawy ich wymiaru.

Na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy systemowej, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych
w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. O wszelkich zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu dotyczących tytułu ubezpieczenia oraz rodzajów ubezpieczeń i terminów ich powstania, płatnik składek zawiadamia Zakład poprzez złożenie zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych zawierającego prawidłowe dane.

W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń oraz zgłoszenia zmian należy do tych osób.

Na podstawie art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 146 ze zm.) podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność gospodarczą stanowi kwota zadeklarowana, nie niższa niż 75% przeciętnego wynagrodzenia
w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami
z zysku. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku. Składka na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna. Oznacza to, że również w sytuacji, gdy działalność gospodarcza prowadzona jest przez część miesiąca to składkę na to ubezpieczenie rozlicza się od pełnej podstawy wymiaru.

Zgodnie z, obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. , brzmieniem art. 81 ust. 2za ww. ustawy podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych, innych niż wskazane w ust. 2, 2e i 2z, osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą oraz osobami, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku kalendarzowego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na mocy art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy systemowej, wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

W tym miejscu po pierwsze wskazać należy, że z prawomocnego wyroku z dnia 24 maja 2022 r. wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 1365/21 Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie, od decyzji stwierdzającej, że wnioskodawca nie podlega ubezpieczeniom jako pracownik spółki (...) sp. z o.o. W świetle art. 365 § 1 k.p.c. trzeba mieć natomiast na uwadze, że orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej,
a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Związanie stron, o którym mowa w powołanym przepisie, polega na związaniu tych podmiotów dyspozycją zawartej w sentencji wyroku skonkretyzowanej, zindywidualizowanej i trwałej normy prawnej wywiedzionej przez sąd z norm generalnych i abstrakcyjnych zawartych w przepisach prawnych. Inne sądy, organy państwowe oraz organy administracji publicznej, rozstrzygające w sprawach innych niż karne, są związane prejudycjalnie, czyli nie mogą dokonać odmiennej oceny prawnej roszczenia niż zawarta w prejudykacie, ale także nie mogą dokonać odmiennych ustaleń faktycznych. Związanie orzeczeniem oznacza zatem zakaz dokonywania ustaleń sprzecznych z uprzednio osądzoną kwestią, a nawet niedopuszczalność prowadzenia w tym zakresie postępowania dowodowego (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 27 września 2023 r., I (...) 64/23, LEX: 3608124). Tym samym określone
w art. 365 k.p.c. związanie stron, sądów i innych podmiotów i osób treścią prawomocnego orzeczenia wyraża nakaz przyjmowania przez nie, że w objętej nim sytuacji stan prawny przedstawiał się tak, jak to wynika z sentencji wyroku (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 23 czerwca 2009 r., II PK 302/08, OSNP 2011, nr 3-4, poz. 34; wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2007 r., II CSK 347/07, LEX nr 345525).

Wobec powyższego wskazać należy, iż w kontekście prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego z dnia 24 maja 2022 r. w sprawie sygn. akt VIII U 1365/21, żadne ustalenia co do tego czy wnioskodawca spełnia warunki podlegania ubezpieczeniom jako pracownik spółki (...) Sp. z o.o. (dawniej (...) sp. z o.o.) – wnioskodawca nie może więc w sposób skuteczny podnosić, że podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik spółki, a więc nie podlega ubezpieczeniom jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., Sąd Okręgowy w powyższym prawomocnym wyroku przesądził tą okoliczność.

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca nie kwestionował wysokości określonych składek w spornej decyzji z innych względów niż podane powyżej. Nie wykazał też – w tym przedmiocie zabrakło zarzutów – jakichkolwiek nieprawidłowości dotyczących wymiaru zadłużenia. Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się więc do tego czy wnioskodawca winien podlegać ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca działalność będąca jedynym wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Skarżący kwestionował przy tym stanowisko ZUS, zgodnie z którym J. B. jest jedynym członkiem zarządu spółki (...) Sp. z o.o., wskazując, że jest on posiadaczem jedynie 90% udziałów w powyższej spółce, a pozostałe 10% udziałów znajdują się w posiadaniu matki wnioskodawcy – E. B.. Odwołujący podnosił przy tym, że choć to on opłacił udziały zarówno za siebie, jak i za swoją matkę ze swojego rachunku bankowego, to pieniądze na pokrycie udziałów E. B. zostały mu przekazane przez matkę w formie gotówkowej.

Tymczasem – w ocenie tutejszego Sądu, wnioskodawca nie wykazał w sposób przekonujący, iż to E. B. rzeczywiście opłaciła formalnie przypisane jej udziały w spółce – nie wynika to bowiem ani z zeznań E. B., ani z przedstawionych dokumentów. Dokumenty te potwierdzają jedynie, iż rzekoma wspólniczka w okresie kilku miesięcy przed dniem zawarcia umowy spółki dokonała trzech operacji bankomatowych, wypłacając pieniądze ze swojego rachunku bankowego, ale w najmniejszym stopniu nie potwierdzają one czy pieniądze te zostały przekazane na pokrycie udziałów – tym bardziej, że suma wypłaconych kwot jest niższa niż 1000 zł. Wobec powyższego tutejszy Sąd uznał, że czynność nabycia przez E. B. 10% udziałów była tak naprawdę czynnością fikcyjną, gdyż odwołujący nie wykazał, by udziały te rzeczywiście były przez nią opłacone.

Co zaś do ciężaru wykazania braku pozorności spornej czynności prawnej nabycia udziałów, to spoczywał on na odwołującym. Nie ulega bowiem wątpliwości, że stosownie do treści art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Twierdzenia co do określonych okoliczności faktycznych muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 r., (...) CKU 45/96 (OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76). Podobnie, w wyroku z 7 października 1998 r., II UKN 244/98 (OSNAPiUS 1999, Nr 20, poz. 662), Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od dnia 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

W ocenie tutejszego sądu wnioskodawca, po stronie którego znajduje się ciężar dowodu w postępowaniu w sposób dostateczny nie wykazał natomiast, że udziały, które formalnie objęła E. B. rzeczywiście zostały opłacone przez nią, a nie przez samego odwołującego. W ocenie Sądu, przedstawione przez wnioskodawcę potwierdzenia operacji bankowych są dowodem niewystarczającym, by wykazać prawdziwość twierdzeń powoda –
w szczególności przy braku zeznań samej E. B..

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażane jest też od dawna stanowisko, że umowa spółki zawarta dla pozoru z udziałem figurantów powinna być uznana za nieważną jako czynność prawna mająca na celu obejście przepisów ustawy. Tym samym spółka powstała na podstawie takiej umowy (tzw. pozorna spółka jednoosobowa), mimo jej wpisania do rejestru handlowego, faktycznie i prawnie nie istniała (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 7 marca 1938 r., II C 2350/37, OSNC 1938 nr 12, poz. 566).

Zgodnie bowiem z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Ujmując najogólniej, z pozornością mamy do czynienia wówczas, gdy strony swobodnie i z rozmysłem tworzą czynność prawną ujawnioną, której treść nie stanowi odzwierciedlenia ich rzeczywistych zamiarów. Strony stwarzają pozór rzeczywistego dokonania czynności prawnej o określonej treści, podczas gdy tak naprawdę nie chcą wywołać żadnych skutków prawnych, lub też wywołać inne, niż w pozornej czynności deklarują.
(B. Lewaszkiewicz-Petrykowska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, wyd. II, red. P. Księżak, M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2014, art. 83)

Oświadczenie woli jest złożone dla pozoru, jeżeli jest symulowane. Symulacja ta musi się składać z dwóch elementów. Po pierwsze, strony, które dokonują symulowanej czynności prawnej, próbują wywołać wobec osób trzecich przeświadczenie (niezgodne
z rzeczywistością), że ich zamiarem jest wywołanie skutków prawnych, objętych treścią ich oświadczeń woli. Po drugie, musi między stronami istnieć tajne, niedostępne osobom trzecim porozumienie, że te oświadczenia woli nie mają wywołać zwykłych skutków prawnych (akt konfidencji); jest to porozumienie co do tego, że zamiar wyrażony w treści symulowanych oświadczeń woli nie istnieje lub że zamiar ten jest inny niż ujawniony w symulowanych oświadczeniach. (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 19 października 2022 r., (...) 21/22, LEX nr 3509776)

Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności. Na pozorność składają się dwa elementy:

- chęć wywołania wobec osób trzecich rzeczywistego, prawdziwego przeświadczenia, że zamiarem stron jest wywołanie skutków prawnych, objętych treścią ich oświadczeń woli,

- istnienie tajnego, niedostępnego osobom trzecim porozumienia, że te oświadczenia woli nie mają wywołać zwykłych skutków prawnych, a więc porozumienie co do tego, że zamiar wyrażony w treści symulowanych oświadczeń woli nie istnieje lub, że zamiar ten jest inny niż ujawniony w symulowanych oświadczeniach. (tak: wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z 29 marca 2021 r., (...) C 762/17, LEX nr 3165915)

Jak trafnie wskazał Sąd Apelacyjny w Lublinie, pozorność umowy może być kwalifikowana jako tzw. pozorność zwykła, to jest taka, gdy strony zawierają czynność prawną dla pozoru i nie mają zamiaru wywołania jakichkolwiek skutków prawnych albo pozorność kwalifikowana, która występuje wtedy, gdy strony zawierają czynność prawną pozorną dla ukrycia innej, rzeczywiście zamierzonej przez nie i dokonanej czynności. Dążą zatem do wywołania innych skutków niż te, które wynikałyby z treści oświadczeń składanych przez nie na zewnątrz. Pozorność umowy w obydwu przypadkach skutkuje nieważnością całej umowy, co oznacza, że umowa pozorna nie może stanowić skutecznej podstawy roszczenia. Rozróżnienie rodzajów pozorności umowy ma jedynie ten skutek, że w przypadku pozorności kwalifikowanej, mimo że stron nie łączy stosunek zobowiązaniowy o treści wynikającej
z umowy pozornej, to strony tej umowy wiąże umowa o treści odpowiadającej umowie ukrytej (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 9 grudnia 2020 r., (...) ACa 428/19, LEX nr 3112839).

Trzeba również, zauważyć, iż tutejszy Sąd Okręgowy nie kwestionuje tezy zawartej
w uchwale Sądu Najwyższego z 21 lutego 2024 r., (III UZP 8/23, LEX: 3686847), zgodnie
z którą wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99 procent udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5
w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1230), natomiast Sąd kwestionuje, że E. B. w rzeczywistości nabyła udziały w spornej spółce. W ocenie Sądu czynność nabycia przez nią udziałów w spółce miała bowiem charakter czynności pozornej – mającej na celu jedynie wywołanie skutku prawnego w postaci umożliwienia wnioskodawcy opłacanie niższych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne poprzez wykreowanie możliwości zgłoszenia go do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownika (...) sp. z o.o. w wymiarze jedynie ułamka pełnego czasu pracy, a nie jako osobę prowadzącą działalność. Zamiarem odwołującego było więc wykreowanie sytuacji prawnej, której podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne będzie znacznie niższa, niż w przypadku, gdyby został do tych ubezpieczeń zgłoszony jako osoba prowadząca działalność (wspólnik jednoosobowej spółki z o.o.).

Rozstrzygnięcie tutejszego Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie nie jest również sprzeczne z tezą zawartą w wyroku Sądu Najwyższego z 15 września 2021 r., ((...) USKP 44/21, OSNP 2022, nr 9, poz. 91), w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega tylko jedyny wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a nie wspólnik większościowy, choćby „prawie” lub „niemal” jedyny (art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm. w związku z art. 4 § 1 pkt 3 k.s.h.).

Na gruncie rozpoznawanej w niniejszym procesie sprawy, Sąd stwierdza bowiem jedynie, iż czynność prawna w postaci umowy nabycia przez E. B. udziałów
w spółce (...) sp. z o.o. (wówczas (...) sp. z o.o.) była obarczona wadą pozorności. J. B. wraz z E. B. wywołali w osobach trzecich mylne przeświadczenie nabycia udziałów przez E. B. w spółce, podczas gdy tak naprawdę 100% udziałów spółce zostało nabyte przez J. B.. J. B. nie był więc „prawie jednoosobowym wspólnikiem”, a wspólnikiem całkowicie jednoosobowym, gdyż czynność nabycia udziałów w spółce przez E. B. była dotknięta wadą pozorności.

Z uwagi na to uznać należy, że wnioskodawca jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą będący jednoosobowym (...) Sp. z o.o. (dawniej (...) sp. z o.o.) zobowiązany był do bieżącego opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W przypadku istnienia jakichkolwiek zaległości organ rentowy był natomiast uprawniony do ich stosownego rozliczenia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w całości, odpowiada prawu i na podstawie art. 477 ¹ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł w punkcie 1. sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2. wyroku – na podstawie art. 98 § 1-3 k.p.c., zgodnie z treścią którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, w tym koszty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika.

Z kolei zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U.
z 2023 r. poz. 1935), stawki minimalne w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym wynoszą 180 zł.

Zgodnie zaś z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. O obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu.