Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 lipca 2020 r. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 6 lipca 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał A. B. prawo do emerytury od 1.07.2020 r. i jednocześnie odmówił prawa do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W uzasadnieniu decyzji poinformowano, iż zgodnie z art.21 ustawy z dn. 19-12-2008r. (Dz.U. z 2017, poz.664) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli przed dniem 01.01.2009 udowodni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszący co najmniej 15 lat.

Zakład odmówił przyznania rekompensaty ponieważ na wymagane 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wnioskodawca nie udokumentował jakiegokolwiek okresu. Nie przedłożył wymaganych świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

/ decyzja k. 12-14 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 28.09.2020 r. wniósł A. B. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika.

Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1. nieuzasadnione nieuznanie jako okresów pracy w szczególnych warunkach mających wpływ na przyznanie prawa do rekompensaty okresu zatrudnienia od 22 października 1985 r. do 30 kwietnia 2005 roku tj.:

- Od dnia 12 kwietnia 1977 do 31 sierpnia 1983 w (...) Spółdzielni Pracy w likwidacji z siedzibą w Ł. przy ul. (...) - Curie 24 NIP (...) na stanowisku maszynista typograficzny, które to stanowisko jest wymienione wykaz A dział XI poz. 5 rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze i w wykazie A, dział XI poz. 4 pkt 1) zarządzenie nr 7 ministra przemysłu chemicznego i lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego;

- od dnia 22 października 1985 r. do 18 września 2000 r. w (...) LTD NIP (...) (poprzednika prawnego Fabryki (...) W. G., P. P., J. W., A. Z. z siedzibą w K.) na stanowisku drukarz - maszynista maszyn fleksograficznych, które to stanowisko jest wymienione wykaz A dział XI poz. 4 rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze i w wykazie A, dział XI poz. 4 pkt 6) zarządzenia zarządzenie nr 7 ministra przemysłu chemicznego i lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego,

- oraz od dnia 19 września 2000 r. do dnia 24 kwietnia 2001 r. PPHU (...) s.c. NIP (...) (poprzednika prawnego Fabryki (...) W. G., P. P., J. W., A. Z. z siedzibą w K., na stanowisku drukarz - maszynista maszyn fleksograficznych, które to stanowisko jest wymienione wykaz A dział XI poz. 4 rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze i w wykazie A, dział XI poz. 4 pkt 6) zarządzenia zarządzenie nr 7 ministra przemysłu chemicznego i lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego,

- od 25 kwietnia 2001 r. do 30 kwietnia 2005 r. w Fabryce (...) W. G., P. P., J. W., A. Z. z siedzibą w K. NIP (...) (następcy prawnego (...) LTD i PPHU (...) s.c.), na stanowisku drukarz -maszynista maszyn fleksograficznych, które to stanowisko jest wymienione wykaz A dział XI poz. 4 rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze i w wykazie A, dział XI poz. 4 pkt 6) zarządzenia zarządzenie nr 7 ministra przemysłu chemicznego i lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego,

- od dnia 1 lipca 2005 r. do 10 lutego 2006 r. w PPHU (...) s. c. z siedzibą w P. przy ul. (...) REGON (...) w pełnym wymiarze 1/1 etatu na stanowisku drukarz, które to stanowisko jest wymienione wykaz A dział XI poz. 4 rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze i w wykazie A, dział XI poz. 4 pkt 6) zarządzenia zarządzenie nr 7 ministra przemysłu chemicznego i lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego,

- od dnia 11 lutego 2006 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. w (...) A. W. z siedzibą w P. przy ul. (...) NIP (...), w pełnym wymiarze 1/1 etatu na stanowisku drukarz, które to stanowisko jest wymienione wykaz A dział XI poz. 4 rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze i w wykazie A, dział XI poz. 4 pkt 6) zarządzenia zarządzenie nr 7 ministra przemysłu chemicznego i lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

2. naruszenie przepisów art. 21 - 23 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych poprzez ich błędną wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie, i w konsekwencji nieprzyznanie prawa do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, podczas gdy z okoliczności niniejszej sprawy wynika, że praca wykonywana przez ubezpieczonego we wskazanych okresach była praca wykonywana w szczególnych warunkach a staż takiej pracy wynosił co najmniej 15 lat.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przeliczenie wysokości emerytury wskutek przyznania prawa do rekompensaty w związku z utrata możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach i zasadzenie kosztów postepowania według norm przepisanych.

/ odwołanie k. 3-6/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu wskazanego stanowiska w skazał iż ze wskazanych w odwołaniu okresów A. B. przedstawił jedynie świadectwa pracy w których brak jest zapisów o wykonywaniu przez wnioskodawcę pracy w warunkach szczególnych. Zatem organ rentowy nie miał praw do przyznania rekompensaty.

/ odpowiedź na odwołanie k. 14/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. B. urodził się (...)

/bezsporne/

W dniu 6 lipca 2020 r. A. B. złożył wniosek o emeryturę z rekompensatą.

/wniosek –k 1-3 akt ZUS/

Na skutek powyższego zaskarżoną decyzją z 24 lipca 2020 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do świadczenia od 1.07.2020 r. jednocześnie odmawiając prawa do rekompensaty z uwagi na brak udokumentowania 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

/ decyzja k. 12-14 akt ZUS/

W okresie od dnia 12 kwietnia 1977 r. do 31 sierpnia 1983 r. Ubezpieczony pracował w (...) Spółdzielni Pracy z (...) w Ł. przy ul. (...) - Curie 24 NIP (...) na stanowisku maszynista typograficzny.

/ świadectwo pracy k. 7 akt kapitałowych ZUS/

We wskazanym okresie obsługiwał 7 maszyn drukujących płaskich. Tam drukował tabele akcydensy – jest to forma tekstu np. instrukcja. Do niego należało przygotowanie formy drukowej, następnie umieszczał to w maszynie musiał zrobić narząd czyli odbitkę. Jeśli odbitka była wystarczająco dobra czytelna uruchamiał proces druku który kontrolował przez cały okres czasu pracy razem z osoba obsługującą czyli operatorem maszyny. Taka prace wykonywał na wszystkich 7 maszynach - drukarkach. Pracował w godzinach 7-15. Z uwagi na warunki szkodliwe nie mógł pracować w nadgodzinach. Pracował na stopie metalu którego głównym składnikiem był ołów. Używał też benzyny lakowej lub ekstrakcyjnej. W tym myło się wałki farbowe. Właściwości szkodliwe miały też używane farby. W okresie wskazanej pracy ubezpieczony nie miał okresów przestoju nie był w wojsku nie był oddelegowany do innej pracy. Nie miał innych obowiązków.

/ zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.01.2022 r. 00:01:31-00:14:57 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 27.04.2021 00:03:25-00:35:34/

Za wskazany okres zatrudnienia wnioskodawca nie dysponuje świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

/ bezsporne/

Od dnia 22 października 1985 r. do 18 września 2000 r. Ubezpieczony świadczył prace w (...) LTD NIP (...) (poprzednika prawnego Fabryki (...) W. G., P. P., J. W., A. Z. z siedzibą w K.) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku drukarz.

/ świadectwo pracy k. 7 akt ZUS, k. 11 akt kapitałowych oraz k.8, umowa o pracę k 20/

W okresie od dnia 19 września 2000 r. do dnia 24 kwietnia 2001 r. Ubezpieczony pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku drukarz w PPHU (...) s.c. NIP (...) (poprzednika prawnego Fabryki (...) W. G., P. P., J. W., A. Z. z siedzibą w K..

/ świadectwo pracy k. 7 akt ZUS k. 11 akt kapitałowych oraz k.8/

W okresie od 25 kwietnia 2001 r. do 30 kwietnia 2005 r. A. B. był zatrudniony w Fabryce (...) W. G., P. P., J. W., A. Z. z siedzibą w K. NIP (...) (następcy prawnego (...) LTD i PPHU (...) s.c.), w pełnym wymiarze na stanowisku drukarz.

/ świadectwo pracy k. 7 akt ZUS k. 11 akt kapitałowych oraz k.8/

We wskazanych okresach zatrudnienia przez cały okres wnioskodawca pracował jako drukarz ze specjalizacją maszynista fleksograficzny. Była to firma przetwarzająca tworzywa sztuczne produkowano folie z granulatów część folii była drukowana z przeznaczeniem na torby reklamowe. Na początku firma była podzielona na 2 części tworzywa sztuczne i przerób drewna. W części tworzyw sztucznych pracowało 30-40 osób. Pozostałe osoby pracowały również na liniach technologicznych zajmowały się wytłaczaniem folii. Ubezpieczony był pośrodku linii produkcyjnej po wydrukowaniu folii trzeba było jeszcze ja zgrzać. Inne osoby pracowały przy recyklingu.

Praca wnioskodawcy polegała na przygotowaniu maszyny do druku tj musiał przywieść wałki, nakleić fotopolimery na wałki -okleić cylindry formowe albo pianką albo tezą- tj obustronnym przylepcem. Po oklejeniu cylindry były umieszone w maszynie drukującej uzbrajane odpowiednio w koła zębate itp. Wnioskodawca przygotowywał farbę poza maszyną, musiał ją dobrać nalać w kałamarze już w maszynie skręcić zespoły drukujące i wykonać odbitkę wstępną. Potem musiał wszystko spasować a nadepnie kontrolował cały proces druku od początku do końca całego zlecenia.

Do końca 1990 r. była tylko jedna maszyna potem dokupiono drugą. Do obsługi maszyn wykorzystywano rozpuszczalniki i inne substancje szkodliwe- dolewano je do farb. (...) pracy był 3- zmianowy pracowano pojedynczo na każdej maszynie. W okresie wskazanego zatrudnienia nie było żadnych przestojów, wnioskodawca nie był oddelegowany do innej pracy, nie miał urlopów bezpłatnych. Pracował stale przez 8 godzin. Obłożenie pracą było duże.

Wnioskodawca mimo że firmy się zmieniały cały czas pracował na tych samych maszynach- zakres jego obowiązków i sposób pracy nie ulegał zmianie cały czas robił to samo.

/ zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.01.2022 r. 00:01:31-00:14:57 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 27.04.2021 00:03:25-00:35:34, zeznania świadka G. D. protokół z rozprawy z dnia 27.04.2021 00:42:25-00:47:44 zeznania świadka R. Ż. protokół z rozprawy z dnia 27.04.2021 00: 47:44 – 00:51:06 zeznania świadka P. D. protokół z rozprawy z dnia 27.04.2021 00:51:06 -00:55:12, zeznania R. K. protokół z rozprawy z dnia 27.04.2021 00:55:12-01:01:20/

Za wskazane okresy zatrudnienia wnioskodawca nie dysponuje świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

/ bezsporne/

Od dnia 1 lipca 2005 r. do 10 lutego 2006 r. Ubezpieczony świadczył pracę w PPHU (...) s. c. z siedzibą w P. przy ul. (...) REGON (...) w pełnym wymiarze 1/1 etatu na stanowisku drukarz.

/ świadectwo pracy k.8-9 akt ZUS oraz k. 9/

We wskazanym okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał obowiązki maszynisty fleksograficznego. Była to fabryka tworzyw sztucznych drukował na folii która była przerabiana na reklamówki. Zakres obowiązków był podobny do (...) z tym ze maszyny były bardziej rozbudowane. Tu maszyna miała 8 nie 4 kolory zakres przygotowania był dłuższy a obsługa bardziej skomplikowana. Wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy nie był oddelegowany do innych obowiązków i nie korzystał z urlopów bezpłatnych nie było przerw w pracy.

/ zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.01.2022 r. 00:01:31-00:14:57 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 27.04.2021 00:03:25-00:35:34/

Za wskazany okres zatrudnienia wnioskodawca nie dysponuje świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

/ bezsporne/

Od dnia 11 lutego 2006 r. do dnia 30 czerwca 2020 r. A. B. pracował w (...) A. W. z siedzibą w P. przy ul. (...) NIP (...), w pełnym wymiarze 1/1 etatu na stanowisku drukarz.

/ świadectwo pracy k. 10 akt ZUS, k 10, akta osobowe w tym umowa o prace k. 53-76/

Wskazana firma przejęła (...) s. c. Wnioskodawca pracował tam w tym samym miejscu i na tej samej maszynie na niezmienionych warunkach pracy w godzinach 8-16. Zarówno etat wnioskodawcy jak i jego obowiązki nie uległy żadnej zmianie. Ubezpieczony pracował jako fleksodrukarz/ maszynista fleksograficzny. Zajmował się drukowaniem na folii- 90% produkcji to były reklamówki foliowe oprócz tego inne opakowania. To była maszyna drukująca 8-kolorowa, pracująca w technice fleksograficznej - technika ta wykorzystuje polimery elastyczne, które są naklejane na cylindry formowe, które po założeniu na maszynie i przy udziale zespołu farbowego i po założeniu materiału na druku w postaci dużych bobin (rolek) foliowych, po uruchomieniu maszyny powodowały druk. Było jeszcze urządzenie do przygotowania wstępnego tj. do naklejania matryc polimerowych na wcześniej wskazane cylindry formowe. Wnioskodawca również tym się zajmował. Oprócz tego dorabiał farby pod konkretne zamówienia. Były farby pierwotne i takie, które trzeba było dorobić to w okolicach maszyny. Miał zbiornik, trzeba było przy użyciu wagi odważyć odpowiednią ilość farby i dolać do innego koloru. Trzeba było sprawdzić lepkość tej farby i dodać odpowiednie odczynniki. Wnioskodawca to fizycznie mieszał. W zakładzie nie było mieszalnika farb. Mogło się zdarzyć, że dorabiał farbę 2 godziny, albo co jakiś czas poprawiał. Mogło się zdarzyć, że dorabiał farbę 2-3 razy w ciągu zmiany. Mogło się to zdarzyć nawet do 8 razy na zmianę. Dorabiał farbę raz, nawet 2 razy dziennie. Te wszystkie prace wykonywał w ciągu 8 godzin pracy. Głównym dodatkiem podczas drukowania i dorabiania farb był alkohol etylowy odwodniony, metoksypropanol, alkohol izopropylowy, przy naklejaniu używano zaś benzyny ekstrakcyjnej. Te alkohole mają charakter higroskopijny.

Wnioskodawca nie korzystał z urlopów bezpłatnych i nie był oddelegowany do innej pracy. Nie było przestojów.

/ zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.01.2022 r. 00:01:31-00:14:57 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 27.04.2021 00:03:25-00:35:34, zeznania świadka R. K. protokół z rozprawy z dnia 27.04.2021 00:55:12-01:01:20, zeznania świadka D. S. (1) protokół z rozprawy z dnia 12.10.2021 00:05:40-00:13:12, zeznania świadka D. S. (2) protokół z rozprawy z dnia 12.10.2021 00:13:12-00:20:45/

Za wskazany okres zatrudnienia wnioskodawca legitymuje się kilkoma wystawionymi w toku procesu przez pracodawcę świadectwami wykonywania pracy w warunkach szczególnych - świadectwo z dnia 10.05.2021, 10.08.2021, 21.09.2021,25.10.2021, których formalną i merytoryczną poprawność kwestionuje organ rentowy.

/ bezsporne świadectwa k. 77, 85, 91, 100 pisma organu k. 82,88,93,102/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 21 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych ( tj. Dz. U. z 2018 r. , poz. 1924) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl art. 23 ust.1 i 2 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (zob. np. M. Zieleniecki, Komentarz do art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX/el. 2017; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15, LEX 2044406).

Przepisy art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze do dnia wejścia w życie ustawy tj. do 31.12.2008 r. w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że odwołujący się nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie natomiast do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /Dz.U. z 2021 r. poz. 291 t.j./za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z §1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W niniejszym postępowaniu wnioskodawca domagał się ustalenia, że w spornych okresach zatrudnienia:

- od dnia 12 kwietnia 1977 r. do 31 sierpnia 1983 r. w (...) Spółdzielni Pracy z (...) w Ł.,

- od dnia 22 października 1985 r. do 30 kwietnia 2005 r. w Fabryce (...) W. G., P. P., J. W., A. Z. z siedzibą w K. oraz w jego dwóch poprzednikach prawnych (...) LTD i PPHU (...) s.c.,

- od dnia 1 lipca 2005 r. do 10 lutego 2006 r. w PPHU (...) s. c. w P.,

- od dnia 11 lutego 2006 r. do dnia 31.12.2008 r. w (...) A. W. w P., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych i tym samym spełnia warunki do przyznania rekompensaty.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Natomiast rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011. 237.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia.

W myśl § 21-23 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Tym samym brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych lub wydanie świadectwa, które nie spełnia wymagań formalnych nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. Strony mają też prawo podważać moc dowodową dokumentów, w tym także świadectwa pracy, które jest dokumentem prywatnym i podlega ocenie przez sąd zgodnie z zasadami art. 233 § 1 k.p.c. W postępowaniu sądowym nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 20 lipca 2016 r, III AUa 690/15, LEX nr 2121869 /.

W sprawie o świadczenia z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń sądu ma być charakter zatrudnienia, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych oraz - o ile to jest możliwe - dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków, jak i strony procesowej) muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do świadczeń. Ocena osobowych źródeł dowodowych musi być przy tym wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 27 października 2016 r III AUa 41/16 LEX nr 2151525/

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii zasadnym stało się zatem ustalenie, czy praca wykonywana przez wnioskodawcę we wskazanych zakładach w wymienionych wyżej okresach była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, o jakich mowa w cytowanych wyżej przepisach.

Wynikające z wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ust. 1 u.e.r.f.u.s. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 czerwca 2013 r. III AUa 1370/12 LEX nr 1339369). Kwalifikacja pracy jako pracy w warunkach szczególnych odbywa się na podstawie kryterium stanowiskowo-branżowego (czyli konkretne stanowisko w określonej branży). Usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości dla zdrowia i uciążliwości w oddzielnych działach oraz przypisanie poszczególnych stanowisk pracy do odrębnych gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż konkretne stanowisko jest narażone na ekspozycję czynników szkodliwych w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale gospodarki (branży) jest umiejscowione. Dlatego konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki. Oznacza to, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi gospodarki ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 4 z późn. zm.), wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym. Od kryterium branżowego można odstąpić w pewnych sytuacjach, gdy wykonywana jest praca uznana za szkodliwą dla jednej branży, mimo iż warunki jej wykonywania w innej branży są tak samo szkodliwe. Jeżeli pracownik w ramach swoich obowiązków stale i w pełnym wymiarze czasu pracy narażony był na działanie tych samych czynników, na które narażeni byli pracownicy innego działu przemysłu, w ramach którego to działu takie same prace zaliczane są do pracy w szczególnych warunkach, to zróżnicowanie tych stanowisk pracy musiałoby być uznane za naruszające zasadę równości w zakresie uprawnień do ubezpieczenia społecznego pracowników wykonujących taką samą pracę (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 grudnia 2016 r., III UK 40/16, LEX nr 2186064).

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 II UK 21/10).

Pełne zatrudnienie w warunkach szczególnych pojmowane jest jako bezwzględna cecha tego zatrudnienia jako uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego. Możliwe jest przy tym łączenie w przebiegu dniówki prac o różnym charakterze polegające na wykonywaniu nie jednego, lecz kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie. W takim wypadku do czasu pracy w warunkach szczególnych zlicza się czas równolegle wykonywanych czynności tylko wtedy, gdy różne prace wszystkie łącznie lub każda z osobna odpowiadają pracom w szczególnych warunkach i wszystkie razem wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia z dnia 2 czerwca 2016 r., III AUa 1687/15, LEX nr 2062050/ Przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, nie jest natomiast dopuszczalne zaliczanie innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika w stopniu powodującym wcześniejszą utratę zdolności do zatrudnienia i nie zostały wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 10 kwietnia 2014 r., II UK 395/13, Lex Nr 1455235).

Analiza treści wykazu A do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku wskazuje, że wymienione w Dziale XI W przemyśle poligraficznym poz. 4 prace polegające na drukowaniu i uszlachetnianiu druków, stanowią pracę w szczególnych warunkach.

Ponadto załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. (Dz.Urz.MG Nr 4, poz. 7) w Wykazie A Dział XI. W przemyśle poligraficznym poz. 4. Drukowanie i uszlachetnianie druków wymienia stanowiska pkt 1 maszynista maszyn typograficznych arkuszowych a w pkt 6 stanowisko maszynista maszyn fleksograficznych

Przedkładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że z ustaleń poczynionych w procesie w oparciu o dostępną dokumentację zeznania ubezpieczonego i świadków wynika, iż stanowiska drukarza na których faktycznie prace wykonywał ubezpieczony w Fabryce (...) W. G., P. P., J. W., A. Z. z siedzibą w K. oraz w jego dwóch poprzedników prawnych (...) LTD i PPHU (...) s.c., oraz w (...) A. W. z siedzibą w P., pomimo niezgodności ich nazewnictwa ściśle załącznikiem do rozporządzenia resortowego odpowiadały jednak swym charakterem: stanowisku maszynisty maszyn fleksograficznych – pracom przy drukowaniu i uszlachetnianiu druków, wymienionym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w Załączniku do Zarządzenia Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r.

Podkreślić należy, iż zgromadzony i niepodważony przez organ rentowy materiał dowodowy w postaci zeznań świadków i spójnych z nimi zeznań samego wnioskodawcy jednoznacznie potwierdza, że obowiązki ubezpieczonego w ramach zajmowanych przez niego stanowisk wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy odpowiadały pracy i stanowiskom określonym w ww. aktach prawnych. Wnioskodawca w (...) LTD, PPHU (...) s.c., w Fabryce (...) w (...) A. W. z siedzibą w P. stale w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w charakterze maszynisty maszyn fleksograficznych. Robił wszystko to co wiązało się pracą na maszynie niezbędną do wykonania druku. Wnioskodawca przygotowywał farby dodając do nich m.in. rozpuszczalniki, wyjmował i wkładał cylindry, naklejał fotopolimery na wałki kontrolował wydruk. Zatem ubezpieczony, udowodnił, za pomocą wskazanych dowodów iż we wskazanych spornych okresach od dnia 22 października 1985 r. do 30 kwietnia 2005 r. i od dnia 11 lutego 2006 r. do dnia 31.12.2008 r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

Co do okresów zatrudnienia, od dnia 12 kwietnia 1977 r. do 31 sierpnia 1983 r. w (...) Spółdzielni Pracy w Ł., i od dnia 1 lipca 2005 r. do 10 lutego 2006 r. w PPHU (...) s. c. w P. podnieść należy iż co do nich wnioskodawca zeznawał że praca wówczas na nich wykonywana odpowiadała pracy wymienionej w rozporządzeniu i stanowiskom wymienionym w zarządzeniu resortowym tj odpowiednio stanowiskom maszynista maszyn typograficznych arkuszowych , maszynisty maszyn fleksograficznych i była wykonywana na cały etat bez przestojów. Niemniej jednak w ocenie Sądu powyższe nie jest wystarczające dla ustalenia wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracy w szczególnych warunkach.

Podnieść należy, iż nie ma żadnych podstaw, by okres pracy w warunkach szczególnych niezbędny do prawa do rekompensaty ustalać w inny sposób, niż miało to miało miejsce przy określaniu prawa ubezpieczonych do emerytur z tytułu pracy w szczególnych warunkach na podstawie ustawy emerytalnej. /III AUa 563/19 - wyrok SA Białystok z dnia 18-12-2019/. Dla dokonania oceny, czy wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, należy zbadać faktycznie wykonywane przez wnioskodawcę obowiązki, ich charakter i ryzyko oraz obciążenie dla organizmu pracownika. Nie jest wystarczające oparcie się jedynie na fakcie zaliczania zajmowanego przez pracownika stanowiska do stanowisk, na których praca jest wykonywana w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, przez zatrudniającego pracodawcę. Kluczowe są bowiem faktycznie wykonywane przez pracownika obowiązki, a nie jedynie nazwa stanowiska. / (...) 39/21 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 09-03-2021/ Nie ulega wprawdzie wątpliwości, że to nie nazwa zajmowanego stanowiska, lecz zakres faktycznie wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, decyduje o uznaniu jej za pracę w warunkach szczególnych, jednakże z uwagi na wyjątkowy charakter dochodzonego przez wnioskodawcę świadczenia (będącego odstępstwem od ogólnej reguły w nabycia prawa do emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego) wymagane jest wykazanie przez niego (stosownie do art. 232 KPC) wykonywania pracy w warunkach szczególnych dowodami precyzyjnymi, jednoznacznymi i absolutnie pewnymi. Choć zatem należy przyznać słuszność stanowisku, że co do zasady przepisy KPC nie zawierają jakiejkolwiek gradacji środków dowodowych, to jednak dowód tylko z zeznań świadków bądź tylko wyjaśnień samego wnioskodawcy nie jest wystarczający do przesądzenia o wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych. /III AUa 1202/19 - wyrok SA Wrocław z dnia 04-02-2020/.

Wnioskodawca poza własnymi gołosłownymi twierdzeniami nie przedłożył żadnych miarodajnych dowodów potwierdzających warunki jego pracy. Tym samym w oparciu tylko o jego wyjaśnienia (nie wsparte zeznaniami świadków jak ma to miejsce w przypadku pozostałych okresów zatrudnienia) nie sposób jednoznacznie rozstrzygać czy mogą one zostać zakwalifikowane jako praca w warunkach szczególnych. Ubezpieczony zatem tej przesłanki w tych okresach zatrudnienia nie wykazał.

Reasumując, stwierdzić należy, że po uwzględnieniu do okresu pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia od dnia 22 października 1985 r. do 30 kwietnia 2005 r. w Fabryce (...) W. G., P. P., J. W., A. Z. z siedzibą w K. oraz w jego dwóch poprzednikach prawnych (...) LTD i PPHU (...) s.c. ( 18 lat 6 miesięcy 4 dni), od dnia 11 lutego 2006 r. do dnia 31.12.2008 r. w (...) A. W. z siedzibą w P. ( 2 lata 10 miesięcy i 18 dni), ww. spełnia wymóg posiadania 15-letniego okresu pracy w takim charakterze. Tym samym wnioskodawcy przysługuje prawo do rekompensaty.

W myśl art. 100 ust. 1. ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Na mocy art. 129 ust. 1 cytowanej ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., w zw § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku , poz. 1800 z późn. zm.).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami rentowymi.

8 II 2022roku.

J.L.