Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

Sygn. akt VIII U 2273/23

Uzasadnienie wyroku z dnia 28.03.2024 roku

Decyzją z dnia 12 października 2023 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku A. P. z dnia 18 września 2023 roku przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury zaliczkowej od dnia 16 września 2023 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego w kwocie brutto 5715,71 złotych, a w kwocie netto 4815,30 złotych. Organ wskazał, że powyższa decyzja ma charakter zaliczkowy, ostatecznie organ ustali wysokość świadczenia po zakończeniu postępowania wyjaśniającego z (...) S.A. Jednocześnie organ odmówił przyznania A. P. rekompensaty z uwagi na nieudowodnienie wymaganego 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. ZUS wskazał, że wnioskodawca udowodnił jedynie 6 lat, 5 miesięcy i 7 dni pracy w okresie 11 lipca 1977 roku do 16 grudnia 1983 roku. Organ nie uznał do stażu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze okresów pracy od 6.03.1984 r. do 31.12.1991 r., od 11.05.1992 r. do 31.10.1993 r., od 01.06.1994 r. do 31.12.1999 r., od 04.03.2002 r. do 31.12.2008 r., ponieważ Zakład Pracy, w świadectwie pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, powołał się na błędne stanowisko pracy ( nie odpowiadają one nazwie stanowisk, wymienionych w zarządzeniu, na które powołał się Zakład Pracy, tj. zarządzenie nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7.07.1987 r.).

(decyzja z dnia 12 października 2023 roku nienumerowane strony akt ZUS ENP/25/021366422)

Odwołanie od powyższej decyzji, w dniu 20 listopada 2023 r. ,wniósł ubezpieczony A. P., domagając się zmiany decyzji i przyznania prawa do rekompensaty. W uzasadnieniu swego stanowiska podniósł, iż organ rentowy w sposób nieuprawniony nie zaliczył mu do okresów pracy w szczególnych warunkach od 6.03.1984 r. do 31.12.1991 r., od 11.05.1992 r. do 31.10.1993 r., od 04.03.2002 r. do 31.12.2008 r., kiedy pracował jako impregnowacz, które to stanowisko jest zgodnie z zarządzeniem nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7.07.1987 roku stanowiskiem pracy w warunkach szczególnych. Natomiast w okresie od 01.06.1994 r. do 31.12.1999 r. wnioskodawca pracował jako formowacz filtrów i oklejanie, co odpowiada stanowisku pracy w warunkach szczególnych jako formowacz uszczelek, płyt i kształtek tapicerskich. Dodatkowo wnioskodawca wskazał, że ZUS w ogóle nie odniósł się do okresu od 1.11.1993 r. do 31.05.1994 r., gdy również pracował w szczególnych warunkach jako pomocnik w oddziale produkcyjnym mat tapicerowanych, które odpowiada stanowisku z zarządzenia nazwanego „pomocnik w wydziale produkcyjnym przy wytwarzaniu płyt i kształtek”.

(odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji. Wskazał także, że stanowisko wnioskodawcy, w okresie od dnia 1.11.1993 r. do 31.05.1994 r., nie jest tożsame z wymienionym w zarządzeniu.

(odpowiedź na odwołanie k. 4-5)

Na rozprawie w dniu 18 marca 2024 r. wnioskodawca poparł odwołanie i wniósł o zmianę decyzji. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

(końcowe stanowiska procesowe stron e- protokół z rozprawy z dnia 18 marca 2024 r. 00:55:20-00:55:40 płyta CD k. 30)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. P. urodził się (...).

( bezsporne)

W dniu 18 września 2023 r. A. P. złożył wniosek o emeryturę, domagając się jednocześnie przyznania prawa do rekompensaty. Wnioskodawca załączył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych mające w jego ocenie potwierdzić pracę w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia od 6.03.1984 r. do 31.12.1991 r., od 11.05.1992 r. do 31.10.1993 r., od 1.11.1993 r. do 31.05.1994 r od 01.06.1994 r. do 31.12.1999 r., od 04.03.2002 r. do 30.06.2010 r., oraz od 1.07.2010 r. do dnia 16.09.2023 r. w zakładzie pracy (...) S.A. w Ł..

(wniosek k. 1-3 akt ZUS 210000/0884139/2023-SER 2, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 9 akt ZUS 210000/0884139/2023-SER 2, akta osobowe wnioskodawcy )

Wskazany wniosek , w zakresie rekompensaty, został rozpoznany negatywnie zaskarżoną decyzją. Odmawiając przyznania prawa do w.w świadczenia, jednocześnie organ uznał, że wnioskodawca nie udowodnił 15 letniego okresu zatrudnienia, w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

(decyzja z dnia 12 października 2023 roku nieponumerowane akta ZUS ENP/25/021366422)

W okresie od 6 marca 1984 roku do dnia 16 września 2023 roku wnioskodawca był zatrudniony w zakładzie pracy (...) S.A. w Ł.. Pracował w pełnym wymiarze etatu między innymi jako:

⚫

impregnowacz natryskiwacz kształtek - od 06.03.1984 do 31.12.1991;

⚫

stolarz - od 01.01.1992 do 10.05.1992;

⚫

impregnowacz, obcinanie nożem brzegów kształtek samochodowych - od 11.05.1992 do 31.10.1993;

⚫

pomocnik w oddziale produkcji mat tapicerowanych - od 01.11.1993 do 31.05.1994;

⚫

formowacz filtrów i oklejanie - od 01.06.1994 do 31.12.1999;

⚫

konfekcjonowanie materacy - od 01.01.2000 do 31.05.2001;

⚫

zasilanie linii produkcyjnej - od 01.06.2001 do 03.03.2002;

⚫

impregnowacz natryskiwacz kształtek - od 04.03.2002 do 30.06.2010;

⚫

formowacz wyrobów formowanych - od 01.07.2010 do 16.09.2023;

(świadectwo pracy k. 6 akta ZUS 210000/0884139/2023-SER 2, akta osobowe wnioskodawcy)

Wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego w dniach łącznie 20 dni.

(zaświadczenie (...) S.A. w Ł. k. 15-16 akt ZUS 210000/0884139/2023-SER 2, akta osobowe wnioskodawcy )

Początkowo, w okresie od 06.03.1984 roku do 31.12.1991 roku, wnioskodawca zajmował stanowisko impregnowacza, natryskiwacza kształtek, do jego obowiązków należało opryskiwanie formatek do samochodu lateksem lub klejem osolanem. W okresie od 11.05.1992 do 31.10.1993 roku pracował jako impregnowacz, obcinanie nożem brzegów kształtek samochodowych, co określało jego obowiązki. Następnie, zajmował stanowisko pomocnika w oddziale produkcji mat tapicerowanych od 01.11.1993 do 31.05.1994, tam pracował na odbieraku. Kolejno pracował jako formowacz filtrów i oklejania, od 01.06.1994 do 31.12.1999, gdzie formował filtry. W okresie od 04.03.2002 do 30.06.2010r., zajmował ponownie stanowisko impregnowacza natryskiwacza kształtek, które były z koksu. M., także, były z koksu. Zarówno maty jak i kształtki , wymagały impregnacji i wulkanizacji. Lateks zawierał szkodliwy amoniak. Wszystkie stanowiska pracy linii produkcyjnej były wysokiego stopniu szkodliwości. Praca była w ciężkich warunkach. Wnioskodawca miał do dyspozycji środki ochronne – maski, rękawiczki i okulary. Choć , nie zawsze je stosował. W halach był intensywny zapach sierki , w praktyce dnia codziennego - śmierdziało siarką, pracowników piekły oczy. Wnioskodawca otrzymywał dodatek pieniężny za pracę w warunkach szkodliwych do 2000 roku, kiedy zmieniono system pracy z akordu na dniówki. Wnioskodawca nie był delegowany do innych zadań. Z wnioskodawcą pracowali E. D. (1) i B. G..

(zeznania wnioskodawcy e-protokół z rozprawy z dnia 18 marca 2024 r. 00:44:15 -00:55:19 – płyta CD k. 30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 18 marca 2024 roku 00:02:17 - 00:24:26 płyta CD k. 30, zeznania świadka E. D. (1) e-protokół z rozprawy z dnia 18 marca 2024 r. 00:26:08-00:32:19 płyta CD k. 30, zeznania świadka B. G. e-protokół z rozprawy z dnia 18 marca 2024 r. 00:32:19 -00:43:37 płyta CD k. 30)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie opierając się na dokumentach, zgromadzonych w aktach sprawy, w tym – akt osobowych wnioskodawcy oraz osobowych źródłach dowodowych : zeznaniach wnioskodawcy oraz świadków: E. D. (2) i B. G. . Sąd, w pełni, dał wiarę, zarówno, zeznaniom świadków, jak i wnioskodawcy. Są one spójne konsekwentne i wzajemnie potwierdzają się. Świadkowie wykonywali zatrudnienie ,w tym samym okresie, co wnioskodawca, mieli ze sobą kontakt w pracy, mimo zajmowania różnych stanowisk. Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności pozwalających na ich zdyskredytowanie. Sąd uznał, również, za wiarygodne zeznania wnioskodawcy, gdyż znajdują one potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym, w tym, w dokumentalnym materiale dowodowym, w postaci – akt osobowych wnioskodawcy, które obrazują zajmowane stanowiska i formy aktywności zawodowej

wnioskodawcy w (...) S.A.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 21 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 164 t.j.) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl art. 23 ust.1 i 2 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (zob. np. M. Zieleniecki, Komentarz do art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX/el. 2017; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15, LEX 2044406).

Przepisy art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.:

1)  nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2)  osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze do dnia wejścia w życie ustawy tj. do 31.12.2008 r. w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że odwołujący się nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie natomiast do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 t.j.) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z §1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W niniejszym postępowaniu, wnioskodawca domagał się ustalenia, że pracował w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia od 6.03.1984 r. do 31.12.1991 r., od 11.05.1992 r. do 31.10.1993 r., od 1.11.1993 r. do 31.05.1994 r od 01.06.1994 r. do 31.12.1999 r., od 04.03.2002 r. do 30.06.2010 r., oraz od 1.07.2010 r. do dnia 16.09.2023 r. w zakładzie pracy (...) S.A. w Ł., co pozwala na ustalenie, że spełnia warunek posiadania 15 letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Natomiast rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011. 237.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia.

W myśl § 21-23 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Tym samym, brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych lub wydanie świadectwa, które nie spełnia wymagań formalnych, nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności, ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. Strony mają też prawo podważać moc dowodową dokumentów, w tym także świadectwa pracy, które jest dokumentem prywatnym i podlega ocenie przez sąd zgodnie z zasadami art. 233 § 1 k.p.c. W postępowaniu sądowym nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 20 lipca 2016 r, III AUa 690/15, LEX nr 2121869 /.

W sprawie o świadczenia z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń sądu ma być charakter zatrudnienia, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych oraz - o ile to jest możliwe - dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków, jak i strony procesowej) muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do świadczeń. Ocena osobowych źródeł dowodowych musi być przy tym wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 27 października 2016 r III AUa 41/16 LEX nr 2151525/

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii ,zasadnym stało się, zate,m ustalenie, czy praca wykonywana przez wnioskodawcę we wskazanym zakładzie w wymienionym okresie była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, o jakich mowa w cytowanych wyżej przepisach.

Wynikające z wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ust. 1 u.e.r.f.u.s. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 czerwca 2013 r. III AUa 1370/12 LEX nr 1339369).

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

Pełne zatrudnienie w warunkach szczególnych pojmowane jest jako bezwzględna cecha tego zatrudnienia jako uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego. Możliwe jest przy tym łączenie w przebiegu dniówki prac o różnym charakterze polegające na wykonywaniu nie jednego, lecz kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie. W takim wypadku, do czasu pracy w warunkach szczególnych zlicza się czas równolegle wykonywanych czynności tylko wtedy, gdy różne prace wszystkie łącznie lub każda z osobna odpowiadają pracom w szczególnych warunkach i wszystkie razem wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia z dnia 2 czerwca 2016 r., III AUa 1687/15, LEX nr 2062050/ Przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, nie jest natomiast dopuszczalne zaliczanie innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, w stopniu powodującym wcześniejszą utratę zdolności do zatrudnienia i nie zostały wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 10 kwietnia 2014 r., II UK 395/13, Lex Nr 1455235).

Jednocześnie, tylko okresy zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy kreują i wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Taki sam warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku), i nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia. /III AUa 101/16 - wyrok SA Gdańsk z dnia 11-05-2016/.

Przy czym, należy pamiętać, iż o określonych skutkach prawnych , wykonywania pracy w warunkach szczególnych stanowi ustawa oraz utrzymane jej przepisami (art. 32 ust. 4 ustawy o e. i r. z FUS) rozporządzenie z dnia 7 lutego 1983 r. Zarządzenia resortowe traktowane są tylko jako wykazy prac wykonywanych w szczególnych warunkach i mają one znaczenie, o ile są dostosowane do treści załącznika do rozporządzenia i stanowią jego uszczegółowienie, poprzez bardziej ścisłe ustalenie stanowisk pracy (por wyroki SN: z dnia 20 października 2005 r., I UK 41/05, OSNP 2006/19-20/306, z dnia 9 maja 2006 r., II UK 183/05, LEX nr 1001301).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy spornym jest czy faktycznie wykonywane przez wnioskodawcę czynności we wskazywanym przez niego okresie zatrudnienia, mogą być kwalifikowane jako praca warunkach szczególnych. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że ubezpieczony posiada wymagany 15 letni okres pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace w szczególnych warunkach będąc zatrudnionym w zakładzie pracy (...) S.A. w Ł. w okresach od 6.03.1984 r. do 31.12.1991 r., od 11.05.1992 r. do 31.10.1993 r., od 1.11.1993 r. do 31.05.1994 r od 01.06.1994 r. do 31.12.1999 r., od 04.03.2002 r. do 31.12.2008 r. - okresowo 22 lat, 2 miesiące i 19 dni – po odjęciu 20 dni z uwagi na urlop bezpłatny.

Firma, w której pracował wnioskodawca zajmowała się produkcją mat i kształtek z włókna koksowego. Wnioskodawca zajmował różne stanowiska w niniejszej firmie, lecz przez większą część zatrudnienia były to stanowiska w warunkach szczególnych. Wnioskodawca na tych stanowiska miał do czynienia ze szkodliwymi substancjami takimi jak mleczko koksowe, lateks klej osolan, stylon. Substancje te zawierały szkodliwy amoniak oraz związku siarki. Wszystkie stanowiska pracy produkcyjnej były szkodliwe. Praca była w ciężkich warunkach. Stosowano środki ochronne – maski, rękawiczki i okulary. Na halach śmierdziało siarką, pracowników często piekły oczy. Wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze godzin, otrzymywał dodatek pieniężny za pracę w warunkach szkodliwych do 2000 roku, kiedy zmieniono system pracy z akordu na dniówki. Wnioskodawca nie był delegowany do innych zadań. Z wnioskodawcą pracowali E. D. (1) i B. G..

Nawiązując do stanowisk zajmowanych przez odwołującego, Sąd zważył, że znajdują ono odzwierciedlenie w Dziale VII – Prace w oddziałach płyt i kształtek tapicerskich oraz impregnacja wyrobów technicznych – Wykazu A załącznika do zarządzenie nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. (Dz.Urz.MG Nr 4, poz. 7). Praca wnioskodawcy jako impregnowacz natryskiwacz kształtek w okresach od 06.03.1984 do 31.12.1991 oraz od 04.03.2002 do 30.06.2010 odpowiada pozycji 6 – Prace w oddziałach płyt i kształtek tapicerskich oraz impregnacja wyrobów technicznych – punkt 2 (impregnowacz) powyższego zarządzenia. Praca wnioskodawcy jako impregnowacz, obcinanie nożem brzegów kształtek samochodowych w okresie od 11.05.1992 do 31.10.1993 odpowiada także pozycji 6 – Prace w oddziałach płyt i kształtek tapicerskich oraz impregnacja wyrobów technicznych – punkt 2 (impregnowacz) powyższego zarządzenia. Praca wnioskodawcy jako pomocnik w oddziale produkcji mat tapicerowanych w okresie od 01.11.1993 do 31.05.1994 odpowiada pozycji 6 – Prace w oddziałach płyt i kształtek tapicerskich oraz impregnacja wyrobów technicznych – punkt 6 (pomocnik w wydziale produkcyjnym - przy wytwarzaniu płyt i kształtek) powyższego zarządzenia. Praca wnioskodawcy jako formowacz filtrów i oklejanie w okresie od 01.06.1994 do 31.12.1999 odpowiada także pozycji 6 – Prace w oddziałach płyt i kształtek tapicerskich oraz impregnacja wyrobów technicznych – punkt 4 (formowacz uszczelek, płyt i kształtek tapicerskich) powyższego zarządzenia.

Tak więc, Sąd zważył, że przy zaliczeniu w/w spornego okresu pracy odwołujący legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych do dnia 31 grudnia 2008 roku w rozumieniu przepisów wskazanego rozporządzenia (28 lat, 7 miesięcy i 26 dni). Zdaniem Sądu przeprowadzone postępowanie, w tym dowody z dokumentów, zeznania odwołującego i świadka wykazały, że wypełnia on niezbędne przesłanki warunkujące przyznanie
mu prawa do spornego świadczenia. Wobec tych wszystkich okoliczności, Sąd uznał, że zaskarżona decyzja jest błędna i podlega zmianie.

Mając na względzie, powyższe, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd, w wyroku zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

D.J.