Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 września 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że A. B. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu w okresie od 2.09.2014 do 30.01.2015 oraz od 18.02.2015 do 31.01.2016 r., jako osoba wykonująca umowę o świadczenie usług u płatnika składek Centrum (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. oraz, że z wymienionego tytułu miesięczna podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalne, rentowe, wypadkowe i na ubezpieczenie zdrowotne wynosi:

a) na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe za miesiąc:

- styczeń 2015 roku –1632,00 zł

- marzec 2015 roku - 546,00 zł

- kwiecień 2015 roku – 1716,00 zł

- maj 2015 roku – 1014,00 zł,

- październik 2015 roku -1690,00 zł

- listopad 2015 roku – 3848,00 zł,

b) na obowiązkowe ubezpieczenie wypadkowe za miesiąc:

- styczeń 2015 roku – 1632,00 zł

- marzec 2015 roku - 546,00 zł

- kwiecień 2015 roku – 1716,00 zł

- maj 2015 roku – 1014,00 zł,

- październik 2015 roku -1690,00 zł

- listopad 2015 roku – 3848,00 zł,

c) na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc:

- styczeń 2015 roku – 1448,24 zł

- marzec 2015 roku - 484,52 zł

- kwiecień 2015 roku –1522,78 zł

- maj 2015 roku – 899,82 zł,

- październik 2015 roku -1499,71 zł

- listopad 2015 roku – 3414,72 zł,

d) składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi:

- styczeń 2015 roku –130,34 zł

- marzec 2015 roku - 43,61 zł

- kwiecień 2015 roku –137,05 zł

- maj 2015 roku – 80,98 zł,

- październik 2015 roku -134,97 zł

- listopad 2015 roku – 307,32 zł,

Decyzją z dnia 10 września 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że M. N. (1) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu w okresie od 7.09.2015 do do 31.01.2016 r., jako osoba wykonująca umowę o świadczenie usług u płatnika składek Centrum (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. oraz, że z wymienionego tytułu miesięczna podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalne, rentowe, wypadkowe i na ubezpieczenie zdrowotne wynosi:

a) na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe za miesiąc:

- wrzesień 2015 roku –1380,00 zł

- październik 2015 roku -3036,00 zł

- listopad 2015 roku – 2346,00 zł,

- grudzień 2015 r. -414,00 zł

b) na obowiązkowe ubezpieczenie wypadkowe za miesiąc:

- wrzesień 2015 roku –1380,00 zł

- październik 2015 roku -3036,00 zł

- listopad 2015 roku – 2346,00 zł,

- grudzień 2015 r. -414,00 zł

c) na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc:

- wrzesień 2015 roku –1224,61 zł

- październik 2015 roku -2694,15 zł

- listopad 2015 roku – 2081,84 zł,

- grudzień 2015 r. -367,38 zł

d) składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi:

- wrzesień 2015 roku –110,21 zł

- październik 2015 roku -242,47 zł

- listopad 2015 roku – 187,37 zł,

- grudzień 2015 r. -33,06 zł

Decyzją z dnia 10 września 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że T. S. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu w okresie od1.09.2014 do 30.01.2015 oraz od 16.02.2015 do 31.03.2015 r., 1.09.2015 do 20.01.2016 jako osoba wykonująca umowę o świadczenie usług u płatnika składek Centrum (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. oraz, że z wymienionego tytułu miesięczna podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalne, rentowe, wypadkowe i na ubezpieczenie zdrowotne wynosi:

a) na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe za miesiąc:

- styczeń 2015 roku –1900,00 zł

- wrzesień 2015 roku -2740,00 zł

- październik 2015 roku –4530,00 zł

- listopad 2015 roku – 5160,00 zł,

- grudzień 2015 roku -4800,00 zł

- kwiecień 2015 roku –4200,00 zł,

b) na obowiązkowe ubezpieczenie wypadkowe za miesiąc:

- styczeń 2015 roku –1900,00 zł

- wrzesień 2015 roku -2740,00 zł

- październik 2015 roku –4530,00 zł

- listopad 2015 roku – 5160,00 zł,

- grudzień 2015 roku -4800,00 zł

- kwiecień 2015 roku –4200,00 zł,

c) na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc:

- styczeń 2015 roku –1686,00 zł

- wrzesień 2015 roku -2431,48 zł

- październik 2015 roku – 4019,92 zł

- listopad 2015 roku – 4578,98 zł,

- grudzień 2015 roku -4259,52 zł

- kwiecień 2015 roku –3727,08 zł,

d) składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi:

- styczeń 2015 roku –151,75 zł

- wrzesień 2015 roku -218,83 zł

- październik 2015 roku –361,79zł

- listopad 2015 roku – 412,11 zł,

- grudzień 2015 roku -383,36 zł

- kwiecień 2015 roku –335,44 zł,

W uzasadnieniu powyższych decyzji ZUS wskazał, że postępowanie kontrolne, przeprowadzone w okresie od 8.11.2017r. do 27.04.2018r., wykazało, że w przedłożonych umowach cywilnoprawnych, nazwanych umowami o dzieło, zawartych przez ubezpieczonych z płatnikiem w dniach 1.09.2014, 9.02.2015 z A. B., 4.09.2015, 28.10.2015 z M. N. (1) , 28.08.2014, 11.02.2015 ,24.08.2015 r. z T. S. jako przedmiot umowy wskazano odpowiednio:

- z A. B. opracowanie i przeprowadzenie wykładów z języka angielskiego dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy (...)” oraz

,,(...)a. opracowanie koncepcji i następnie przygotowanie na jej podstawie ramowego programu zajęć dydaktycznych z języka angielskiego w formie pisemnej według własnego wzoru Przyjmującego zamówienie, obejmujących wykłady i ćwiczenia o tematyce general E. i wojskowej, przy czyn program zajęć będzie zawierał w szczególności zakres zajęć, ich treść oraz metody realizacji, liczbę godzin zajęć wykładowych i ćwiczeniowych, stosowane metody dydaktyczne, formę i warunki zaliczenia kursu oraz jego treści programowe,

b. opracowanie konspektów zajęć według wytycznych Zamawiającego,

c. przygotowanie i przeprowadzenie zajęć dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy zgodnie z ramowym programem zajęć dydaktycznych wskazanym, w §1. ust. 1 pkt b umowy—(obejmującym w szczególności wygłaszanie wykładów, prowadzenie ćwiczeń, opracowywanie zadań, przygotowanie prezentacji multimedialnych, opracowywanie kryteriów zaliczenia przedmiotu uwzględniających specyfikę prowadzonego kursu, prowadzenie zaliczeń i egzaminów, prowadzenie indywidualnych konsultacji),

d. przygotowanie materiałów pomocniczych do zajęć dydaktycznych w postaci quizów językowych,

e. przygotowanie bieżącej dokumentacji wykonywania dzieła w postaci comiesięcznej opisowej ocen; każdego słuchacza oraz dziennika lub rejestru wykładów dla każdej grupy słuchaczy, (...)”

- z M. N. (1) opracowanie i przeprowadzenie wykładów z języka angielskiego dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy

- z T. S. „opracowanie i przeprowadzenie wykładów z języka angielskiego dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy’ oraz

,,(...)a. opracowanie koncepcji i następnie przygotowanie na jej podstawie ramowego programu zajęć dydaktycznych z języka angielskiego w formie pisemnej według własnego wzoru Przyjmującego zamówienie, obejmujących wykłady i ćwiczenia o tematyce general E. i wojskowej, przy czym program zajęć będzie zawierał w szczególności zakres zajęć, ich treść oraz metod;, realizacji, liczbę godzin zajęć wykładowych i ćwiczeniowych, stosowane metody dydaktyczne, formę i warunki zaliczenia kursu oraz jego treści programowe,

b. przygotowanie i przeprowadzenie zajęć dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy zgodnie z ramowym programem zajęć dydaktycznych wskazanym w § 1 ust. 1 pkt b umowy (obejmującym w szczególności wygłaszanie wykładów, prowadzenie ćwiczeń, opracowywanie zadań, przygotowanie prezentacji multimedialnych, opracowywanie kryteriów zaliczenia przedmiotu uwzględniających specyfikę prowadzonego kursu, prowadzenie zaliczeń i egzaminów, prowadzenie indywidualnych konsultacji),

c. przygotowanie materiałów pomocniczych do zajęć dydaktycznych w postaci quizów językowych,

d. przygotowanie bieżącej dokumentacji wykonywania dzieła w postaci comiesięcznej opisowej oceny każdego słuchacza oraz dziennika lub rejestru wykładów dla każdej grupy słuchacz). (...)”

oraz

,,(...)a. opracowanie koncepcji i następnie przygotowanie na jej podstawie ramowego programu zajęć dydaktycznych z języka angielskiego w formie pisemnej według własnego wzoru Przyjmującego zamówienie, obejmujących wykłady i ćwiczenia o tematyce ogólnej i wojskowej, przy czym program zajęć będzie zawierał w szczególności zakres zajęć, ich treść oraz metody realizacji, liczbę godzin zajęć wykładowych i ćwiczeniowych, stosowane metody dydaktyczne, formę i warunki zaliczenia kursu oraz jego treści programowe,

b. przygotowanie i przeprowadzenie zajęć dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy zgodnie z ramowym programem zajęć dydaktycznych wskazanym w § 1 ust. 1 pkt b umowy (obejmującym w szczególności wygłaszanie wykładów, prowadzenie ćwiczeń, opracowywanie zadań, przygotowanie prezentacji multimedialnych, opracowywanie kryteriów zaliczenia przedmiotu uwzględniających specyfikę prowadzonego kursu, prowadzenie zaliczeń i egzaminów, prowadzenie indywidualnych konsultacji),

c. przygotowanie materiałów pomocniczych do zajęć dydaktycznych w postaci quizów językowych, oraz okresowych sprawdzianów i testów egzaminacyjnych,

d. przygotowanie bieżącej dokumentacji wykonywania dzieła w postaci comiesięcznej opisowej oceny każdego słuchacza oraz dziennika lub rejestru wykładów dla każdej grupy słuchaczy,

e. opracowaniu konspektów zajęć według wytycznych Zamawiającego (...)”

Płatnik składek nie dokonał zgłoszenia zainteresowanych do ubezpieczeń społecznych: emerytalnego , rentowego i wypadkowego za wskazane wyżej okresy z tytułu tych umów i nie zadeklarował składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. ZUS zasygnalizował, w uzasadnieniu decyzji, że zgodnie z art. 58 § 1 k.p.c czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mającą na celu obejście ustawy jest nieważna chyba, że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, że na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej, wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Organ rentowy uznał, że przedmiotowe umowy, nie są umowami o dzieło, ale umowami o świadczenie usług, do których powinny mieć zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu. ZUS podniósł ponadto, iż praca wykonawców nie miała indywidualnego charakteru, gdyż polegała na przeprowadzeniu formy wykładów, ćwiczeń, szkoleń, kursów, czyli na czynnościach starannego działania, o charakterze powtarzalnym, bez konkretnego , umówionego efektu.

/ decyzja dot A. B. k. 3340- 3348 akt ZUS, decyzja dot. M. N. (1) k. 3593-3599 akt ZUS decyzja dot . T. S. k.3694-3702 akt ZUS/

Odwołania od powyższych decyzji w ustawowym terminie do Sądu Okręgowego w Łodzi złożył płatnik składek Centrum (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P., który wniósł o ich zmianę i uznanie, że: A. B., M. N. (1), T. S. nie podlegali, z tytułu zakwestionowanych umów o dzieło, obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, we wskazanych w skarżonych decyzjach, okresach. Odwołujący dodatkowo podniósł iż z uwagi na istotne uchybienia proceduralne w ramach dokonanej przez ZUS kontroli decyzje te winny być uznane generalnie za nieistniejące w obrocie prawnym.

/ odwołanie płatnika składek - k.3 -11 akt VIII U 2308/18, odwołanie płatnika składek - k. 3 -20 akt o sygn. VIII U 2389/18, odwołanie płatnika składek - k. 3 -20 akt o sygn. VIII U2323/18/

W odpowiedzi na odwołania, organ rentowy wniósł o ich oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz dodatkowo wniósł o zasądzenie kosztów według norm przepisanych.

/odpowiedź na odwołanie - k. 122 – 123 akt VIII U 2308/18 odpowiedź na odwołanie - k. 46-48 akt o sygn. VIII U 2389/18 odpowiedź na odwołanie -195-197 akt o sygn. VIII U2323/18/

Postanowieniami z dnia 3 stycznia 2019 i 21 lutego 2019 r. połączono sprawy z ww. odwołań do wspólnego rozpoznania.

/ postanowienie k. 67 akt VIII U 2389/18 i k. 204 akt o sygn. VIII U2323/18/

Postanowieniem z dnia 5 sierpnia 2019 roku, na wniosek płatnika, Sąd Okręgowy w Łodzi zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c, do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie (...) SA/Wa 933/18.

/ postanowienie z uzasadnieniem k. 278-285/

W wyniku, złożonego przez ZUS zażalenia, postanowieniem z dnia 30.09.2019r. Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie III AUz 302/19 uchylił zaskarżone postanowienie.

/postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30.09.2019r. z uzasadnieniem k. 310 -312/

Zainteresowani: A. B., T. S. nie zajęli stanowiska w sprawie, nie stawili się na terminy rozpraw. M. N. (1) przychyliła się do stanowiska ZUS wnosząc o uznanie, iż sporna umowa była umową o świadczenie usług.

/okoliczność bezsporna, stanowisko procesowe zainteresowanej M. N. (1) protokół z rozprawy z dnia 29 września 2020 r. 00:16:58-00:17:27/

Na ostatni termin rozprawy w dniu 29 września 2020 r. stawiła się wyłącznie zainteresowana M. N. (1).

/ okoliczność bezsporna/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek – Centrum (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. jest tymczasową agencją pracy, zajmującą się także tłumaczeniami oraz szkoleniami. Prezesem Zarządu i udziałowcem tej spółki jest D. C..

/bezsporne, odpis z KRS k. 12-18 /

Centrum (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. zawarła umowy z jednostkami wojskowymi na wykonanie usługi kształcenia z języka angielskiego w Jednostkach Wojskowych, których przedmiotem było przeprowadzenie stacjonarnego szkolenia z języka angielskiego wg wymogów normy (...) w jednostkach wojskowych, albo kształcenie z języka angielskiego w jednostkach wojskowych.

/ bezsporne/

Powyższe umowy były podstawą zawarcia umów z zainteresowanymi.

/bezsporne /

Płatnik, jako Zamawiający, zawarł z zainteresowanymi umowy:

W przypadku A. B.:

- umowę nazwaną umową o dzieło z dnia 1.09.2014 na czas określony od 2.09.2014-30.01.2015

-umowę z dnia 9.02.2015 nazwaną umową o dzieło edukacyjne oraz o przeniesienie praw autorskich na czas określony od 18.02.2015 -31.01.2016

Przedmiotem których było odpowiednio:

- opracowanie i przeprowadzenie wykładów z języka angielskiego dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy

- opracowanie koncepcji i następnie przygotowanie na jej podstawie ramowego programu zajęć dydaktycznych z języka angielskiego w formie pisemnej według własnego wzoru, obejmujących wykłady i ćwiczenia o tematyce general E. i wojskowej, przy czym program zajęć miał zawierać w szczególności zakres zajęć, ich treść oraz metody realizacji, liczbę godzin zajęć wykładowych i ćwiczeniowych, stosowane metody dydaktyczne, formę i warunki zaliczenia kursu oraz jego treści programowe, opracowanie konspektów zajęć według wytycznych Zamawiającego, przygotowanie i przeprowadzenie zajęć dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy zgodnie z ramowym programem zajęć dydaktycznych wskazanym, w §1. ust. 1 pkt b umowy—(obejmującym w szczególności wygłaszanie wykładów, prowadzenie ćwiczeń, opracowywanie zadań, przygotowanie prezentacji multimedialnych, opracowywanie kryteriów zaliczenia przedmiotu uwzględniających cel specyfikę prowadzonego kursu, prowadzenie zaliczeń i egzaminów, prowadzenie indywidualnych konsultacji), przygotowanie materiałów pomocniczych do zajęć dydaktycznych w postaci quizów językowych, przygotowanie bieżącej dokumentacji dotyczącej wykonania umowy w postaci comiesięcznej opisowej ocen; każdego słuchacza oraz dziennika lub rejestru wykładów dla każdej grupy słuchaczy, (...)”

W przypadku M. N. (1) :

- umowę nazwaną umową o dzieło z dnia 4.09.2015, umowę nazwaną umową o dzieło z dnia 28.10.2015 Obie na łączny czas określony od 4.09.2015 do 31.12.2015

Przedmiotem których było: opracowanie i przeprowadzenie wykładów z języka angielskiego dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy.

W przypadku T. S.

- umowę nazwaną umową o dzieło z dnia 28.08.2014 na czas określony od 1.09.2014-31.01.2015

-umowę z dnia 11.02.2015 nazwaną umową o dzieło edukacyjne oraz o przeniesienie praw autorskich na czas określony od 16.02.2015 -31.03.2016

-umowę z dnia 24.08.2015 nazwaną umową o dzieło edukacyjne oraz o przeniesienie praw autorskich na czas określony od 1.09.2015 -20.01.2016

Przedmiotem których było odpowiednio:

- opracowanie i przeprowadzenie wykładów z języka angielskiego dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy

- ,,opracowanie koncepcji i następnie przygotowanie na jej podstawie ramowego programu zajęć dydaktycznych z języka angielskiego w formie pisemnej według własnego wzoru, obejmujących wykłady i ćwiczenia o tematyce general E. i wojskowej, przy czym program zajęć miał zawierać w szczególności zakres zajęć, ich treść oraz metod;, realizacji, liczbę godzin zajęć wykładowych i ćwiczeniowych, stosowane metody dydaktyczne, formę i warunki zaliczenia kursu oraz jego treści programowe, przygotowanie i przeprowadzenie zajęć dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy zgodnie z ramowym programem zajęć dydaktycznych wskazanym w § 1 ust. 1 pkt b umowy (obejmującym w szczególności wygłaszanie wykładów, prowadzenie ćwiczeń, opracowywanie zadań, przygotowanie prezentacji multimedialnych, opracowywanie kryteriów zaliczenia przedmiotu uwzględniających specyfikę prowadzonego kursu, prowadzenie zaliczeń i egzaminów, prowadzenie indywidualnych konsultacji), przygotowanie materiałów pomocniczych do zajęć dydaktycznych w postaci quizów językowych, przygotowanie bieżącej dokumentacji wykonywania dzieła w postaci comiesięcznej opisowej oceny każdego słuchacza oraz dziennika lub rejestru wykładów dla każdej grupy słuchaczy”

- opracowanie koncepcji i następnie przygotowanie na jej podstawie ramowego programu zajęć dydaktycznych z języka angielskiego w formie pisemnej według własnego wzoru Przyjmującego zamówienie, obejmujących wykłady i ćwiczenia o tematyce ogólnej i wojskowej, przy czym program zajęć miał zawierać w szczególności zakres zajęć, ich treść oraz metody realizacji, liczbę godzin zajęć wykładowych i ćwiczeniowych, stosowane metody dydaktyczne, formę i warunki zaliczenia kursu oraz jego treści programowe, przygotowanie i przeprowadzenie zajęć dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy zgodnie z ramowym programem zajęć dydaktycznych wskazanym w § 1 ust. 1 pkt b umowy (obejmującym w szczególności wygłaszanie wykładów, prowadzenie ćwiczeń, opracowywanie zadań, przygotowanie prezentacji multimedialnych, opracowywanie kryteriów zaliczenia przedmiotu uwzględniających specyfikę prowadzonego kursu, prowadzenie zaliczeń i egzaminów, prowadzenie indywidualnych konsultacji), przygotowanie materiałów pomocniczych do zajęć dydaktycznych w postaci quizów językowych, oraz okresowych sprawdzianów i testów egzaminacyjnych, przygotowanie bieżącej dokumentacji wykonywania dzieła w postaci comiesięcznej opisowej oceny każdego słuchacza oraz dziennika lub rejestru wykładów dla każdej grupy słuchaczy, opracowaniu konspektów zajęć według wytycznych Zamawiającego.

W przypadku umów zainteresowanych dotyczących opracowania i przeprowadzenia wykładów ustalono, że Przedmiot umowy jest wykonywany samodzielnie bez nadzoru Zamawiającego w czasie uzgodnionym, a nie wyznaczonym, ryzyko gospodarcze, związane z realizacją niniejszej umowy obciąża solidarnie Zamawiającego i Wykonawcę w granicach, określonych przepisami kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z § 4 umowy dotyczącej tych zainteresowanych Zamawiający zastrzegł prawo zmniejszenia wynagrodzenia Wykonawcy nie więcej niż o 20-25% ( w zależności od osoby), w przypadku wykonania usługi niezgodnie z postanowieniami niniejszej umowy lub wykonania usługi wadliwie.

Zgodnie z § 5 - za wykonanie usługi, Zamawiający miał zapłacić Wykonawcy wynagrodzenie w wysokości rzędu od 46 -50 zł brutto (w przypadku poszczególnych zainteresowanych) za przeprowadzenie 1 godziny lekcyjnej wykładów, na podstawie miesięcznego rozliczenia, w przypadku zainteresowanej A. B.: zastrzeżono wynagrodzenie w wysokości 9440 zł za dany miesiąc. W umowach uzgodniono, iż zapłata kwoty wymienionej wyżej wyczerpuje wszelkie roszczenia Wykonawcy wobec Zamawiającego.

Zgodnie z § 7 umowy Wykonawca, przy wykonywaniu usługi, zobowiązany jest do: zachowania szczególnej staranności w wykonaniu dzieła, przejawiającej się zwłaszcza w rzetelnym pisemnym opracowywaniu planu semestralnych wykładów i bieżącego dokumentowania wykonanej usługi w formie dziennika lub rejestru wykładów dla każdej grupy uczestników.

W § 8 umowy dotyczącej zainteresowanej A. B., T. S. za nienależyte wykonanie umowy przewidziano karę umowną w wysokości odpowiednio 5000 zł,1000 zł.

Natomiast § 2 pkt. 5 umów zainteresowanych nazwanych umową o dzieło edukacyjne oraz o przeniesienie praw autorskich przewidywał, że Zamawiający ma prawo kontrolować na bieżąco sposób wykonania niniejszej umowy (w szczególności poprzez hospitację prowadzonych przez Przyjmującego zamówienie zajęć dydaktycznych oraz analizę sporządzonego ramowego programu zajęć dydaktycznych i dokumentacji wykonywania dzieła) i domagać się wprowadzenia odpowiednich zmian w przypadku stwierdzenia, że Przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, zakreślając Przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin. Przyjmujący zamówienie wprowadzi wskazane przez Zamawiającego zmiany niezwłocznie, ale nie później niż w terminie wskazanym przez Zamawiającego.

W § 3 pkt 4 umów zamawiający zastrzegł prawo zmniejszenia wynagrodzenia Wykonawcy nie więcej niż o 20-25% ( w zależności od osoby), w przypadku wykonania usługi niezgodnie z postanowieniami niniejszej umowy lub wykonania usługi wadliwie.

W § 9 umowy zastrzeżona została kara umowna i zobowiązanie do naprawienia szkody przez Wykonawcę.

Wykonawca obowiązki miał wykonywał osobiście, ale mógł powierzyć wykonanie usług innym osobom posiadającym wykształcenie i umiejętności w porozumieniu z Zamawiającym , w razie choroby, egzaminu, nagłego wypadku losowego na swój koszt i ryzyko. Wykonawca oświadczył też, że posiada odpowiednie wykształcenie i umiejętności do świadczenia usług, wymienionych w § 1

/umowa z dnia 1.09.2014 k. 245-249 akt kontroli ZUS k. 20-22, umowa z dnia 9.02.2015 k. 251-265 akt kontroli ZUS k. 70-76, umowa z dnia 4.09.2015, k. 761-763 akt kontroli ZUS umowa z dnia 28.10.2015 k. 765-767 akt kontroli ZUS, umowa z 28.08.2014 k. 45v-47 v. akt VIII U 2323/18 akta kontroli k. 989-997, umowa z dnia 11.02.2015 k. 49-56 akt VIII U 2323/18, k. 999-1006 akt kontroli ZUS umowa z dnia 24.08.2015 k. 107- 114 akt VIII U 2323/18 k. 1007-1014 akt kontroli ZUS/

Płatnik składek nie zgłosił ubezpieczonych do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu w/w umów.

/bezsporne/

Na podstawie zawartych umów nazwanych „umowami o dzieło” czynności zainteresowanych polegały faktycznie na przygotowaniu i przeprowadzeniu wykładów i ćwiczeń praktycznych w zakresie nauki języka angielskiego według poziomów i standardów przyjętych przez (...) obowiązujących polskich żołnierzy. Płatnik był zapoznany z tymi standardami i przekazywał zainteresowanym wytyczne, które musiały być zgodne z ramowym programem nauczania języka angielskiego dla jednostek wojskowych.

/ zeznania zainteresowanej M. N. (1) protokół z rozprawy z dnia 29.09.2020 00:14:06-00:16:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:03:58-00:12:08, potwierdzenie wykonania usługi k. 19 akt VIII U 2323/18,k. 48 akt VIII U 2323/18, k. 69, k. 35,k.106 akt VIII U 2323/18,k. 28 -31 akt VIIIU 2389/18, ramowy program wykonania umowy k. 23-35, k. 78-90, k. 28-34 akt VIII U 2323/18,k. 57-69 akt VIII U 2323/18, k.115-127 akt VIII U 2323/18, skrypt szkoleniowy k. 36-68, materiały szkoleniowe i egzaminacyjne k. 91-121, k. 35v-45 akt VIII U 2323/18, k. 70- 105 akt VIII U 2323/18, k. 128-194 akt VIII U 2323/18, k. 32-45 akt VIIIU 2389/18/

Egzaminy ze znajomości języków obcych w resorcie obrony narodowej organizowane są na podstawie wytycznych Porozumienia standaryzacyjnego (...)-poziomy biegłości językowej. Skrót (...) pochodzi od S. A., czyli Umowy Standaryzacyjnej (...), która określa procesy, procedury, pojęcia i warunki dla wspólnych wojskowych lub technicznych procedur i wyposażenia dla swoich krajów członkowskich. Każdy z tych krajów jest zobowiązany do ratyfikowania (...)u oraz wdrożenia go we własnej armii. (...) jest to jedna z norm Umowy Standaryzacyjnej, określająca poziomy biegłości językowej w językach: angielskim, francuskim, niemieckim i rosyjskim. Poziom ten określa się w czterech powszechnie stosowanych kategoriach: Słuchanie, Mówienie, Czytanie i Pisanie.

/bezsporne/

Ubezpieczeni na podstawie wytycznych programu (...) przygotowywali tematy nauczania języka angielskiego. Tematyka była określona w specyfikacji do umowy. Zajęcia były przez zainteresowanych prowadzone na podstawie podręczników przekazanych przez płatnika , a także materiałów własnych lektora w przypadku zainteresowanych A. B.: T. S.. Godzin zajęć były z góry narzucone. W zajęciach uczestniczyła dana grupa osób. Później odbywał się sprawdzian wiedzy. Żołnierze byli uczeni specjalistycznych zwrotów. Odbywało się też czytanie tekstów ze zrozumieniem. Metodologia nauczania była podobna do części cywilnej. Specyfika zaś polegała na tym, że żołnierze mieli się nauczyć języka branżowego. Wykłady te podnosiły też ogólne kwalifikacje językowe. Tematyka ćwiczeń w języku powszechnym dotyczyła różnych zagadnień np. opisu wyglądu zewnętrznego, przedstawianie się, pogody, życia rodzinnego i towarzyskiego, pracy, wakacji. Tematyka branżowa była wplatana w język potoczny. Było włączanie słownictwa branżowego,. Lektorzy uczyli zagadnień z przebiegu służby wojskowej, ceremonii i tradycji wojskowych, akademii wojskowej, struktury organizacyjnej wybranego związku taktycznego, struktury organizacyjnej batalionu piechoty, rozwoju techniki wojskowej, historii w tym historii (...). Żołnierze mieli się też uczyć samodzielnie. Po przeprowadzeniu zajęć lektorzy wypełniali kwestionariusze wskazujące jakie zagadnienia były poruszane.

/ zeznania zainteresowanej M. N. (1) protokół z rozprawy z dnia 29.09.2020 00:14:06-00:16:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:03:58-00:12:08, potwierdzenie wykonania usługi k. 19 akt VIII U 2323/18,k. 48 akt VIII U 2323/18, k. 69, k. 35,k.106 akt VIII U 2323/18,k. 28 -31 akt VIIIU 2389/18, ramowy program wykonania umowy k. 23-35, k. 78-90, k. 28-34 akt VIII U 2323/18,k. 57-69 akt VIII U 2323/18, k.115-127 akt VIII U 2323/18, skrypt szkoleniowy k. 36-68, materiały szkoleniowe i egzaminacyjne k. 91-121, k. 35v-45 akt VIII U 2323/18, k. 70- 105 akt VIII U 2323/18, k. 128-194 akt VIII U 2323/18, k. 32-45 akt VIIIU 2389/18/

W specyfikacjach dzieł umów o dzieło wskazano jako cele do osiągniecia m.in. przygotowanie tłumaczeń z powierzonych materiałów. W szczególności podano, że zintegrowane nauczanie sprawności językowych można oprzeć tylko na własnych publikacjach i własnej wiedzy z zakresu słownictwa wojskowego oraz tłumaczeniach z powierzonych materiałów dostępnych w języku polskim, które należy opracować i przetłumaczyć dla słuchaczy na język wykładowy. Praca nad realizacją procesu dydaktycznego na poziomie słuchania tekstów powinna opierać się przede wszystkim na materiałach zaczerpniętych ze środków masowego przekazu i adaptowanych na potrzeby zajęć tj. nagrania programów informacyjnych związanych z tematyką wojskową.

/ramowy program wykonania umowy k. 23-35, k. 78-90, k. 28-34 akt VIII U 2323/18,k. 57-69 akt VIII U 2323/18, k.115-127 akt VIII U 2323/18

Zainteresowani A. B. i T. S., przygotowywali materiały szkoleniowe w oparciu o te specyfikacje.

/ramowy program wykonania umowy k. 23-35, k. 78-90, k. 28-34 akt VIII U 2323/18,k. 57-69 akt VIII U 2323/18, k.115-127 akt VIII U 2323/18, skrypt szkoleniowy k. 36-68, materiały szkoleniowe i egzaminacyjne k. 91-121, k. 35v-45 akt VIII U 2323/18, k. 70- 105 akt VIII U 2323/18, k. 128-194 akt VIII U 2323/18, potwierdzenie wykonania usługi k. 19 akt VIII U 2323/18,k. 48 akt VIII U 2323/18, k. 69, k. 35,k.106 akt VIII U 2323/18,/

Organ rentowy w sprawie w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest ZUS oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego przeprowadził u płatnika składek postępowanie kontrolne w okresie od 8.11.2017r. do 27.04.2018r. W wyniku postępowania wydał zaskarżone decyzje.

/ bezsporne akta kontroli ZUS załączone do akt sprawy/

Powyższy stan faktyczny, jest, w zakresie koniecznym dla rozstrzygnięcia, bezsporny pomiędzy stronami. Okoliczności faktyczne zostały ustalone w oparciu o dokumentację, załączoną do akt sprawy i akt ZUS, nie kwestionowaną przez strony, a także o zeznania zainteresowanej M. N. (1). Nadto nie były też podważane matematyczne wyliczenia podstawy wymiaru składek w zaskarżonych decyzjach ZUS.

Natomiast spór, w niniejszej sprawie, ma charakter prawny, co będzie przedmiotem rozważań, w dalszej części uzasadnienia. Różna jest, bowiem interpretacja, przepisów prawnych.

Podkreślić należy też, że zainteresowani: A. B.: T. S., mimo prawidłowego wezwania, nie stawili się na wyznaczony termin rozprawy, pozbawiając się możliwości złożenia zeznań, a zatem możliwości dowodzenia swoich racji przed Sądem.

Czyniąc ustalenia Sąd oddalił wniosek organu rentowego o zwrócenie się do określonych jednostek wojskowych o przesłanie całości dokumentacji związanej z zawarciem i wykonaniem umów zawieranych z Centrum (...) zo.o. na okoliczność ze przedmiotem umów zawieranych z ubezpieczonymi była usługa nauczania języka obcego. Podnieść należy iż materiał zgromadzony w sprawie jednoznacznie wskazywał na to co generalnie było przedmiotem umów zawieranych przez płatnika z jednostkami wojskowymi. Płatnik z resztą nie kwestionował czemu służyły zawarte umowy co wynika wprost z jego pism procesowych. Podkreślić dodatkowo również należy, czego nie zauważa organ rentowy, iż treść umów zawieranych przez płatnika nie koniecznie musiała mieć bezpośrednie przełożenie na treść/charakter poszczególnych umów zawieranych z zainteresowanymi, którzy nie wykonywali całości usług dla poszczególnych jednostek lecz którym zakreślono jedynie poszczególne zadania realizowali tylko określone elementy wynikające z umów zawieranych przez płatnika. Ponadto zgromadzony w sprawie materiał wystarczał dla dokonania oceny w tym przedmiocie. Tym samym sąd ocenił wskazany wniosek także jako zmierzający do przedłużania postępowania

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz poczynionych na jego podstawie ustaleń, odwołania nie są zasadne i podlegają oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 4 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku (Dz. U. z 2020 r., poz. 266 ze zmianami) osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 19, art. 9 ust. 6 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby przebywające na urlopach wychowawczych, jeżeli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Przez inny tytuł nie należy rozumieć tytułu, z którego dana osoba nabyła prawo do urlopu wychowawczego.

W myśl art. 11 ust. 2 ustawy systemowej, zleceniobiorcy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie na swój wniosek. Zgodnie zaś z brzmieniem obowiązującym od 1.01.2010 r. art. 12 ust.1 ustawy systemowej, zleceniobiorcy podlegający ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu.

Z mocy art. 13 pkt. 2 zleceniobiorcy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Zgodnie z art. 13 pkt 13 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w następujących okresach: osoby pozostające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego - od dnia spełnienia warunków, o których mowa w art. 9 ust. 6, do dnia zaprzestania spełniania tych warunków.

Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązkiem płatnika składek – z mocy art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 ustawy systemowej – jest obliczanie, rozliczanie i opłacanie należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy oraz przesyłanie w wyznaczonym terminie deklaracji rozliczeniowych, imiennych raportów miesięcznych oraz opłacanie składek za dany miesiąc. Płatnik składek jest zobowiązany do zgłoszenia w terminie 7 dni zleceniobiorcy do ubezpieczeń społecznych od daty powstania obowiązku ubezpieczenia oraz do zgłoszenia wyrejestrowania od dnia wygaśnięcia tytułu do ubezpieczeń społecznych (art. 36 ust.1, ust. 2, ust. 4 i ust. 11 ustawy systemowej).

Na podstawie zaś art. 66 ust. 1 pkt. 1 lit. „e” ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z 27 sierpnia 2004 roku (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1373 ze zm.) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego.

Zgodnie z art. 66 ust.1 pkt 32 w/w ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby korzystające z urlopu wychowawczego nie podlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i ust. 3 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy systemowej, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców, stanowi przychód, przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskiwany z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o świadczenie usług, jeżeli w umowie o świadczenie usług odpłatność za jej wykonanie określono kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy systemowej, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe zleceniobiorców, stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenie rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2.

Zgodnie z § 2 ust. 6 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 września 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 1831) dla każdego ubezpieczonego, którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnik składek w raporcie lub imiennym raporcie miesięcznym korygującym, o którym mowa w art. 41 ust. 6 ustawy, zwanym dalej „raportem korygującym”, oraz w deklaracji i deklaracji rozliczeniowej korygującej, o której mowa w art. 47 ust. 3 ustawy, zwanej dalej „deklaracją korygującą”, uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat - od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy - stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ustawy. Z powyższego wynika, że podstawę wymiaru składek, stanowi przychód faktyczny wypłacony w danym miesiącu.

Do ustalenia zaś podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których wyżej mowa, z mocy art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6. Ust. 5 art. 81 stanowi, że przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z kolei wymieniony ust. 6 art. 81 przewiduje, że podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 81 ust. 8 pkt 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne dla osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 32, jest kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składki, z zastrzeżeniem art. 82 i 242.

Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 marca 2007 roku w sprawie III UK 133/06 (Legalis nr 99242), stosunek ubezpieczenia społecznego nie jest stosunkiem prawnym ukształtowanym dowolnie w drodze umownej, lecz obowiązek ubezpieczenia społecznego, wynika z przepisów prawa. Nawiązanie stosunku ubezpieczenia społecznego, następuje wraz ze ziszczeniem się obowiązku ubezpieczenia, jako wyraz zasady automatyzmu prawnego, będąc wtórnym wobec stosunku podstawowego.

Istotę sporu, w niniejszej sprawie, stanowiło rozstrzygnięcie, czy płatnika i zainteresowanych: A. B., M. N. (1), T. S. łączyły umowy o dzieło, czy też umowy o świadczenie usług, a co za tym idzie, czy ubezpieczeni podlegali ubezpieczeniom z tego tytułu.

Na wstępie wskazać należy, że umowa zlecenia ( umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu) i umowa o dzieło, to podstawowe kontrakty usługowe, konkurencyjne w stosunku do umowy o pracę. Różnica między tymi dwoma rodzajami umów, jest, dla podmiotów zatrudniających, bardzo istotna, bowiem, wiąże się z różnymi konsekwencjami prawnymi.

I tak, np. podczas, gdy umowy o dzieło, rodzą określone obowiązki, z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych odnośnie naliczania i odprowadzania składek ubezpieczeniowych tylko wówczas, gdy są zawierane z własnymi pracownikami, to umowy zlecenia pociągają za sobą skutki ubezpieczeniowe bez względu na to, z kim są zawierane - z własnym pracownikiem, czy z osobą z zewnątrz.

Zatem, jeśli dana umowa zostanie błędnie uznana nie za umowę o dzieło, ale za umowę zlecenia, to naliczenie w stosunku do niej składek na ZUS będzie niedozwolone, podobnie jak brak naliczenia składek w przypadku umowy zlecenia, która niewłaściwie została zakwalifikowana jako umowa o dzieło. Podkreślić należy, że decydująca jest treść, a nie nazwa umowy. Aby prawidłowo ustalić, z jaką umową mamy w danym przypadku do czynienia, tzn. czy jest to umowa zlecenia, czy umowa o dzieło, należy kierować się jej treścią, zadaniem, jakie osoba zatrudniana ma do wykonania, czyli istotą obowiązków umownych, jakie osoba ta na siebie przyjmuje.

Wskazać należy, że stosownie do treści art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej, dla dającego zlecenie, przy czym, do umowy o świadczenie usług, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.). W doktrynie panuje pogląd, że przedmiotem umowy o świadczenie usług jest dokonanie określonej czynności faktycznej, która nie musi prowadzić do osiągnięcia indywidualnie oznaczonego rezultatu. Chodzi tu, zatem, o umowy zobowiązujące do dokonania jednej lub wielu czynności faktycznych (także stałego ich dokonywania).

Zgodnie zaś z treścią art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Nie ulega żadnej wątpliwości, że przepisy o zleceniu nie mają zastosowania do czynności będących przedmiotem umowy o dzieło, bowiem wykonanie dzieła, zgodnie z prezentowanym w doktrynie poglądem, nie mieści się w pojęciu usługi w rozumieniu art. 750 k.c.

Umowę o dzieło zalicza się do kategorii „umów rezultatu” i przeciwstawia - umowie zlecenia - jako „umowie o staranne wykonanie usługi”. W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Tymczasem umowa zlecenia, takiego rezultatu - jako koniecznego do osiągnięcia - nie akcentuje. Elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia nie jest zatem wynik, lecz starania, podejmowane w celu osiągnięcia tego wyniku (por. wyrok SA w Rzeszowie z 21.12.1993r. III AUr 357/93, OSA 1994/6/63; wyrok SA w Lublinie z 26.01.2006r.,. III AUa 1700/05, OSA 2008/3/55; wyrok SN z 13.03.1967r., I CR 500/66; OSN 1968/1/5).

Dokonując kwalifikacji konkretnej umowy, należy w pierwszej kolejności badać, czy świadczenie będące przedmiotem zobowiązania ma cechy dzieła. Dzieło stanowi zawsze zjawisko przyszłe, jest czymś, co w chwili zawarcia umowy nie istnieje, lecz ma dopiero powstać w jakiejś określonej przyszłości. Rezultat, na jaki umawiają się strony, musi być z góry określony i może przyjmować zarówno postać materialną jak i niematerialną. Cechą konstytutywną umowy o dzieło jest, aby rezultat ten był obiektywnie osiągalny i w konkretnych warunkach pewny. Dzieło musi mieć indywidualny charakter i odpowiadać osobistym potrzebom zamawiającego. Podkreślenia także wymaga, że celem umowy o dzieło nie jest czynność (samo działanie lub zaniechanie), która przy zachowaniu należytej staranności prowadzić ma do określonego w umowie rezultatu, lecz samo osiągnięcie tego rezultatu. W umowie o dzieło chodzi zawsze o osiągnięcie umówionego rezultatu, niezależnie od rodzaju i intensywności świadczonej w tym celu pracy i staranności.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 kwietnia 2012 roku w sprawie II UK 187/11, (OSNAPiUS 2013/9-10/115) trafnie wskazał, że „przyjmuje się (…), że rezultat, o który umawiają się strony (przyp. w umowie o dzieło), musi być z góry określony, mieć samoistny byt oraz być obiektywnie osiągalny i pewny. Wykonanie dzieła najczęściej przybiera postać wytworzenia rzeczy, czy też dokonania zmian w rzeczy już istniejącej (naprawienie, przerobienie, uzupełnienie). Tego rodzaju postacie dzieła są rezultatami materialnymi umowy zawartej między stronami. Poza rezultatami materialnymi istnieją także rezultaty niematerialne, które mogą, ale nie muszą, być ucieleśnione w jakimkolwiek przedmiocie materialnym (rzeczy). Pomijając wątpliwości odnośnie do uznawania za dzieło rezultatów niematerialnych nieucieleśnionych w rzeczy (…), wskazać należy, że takim rezultatem nieucieleśnionym w rzeczy nie może być czynność, a jedynie wynik tej czynności. Dzieło musi bowiem istnieć w postaci postrzegalnej, pozwalającej nie tylko odróżnić je od innych przedmiotów, ale i uchwycić istotę osiągniętego rezultatu (…). Wykonanie określonej czynności (szeregu powtarzających się czynności), bez względu na to, jaki rezultat czynność ta przyniesie, jest natomiast cechą charakterystyczną tak dla umów zlecenia (gdy chodzi o czynności prawne - art. 734 §1 k.c.), jak i dla umów o świadczenie usług nieuregulowanych innymi przepisami (gdy chodzi o czynności faktyczne - art. 750 k.c.). W odróżnieniu od umowy o dzieło, przyjmujący zamówienie w umowie zlecenia (umowie o świadczenie usług) nie bierze więc na siebie ryzyka pomyślnego wyniku spełnianej czynności. Jego odpowiedzialność za właściwe wykonanie umowy oparta jest na zasadzie starannego działania (art. 355 § 1 k.c.), podczas gdy odpowiedzialność strony przyjmującej zamówienie w umowie o dzieło niewątpliwie jest odpowiedzialnością za rezultat”.

Umowa o świadczenie usług, jest umową starannego działania, jej celem jest wykonywanie określonych czynności, które nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu. W umowie zlecenie można wskazać rezultat, który powinien być osiągnięty, a podejmujący zlecenie powinien podejmować starania by go osiągnąć. Jednak w odniesieniu do umowy zlecenia po pierwsze nie da się określić zamierzonego rezultatu w sposób pewny, a po drugie nie sposób przewidzieć, w jakim stopniu zostałby on osiągnięty.

W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienia doprowadziły do konkretnego, w przyszłości, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Umowa zlecenia nie akcentuje tego rezultatu, jako koniecznego do osiągnięcia, nie wynik zatem (jak w umowie o dzieło), lecz starania w celu osiągnięcia tego wyniku, są elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia, tj. przedmiotem istotnym (wyrok SA w Rzeszowie z 21.12.1993 r. III AUr 357/93).

Sposób wykonania dzieła, pozostawiony jest w zasadzie uznaniu przyjmującego zamówienie, byleby dzieło miało przymioty ustalone w umowie lub wynikające z charakteru danego dzieła. Przyjmujący zamówienie nie ma także, co do zasady, obowiązku osobistego wykonania dzieła, chyba że wynika to z umowy lub charakteru dzieła (np. dzieło artystyczne). Ryzyko nieosiągnięcia rezultatu zawsze obciąża przyjmującego zamówienie. Przy czym, odpowiedzialność przyjmującego zamówienie w wypadku nieosiągnięcia celu umowy, jest odpowiedzialnością za nieosiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności (por. wyrok SN z 28.03.2000 r., II UKN 386/99, OSNP 2001/16/522).

A zatem z umową rezultatu, mamy do czynienia wtedy, gdy spełnienie świadczenia przez dłużnika polega na doprowadzeniu do określonego efektu. W tego typu umowach, jedynie taki stan, będzie uznany za wykonanie zobowiązania. Z kolei, z umową starannego działania, jest związany obowiązek dłużnika działania w sposób sumienny w kierunku osiągnięcia danego rezultatu, przy czym, już samo sumienne działanie jest spełnieniem świadczenia, niezależnie czy ostatecznie zostanie osiągnięty zamierzony rezultat czy nie (B. K., „Kilka mitów z zakresu teorii umów (...) teza 2).

Należy podkreślić, że umowę o dzieło zdefiniowano w art. 627 k.c. jako zobowiązanie do wykonania oznaczonego dzieła za wynagrodzeniem. Starania przyjmującego zamówienie w umowie o dzieło mają doprowadzić w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu, za wynagrodzeniem zależnym od wartości dzieła (art. 628 § 1, art. 629, art. 632 k.c.). Umowa o dzieło zakłada swobodę i samodzielność w wykonywaniu dzieła, a jednocześnie nietrwałość stosunku prawnego, gdyż wykonanie dzieła ma charakter jednorazowy i jest zamknięte terminem wykonania. Przyjmuje się, że rezultat, o który umawiają się strony, musi być z góry określony, mieć samoistny byt obiektywnie osiągalny i pewny.

Wykonanie dzieła, najczęściej, przybiera postać wytworzenia rzeczy lub dokonania zmian w rzeczy już istniejącej (naprawienie, przerobienie, uzupełnienie). Takie dzieła są rezultatami materialnymi umowy zawartej między stronami, weryfikowalnymi ze względu na istnienie wad (wyrok SN z 3.11.2000 r. IV CKN 152/2000 OSNC 2001 Nr 4 poz. 63).

Poza rezultatami materialnymi, istnieją także rezultaty niematerialne, które mogą, ale nie muszą być ucieleśnione w jakimkolwiek przedmiocie materialnym. W każdym razie takim rezultatem nieucieleśnionym w rzeczy nie może być czynność, a jedynie jej wynik, dzieło bowiem musi istnieć w postaci postrzegalnej, pozwalającej nie tylko odróżnić je od innych przedmiotów, ale i uchwycić istotę osiągniętego rezultatu.

W spornych umowach zawartych przez płatnika składek z zainteresowanymi: A. B., M. N. (1), T. S. zgodny zamiar stron obejmował w rzeczywistości świadczenie przez Wykonawcę, usługi opracowania i przeprowadzenia wykładów z języka angielskiego dla, wskazanej przez Zamawiającego, grupy słuchaczy w przypadku poszczególnych umów A. B. . T. S. z wykorzystaniem częściowo przygotowanych przez siebie materiałów szkoleniowych.

Zainteresowani przygotowywali i prowadzali wykłady, w których uczestniczyła dana grupa osób. Później zgodnie z wymogami stawianymi przez jednostki wojskowe był sprawdzian wiedzy. Ale, jak wynika z tekstu przedmiotowych umów, nie to było oczekiwanym rezultatem tejże, czyli nie wyposażenie – uczestników szkolenia w określoną wiedzę, tyko (zgodnie z brzmieniem umów) przygotowanie wykładów. W umowach brak jest jakiejkolwiek wzmianki w której wyszczególniono by oczekiwany rezultat, co implikuje uprawnioną tezę, że nie mamy do czynienia z umową o dzieło, ale z umową o świadczenie usług. Czynności wykonywane przez zainteresowanych były, w przypadku tych umów, czynnościami starannego działania.

Uprawniony, na podstawie załączonego materiału dowodowego, jest wniosek orzeczniczy, że w ramach wykonania umowy płatnik od Wykonawcy oczekuje jedynie zachowania należytej staranności dla wykonania, wskazanych w § 1 rodzaju czynności. Już bowiem same umowy wadliwie nazwane umowami o dzieło używały jednoznacznie, semantycznie brzmiących słów – „ Przy wykonaniu usługi (...) zobowiązany jest” - § 7 umowy, a także wynika to z literalnego brzmienia treści umowy. Pozostałe elementy postanowień umownych, potwierdzają wnioski orzecznicze – o braku podstaw do zakwalifikowania przedmiotowych umów jako umów o dzieło. Ryzyko gospodarcze, związane z realizacją niniejszych ułowów, obciążało solidarnie Zamawiającego i Wykonawcę w granicach, określonych przepisami kodeksu postępowania cywilnego. Dalej: zgodnie z § 4 umowy Zamawiający zastrzegł prawo zmniejszenia wynagrodzenia Wykonawcy nie więcej niż o 20-25%, w przypadku wykonania usługi niezgodnie z postanowieniami niniejszej umowy lub wykonania usługi wadliwie. Zgodnie z § 5 - za wykonanie usługi, Zamawiający zapłaci Wykonawcy wynagrodzenie w wysokości rzędu od 46-50 zł brutto (za przeprowadzenie 1 godziny lekcyjnej wykładów, na podstawie miesięcznego rozliczenia, w przypadku zainteresowanej A. B. zastrzeżono wynagrodzenie w stawce za dany miesiąc. Zgodnie z §7 – Wykonawca, przy wykonywaniu usługi, zobowiązany jest do: zachowania szczególnej staranności w wykonaniu dzieła, przejawiającej się zwłaszcza w rzetelnym pisemnym opracowywaniu planu semestralnych wykładów i bieżącego dokumentowania wykonanej usługi w formie dziennika lub rejestru wykładów dla każdej grupy uczestników.

W § 2 pkt. 5 umów nazwanych umowami o dzieło edukacyjne oraz o przeniesienie praw autorskich dotyczącej zainteresowanych A. B. T. S. przewidziano, że Zamawiający ma prawo kontrolować na bieżąco sposób wykonania wskazanych umów (w szczególności poprzez hospitację prowadzonych przez Przyjmującego zamówienie zajęć dydaktycznych oraz analizę sporządzonego ramowego programu zajęć dydaktycznych i dokumentacji wykonywania dzieła) i domagać się wprowadzenia odpowiednich zmian w przypadku stwierdzenia, że Przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, zakreślając Przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin.

Nadto umowy przewidywały, że swoje obowiązki zainteresowani będą wykonywać osobiście, ale mogą powierzyć wykonanie usług innym osobom posiadającym wykształcenie i umiejętności w porozumieniu z Zamawiającym, w razie choroby, egzaminu, nagłego wypadku losowego. W § 9 zastrzeżona została kara umowna i zobowiązanie do naprawienia szkody przez Wykonawcę.

Z załączonej dokumentacji dotyczącej szkoleń w tym sprawozdań z wykonanych czynności wynika, że zainteresowani odnotowywali w nich tematykę poszczególnych wykładów przebiegającego kursu języka angielskiego, natomiast w konspektach skryptach materiałach szkoleniowych wskazywali tematykę zajęć, nadto rozliczali się z ilości przeprowadzonych godzin wykładu. Powyższe w swych zajezdniach potwierdziła tez M. N. (2).

Reasumując – charakter wykonanych przez zainteresowanych, czynności , cechuje wyłącznie staranność i sumienność działania, a w wyniku wykonania umowy, nie powstało dzieło, a jedynie rezultat starannego działania zainteresowanych.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy badając sporne umowy zważył, że zainteresowani nie mieli pełnej samodzielności (charakterystycznej dla umowy o dzieło) w wykonaniu, zawartej umowy z płatnikiem, co do zakresu i sposobu wykonania czynności. Zgodnie z literalnym brzmieniem postanowień umownych: przedmiot umowy jest wykonywany w formie ramowego programu dostarczonego przez Zamawiającego. Ryzyko gospodarcze, związane z realizacją niniejszej umowy, obciąża solidarnie Zamawiającego i Wykonawcę w granicach, określonych przepisami kodeksu postępowania cywilnego. Nadto także Zamawiający miał prawo kontrolować na bieżąco sposób wykonania umowy w szczególności poprzez hospitację.

Należy również podkreślić, że umowa była zawierana na z góry oznaczony czas ( od konkretnego dnia z określonym terminem wykonania), co świadczy o jej okresowości, która również stanowi cechę charakterystyczną dla umowy zlecenia.

W chwili zawierania spornych umów zainteresowani nie znali rezultatu jakościowego zawartych umów.

Trzeba wyraźnie podkreślić, że w odróżnieniu od umowy o dzieło, przyjmujący zamówienie w umowie zlecenia (umowie o świadczenie usług) nie bierze na siebie ryzyka pomyślnego wyniku spełnianej czynności. Szereg powtarzalnych czynności, nawet gdy prowadzi do wymiernego efektu, nie może być rozumiany jako jednorazowy rezultat i kwalifikowany jako realizacja umowy o dzieło.

Zdaniem Sądu Okręgowego rację ma zatem organ rentowy twierdząc, że w zakresie spornych umów, były one umowami o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednio przepisy o umowie zlecenia (art. 734 k.c. w związku z art. 750 k.c.), nie zaś umowami o dzieło. Takiemu zobowiązaniu nie można bowiem przypisać cech essentialia negotii umowy o dzieło, a oczekiwania stron, towarzyszące zawieraniu i wykonywaniu, badanej umowy, nazywanej przez strony umową o dzieło, mogły się zrealizować wyłącznie jako elementy innej umowy - umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, które są regulowane w art. 750 k.c.

Wobec powyższego wykonywanie czynności przez zainteresowanych: A. B., M. N., T. S. , na podstawie zakwestionowanych przez ZUS umów, które w rzeczywistości były umowami o świadczenie usług, rodziło tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego w zakresie, w jakim obowiązywały te umowy. Podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy, stanowi osiągnięty na podstawie badanych umów, przychód.

Na marginesie, w związku z zaakacentowaniem przez płatnika autorskiego charakteru przedmiotu umowy, poprzez wskazywanie na przygotowanie materiałów specjalistycznych z języka angielskiego według porozumienia standaryzacyjnego (...), Sąd zwraca uwagę, że autorski charakter nie ma wpływu na odróżnienie umów o dzieło, od pozostałych umów cywilnoprawnych. Utwór, w rozumieniu prawa autorskiego, nie decyduje o tym, że mamy do czynienia z umową o dzieło. Jak trafnie zauważył, bowiem, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22 marca 2018 r., II UK 262/17 (LEX nr 2499800), utwór w rozumieniu prawa autorskiego nie przesądza dzieła. Artykuł 1 ust. 1 prawa autorskiego i art. 627 k.c. nie muszą mieć wspólnego zakresu. Dziełem mogą być umowy, które nie mają charakteru autorskiego. Prawo autorskie jest też samodzielną regulacją, z której wcale nie wynika, że o autorskim charakterze umowy przesądza tylko wykonanie jej w ramach umowy o dzieło. Utwór, w rozumieniu prawa autorskiego, może być zatem dziełem w rozumieniu art. 627 k.c., jeżeli powstał w ramach umowy o dzieło. Nie jest to natomiast reguła zamknięta, gdyż utwór może powstać również w wykonywaniu stosunku pracy (art. 12 i 14 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych) lub umowy o świadczenie usług. Utwór, w rozumieniu prawa autorskiego, nie determinuje więc bezwzględnie rodzaju umowy (o dzieło lub wykonywanie usługi). W konsekwencji, co do zasady, wygłoszony wykład może stanowić przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze i być przedmiotem umowy o dzieło, ale o takiej kwalifikacji decydują dodatkowe kryteria.

Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że rzeczywista treść weryfikowanych spornych umów , nie zawiera elementów, które mogły być potraktowane jako wskazujące na konieczność ich oceny przez pryzmat prawa autorskiego. A. B. i T. S. mieli przygotować pomocniczo materiały szkoleniowe lecz bazując na innych dostępnych źródłach. Ponadto nawet jeśli przedmiot tych umów stanowił przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, to nie musiał wcale zostać osiągnięty, w następstwie zawarcia umowy o dzieło, ale mógł zostać osiągnięty także w ramach innej umowy, w tym umowy o świadczenie usług, do której - zgodnie z Kodeksem cywilnym - stosuje się przepisy o umowie zlecenia, a nawet umowy o pracę.

Przedmiot umowy (o dzieło autorskie) musi stanowić dzieło, w znaczeniu specjalnym, będące utworem, a więc przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Sama umowa powinna natomiast określać rodzaj utworu, sposób jego ustalenia, metody jego rozporządzania, tzw. pola eksploatacji, jak i ustalać wynagrodzenie. Tymczasem rzeczywista treść spornej umowy nie zawiera elementów, które mogły być potraktowane jako wskazujące na konieczność ich oceny przez pryzmat prawa autorskiego. W przypadku umowy w postaci wykładów, przesłanką przedmiotowo istotną jest jej zakres, którego wskazanie nie może się ograniczać do danej dziedziny nauki. Tak bowiem szeroko ujęty przedmiot umowy uniemożliwia jego identyfikację wśród innych utworów intelektualnych, dotyczących tego samego zakresu. Istotą wykładu, jako dzieła autorskiego, jest jego treść, zawierająca przekaz określonej myśli intelektualnej twórcy, której granice wytycza z góry zamówiony temat. Nie stanowi zatem umowy o dzieło, umowa o świadczenie usługi przygotowania i przeprowadzenia wykładu z języka angielskiego dla wskazanej przez Zamawiającego grupy słuchaczy nawet jeśli towarzyszy jej przygotowanie określonych materiałów szkoleniowych (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2013 r., III CSK 216/12, LEX nr 1324298; z dnia 3 października 2013 r., , OSNP 2014 Nr 9, poz. 134; z dnia 14 listopada 2013 r., II UK 115/13, LEX nr 1396411 i z dnia 6 sierpnia 2014 r., II UK 566/13, LEX nr 1500668).

O prawidłowym określeniu rodzaju umowy cywilnoprawnej, nie decyduje ani wyłącznie nazwa umowy, ani jej formalne postanowienia. Zasadniczo oceniany jest sposób wykonywania umowy, a w szczególności realizowanie przez strony - nawet wbrew postanowieniom umowy - cech charakterystycznych dla danego stosunku prawnego, które odróżniają zawartą i realizowaną umowę od innych umów cywilnoprawnych. Dzieło nie musi wprawdzie być czymś nowatorskim i niewystępującym jeszcze na rynku, jednak powinno posiadać charakterystyczne, wynikające z umowy cechy, umożliwiające zbadanie, czy dzieło zostało wykonane prawidłowo i zgodnie z indywidualnymi wymaganiami bądź upodobaniami zamawiającego. Przedmiotem umowy o dzieło, jest doprowadzenie do weryfikowalnego i jednorazowego rezultatu, zdefiniowanego przez zamawiającego w momencie zawierania umowy. Dzieło jest wytworem, który w momencie zawierania umowy nie istnieje, jednak jest w niej z góry przewidziany i określony w sposób wskazujący na jego indywidualne cechy. Dlatego też jednym z kryteriów umożliwiających odróżnienie umowy o dzieło od umowy o świadczenie usług jest możliwość poddania dzieła sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych. Sprawdzian taki jest zaś niemożliwy do przeprowadzenia, jeśli strony nie określiły w umowie cech i parametrów indywidualizujących dzieło. Podkreślić też należy, że przedmiot umów z udziałem profesjonalisty stanowi elementarną cechę kontraktu opisanego w treści art. 627 k.c. Powinien on być oznaczony in concreto, ściśle według schematu właściwego dla danego rodzaju umowy, niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności i oczywistości jego powstania z racji określonych umiejętności, cech osobistych wykonawcy. Oznaczenie dzieła następuje przy tym pierwotnie - już w trakcie układania postanowień umownych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2017 r., III UK 53/16, LEX nr 2188651). Ułomna konstrukcja przedmiotu umów nie rodzi z kolei żadnego domniemania (faktycznego ani prawnego), że chodzi wyłącznie o uzyskanie konkretnego rezultatu. Ten bowiem może być osiągnięty w toku wykonania różnych rodzajów umów. Wynika z tego, że na gruncie ubezpieczenia społecznego umowa, której przedmiot został przez profesjonalistę określony nieprecyzyjnie, nie może być kwalifikowana jako wyjątek od reguły, usprawiedliwiający fakt niepodlegania ubezpieczeniu społecznemu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2017 r., II UK 147/16, LEX nr 2296861). Taki brak kryteriów określających pożądany przez zamawiającego wynik (wytwór) umowy prowadzi natomiast do wniosku, że przedmiotem zainteresowania zamawiającego jest wykonanie określonych czynności, a nie ich rezultat. Wykonanie określonej czynności (szeregu powtarzających się czynności), bez względu na to, jaki rezultat czynność ta przyniesie, jest zaś cechą charakterystyczną tak dla umów zlecenia (gdy chodzi o czynności prawne - k.c.), jak i dla umów o świadczenie usług nieuregulowanych innymi przepisami (gdy chodzi o czynności faktyczne - art. 750 k.c.). W odróżnieniu od umowy o dzieło, przyjmujący zamówienie w umowie zlecenia (umowie o świadczenie usług) nie bierze więc na siebie ryzyka pomyślnego wyniku spełnianej czynności. Jego odpowiedzialność za właściwe wykonanie umowy oparta jest na zasadzie starannego działania (art. 355 § 1 k.c.), podczas gdy odpowiedzialność strony przyjmującej zamówienie w umowie o dzieło niewątpliwie jest odpowiedzialnością za rezultat (por. wyrok Sądu Najwyższego: z dnia 11 sierpnia 2016 r., II UK 316/15, LEX nr 2113367; z dnia 12 sierpnia 2015 r., , LEX nr 1816587; z dnia 28 sierpnia 2014 r., II UK 12/14, LEX nr 1521243; z dnia 8 października 2013 r., III UK 126/12, OSNP 2014 Nr 9, poz. 135).

Podkreśla się także, że czynności stanowiące przedmiot umowy o świadczenie usług również prowadzą do wystąpienia określonych skutków, gdyż każda czynność człowieka rodzi następstwa i prowadzi do zmiany rzeczywistości, w której następuje. Tak więc wynikiem umowy o świadczenie usług jest również określony rezultat, tyle tylko że w tym przypadku nie stanowi on elementu istotnego tej więzi prawnej, jak ma to miejsce w umowie o dzieło.

Podnieść należy iż także w świetle ugruntowanego orzecznictwa poprowadzenie zajęć – wykładów i ćwiczeń, nie ma charakteru czynności przynoszących konkretny, indywidualny rezultat niematerialny, lecz jest realizowane w ramach starannego działania, właściwego wykonaniu usług, choćby bez nadzoru ze strony zamawiającego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1970 r. II PR 298/69 niepublikowany oraz z dnia 28 marca 2000 r. II UKN 386/99 OSNAPiUS 2001 nr 16 poz. 522 i z dnia 5 grudnia 2000 r. I PKN 127/2000 OSNAPiUS 2002 nr 15 poz. 356).

Szereg kolejnych zajęć dydaktycznych, które składają się na cykl edukacyjny, nie jest kwalifikowany jako wypełniający jednorazowy rezultat, a taki charakteryzuje umowę o dzieło. Tego rodzaju powtarzalne czynności są typowe dla umowy o świadczenie usług, definiowanej poprzez obowiązek starannego działania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2013 r., II UK 115/13, LEX nr 139641). Prowadzący zajęcia zobowiązuje się do wykonania przyjętych obowiązków według swej najlepszej wiedzy fachowej, zgodnie z ustalonym harmonogramem i opracowanym programem merytorycznym. I tak w orzecznictwie przyjmuje się, że umowy o świadczenie usług stanowią podstawę przeprowadzania zajęć na kursach języków obcych, szkoleń na kierowców, wykładów z rachunkowości itp. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 r., II UK 402/12, LEX nr 1350308, wyrok z dnia 13 czerwca 2012 r., II UK 308/11, LEX nr 1235841, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 czerwca 2013 r., III AUa 1511/12, LEX nr 1350370). Samo przygotowanie wykładu, nawet gdy przekazywana w nim wiedza wykracza poza zwykły poziom i granice programowe oraz jest w sposób indywidualny dostosowywana do potrzeb słuchaczy, nie może stanowić podstawy do przyjęcia, że w takim wypadku mamy do czynienia z dziełem. Warunkiem, aby wykładowi można było przypisać cechy utworu, jest spełnienie przezeń wyłącznie naukowego, niestandardowego charakteru, niepowtarzalności, wypełnienie kryteriów twórczego i indywidualnego dzieła naukowego, a nie posiadania charakteru odtwórczego, polegającego jedynie na wykonywaniu czynności wymagających określonej wiedzy i zdolności do jej przekazania. / (...) - wyrok NSA (N) z dnia 23-01-2020/ Należyte przeszkolenie kursantów nie spełnia przesłanek uznania za dzieło nawet jeśli towarzyszy mu przygotowanie materiałów szkoleniowych. Nie można uznać, iż istotą umowy zawartej między stronami było przygotowanie konspektów oraz skryptów szkoleń, gdyż powyższe nie stanowiło celu i samoistnego rezultatu umowy, natomiast było technicznym, pomocniczym środkiem zmierzającym do realizacji przymiotu i istoty umowy w postaci przeprowadzenia szkoleń. /III AUa 294/19 - wyrok SA Lublin z dnia 07-11-2019/

Na marginesie jedynie dodać należy, że wobec powoływania się przez stronę odwołującą w toku procesu na zarzuty naruszenia procedury administracyjnej przez organ rentowy, Sąd stwierdza, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd co do zasady nie bada naruszeń kodeksu postępowania administracyjnego. Bowiem sprawy z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych w przeciwieństwie do innych spraw, w których wydawane są decyzje administracyjne, są rozpoznawane przez sądy powszechne w procedurze cywilnej a nie przez sądy administracyjne w procedurze sądowoadministracyjnej. Konsekwencją tego rozróżnienia jest m.in. możliwość podjęcia merytorycznego rozstrzygnięcia przez sąd ubezpieczeń społecznych i zmiany decyzji ZUS. A strony w niniejszym postępowaniu mogą powoływać dowodzić nieprawdziwości stanu faktycznego przyjętego w decyzji ZUS. Powyższą tezę potwierdził również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2011 r. o sygn. akt II UK 271/10, argumentując że postępowanie sądowe, w tym w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego, jako przedmiotu odwołania. Stwierdzenie takiej wady następuje jednak tylko dla celów postępowania cywilnego i ze skutkami dla tego tylko postępowania. W wypadkach innych wad konieczne jest wszczęcie odpowiedniego postępowania administracyjnego w celu stwierdzenia nieważności decyzji i wyeliminowania jej z obrotu prawnego.

Jednocześnie należy zaznaczyć, iż wraz z nowelizacją k.p.c., która weszła w życie 7 listopada 2019 r., ustawodawca wprowadził wyjątek od powyższego. Na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 ¹ k.p.c. pojawiła się możliwość uchylenia zaskarżonej decyzję i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu, jeżeli taka decyzja nakładająca na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalająca wymiar tego zobowiązania lub obniżająca świadczenie, została wydana z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym.

Cytowany przepis został dodany do art. 477 ¹⁴ k.p.c. w wyniku nowelizacji z 4 lipca 2019 r. (ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw; Dz. U. poz. 1469 z późn. zm.). Wprowadził on możliwość wydania przez sąd I instancji orzeczenia o charakterze kasatoryjnym ze względu na rażące naruszenie przepisów postępowania przed organem rentowym. Jeżeli sąd ustali istnienie takiego rodzaju naruszenia, to uchyla decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

Przepis ten dotyczy jedynie trzech rodzajów decyzji, a mianowicie nakładających na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalających wymiar tego zobowiązania lub obniżających świadczenie. Ustawodawca, kierując się względami społecznymi, ograniczył możliwość wydania orzeczenia kasatoryjnego do tych decyzji, których uchylenie nie doprowadzi do pozbawienia ubezpieczonego środków utrzymania.

Dzięki takiemu unormowaniu sąd może badać wady wynikające z naruszenia nie tylko prawa materialnego, lecz także procesowego. Jak wynika z uzasadnienia projektu z 2019r., niezależnie od tego, czy wady te dotyczą formy, czy treści decyzji, ich wspólną cechą jest to, że naruszają przepisy o postępowaniu przed organem rentowym w takim stopniu, że ich konwalidacja jest niemożliwa. Naprawienie takich decyzji przez sąd polega w istocie na wydaniu ich na nowo, to zaś wymaga ponownego przeprowadzenia całego postępowania - tyle że przed sądem (zob. uzasadnienie projektu k.p.c. 2019). W uzasadnieniu projektu podano także przykłady wad decyzji, które projektodawca określił jako rażące. Należą do nich, w zakresie treści: brak oznaczenia stron, niewskazanie sposobu obliczenia świadczenia lub składki; sposobu wydania: wydanie przez osobę nieuprawnioną; i postępowania je poprzedzającego: bez podstawy prawnej lub przedwcześnie - bez zachowania terminów lub przesłanek wydania (zob. uzasadnienie projektu k.p.c. z 2019) (por. J. May, Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, WKP 2020).

De facto omawiany przepis służy eliminacji z obrotu wadliwych decyzji, jednak wadliwość ta musi być rażąca. Tylko rażące naruszenie przepisów o postępowaniu przed organem rentowym uzasadnia uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ponieważ nie każde uchybienie w procedowaniu przed organem rentowym ma taką rangę, by wymagało prowadzenia sprawy od nowa. Nie chodzi tu więc o „jakiekolwiek” naruszenie przepisów o postępowaniu. Przepis ten ma charakter wyjątkowy i musi być interpretowany ściśle, a nie rozszerzająco.

W ocenie Sądu po stronie organu nie doszło w niniejszej sprawie do rażącego naruszenia przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, nie było więc możliwe uchylenie decyzji. Ponadto Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, które uzupełniło ewentualne braki w postępowaniu przed ZUS-em. Należy podkreślić, iż Sąd miał tu na względzie także ekonomikę procesową i szybkość postępowania.

Z tych względów, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd oddalił odwołąnie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 roku , poz. 265 z późn. zm.) - po 180 zł odnośnie sprawy z odwołania dotyczącego każdego zainteresowanego .

J.L.