Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 lipca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił I. C. prawa do renty. Decyzja została wydana na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku, poz.1440 ze zm.).

Podstawą wydania decyzji było orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, która nie stwierdziła niezdolności do pracy.

Decyzję zaskarżyła w całości I. C. wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do renty.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie:

-

art.12 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez uznanie, że nie jest całkowicie niezdolna do pracy, pomimo przedłożenia dokumentów potwierdzających niezdolność i utratę zdolności do pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji,

-

art.13 ust.1 punkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez nieuwzględnienie, że ubezpieczona nie ma możliwości wykonywania dotychczasowej pracy ani podjęcia innej pracy

Nadto podniosła, że organ nie rozważył możliwości przekwalifikowania zawodowego.

W uzasadnieniu wskazała, iż cierpi na chorobę kręgosłupa – paraliż z elementami ataksji móżdżkowo – rdzeniowej i zespół bólowy kręgosłupa. Schorzenie to objawia się niemożnością utrzymania jednej pozycji bez bólu, niepełnosprawnością jednej nogi, zawrotami głowy, trudnościami w utrzymaniu równowagi. Zdaniem ubezpieczonej powrót do pracy fizycznej, do której posiada kwalifikacje oraz doświadczenie przyczyni się do rozwoju schorzenia i skutkować będzie zakwalifikowaniem ubezpieczonej do operacji kręgosłupa. Nadto w związku z epizodem depresyjnym ubezpieczona jest pod stałą opieką poradni psychiatrycznej.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona I. C. urodziła się (...).

Ubezpieczona ma wykształcenie średnie, z zawodu jest ogrodnikiem, ostatnio była zatrudniona jako pracownik obsługi szklarniowej. (okoliczności bezsporne)

Decyzją z dnia 10 stycznia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 27 grudnia 2012 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku. Ubezpieczona pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 31 maja 2015 roku. (decyzje – k.32, k.36, k.45 akt ZUS)

W dniu 23 kwietnia 2015 roku ubezpieczona złożyła wniosek o rentę. (wniosek k.47 akt ZUS)

Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 26 maja 2015 roku orzekł, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. Po rozpoznaniu sprzeciwu ubezpieczonej komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 1 lipca 2015 roku również orzekła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. (orzeczenia – k.50, k.53 akt ZUS)

Ubezpieczona od kilku lat odczuwa bóle kręgosłupa, odcinka szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego. Z powodu opadającej stopy była w 2012 roku konsultowana przez neurochirurga, które nie zakwalifikował jej do operacji. Badania genetyczne wykluczyły u ubezpieczonej ataksję rdzeniowo-móżdżkową. Obecnie u ubezpieczonej rozpoznano zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa bez istotnych deficytów neurologicznych. (opinia biegłego neurologa – k.16-18)

Od maja 2012 roku ubezpieczona pozostaje pod opieką poradni zdrowia psychicznego. U ubezpieczonej rozpoznano epizod depresyjny, obecnie w okresie względnej stabilizacji stanu psychicznego podtrzymywanej farmakologicznie. W okresie leczenia nie zaobserwowano pogorszenia stanu psychicznego, nie pojawiły się nowe objawy psychopatologiczne. Ubezpieczona nie była kierowana na leczenie w warunkach stacjonarnych, od początku leczenia zażywa te same leki. Ocena własnego funkcjonowania przez ubezpieczoną jest częściowo subiektywna, a dolegliwości są podtrzymywane także sytuacyjnie. (opinia biegłego psychiatry – k.22-24)

Ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. (opinia biegłego psychiatry – k.22-24, opinia biegłego neurologa – k.16-18)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów w postaci wniosków o wydanie orzeczenia i decyzji ZUS.

Podstawą wydania zaskarżonej decyzji było orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, która nie stwierdziła niezdolności do pracy.

Celem ustalenia stanu zdrowia ubezpieczonej pod kątem niezdolności do pracy Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych neurologa i psychiatry.

Oceniając zgromadzony materiał dowodowy Sąd uznał wartość dowodową wydanych opinii przez biegłych z zakresu neurologii i psychiatrii oraz podzielił, jako przekonujące, wnioski wypływające z ich treści. Opinie są rzetelne, zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot. Z opinii biegłych jednoznacznie wynika, że schorzenia występujące u ubezpieczonej nie powodują niezdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez nią kwalifikacji.

W ocenie Sądu, złożone do sprawy opinie nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegli wydali opinie po przeprowadzeniu badań i dokonaniu analizy dokumentacji lekarskiej ubezpieczonej, także aktualnej. Biegli określili schorzenia występujące u ubezpieczonej, ocenili ich znaczenie dla jej zdolności do pracy oraz wyjaśnili przyczynę uznania ubezpieczonej za osobę zdolną do pracy.

Ubezpieczona nie składała zastrzeżeń do opinii, ani wniosków dowodowych.

Należy również wskazać, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter. Korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art.217§1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy opinia złożona jest niekorzystna dla strony. W świetle art.286 k.p.c. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych lub z opinii instytutu, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, niepublikowany), a taka sytuacja w niniejszej sprawie nie występuje. Odmienne stanowisko oznaczałoby, bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z opinii innych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego samego zdania, jak strona. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Niezadowolenie strony z opinii biegłego nie uzasadnia powołania innego biegłego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2002 roku, I CR 562/74 Lex nr 7607, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 1999 roku I PKN 20/99, OSNP 2000/22/807). Sam fakt, że biegli ocenili stan zdrowia ubezpieczonej niezgodnie z jej oczekiwaniem, nie stanowi podstawy do dopuszczanie dowodu z opinii innego biegłego.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z przesłuchania ubezpieczonej w charakterze strony. Jakkolwiek przepis art.299 k.p.c. przewiduje dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron, gdy po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia, to istotą tej regulacji jest przesądzenie subsydiarnego charakteru dowodu z przesłuchania stron. W sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy pierwszeństwo należy przypisać dowodom z dokumentów (np. dokumentacji medycznej, historii choroby z placówek medycznych, epikryz opisujących pobyty w szpitalu, wyników badań, zaświadczeń lekarskich) oraz z opinii biegłych lekarzy adekwatnych specjalności. Dowód z przesłuchania stron nie służy umożliwieniu stronie ustosunkowania się do zebranego wcześniej materiału dowodowego, ale złożeniu zeznań o faktach, które nie zostały dostatecznie wyjaśnione i które wobec tego, stosownie do postanowienia dowodowego, mają być tym dowodem wyjaśniane.

W niniejszym postępowaniu ocena stanu zdrowia ubezpieczonej pod kątem niezdolności do pracy, została dokonana na podstawie kompletnej dokumentacji lekarskiej i opinii biegłych, stąd przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron było niecelowe.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art.57 punkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.748) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność powstała w okresach wymienionych w cytowanym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Brak choćby jednego z warunków wymienionych w art.57 ww. ustawy powoduje brak prawa do świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia ubezpieczonej pod kątem jej zdolności do pracy.

Osobą niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu (art.12 ust.1-3 ww. ustawy).

W definicji niezdolności do pracy ustawodawca dał wyraz powiązaniu prawa do renty z rzeczywistą znaczną utratą zdolności do pracy zarobkowej jako takiej, a częściową niezdolność do pracy powiązał z niezdolnością do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji, przy uwzględnieniu możliwości i sprawności niezbędnych do dalszego zaangażowania w procesie pracy, zaakcentował istnienie potencjalnej przydatności do pracy. Chodzi zatem o zdolność do pracy zarobkowej nie tylko jako zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy, ale zdolność do podjęcia pracy w ogóle, choć z uwzględnieniem rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku, predyspozycji psychofizycznych. Zdolność do pracy ma dwa elementy: biologiczny (ogólna sprawność psychofizyczna) i gospodarczy (przydatność na rynku pracy). Należało zatem ustalić, czy ubezpieczona jest zdolna do wykonywania pracy w dotychczasowy pełnym zakresie, czy jej kwalifikacje pozwalają na wykonywanie innej pracy, czy dla utrzymania aktywności zawodowej konieczne jest przekwalifikowanie. Brak możliwości wykonywania dotychczasowej pracy nie jest wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy (zgodnej z kwalifikacjami lub gdy rokowanie co do przekwalifikowania jest pozytywne).

Należy podkreślić, iż niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy nie jest kryterium niezdolności do pracy w rozumieniu art.12 ww. ustawy. Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy jest warunkiem koniecznym do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym, jeżeli wiek, poziom wykształcenia, predyspozycje psychofizyczne dają podstawy do uznania, że jest możliwe podjęcie pracy w zawodzie albo po przekwalifikowaniu.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

U ubezpieczonej rozpoznano zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa bez istotnych deficytów neurologicznych, a badania genetyczne wykluczyły ataksję rdzeniowo-móżdżkową. Nadto u ubezpieczonej w 2012 roku rozpoznano epizod depresyjny, obecnie w okresie względnej stabilizacji stanu psychicznego podtrzymywanej farmakologicznie. W okresie leczenia nie zaobserwowano pogorszenia stanu psychicznego, nie pojawiły się nowe objawy psychopatologiczne. Ubezpieczona nie była kierowana na leczenie w warunkach stacjonarnych, od początku leczenia zażywa te same leki. Z opinii biegłej z zakresu psychiatrii wynika, iż ocena własnego funkcjonowania przez ubezpieczoną jest częściowo subiektywna, a dolegliwości są podtrzymywane także sytuacyjnie

Ubezpieczona nie utraciła w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji. Ubezpieczona ma wykształcenie średnie, z zawodu jest technikiem ogrodnikiem. Może wykonywać prace zgodnie z poziomem kwalifikacji.

Reasumując ubezpieczona nie spełnia wszystkich przesłanek niezbędnych do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy – nie jest osobą niezdolną do pracy i Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie jako niezasadne.

W toku postępowania ubezpieczona złożyła wniosek o zwrot wydatków związanych ze stawiennictwem na badaniu wyznaczonym przez biegłych psychiatry i neurologa w łącznej kwocie 66,20 zł.

Zgodnie z treścią art.91 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku o koszach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz.623) w wypadku gdy obowiązujące przepisy przewidują przyznanie stronie należności w związku z jej udziałem w postępowaniu sądowym, należności te przyznaje się stronie w wysokości przewidzianej dla świadków. Skarb Państwa obciążają wydatki strony całkowicie zwolnionej od kosztów sądowych. Ten obowiązek został jednak wyraźnie ograniczony w art.5 ust.1 punkt 1 ww. ustawy, który stanowi, że wydatkiem Skarbu Państwa świadczonym na rzecz strony zwolnionej od kosztów sądowych są wyłącznie koszty jej podróży związane z nakazanym przez sąd osobistym stawiennictwem. Zwrot wydatków przysługuje w wysokości ustalonej na podstawie art.85 ust.1 i 2 w zw. z art.91 ww. ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Zgodnie z treścią art.85 ust.1 w związku z art.91 ww. ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stronie przysługuje zwrot kosztów podróży - z miejsca jej zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej na wezwanie sądu - w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu. Górną granicę należności stanowi wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. (art.85 ust.2 ww. ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Stosownie do treści §2 punkt 2a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. z 2013 roku, nr 167) z tytułu podróży przysługują zwrot kosztów przejazdów. Pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości udokumentowanej biletami lub fakturami obejmującymi cenę biletu środka transportu, wraz ze związanymi z nimi opłatami dodatkowymi, w tym miejscówkami, z uwzględnieniem posiadanej przez pracownika ulgi na dany środek transportu, bez względu na to, z jakiego tytułu ulga przysługuje. Żądana przez ubezpieczoną kwota nie przekracza górnej granicy kosztów przejazdu określonej zgodnie z ww. regulacjami.

Wobec powyższego Sąd przyznał ubezpieczonej tytułem zwrotu kosztów podróży związanych ze stawiennictwem na badaniu zgodnie z wnioskiem kwotę 66,20 zł.

Na podstawie art.98 ww. ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał wypłacić należność ze środków Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć ubezpieczonej, pouczając ją o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji.

21.06.2016 r.