Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4.11.2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887), ustawy z dnia 5 marca 2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2015 r., poz. 552) wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11.10.2022 r. ponownie ustalił wartość kapitału początkowego T. K. na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 654,64 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 53,62%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 654,64 zł ZUS ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 53,62% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w w/w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (53,62% x 1 220,89 zł = 654,64 zł).

Przyjęto łącznie 23 lata, 10 miesięcy, 10 dni, tj. 286 miesięcy okresów składkowych oraz nieskładkowe: 1 miesiąc, 0 dni, okresy sprawowania opieki nad dzieckiem: 3 lata, 0 miesięcy, 1 dzień. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wyniósł 3 lata, 1 miesiąc, 1 dzień, tj. 37 miesięcy.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 91,65%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 103 929,43 złotych.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego ZUS nie uwzględnił okresów:

- od 1.06.1977 r do 1.06.1977 r. gdyż nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne;

- od 13.05.1984 r. do 12.08.1984 r., gdyż w tych okresach ubezpieczona przebywała na urlopie bezpłatnym.

(decyzja – k. nieponumerowane strony plik V załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 07.11.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11.10.2022 r. przeliczył emeryturę T. K. od 1.07.2021 r., tj. od daty określonej w wyroku sądu.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wyplata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 43569,43 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 358335,35 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 250,60 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 1603,77 zł

Po przeliczeniu kapitału początkowego na koncie wysokość emerytury wynosi:

( (...),43 + (...),35) / 250,60 = 1603,77 zł.

Emerytura z FUS po waloryzacji przysługuje w kwocie:

- od 1.03.2017 – 1613,77 zł;

- od 1.03.2018 – 1661,86 zł;

- od 1.03.2019 – 1731,86 zł;

- od 1.03.2020 – 1801,86 zł;

- od 1.03.2021 – 1878,26 zł;

- od 1.03.2022 – 2009,74 zł.

Od 1.12.2022 r. obliczona emerytura brutto wynosi 2009,74 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty miesięcznie wynosi 1828,86 zł.

(decyzja – k. nieponumerowane strony plik VI załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołania od w/w decyzji wniosła T. K. uznając iż są one dla niej krzywdzące, wniosła o ponownie przeliczenie świadczenia. Ubezpieczona wskazała, że organ wydając zaskarżone decyzje w sposób nieprawidłowy wykonał wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 11.10.2022 r. wydany w sprawie sygn. akt. VIII U 2456/21. Wniosła nadto o ustanowienie na jej rzecz w niniejszym postępowaniu pełnomocnika z urzędu oraz dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości na okoliczność przeliczenia przysługującej jej emerytury poprzez ustalenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury obliczonego z najkorzystniejszych lat.

(odwołanie – k. 3-3 verte, k. 3-3 verte w aktach o sygn. VIII U 2359/22 załączonych do sprawy, oświadczenie o stanie rodzinnym – k. 24-27)

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie.

(odpowiedź na odwołanie – k. 12-13, k. 4-5 w aktach o sygn. VIII U 2359/22 załączonych do sprawy)

Zarządzeniem z dnia 20 grudnia 2022 roku połączono sprawę o sygn. VIII U 2359/22 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą o sygn. VIII U 2358/22.

(zarządzenie – k. 7 w aktach o sygn. VIII U 2359/22 załączonych do sprawy)

Postanowieniem z dnia 24 stycznia 2023 roku tutejszy sąd ustanowił dla wnioskodawczyni pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego.

(postanowienie – k. 28)

W piśmie procesowym z dnia 15.02.2023 r. organ rentowy wskazał, że emerytura w nowej wysokości została wypłacona wnioskodawczyni w listopadzie 2022 r. od 01.07.2021r., tj. od daty wskazanej w wyroku sądu z 11.10.2022r. ZUS wypłacił również ubezpieczonej różnicę między nowo wyliczoną wysokością emerytury, a poprzednią kwotą emerytury, tj.: od 07/2021 do 02/2022 - po 86,66 zł (różnica między kwotą 1878,26 zł a 1791,60 zł); od 03/2022 do 10/2022 - po 92,73 zł (różnica między kwotą 2009,74 zł a 1917,01 zł). Od kwoty wyrównania organ rentowy następnie potrącił podatek i składkę zdrowotną.

(pismo – k. 35-35 verte)

Profesjonalny pełnomocnik wnioskodawczyni w piśmie procesowym z dnia 28 kwietnia 2023 roku poparł w całości dotychczasowe stanowisko ubezpieczonej i wniósł o uwzględnienie złożonych przez nią odwołań oraz ponowne przeliczenie jej świadczenia, a także przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu emerytur, kapitału początkowego i wynagrodzeń, ewentualnie z zakresu księgowości, na okoliczności ponownego przeliczenia świadczenia, ustalenia należnej wysokości emerytury przysługującej ubezpieczonej, wskazania prawidłowego wyliczenia lat składkowych i nieskładkowych ustalenia prawidłowego średniego dalszego trwania życia ubezpieczonej oraz najkorzystniejszego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonej z okresu 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, przy uwzględnieniu wynagrodzeń odtworzonych przez tego biegłego, zasądzenie na rzecz ubezpieczonej od Organu rentowego zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych oraz zasądzenie od Skarbu Państwa na jego rzecz kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonej z urzędu.

Zdaniem pełnomocnika wnioskodawczyni jak dotąd w postępowaniu nie zostało wyjaśnione dlaczego pomimo, iż ubezpieczonej na skutek wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 11.10.2022 r., sygn. akt VIII U 2456/21, podwyższono kapitał początkowy, to po przeliczeniu zmniejszyła się wysokość jej emerytury.

(pismo – k. 42-43)

W piśmie procesowym z dnia 1 czerwca 2023 roku organ rentowy podniósł, że nieprawdziwym jest twierdzenie pełnomocnika wnioskodawczyni jakoby jej emerytura uległa zmniejszeniu. Emerytura wnioskodawczyni zwiększyła się na dzień 1.07.2021 r. o 86,66 zł brutto. Po waloryzacji natomiast od 1.03.2022 r. – zwiększyła się o 92,73 zł.

(pismo – k. 50)

Wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 20 lutego 2024 roku domagała się także przyznania odsetek w związku z przeliczeniem emerytury należnych od 2021 roku, po czym wniosek w tym zakresie na tej samej rozprawie cofnęła. Jednocześnie wnioskodawczyni wskazała, iż nie kwestionuje decyzji w tym sensie, iż nie wykonuje ona wyroku Sądu Okręgowego. Przyznał, że decyzja wykonuje wyrok ale nie zgadza się z wyrokiem bowiem winien być uwzględniony dłuższy staż pracy.

(oświadczenie – rozprawa z dnia 20 lutego 2024 roku e-protokół (...):01:01- 00:07-48 i 00:11:46-00:15:21 – płyta CD – k. 75)

Na rozprawie w dniu 20 lutego 2024 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołania, wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu oświadczając, że koszty te nie zostały pokryte w żadnej części. Natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołań.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 20 lutego 2024 roku e-protokół (...):21:11 – 00:23:21 – płyta CD – k. 75)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. K. urodziła się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 5 lutego 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r., nr 39, poz. 353 ze zm.) ustalił kapitał początkowy T. K. na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 01.01.1989 r. do 31.12.1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 43,74%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 534,02 zł ZUS ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 43,47% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w w/w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (43,74% x 1 220,89 zł = 534,02 zł).

Przyjęto łącznie 27 lat, 1 miesiąc, 8 dni, tj. 325 miesięcy okresów składkowych i 1 miesiąc, 0 dni, tj. 1 miesiąc okresów nieskładkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 91,65%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 95 490,01 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresów:

1.  Od 01.06.1977 – 01.06.1977 – gdyż nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne.

(decyzja – k. 21-22 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenie ubezpieczonej w następującej wysokości:

- za rok 1989 – 0,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 2 481 096,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 0,00%;

- za rok 1990 – 1 716 568,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 355 644,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 13,89%;

- za rok 1991 – 10 949 221,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 21 240 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 51,55%;

- za rok 1992 – 16 141 200,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 35 220 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 45,83%;

- za rok 1993 – 24 564 298,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 47 940 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 51,24%;

- za rok 1994 – 34 632 400,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 936 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 54,17%;

- za rok 1995 – 4 451,74 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 8 431,44 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 52,80%;

- za rok 1996 – 5 634,44 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 10 476,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 53,78%;

- za rok 1997 – 7 181,72 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 743,16 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 56,36%;

- za rok 1998 – 8 587,08 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 14 873,88 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 57,73%.

Wyliczony na podstawie powyższych danych wskaźnik wyniósł 43,74 %.

(obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego- k. 23 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 15 listopada 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.) ponownie ustalił wartość kapitału początkowego T. K. na dzień 1 stycznia 1999 roku w związku z wejściem w życie z dniem 01.10.2013 r. przepisów z art. 174 ust 3b ustawy emerytalnej w brzmieniu ustalonym przepisami ustawy z dnia 21.06.2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach rentach z FUS . Do ustalenia wysokości kapitału początkowego ZUS przyjął, podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 566,25 zł . Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 566,25 zł ZUS ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 46,38% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w w/w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (46,38% x 1 220,89 zł = 566,25 zł).

Przyjęto łącznie 27 lat, 1 miesiąc, 8 dni, tj. 325 miesięcy okresów składkowych i 1 miesiąc, 0 dni, tj. 1 miesiąc okresów nieskładkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 91,97%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 98 062,80 zł.

(decyzja – k. 30 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenie ubezpieczonej w następującej wysokości:

- za rok 1989 – 287100,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 2481096,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 11,57%;

- za rok 1990 – 3044568,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 355 644,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 24,64%;

- za rok 1991 – 10 949 221,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 21 240 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 51,55%;

- za rok 1992 – 16 141 200,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 35 220 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 50,00%;

- za rok 1993 – 24 564 298,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 47 940 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 51,24%;

- za rok 1994 – 34 632 400,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 936 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 54,17%;

- za rok 1995 – 4 451,74 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 8 431,44 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 52,80%;

- za rok 1996 – 5 634,44 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 10 476,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 53,78%;

- za rok 1997 – 7 181,72 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 743,16 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 56,36%;

- za rok 1998 – 8 587,08 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 14 873,88 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 57,73%.

Wyliczony na podstawie powyższych danych wskaźnik wyniósł 46,38 %.

(obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego- k. 28 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 29 listopada 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał T. K. emeryturę od dnia 27 listopada 2016 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 43569,43 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 338107,98 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 250,60 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 1523,05 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej:

( (...),43 + (...),98) / 250,60 = (...),05.

Od 01-01-2017 obliczona emerytura brutto wynosi 1523,05 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 1275,98 zł.

(decyzja – k. 8-9 verte plik VI załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 13 grudnia 2016 roku odwołanie od powyższej decyzji złożyła T. K. zarzucając organowi rentowemu błędne ustalenie stażu pracy, który wynosi 35 lat i 1 miesiąc nie zaś 27 lat i 1 miesiąc oraz nieprawidłowe ustalenie emerytury od dnia 1 stycznia 2017 roku, nie zaś listopada od 2016 roku tj. w miesiącu złożenia wniosku dokonując tym samym bezprawnie przedłużenia renty o dwa miesiące i to na podstawie nowych przepisów, mających obowiązywać pod koniec 2017 roku.

(odwołanie – k. 22 plik VI załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2017 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 2852/16 tutejszy sąd po rozpoznaniu sprawy T. K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł. o wysokość emerytury na skutek odwołania T. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. z dnia 29 listopada 2016 roku znak (...) oddalił odwołanie.

(wyrok – k. 27 plik VI załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 27 lipca 2021 roku wnioskodawczyni wniosła do ZUS o ponowne przeliczenie przysługującej jej emerytury.

(wniosek – k. 16 plik VI załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 1 września 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku T. K. z dnia 27 lipca 2021 roku odmówił jej prawa do przeliczenia świadczenia.

Zakład odmówił przeliczenia ponieważ:

- ubezpieczona nie złożyła żadnych nowych dokumentów mających wpływ na wysokość świadczenia;

- emerytura jest ustalona w sposób dla ubezpieczonej najkorzystniejszy zgodnie z dokumentami przedstawionymi do akt oraz na podstawie obowiązujących przepisów prawa.

(decyzja – k. 29 plik VI załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniosła T. K..

(odwołanie – k. 3-3 verte w aktach o sygn. VIII U 2456/21 załączonych do akt niniejszej sprawy)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 11.10.2022 r. w sprawie VIII U 2456/21 Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, po rozpoznaniu na rozprawie sprawy z wniosku T. K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł. o wysokość emerytury na skutek odwołania T. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. z dnia 1 września 2021 roku w pkt 1 zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przeliczył emeryturę T. K. od dnia 1 lipca 2021 roku przy uwzględnieniu kwoty kapitału początkowego wynoszącej na dzień 1 stycznia 1999 roku 103.929,43 złotych, po dokonaniu jego waloryzacji.

(wyrok – k. 90 w aktach o sygn. VIII U 2456/21 załączonych do akt niniejszej sprawy, uzasadnienie – k. nieponumerowane strony plik VI załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w zaskarżonej decyzji przyjęto wynagrodzenie ubezpieczonej w następującej wysokości:

- za rok 1974– 14 400,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 38 220,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 37,68%;

- za rok 1977– 10 352,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 55 152,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 32,18%;

- za rok 1978– 15 148,39 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 58 644,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 31,00%;

- za rok 1979– 71 445,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 924,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 111,77%;

- za rok 1980– 45 977,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 72 480,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 63,43%;

- za rok 1981– 7 200,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 92 268,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 31,21%;

- za rok 1984– 53 308,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 202 056,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 39,57%;

- za rok 1985– 159 578,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 240 060,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 66,47%;

- za rok 1986– 197 564,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 289 140,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 68,33%;

- za rok 1987– 248 368,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 350 208,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 70,92%;

- za rok 1988– 349 119,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 637 080,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 54,80%;

- za rok 1990– 4 620 678,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 355 644,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 37,40%;

- za rok 1991– 10 949 221,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 21 240 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 51,55%;

- za rok 1992– 16 141 200,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 35 220 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 50,00%;

- za rok 1993– 24 564 298,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 47 940 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 51,24%;

- za rok 1994– 34 632 400,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 936 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 54,17%;

- za rok 1995– 4 451,74 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 8431,44 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 52,80%;

- za rok 1996– 5 634,44 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 10 476,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 53,78%;

- za rok 1997– 7 181,72 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 743,16 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 56,36%;

- za rok 1998– 8587,08 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 14 873,88 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 57,73%;

Wyliczony na podstawie powyższych danych wskaźnik wyniósł 1 072,39 %.

(obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego- nieponumerowane strony plik V załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach emerytalnych i kapitałowych wnioskodawczyni, których domniemanie prawdziwości wynika z art. 244 i nast. k.p.c., a ponadto ich wiarygodność nie została obalona przez żadną ze stron. Tutejszy sąd oparł się także na załączonych do sprawy aktach o sygn. VIII U 2456/21. Podkreślić należy, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych Sąd wprawdzie rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia, to jednak związany jest treścią skarżonej decyzji. Skarżone w niniejszym postępowaniu decyzje zostały wydane w związku z prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 11.10.2022 r. (sygn. VIII U 2456/21), który co istotne rozstrzygnął już podnoszone przez wnioskodawczynię kwestie. Przy ponownym ustaleniu kapitału początkowego oraz wysokości emerytury ZUS uwzględnił wartości podnoszone przez wnioskodawczynię na etapie postępowania w sprawie o sygn. akt VIII U 2456/21, a następnie wskazane w wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 11.10.2022 r. Oznacza to, że Sąd rozpatrujący niniejszą sprawę nie mógł czynić w powyższym zakresie żadnych ustaleń. Wobec tego zbędnym w ocenie sądu było uwzględnienie złożonego przez pełnomocnika skarżącej wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu emerytur względnie księgowości na okoliczności wskazane przez niego w piśmie procesowym z dnia 28 kwietnia 2023 roku. Stąd, wskazany wniosek Sąd pominął na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy i zmierzający jedynie do niezasadnego przedłużenia postępowania.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołania są niezasadne i podlegają oddaleniu.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c., orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby; zgodnie zaś z art. 366 k.p.c. wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami.

Moc wiążąca prawomocnego orzeczenia (art. 365 § 1 k.p.c.) zapadłego między tymi samymi stronami w innej sprawie o innym przedmiocie polega na zakazie dokonywania ustaleń i ocen prawnych sprzecznych z ustaleniami i ocenami dokonanymi w sprawie już osądzonej. Sądy rozpoznające między tymi samymi stronami nowy spór muszą przyjmować, iż dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto to w prawomocnym, wcześniejszym wyroku; skutkiem zasady mocy wiążącej prawomocnego wyroku jest to, że przesądzenie we wcześniejszym wyroku kwestii o charakterze prejudycjalnym oznacza, że w procesie późniejszym ta kwestia nie może być już w ogóle badana; zakazane jest także dokonywanie ustaleń sprzecznych z uprzednio osądzoną kwestią ; rozciąga się ona również na zawarte w uzasadnieniu motywy rozstrzygnięcia, które mogą mieć znaczenie dla ustalenia zakresu mocy wiążącej i powagi rzeczy osądzonej prawomocnego orzeczenia; strony zaś nie mogą opierać swojego stanowiska na zarzutach sprzecznych z oceną prawną sądu.

Sąd pragnie wskazać, że w przedmiotowej sprawie organ rentowy przy wydawaniu zaskarżonych w niniejszym postępowaniu decyzji był związany prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 11.10.2022 r., jaki zapadł w sprawie o sygn. akt VIII U 2456/21.

Moc wiążąca prawomocnego orzeczenia sądu charakteryzuje się, bowiem, dwoma aspektami - pierwszym odnoszącym się tylko do faktu istnienia prawomocnego orzeczenia, zaś drugi aspekt mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia jest określony jako walor prawny rozstrzygnięcia (osądzenia) zawartego w treści orzeczenia. Ten drugi aspekt jest ściśle związany z powagą rzeczy osądzonej (art. 366 § 1 k.p.c.) i występuje w nowej sprawie pomiędzy tymi samymi stronami, choć przedmiot obu spraw jest inny. W nowej sprawie nie może być wówczas zastosowany negatywny (procesowy) skutek powagi rzeczy osądzonej, polegający na niedopuszczalności ponownego rozstrzygania tej samej sprawy. Występuje natomiast skutek pozytywny (materialny) rzeczy osądzonej, przejawiający się w tym, że rozstrzygnięcie zawarte w prawomocnym orzeczeniu (rzecz osądzona) stwarza stan prawny taki, jaki z niego wynika. Sądy rozpoznające, między tymi samymi stronami, nowy spór, muszą zatem przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto to w prawomocnym, wcześniejszym wyroku, a więc, w ostatecznym rezultacie procesu, uwzględniającym stan rzeczy na datę zamknięcia rozprawy. Taka jest treść prawomocnego orzeczenia, o którym stanowi art. 365 § 1 k.p.c., a więc treść wyrażonej w nim indywidualnej i konkretnej normy prawnej.

Zasady te odnoszą się, co prawda, także do postępowania z zakresu ubezpieczeń społecznych jednak doznają pewnych modyfikacji przewidzianych w przepisach ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w szczególności art. 114, który przewiduje możliwość zmiany ustaleń nawet określonych z wyroku sądu, pod warunkiem jednak wystąpienia przesłanek określonych w tym przepisie.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy wydał decyzje z urzędu, zgodne z wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 22 marca 2022 r. w sprawie VIII U 2115/21. Ponownie przeliczył wysokość kapitału początkowego, a następnie na podstawie decyzji o przeliczeniu kapitału początkowego przeliczył emeryturę wnioskodawczyni od 1.07.2021 r. tj. od daty określonej w wyroku sądu.

Sąd rozpoznający odwołania od tych decyzji zobowiązany jest zatem jedynie ustalić czy decyzje zgodne są z treścią tego wyroku.

Dodać należy, że z ugruntowanego orzecznictwa sądów, jak i doktryny wynika, że w sprawach z odwołania od decyzji organu rentowego, jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. W postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, zgodnie z systemem orzekania w sprawach z tego zakresu, rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji. W sprawie, w której wniesiono odwołanie od decyzji organu rentowego, przedmiot sporu nie może więc wykraczać poza treść tej decyzji. Zgodnie z treścią art. 477 ¹⁴ § 2 K.P.C. w przypadku uwzględnienia odwołania sąd zmienia w całości lub w części zaskarżoną decyzję organu rentowego lub zaskarżone orzeczenie wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności i orzeka co do istoty sprawy. Orzeczenie, co do istoty sprawy, o którym mowa w art. 477 § 2 K.P.C. polega na sformułowaniu sentencji wyroku w taki sposób, aby zastępowała decyzję organu rentowego. (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 25 kwietnia 2018 r., III AUa 199/17, Legalis nr 2242317).

Na mocy art. 114 ust. 2 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jeżeli prawo do świadczeń lub ich wysokość ustalono orzeczeniem sądu, organ rentowy w przypadkach określonych w ust. 1 wydaje we własnym zakresie decyzję przyznającą prawo do świadczeń lub podwyższającą ich wysokość;

Odwołanie zgłoszone zostało od decyzji wydanych w tym właśnie trybie, a zatem zakres oceny określony i ograniczony został tylko do kwestii wykonania prawomocnego wyroku.

Wykonanie zaś wyroku nie było sporne między stronami, bowiem sama ubezpieczona wskazała, iż nie twierdzi, że wyrok nie został wykonany a tylko, że zasady przyjęte w wyroku były błędne.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy , na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. , orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Oczywistym natomiast jest, że jeżeli wnioskodawczyni w przyszłości przedstawi nowe dowody odnoszące się do spornego okresu (np. w postaci zeznań świadków), to organ rentowy będzie zobligowany do zajęcia określonego stanowiska, a w przypadku jego niezaakceptowania, otworzy wnioskodawczyni drogę do podjęcia ewentualnych dalszych kroków prawnych w tym zakresie.

Wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 20 lutego 2024 roku domagała się także przyznania jej odsetek w związku z przeliczeniem emerytury należnych od 2021 roku, po czym wniosek w tym zakresie na tej samej rozprawie cofnęła.

Stosownie do treści art. 203 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. wniosek może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku.

Cofnięcie wniosku jest czynnością, którą wnioskodawczyni odwołała w/w zgłoszone żądanie. W ocenie Sądu przedmiotowe cofnięcie wniosku jest skuteczne, dopuszczalne i nie narusza treści art. 203 § 4 k.p.c.

W myśl przepisu art. 355 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli wnioskodawca cofnął ze skutkiem prawnym wniosek lub jeżeli wydanie postanowienia stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

Z uwagi na to, iż wnioskodawczyni skutecznie cofnęła zgłoszony przez siebie wniosek w przedmiocie przyznania jej odsetek, Sąd na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 2 sentencji wyroku.

O kosztach niepłaconej pomocy prawnej udzielonej odwołującej się z urzędu orzeczono na podstawie § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3.10.2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U.2023.0.2437) przy uwzględnieniu § 9 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2023.0.1935), mając na uwadze wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2020r. w sprawie SK 66/19 i z dnia 19 kwietnia 2023 r w sprawie SK 85/22. Analiza statusu adwokatów i radców prawnych oraz ich roli w postępowaniu, w którym występują jako podmioty powołane i zobowiązane do zastępstwa prawnego, prowadzi do uznania, że różnicowanie ich wynagrodzenia, tj. obniżenie pełnomocnikom z urzędu wynagrodzenia, które otrzymaliby, gdyby występowali w sprawie jako pełnomocnicy z wyboru, nie ma konstytucyjnego uzasadnienia (tak również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7 stycznia 2021r. I CSK 598/20, Lex nr 3103835). W konsekwencji w punkcie 3 sentencji wyroku przyznano radcy prawnemu R. G. od Skarbu Państwa kasy Sądu Okręgowego w Łodzi tytułem zwrotu kosztów niepłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu opłatę w kwocie 360 zł przy uwzględnieniu, że każda z połączonych spraw zachowała swoją odrębność, albowiem decyzja o ich łącznym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu miała jedynie charakter techniczny.