Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 listopada 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych - I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku z dnia 4 września 2023 r. odmówił J. S. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 2023 r.1251) z uwagi na to, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego 25-letniego stażu pracy oraz 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca na wymagane 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych przebytych do dnia 31 grudnia 1998 r. udokumentował jedynie 16 lat 5 miesięcy i 22 dni, natomiast na wymagane 15 lat pracy w warunkach szczególnych udowodnił łącznie 4 lata 1 miesiąc i 4 dni.

Zakład nie uwzględnił do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od 15 lipca 1982 r. do 31 grudnia 1990 r. oraz od 1 lutego 1991 r. do 30 września 1994 r. ponieważ w dokumentach pojawiają się rozbieżności co do zajmowanego stanowiska tj w świadectwie pracy pracodawca informuje, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku operatora urządzeń elektrycznych, a w świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych zakład podaje że wnioskodawca był zatrudniony na stanowiskach elektroenergetyk pomiarów i zabezpieczeń, starszy elektromonter zabezpieczeń oraz brygadzista zabezpieczeń.

/decyzja k. 4 akt emerytalnych ZUS/

W dniu 27 listopada 2023 r. J. S. złożył odwołanie od powyższej decyzji, domagając się jej zmiany i przyznania prawa do świadczenia .

W uzasadnieniu swego stanowiska podniósł, że (...) S. A. z siedzibą w Ł. jest jedynym następca prawnym Zespołu Elektrociepłowni (...) i odpowiada za jego zobowiązania, w tym spoczywa na niej obowiązek wydania świadectw pracy, w związku z czym świadectwo wydane przez (...) S.A. wystawione na podstawie dostępnych dokumentów za okres zatrudnienia winno być respektowane. /odwołanie k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji. Nadto organ rentowy podniósł iż wnioskodawca odwoływał się też od decyzji z dnia 14 października 2022 r. odmawiającej mu prawa do emerytury pomostowej. Wskazał, iż postępowanie w tej sprawie (prowadzone pod sygn. akt VIII U 2246/22) zakończyło się umorzeniem postępowania, a wniosek o przyznanie emerytury w wieku wcześniejszym z dnia 4 września 2023 r. przekazany organowi rentowemu do rozpoznania. /odpowiedź na odwołanie k 6/

Na rozprawie w dniu 23 kwietnia 2024 r. wnioskodawca poparł odwołanie oraz oświadczył, iż nie kwestionuje faktu że na dzień 31 grudnia 1998 r. nie miał przepracowanych 25 lat a jedynie 16 . Wskazał nadto, iż powinny obowiązywać go warunki z dnia przyjęcia do pracy w 1983 r., a nie w dacie ukończenia 60 lat. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania. /stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 23.04.2024 r. 00:00:19-00:07:47/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. S. urodził się (...) /bezsporne/

W okresie od dnia 15 lipca 1982 r. do 30 września 2005 r. był zatrudniony w (...) S. A. (poprzednio w Zespole Elektrociepłowni (...)) w pełnym wymiarze czasu pracy. /bezsporne świadectwo pracy z 30.09.2005 r. k. 7 -9akt rentowych ZUS dokumentacja osobowo - placowa k. 17/

Za wskazany okres zatrudnienia wnioskodawcy wystawiono świadectwo pracy z dnia 30 września 2005 r., w którym wskazano iż był on zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku starszego operatora urządzeń elektrycznych. /świadectwo pracy z 30.09.2005 r. k. 7 -9akt rentowych ZUS/

Wnioskodawca legitymuje się również świadectwem wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 12 września 2022 r., w którym wskazano, iż okresie zatrudnienia od 15 lipca 1982 r. do dnia 30 września 2005 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych (charakter pracy ściśle wg wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. (Dz. U. nr 8, poz. 43), na stanowiskach:

-elektroenergetyka pomiarów i zabezpieczeń od 15 lipca 1932 r. do 31 grudnia 1990 r. wymienionym w wykazie A dział II, poz. 1, pkt 5

- starszego elektromontera zabezpieczeń od 1 lutego 1991 r. do 31 marca 1994 r.

- brygadzisty zabezpieczeń od 1 kwietnia 1994 r. do 30 września 1994 r. wymienionych w wykazie A dział II, poz. 1, pkt 6

- starszego operatora urządzeń elektrycznych od 1 października 1994 r. do 30 września 2005 r. wymienionym w wykazie A dział II, poz. 1, pkt 51

wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Przy tym wskazano również, że:

- stanowisko: elektroenergetyk pomiarów i zabezpieczeń w (...) S.A. odpowiada stanowisku elektromechanik przyrządów i aparatury cieplnej wymienionemu w Zarządzeniu nr 17 M G iE.

- stanowiska: starszy elektromonter zabezpieczeń i brygadzista zabezpieczeń w (...) S.A. odpowiadają stanowisku elektromonter aparatury, automatyki i układów pomiarowych kotłów i turbin wymienionemu w Zarządzeniu nr 17 M G i E.

- stanowisko starszy operator urządzeń elektrycznych w (...) S. A. odpowiada stanowisku operator nastawni i obsługi rozdzielni wysokiego napięcia wymienionemu w Zarządzeniu nr 17 M G i E.

/świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 12.09.2022 r. k. 31 akt emerytalnych ZUS dot emerytury pomostowej oraz k. 5/

W dniu 4 września 2023 r. wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury w wieku wcześniejszym, który został przekazany postanowieniem Sadu Okręgowego w Łodzi z dnia 27 września 2023 r. w sprawie sygn. akt VIII U 2246/22 do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł.. /bezsporne wniosek z 4.09.2023 r. k. 1 akt emerytalnych ZUS , odpis postanowienia SO z dnia 27.09.2023 r. k. 3 akt emerytalnych ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy w tym w aktach ZUS niekwestionowanych przez żadną ze stron procesu.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął wniosek odwołującego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka M. L. celem potwierdzenia prawdziwości danych wskazanych w świadectwie wykonywania pracy warunkach szczególnych jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy. Wnioskodawca nie kwestionował bowiem faktu, iż na dzień wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS tj na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się stażem pracy wynoszącym wyłącznie 16 lat 5 miesięcy i 22 dni. Już z tego względu - o czym szczegółowo poniżej w rozważaniach - wnioskodawca nie spełnia podstawowej przesłanki warunkującej przyznanie prawa do dochodzonego świadczenia. Szczegółowa dalsza analiza warunków w jakich pracował w spornych okresach (wyjaśnienie czy była to praca w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy) w kontekście powyższego była więc zbędna dla rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Z brzmienia art.184 ust.2 wynika zaś, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Natomiast w myśl art.184 ust. 3, przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury ubezpieczonego, który złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa, składki na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowane na jego koncie w Zakładzie, zwiększa się przez pomnożenie wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22, stanowiącym stosunek pełnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne do wysokości zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego w Zakładzie.

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (dla mężczyzn), oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat (dla mężczyzn).

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Przepis art.32 ust. 2 tego przepisu stanowi natomiast, że dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Ustęp 4 cytowanego przepisu stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ustępie 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ustępie 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Przywołane przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz.43 z późn zm.).

W myśl § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy; okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ustęp 2 Rozporządzenia, lub w świadectwie pracy; za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany „wymaganym okresem zatrudnienia” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia; pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W myśl art. 32 ust. 1 a ustawy emerytalnej przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się: okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Podkreślenia wymaga, iż do przyznania emerytury konieczne jest aby wszystkie wskazane w cytowanych przepisach przesłanki zostały spełnione łącznie. Wnioskodawca musi zatem wykazać, że na dzień 1 stycznia 1999 r. miał wymagany staż ogólny (25 lat), staż pracy w warunkach szczególnych (15 lat); musi mieć ukończone 60 lat oraz nie może być członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo musi złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody państwa.

Nabycie przez ubezpieczonego prawa do emerytury w obniżonym wieku (60 lat) na zasadach określonych w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wymaga kumulatywnego spełnienia wszystkich przesłanek wymienionych w przedmiotowej regulacji. Prowadzi to do wniosku, że ubezpieczony uzyskuje prawo do emerytury z dniem ukończenia 60 roku życia tylko wtedy, gdy zostanie udowodnione, że w dniu 1 stycznia 1999 r. legitymował się nie tylko 25-letnim (ogólnym) stażem ubezpieczeniowym, ale również 15-letnim stażem zatrudnienia w warunkach szczególnych. (por. postanowienie SN z dnia 4 kwietnia 2019 r., III UK 228/18)

Bez kumulatywnego spełnienia powyższych warunków prawo do emerytury w oparciu o wskazane przepisy cytowanej ustawy zatem nie przysługuje.

Organ rentowy uznał, że na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca nie ma wymaganego 25 - letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Twierdzenia tego wnioskodawca nie kwestionował, podnosząc jedynie ogólnie, iż powinny dotyczyć go zasady obowiązujące w chwili podjęcia zatrudnienia nadto utrzymywał, że ma wymagany prawem staż pracy w warunkach szczególnych.

Odnosząc się do powyższego należy wskazać, że nabycie prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym jest przywilejem w stosunku do nabywania emerytur w powszechnym wieku emerytalnym, przeto skorzystanie z tego prawa nie może podlegać uznaniu lub opierać się na wykładni rozszerzającej, ale powinno mieć oparcie w ustalonych okolicznościach faktycznych sprawy, które spełniają prawne wymagania zakwalifikowania poszczególnych okresów jako składkowe i nieskładkowe nadto określonej pracy jako zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Wnioskodawca wywodząc iż winien być uprawniony do świadczenia na zasadach obowiązujących gdy podjął pracę nie wskazuje jednocześnie z czego to prawo wywodzi, zaś przepisy prawa ubezpieczeń społecznych winny być wykładane ściśle.

Nie należy przy tym pomijać, że ustalenie uprawnień emerytalnych następuje co do zasady na podstawie przepisów obowiązujących w dacie złożenia wniosku o świadczenie, a tylko wtedy gdy wynika to z reguł (przepisów) intertemporalnych możliwe jest weryfikowanie tych uprawnień według innego stanu prawnego (sprzed jego zmiany). (por. wyrok SA w Lublinie z dnia 13 kwietnia 2022 r., III AUa 26/22)

Kryterium daty ustalania lub spełnienia warunków nabycia wcześniejszych uprawnień emerytalnych (bez względu na wiek) nie jest nowością w systemie ubezpieczeń społecznych, który zmierza do stopniowego ograniczania lub „wygaszania” możliwości korzystania z przywilejów nabywania wcześniejszych uprawnień emerytalnych oraz ukształtowania możliwie jednolitych zasad nabywania uprawnień z ubezpieczenia społecznego przez wszystkich ubezpieczonych. W orzecznictwie w tym zakresie przyjmuje się, że nowości legislacyjne, które w sposób usprawiedliwiony ograniczają nieuzasadnione przywileje emerytalne, nie naruszają konstytucyjnych zasad równości i sprawiedliwości społecznej (por. wyroki Trybunału Konstytucyjnego: z dnia 11 lutego (...)., K 14/91, OTK 1992, cz. I, str. 128, wyrok z dnia 23 listopada 1998 r., SK 7/98, OTK ZU 1997 nr 7, poz. 114, z dnia 22 czerwca 1999 r., K5/99, OTK 2000 nr 5, poz. 100 i z dnia 4 stycznia 2000 r., K 18/99, OTK 2000 nr 1, poz. 1).

Stanowisko takie nie narusza wynikającej z art. 2 Konstytucji RP zasady ochrony praw nabytych, którą - w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego - objęte są zarówno prawa nabyte w drodze skonkretyzowanych decyzji przyznających świadczenia, jak i prawa nabyte in abstracto, zgodnie z ustawą, nawet przed zgłoszeniem wniosku o ich przyznanie. W przypadku ekspektatyw praw podmiotowych - ochrona praw nabytych ogranicza się bowiem do ekspektatyw maksymalnie ukształtowanych, to jest takich, które polegały na wypełnieniu wszystkich przesłanek ustawowych nabycia tych praw pod rządami danej ustawy, bez względu na stosunek do nich ustawy późniejszej i bez względu na datę złożenia wniosku emerytalnego. Dalej idące stanowisko mogłoby przekreślić lub utrudnić zasadnicze cele reform polskiego systemu ubezpieczeń społecznych stosownie do nowych zasad społeczno-gospodarczego ustroju państwa (por. orzeczenie z 11 lutego 1992 r., K 14/91, OTK 1992, cz. I, str. 128, wyrok z dnia 23 listopada 1998 r., SK 7/98, OTK ZU 1998 nr 7, poz. 114, z dnia 22 czerwca 1999 r., K 5/99, OTK ZU 1999 nr 5, poz. 100 i z dnia 4 stycznia 2000 r., K 18/99, OTK ZU 2000 nr 1, poz. 1).

Wedle wskazanych judykatów państwo ma obowiązek podejmować działania, które zapewnią odpowiednie środki finansowe niezbędne do realizacji konstytucyjnych praw socjalnych, ale musi przy tym uwzględniać sytuację gospodarczą i konieczność zapewnienia warunków dalszego rozwoju gospodarczego. Osoby ubezpieczone muszą liczyć się z tym, że w warunkach recesji gospodarczej lub niekorzystnych trendów demograficznych, w sytuacji gdy spadają wpływy ze składek ubezpieczeniowych, państwo może być zmuszone zmienić obowiązujące regulacje prawne także na niekorzyść ubezpieczonych, dostosowując zakres realizacji praw socjalnych do warunków i możliwości ekonomicznych państwa. Zasada ochrony praw nabytych chroni przy tym wyłącznie oczekiwania usprawiedliwione i racjonalne. Natomiast istnieją dziedziny życia i sytuacje, w których jednostka musi liczyć się z tym, że zmiana warunków społecznych lub gospodarczych może wymagać zmian regulacji prawnych, które znoszą lub ograniczają dotychczas zagwarantowane uprawnienia podmiotowe. Usprawiedliwione oczekiwania realizacji praw nabytych powstają zatem w przypadkach przyznanych już świadczeń emerytalnych decyzją właściwych organów, a co najmniej wymagają spełnienia wszystkich warunków nabycia tego prawa przed datą wprowadzenia nowości legislacyjnych ograniczających lub zaostrzających warunki nabycia spornych uprawnień. Tylko zatem osoby, które przed wejściem w życie nowych przepisów spełniły warunki nabycia prawa do świadczeń emerytalnych mogą zasadnie układać swoje plany życiowe w zaufaniu do obowiązującego prawa, zakładając, że będą mogły skorzystać z przysługujących im uprawnień nabytych. Natomiast ustawodawca może ingerować w oczekiwania (ekspektatywy), które nie mają charakteru uprawnień maksymalnie ukształtowanych pod warunkiem, że nie naruszy to istoty prawa do zabezpieczenia społecznego, którą jest zagwarantowanie osobom uprawnionym świadczeń odpowiadających minimum życiowemu, tak aby umożliwić im zaspokojenie podstawowych potrzeb (art. 67 ust. 1 Konstytucji).

Odnosząc się do zagadnienia, czy ta nowa norma prawna może być stosowana również do zdarzeń prawnych zaistniałych przed dniem jej wejścia w życie, Sąd Najwyższy uznał, iż zasadą jest, że gdy jakieś zdarzenie prawne miało miejsce w przeszłości w czasie obowiązywania dawnych norm prawnych, lecz skutki tego zdarzenia trwają w okresie wejścia w życie norm nowo ustanowionych, należy sięgnąć do reguł czasowych stosowania nowych przepisów.

Przepisy ustawy wprowadzającej zmiany w zakresie definicji zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie wypowiadają się w zakresie międzyczasowego ich obowiązywania.

Kwestię tę reguluje natomiast art. 186 ustawy o emeryturach i rentach, który nakazuje stosowanie przepisów ustawy do wniosków o świadczenia zgłoszonych począwszy od dnia jej wejścia w życie (ust. 2 pkt 1), z wyłączeniem wniosków osób, które do dnia wejścia w życie ustawy nie zgłosiły wniosku o emeryturę, mimo że spełniły warunki do nabycia prawa do tego świadczenia (ust. 3). (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2010 r., I UK 250/09)

Na gruncie rozpoznawanej sprawy wnioskodawca do dnia wejścia w życie ustawy, chociażby uwzględniając jego wiek, żadnych uprawnień emerytalnych nie mógł posiadać. Z tych też względów twierdzenia w tej materii należy traktować jako nieudolną próbę obrony jego stanowiska procesowego

Ponadto wnioskodawca pomimo, iż kwestionował zaskarżoną decyzję nie wykazał żadnych innych okresów, które mogłyby zostać zaliczone dodatkowo do udokumentowanego ogólnego stażu pracy ustalanego na dzień 1 stycznia 1999 r. Twierdził wyłącznie, iż ma wymagany 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych przy uwzględnieniu kwestionowanego przez organ świadectwa z 12 września 2022 r. potwierdzających taki charakter jego pracy w spornych okresach. Przy czym podkreślić należy, że nawet wykazanie tej okoliczności nie jest wystarczające przy jednoczesnym braku 25 letniego stażu pracy na dzień wejścia w życie ustawy - co w niniejszej sprawie nie jest kwestionowane.

W tym miejscu zaakcentować należy, że zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawcy spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Podkreślenia wymaga, iż oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach pozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie.

Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96).

Tymczasem wnioskodawca nie przedłożył w toku sprawy żadnych dowodów, które by świadczyły o tym, że na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymował się stażem ogólnym co najmniej 25 lat pracy. Brak spełnienia tej przesłanki nie był przez niego podważany.

Jeszcze raz podnieść należy, iż prawo do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej nabywa tylko ten ubezpieczony, który na dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej spełnił określone w niej warunki stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego, czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub był pracownikiem wykonującym inną pracę, czy też pozostawał w zatrudnieniu na innej podstawie niż stosunek pracy bądź nie pozostawał w jakimkolwiek zatrudnieniu. Warunki stażowe dotyczą zaś nie tylko okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach bądź szczególnym charakterze, ale także okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 tej ustawy. (por. postanowienie SN z dnia 21 maja 2019 r. I UK 244/18)

W świetle przedstawionego materiału dowodowego wnioskodawca wymogów tych niewątpliwie nie spełniał.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

SSO Paulina Kuźma

J.L.