Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

Sygnatura akt: VIII U 2345/23

UZASADNIENIA

Decyzją z 14 listopada 2023 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. odmówił M. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż podstawę do wydania niniejszej decyzji, stanowiło orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 30 października 2023 r., która ustaliła, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy.

(decyzja w aktach rentowych ZUS)

W dniu 13 grudnia 2023 r. (data nadania w placówce pocztowej) odwołanie od przedmiotowej decyzji wniosła M. M. uznając ją za krzywdzącą oraz wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie jej prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, wnosząc o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza reumatologa na okoliczność jej aktualnego stanu zdrowia. (odwołanie k. 3-3 odwrót)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

(odpowiedź na odwołanie k. 5)

Pismem procesowym z dnia 21 sierpnia 2024 r. pełnomocnik organu rentowego wskazał, iż przedmiotem sporu w sprawie jest zasadność decyzji ZUS z 14 listopada 2023 r.
w dacie jej wydania. Decyzja ta oparta była na informacjach dostępnych w datach orzeczeń Lekarza Orzecznika z dnia 19 września 2023 r., i Komisji Lekarskiej z dnia 30 października 2023 r.

W ocenie ZUS, obecnie dostarczona opinia – biegłej reumatolog z dnia 21 czerwca 2024 r. zawiera dane medyczne z okresu po dacie wydania zaskarżonej decyzji ZUS, w tym –
w szczególności – informację o przeprowadzeniu kolejnego zabiegu synowektomii kolana
w dniu 13 czerwca 2024 r., o trzykrotnym zwichnięciu stawu barkowego prawego z powodu uszkodzenia panewki w ciągu ostatniego miesiąca przed opinią dr L. R. oraz wyniki badań obrazowych z 11 kwietnia 2024 r. – MR stawu barkowego i z 9 kwietnia 2024 r. – RM nadgarstka. Oba przywołane badania dowodzą aktywnego procesu zapalnego z destrukcją stawów.

ZUS zauważył jednocześnie, iż wszystkie powyższe fakty medyczne (wraz
z utrzymywaniem się wysokich parametrów stanu zapalnego pomimo stosowania równych sposobów leczenia, które dotychczas okazały się nieskuteczne) stanowią nowe, nieznane
w datach badań orzeczniczych ZUS i dacie wydania decyzji ZUS okoliczności, bez wątpienia wpływające na ocenę orzeczniczą.

W ocenie organy rentowego, zgodnie z art. 477 k.p.c., ocena przeprowadzona na podstawie nowych okoliczności, nie może zmieniać decyzji ZUS w postępowaniu sądowym. Wobec tego, organ ZUS, wniósł o uchylenie spornej decyzji i skierowanie sprawy do ponownego rozpatrzenia w ZUS w trybie art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c.

(pismo procesowe z 21 sierpnia 2024 r. – k. 125)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. M. urodziła się (...)

(bezsporne)

Wnioskodawczyni od 18 lipca 2018 r. do 30 listopada 2024 r. jest zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

(orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 79-80)

W dniu 4 sierpnia 2023 r. ubezpieczona złożyła wniosek o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 19 września 2023 r. uznał, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy. Po wniesieniu przez ubezpieczoną w dniu
3 października 2023 r. sprzeciwu, Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 30 października 2023 r. także nie uznała wnioskodawczyni za całkowicie niezdolną do pracy.

W konsekwencji organ wydał zaskarżoną decyzję.

(orzeczenie lekarza orzecznika ZUS oraz orzeczenie komisji lekarskiej ZUS w aktach rentowych ZUS)

W toku postępowania sądowego, odwołująca została przebadana przez biegłego lekarza specjalistę z zakresu chorób wewnętrznych. Biegły, na podstawie analizy akt sprawy, oraz przeprowadzonego badania ubezpieczonej, rozpoznał nadciśnienie tętnicze z tachykardią kontrolowane lekami, bez klinicznych objawów niewydolności serca; reumatolidalne zapalenie stawów w trakcie przewlekłego leczenia z umiarkowanego stopnia upośledzeniem sprawności ruchowej, stan po radiosynowektomii lewego stanu kolanowego (08.2023); objawy depresyjne depresyjno-lękowe. Badana jest w pełni wydolna krążeniowo i oddechowo, a rozpoznawane od kilku lat nadciśnienie tętnicze będące wyrazem tzw. krążenia hiperkinetycznego (tachykardia) jest dobrze kontrolowane lekami i nie powoduje powikłań. Zwiększenie dawek dotychczas stosowanych leków (C., I.) rokuje normalizację ciśnienia tętniczego i czynności serca. Wnioskodawczyni nie wymagała hospitalizacji z przyczyn internistycznych w tym zwłaszcza kardiologicznych i pulmonologicznych. Umiarkowanego stopnia upośledzenie sprawności ruchowej spowodowane jest zaostrzeniem reumatoidalnego zapalenia stawów. Rokowania co do dalszego przebiegu tej choroby i jej wpływu aktualnie i w przyszłości na zdolność do pracy pozostaje w gestii biegłego reumatologa. Z punktu widzenia internisty wnioskodawczyni, w aktualnym stanie zdrowia i sprawności organizmu w zakresie układu krążenia, oddychania i innych narządów wewnętrznych, wnioskodawczyni jest jednak zdolna jest do dotychczas wykonywanej pracy biurowej z użyciem komputera.

(pisemna opinia biegłego z zakresu chorób wewnętrznych prof. dr. hab. n. med. L. P. k. 17-20)

Z punktu widzenia biegłego z zakresu reumatologii, wydanej na podstawie przeprowadzonych badań własnych, wyników badań specjalistycznych oraz danych z wywiadu zawodowego, u wnioskodawczyni rozpoznano schorzenia: reumatoidalne zapalenie stawów
w okresie zaostrzenia, stan po radiosynowektomii lewego stawu kolanowego i stwierdzono,
że schorzenia te naruszają sprawność organizmu badanej, a zatem badana nie jest zdolna do pracy zarobkowej, częściowo, okresowo na 5 lat od dnia złożenia wniosku. Oceniając stan zdrowia ubezpieczonej, biegła wzięła jednak pod uwagę przebyty przez wnioskodawczynię
w dniu 13 czerwca 2024 r. zabieg synowektomii kolana, o trzykrotnym zwichnięciu stawu barkowego prawego z powodu uszkodzenia panewki w ciągu ostatniego miesiąca przed wydaniem opinii oraz wyniki badań obrazowych z 11 kwietnia 2024 r. – MR stawu barkowego i z 9 kwietnia 2024 r. – RM nadgarstka.

(pisemna opinia biegłego z zakresu reumatologii lek. med. L. R. – k. 101-105)

W ocenie każdego z biegłych brak było konieczności powoływania biegłych innych specjalizacji niż już powołanych przez Sąd.

(bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dowodów, na które składała się: dokumentacja załączona do akt przedmiotowej sprawy, w tym dokumentacja medyczna M. M., a także dokumentacja znajdująca się w aktach organu rentowego, a nadto pisemne opinie biegłych z zakresu chorób wewnętrznych i reumatologii.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy, dokumentacją medyczną odwołującej się oraz po przeprowadzeniu badania przedmiotowego, biegły internista w pisemnej opinii stwierdził, że wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do pracy, zaś biegła
z zakresu reumatologii stwierdziła, że wnioskodawczyni jest co prawda niezdolna do pracy, ale wydając opinię biegła ta uwzględniła także okoliczności mające miejsce po złożeniu odwołania od decyzji ZUS.

Opinie wskazanych biegłych zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzę zawodową. Biegli szczegółowo i w sposób pełny określili schorzenia występujące u badanej oraz ocenili ich znaczenie z perspektywy własnej specjalizacji medycznej dla jej zdolności do pracy, odnosząc swą ocenę do kwalifikacji zawodowych. Brak jest więc podstaw do kwestionowania ich wiarygodności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. 2023 poz. 1251), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 okresy składkowe ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza z przesłanek, a więc niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2004r., II UK 222/03, OSNP 2004, nr 19, poz. 340).

W przedmiotowej sprawie decyzją z 14 listopada 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. odmówił M. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując, że podstawę do wydania decyzji stanowiło orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 30 października 2023 r., która ustaliła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. Zasadność takiego stanowiska zakwestionowała odwołująca.

W rozpatrywanej sprawie istotną kwestią było zatem ustalenie czy wnioskodawczyni jest osobą całkowicie niezdolną do pracy. W celu wyjaśnienia powyższych spornych okoliczności Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych dysponujących specjalistyczną wiedzą z zakresu schorzeń, na które cierpi ubezpieczona (biegłego z zakresu chorób wewnętrznych oraz z zakresu reumatologii), albowiem Sąd nie dysponując specjalistyczną wiedzą medyczną musiał posiłkować się przy rozstrzyganiu istoty sprawy opinią biegłych sądowych (art. 278 § 1 k.p.c.).

Powołany biegły lekarz z zakresu chorób wewnętrznych w swojej opinii jednoznacznie wskazał, iż pod względem internistycznym ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy, wskazując jednocześnie, iż rokowanie co do dalszego przebiegu tej choroby i jej wpływu aktualnie i w przyszłości na zdolność pracy pozostaje w gestii biegłego reumatologa.

Z kolei biegła z zakresu reumatologii w swojej opinii, w której stwierdziła u odwołującej istnienie częściowej niezdolności do pracy, uwzględniła także dane medyczne
z okresu po dacie wydania zaskarżonej decyzji ZUS, w tym – w szczególności – informację
o przeprowadzeniu kolejnego zabiegu synowektomii kolana w dniu 13 czerwca 2024 r.,
o trzykrotnym zwichnięciu stawu barkowego prawego z powodu uszkodzenia panewki w ciągu ostatniego miesiąca przed opinią biegłej L. R. oraz wyniki badań obrazowych
z 11 kwietnia 2024 r. – MR stawu barkowego i z 9 kwietnia 2024 r. – RM nadgarstka. Biegła
z zakresu reumatologii – orzekając występowanie po stronie wnioskodawczyni częściowej niezdolności do pracy, uwzględniła więc okoliczności faktyczne, mające związek ze stanem zdrowia ubezpieczonej, które wystąpiły po dacie wydania spornej decyzji, co nastąpiło
w dniu 14 listopada 2023 r. i złożenia przez ubezpieczoną odwołania od tej decyzji, co z kolei miało miejsce w dniu 13 grudnia 2023 r.

Mając na względzie pojawienie się nowych okoliczności, pełnomocnik organu rentowego wniósł o uchylenie przez Sąd zaskarżonej decyzji i przekazane sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ rentowy.

W tym miejscu należy przytoczyć treść art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., zgodnie z którym, w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku ,sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie. Przedmiotowa regulacja została wprowadzona do polskiego systemu prawa na mocy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2004, nr 121, poz. 1264), zaś początek jej obowiązywania, datuje się na dzień 1 stycznia 2005 roku.

W ocenie Sądu Okręgowego, powyższy przepis znajduje zastosowanie, w niniejszej sprawie.

Z tych wszystkich względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. w związku z nowymi okolicznościami, nierozpoznanymi w postępowaniu przed organem rentowym, uchylił zaskarżoną decyzję (pkt 1 sentencji postanowienia), i przekazał sprawę do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziałowi w Ł. celem rozpoznania (pkt 2 sentencji postanowienia), a także umorzył postępowanie w sprawie (pkt 3 sentencji postanowienia).