Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 września 2024 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie art. 21-23 ustawy z dnia 19.12.2008 o emeryturach pomostowych oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U z 1983 Nr 8 poz 43 ze zm) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 6.08.2024 odmówił D. Ł.

przyznania rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze

W uzasadnieniu wskazanego stanowiska, ZUS podniósł , że , z uwagi na to, iż, na wymagane 15 lat pracy nauczyciela, w pełnym wymiarze czasu pracy, do 31.12.2008r., ubezpieczona udokumentowała 14 lat 10 miesięcy i 6 dni, rekompensata nie przysługuje.

Do pracy w szczególnych warunkach uwzględniono okresy:

- od 18.10.1988 do 31.01.1989 Szkoła Podstawowa nr (...) w A.

- od 1.09.1993 do 31.05.2000 Zespół Szkół w A.

- od 1.09.2000 do 31.12.2008 Specjalny Ośrodek Szkolno - (...).

Ze stażu wyłączono okresy nieskładkowy, urlop szkoleniowy, urlopy na dalsze kształcenie oraz przebywanie w stanie nieczynnym.

/ decyzja k. 28 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła D. Ł., podnosząc, iż organ rentowy nieprawidłowo ustalił jej okres stażu pracy w szczególnym charakterze. Ubezpieczona wskazała, iż nie przebywała na urlopie szkoleniowym, urlopie na dalsze kształcenie. Dodatkowo podniosła, że okres przebywania w stanie nieczynnym wbrew zapatrywaniu organu rentowego nie podlega wyłączeniu ze stażu pracy szczególnej, bowiem stan nieczynny wymusza na nauczycielu pozostawanie w gotowości do świadczenia pracy w świetle uregulowania wynikającego z art. 20 ustawy Karta Nauczyciela. Mając powyższe na uwadze, odwołująca się, wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie jej prawa do rekompensaty.

/ odwołanie 3-4/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji .

/ odpowiedź na odwołanie k. 21/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni D. Ł. urodziła się w dniu (...) Z zawodu jest nauczycielem.

/ bezsporne/

W okresie od 18.10.1988 do 31.01.1989 r. wnioskodawczyni była zatrudniona, w pełnym wymiarze godzin, w Szkole Podstawowej nr (...) w A., na stanowisku nauczyciela

/ świadectwo pracy k. 4 akt kapitałowych ZUS pismo k. 18 akt ZUS, oryginał akt osobowych załączony do akt sprawy nadesłany przy piśmie k. 37 /

W okresie od 1.09.1993 do 31.05.2000 D. Ł. była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pedagoga szkolnego w Zespole Szkół w A..

/ bezsporne, świadectwo pracy k. 12, 113-114 dokumentacja osobowa k. 46-153/

W tym okresie zatrudnienia w dniach 13.10.1995. 10.05.1996, 14.06.1996 r. ubezpieczona korzystała z urlopu szkoleniowego i na dalsze kształcenie.

W okresie 17.06.1999 do 23.06.1999 r. wnioskodawczyni pobierała zasiłek z ubezpieczenia chorobowego

Natomiast w okresie od 1.09.1999 -29.02.2000 r. przebywała w stanie nieczynnym

/ pismo k. 16 w aktach ZUS dokumentacja z akt osobowych pisma k. 94, 96, 97, 109, 111/

Prawomocnym wyrokiem z dnia 11.01.2000 r. Sąd Rejonowy w Zgierzu Wydział IV Pracy w sprawie sygn. akt IV P 244/99, uznał za bezskuteczne przeniesienie w stan nieczynny dokonane przez Zespól Szkół Specjalnych w A. w stosunku do D. Ł.

/ odpis wyroku k. 118/

W okresie stanu nieczynnego od 12.01.2000 r. wnioskodawczyni zgłaszała, pracodawcy, gotowość do podjęcia pracy.

/ deklaracje w aktach osobowych k. 119-153/

Prawomocnym wyrokiem z dnia 2.10.2001 r. w sprawie sygn. akt IV P (...) Sąd Rejonowy Sąd Pracy w Z. IV Wydział Pracy przyznał wnioskodawczyni odszkodowanie za nieuzasadnione przeniesienie w stan nieczynny w tym okresie.

/ bezsporne odpis wyroku SR w Zgierzu z 2.10.2021 oraz odpis wyroku SO w Łodzi z dnia 16.05.2002 (...). 14-16/

W okresie od 1.09.2000 do 22.08.2024 r. wnioskodawczyni była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w S. (...) Ośrodku Szkolno - (...) w Z. na stanowisku nauczyciela wychowawcy.

/ bezsporne, świadectwo pracy k. 11 i k. 10 akt ZUS, pismo k. 14 akt ZUS , oryginał akt osobowych, załączony do akt sprawy, nadesłany przy piśmie k. 39/

W dniu 6.08.2024 r. ubezpieczona wniosła o przyznanie emerytury z rekompensatą.

/ bezsporne, wniosek k. 1-6 akt ZUS/

W rozpoznaniu wskazanego wniosku, wydano decyzję z dnia 27.09.2024 r. ,przyznającą ubezpieczonej prawo do świadczenia od 1.08.2024 r. oraz zaskarżoną decyzję.

/ bezsporne decyzje z 27.09.2024 r. k. 21 -23 oraz 28 akt ZUS/

Do pracy nauczycielskiej - pracy w szczególnym charakterze zaliczono wnioskodawczyni następujące okresy:

- w Szkole Podstawowej nr (...) w A. od 18.10.1988 r. do 31.01.1989 r.

- w Zespole Szkół w A. od 1.09.1993 do 12.10.1995, od 14.10.1995 do 9.05.1996, od 11.05.1996 do 13.06.1996, od 15.06.1996 do 31.08.1999 ( z wyłączeniem okresu pobierania zasiłku z ubezpieczenia chorobowego 17.06.1999 do 23.06.1999) i od 1.03.2000 do 31.05.2000

- w S. (...) O. (...) od 1.09.2000 do 31.12.2008 .

Do okresu pracy nauczycielskiej poza okresem nieskładkowym nie zaliczono:

- dni korzystania z urlopu szkoleniowego i na dalsze kształcenie tj 13.10.1995. 10.05.1996, 14.06.1996 r.

- okresu pozostawania w stanie nieczynnym 1.09.1999 -29.02.2000 r.

Łącznie przyjęty staż pracy w szczególnym charakterze wyniósł 14 lat 10 miesięcy i 6 dni.

/ bezsporne pismo k. 16 akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego, zebranego w sprawie, w szczególności, o dokumenty, zawarte w, załączonych do akt sprawy, aktach ZUS, oraz dostępne akta osobowe. Zgromadzony, w niniejszej sprawie, materiał dowodowy, nie pozostawia wątpliwości, co do charakteru pracy odwołującej się, we wskazywanych przez nią okresach zatrudnienia oraz okresów przerw w pracy. W sprawie, spór sprowadza się wyłącznie do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego, czy okres w którym wnioskodawczyni przebywała w stanie nieczynnym, podlega wyłączeniu z okresu wykonywania pracy w szczególnym charakterze.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 21 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19.12.2008r. (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1696), rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli przed dniem 1 stycznia 2009 r. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

W myśl art. 23 ust.1 i 2 powołanej ustawy, ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (zob. np. M. Zieleniecki, Komentarz do art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX/el. 2017; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15, LEX 2044406).

Przepisy art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze do dnia wejścia w życie ustawy tj. do 31.12.2008 r. w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS lub przepisów odrębnych tj. nie mają ustalonego prawa do emerytury na podstawie art. 46 w zw. z art. 29, 32 lub 39, art. 50, 50a, 50 e albo 184 o emeryturach i rentach z FUS art 88 ustawy z dnia 26.01.1982 Karta Nauczyciela lub art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dna 27.07.2005 o zmianie ustawy o emeryturach lub rentach z FUS oraz ustawy Karta Nauczyciela nie maja ustalonego prawa do emerytury pomostowej

Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że odwołująca się nie nabyła prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, nie nabyła też prawa do świadczenia w oparciu o przepisy ustawy Karta Nauczyciela.

Organ rentowy wywodził, natomiast, iż , w oparciu o dostępne dokumenty, brak podstaw do uznania, iż wnioskodawczyni legitymuje się wymaganym, co najmniej 15 letnim, stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, przy tym, organ do stażu w tym charakterze, nie doliczył okresów niewykonywania pracy nauczycielskiej, w tym stanu nieczynnego, w którym przebywała odwołująca 01.09.1999 -29.02.2000 r.

Stosownie do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z §1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W myśl § 15 rozporządzenia Nauczyciel, wychowawca lub inny pracownik pedagogiczny wykonujący pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 pkt 1-7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 1982 r. Nr 3, poz. 19, Nr 25, poz. 287, Nr 31, poz. 214 i z 1983 r. Nr 5 poz. 33), określoną w tej ustawie jako praca zaliczona do I kategorii zatrudnienia, nabywa prawo do emerytury na zasadach określonych w § 4 i jest uważany za wykonującego prace w szczególnym charakterze.

Przy tym, praca w szczególnym charakterze (nauczycielska), nie może być doliczana do okresu pracy w warunkach szczególnych. Okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach nie sumuje się z okresem zatrudnienia w szczególnym charakterze. /Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 marca 2020 r., I UK 86/19/

Jednocześnie, należy podkreślić, że okres pracy w szczególnych warunkach to okres zatrudnienia, w którym praca była wykonywana, a nie okres samego formalnego pozostawania w zatrudnieniu / wyrok SN z 16.04.2013 II UK 253/12 Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 sierpnia 2023 r. (...) 2/23 tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 kwietnia 2013 r., I UK 561/12, LEX nr 1324260 /. Wymóg pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odnosi się bowiem do okresu faktycznego wykonywania takiej pracy, z pominięciem okresów wyłącznie formalnego pozostawania w zatrudnieniu, w którym pracownik zajmuje stanowisko, z którym łączy się wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze /Wyrok SO Warszawa -P. w W. z dnia 11.12.2017 VII U 1851/15/

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Natomiast, rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011. 237.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia.

W myśl § 21-23 powołanego rozporządzenia, środkiem dowodowym, stwierdzającym okresy zatrudnienia, są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Tym samym, brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w szczególnym charakterze, lub wydanie świadectwa, które nie spełnia wymagań formalnych, a także brak wymaganych zaświadczeń, nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności, ubezpieczony może wykazywać, innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych, stosuje się, bowiem, te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności, zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. W sprawie o świadczenia z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń sądu ma być charakter zatrudnienia, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych oraz - o ile to jest możliwe - dowodów z dokumentów, znajdujących się w aktach osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków, jak i strony procesowej) muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do świadczeń. Ocena osobowych źródeł dowodowych musi być przy tym wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 27 października 2016 r III AUa 41/16 LEX nr 2151525/

Stosownie do treści art. 32 ust 1a ustawy emerytalnej przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się: okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Przy ustalaniu okresu wymiaru pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze dla celów rekompensaty ma zastosowanie art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 listopada 2022 r., III AUa 58/21. Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 października 2020 r., III UZP 3/20/

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii, zasadnym stało się, zatem, ustalenie, jak ewentualne okresy przerw w pracy wpływały na wymiar pracy wykonywanej w szczególnym charakterze. Wnioskodawczyni konsekwentnie przy tym utrzymywała iż wbrew zapatrywaniu organu okres stanu nieczynnego nie może być kwalifikowany jako taka przerwa.

Odnosząc się do powyższego, wskazać należy , że zgodnie z zapatrywaniem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21.06.2023 r. (...) 46/22 Nie ma podstaw do stwierdzenia, że nauczyciel w stanie nieczynnym jest bezwzględnie zwolniony z obowiązku pracy. Stan nieczynny jest sytuacją szczególną (wyjątkową), bo poprzedza z reguły ustanie nauczycielskiego zatrudnienia i dlatego nie podlega wyłączeniu z okresu 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze wymaganej do emerytury nauczycielskiej (art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela).

W wyroku tym wskazano, że stan nieczynny jest okresem trwania stosunku pracy, który wygasa dopiero z upływem okresu stanu nieczynnego. Stan nieczynny nie jest okresem niezdolności chorobowej do pracy, bo w tym czasie nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze. Oznacza to, że nie ma zastosowania art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy emerytalnej, gdyż nie obejmuje stanu nieczynnego, a tylko okresy niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Chodzi więc o wynagrodzenie z art. 92 § 1 KP, gdy pracownik jest niezdolny do pracy, a więc o sytuację inną niż stan nieczynny nauczyciela. Nauczyciel w stanie nieczynnym jest nadal w stanie swoistej gotowości do wykonywania nauczycielskiego zatrudnienia, co wynika z art. 20 ust. 7 KN, jako że nauczyciel nie może odmówić powrotu do pracy pod rygorem wygaśnięcia zatrudnienia.

Podkreślono też, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego wypowiedziano się już w szczególności co do tego, że „Dyrektor musi z urzędu "aktywizować" nauczyciela będącego w stanie nieczynnym, jeśli tylko występują przesłanki jego pełnego zatrudnienia, wskazane w art. 20 ust. 7 KN. Nauczyciel nie ma przy tym obowiązku składania w tym celu żadnego podania” (wyrok z 14 grudnia 2009 r., I PK 118/09); „Nauczyciel w stanie nieczynnym pozostaje nadal w stosunku pracy ze szkołą (z tym, że część praw i obowiązków objętych stosunkiem pracy nie jest wykonywana i w tym sensie stosunek ten ulega zawieszeniu). Skoro między stronami utrzymuje się stosunek pracy, to w razie ustania przyczyn przeniesienia nauczyciela w stan nieczynny (powstania możliwości podjęcia przez nauczyciela pracy w pełnym wymiarze zajęć) powinno dochodzić do pełnej jego realizacji. Służy temu, z jednej strony, zapewnienie nauczycielowi roszczenia o "przywrócenie do pracy w pierwszej kolejności" oraz z drugiej strony, nałożenie na dyrektora placówki obowiązku takiego "przywrócenia", a także ustanowienie obowiązku poddania się temu "przywróceniu" przez nauczyciela, pod sankcją wygaśnięcia stosunku pracy w razie odmowy podjęcia pracy” (wyrok z 13 maja 2014 r., I PK 260/13).

W ocenie Sądu Najwyższego, taki stan - co najmniej gotowości do pracy - pośrednio wynika też z art. 20 ust. 8 KN. Nie ma zatem podstaw do stwierdzenia, że nauczyciel w stanie nieczynnym jest bezwzględnie zwolniony z obowiązku pracy. Stan nieczynny jest sytuacją szczególną (wyjątkową) bo poprzedza z reguły ustanie nauczycielskiego zatrudnienia i dlatego w ocenie składu nie podlega wyłączeniu z okresu 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze wymaganej do emerytury nauczycielskiej (art. 88 ust. 1 KN).

Wykładnię tą potwierdza wprost art. 88 ust. 1a, który w pkt 1 odwołuje się do sytuacji z art. 20 ust. 1, 5c i 7 Karty Nauczyciela, które podmiotowo, obejmują nauczycieli w stanie nieczynnym, czyli stan nieczynny w świetle tych regulacji zalicza się do okresu wykonywania pracy nauczycielskiej, a zatem nawet, gdy w sytuacji z ust. 5c dochodzi do skrócenia okresu wypowiedzenia, to prawodawca zdecydował, że odszkodowanie wlicza się nauczycielowi pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia.

W ocenie Sądu Okręgowego, stan nieczynny odwołującej się - od 1 .09.1999r. do 29.02.2000 r. - nie powinien być, zatem, wyłączony z nauczycielskiego okresu wykonywania pracy w szczególnym charakterze. Wnioskodawczyni z resztą w tym okresie systematycznie zgłaszała pracodawcy gotowość do pracy. Wprawdzie, w rozpatrywanej sprawie, art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela, nie miał zastosowania, jednak przywołany przez Sąd Najwyższy art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy emerytalnej, ma zastosowanie nie tylko do obliczenia stażu pracy nauczycielskiej, w związku z art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela, ale, równie,ż do obliczenia stażu niezbędnego do nabycia prawa do rekompensaty. To z kolei, Sąd Najwyższy wyjaśnił w uchwale z dnia 29 października 2020 r., sygn. akt III UZP 3/20, dotyczącej nieuwzględniania przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, warunkującego prawo do rekompensaty, okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Tym samym okres pozostawania w stanie nieczynnym należy także uwzględniać przy ustalaniu stażu pracy w szczególnym charakterze dla potrzeb rekompensaty /tak też w wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 grudnia 2024 r. IV U 586/24/

W opisanej sytuacji, do stażu niezbędnego do nabycia przez odwołującą się, wnioskowanego prawa, uznanego przez organ rentowy w wymiarze 14 lat, 10 miesięcy i 6 dni, należało doliczyć 6 miesięcy pozostawania przez ubezpieczoną w stanie nieczynnym od 1.09.1999 do 29.02.2000 r. Oznacza to zaś, że wnioskodawczyni spełnia wszystkie przesłanki przyznania jej rekompensaty z tytułu pracy w szczególnym charakterze.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Mając na względzie powyższe, należało zmienić zaskarżoną decyzję o czym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w sentencji wyroku.