Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 15.11.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że M. O. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek Ż&J Sp. zo.o. w Ł. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 30.07.2022 do 31.10.2022 r.

W uzasadnieniu wskazano, że zawarcie z ubezpieczoną umowy zlecenia i zgłoszenie ubezpieczonej do ubezpieczeń społecznych jako zleceniobiorcy było czynnościami pozornymi (świadczenie pracy na podstawie zlecenia nie miało miejsca), które miały na celu zagwarantowanie ubezpieczonej świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, co zgodnie z art. 83 § 1 k.c. skutkuje nieważnością złożonych oświadczeń.

Organ rentowy wskazał, iż na brak wykonywania pracy przez zleceniobiorcę wskazują takie okoliczności jak:

- krótki okres w jakim miało być realizowanie zlecenie od 30.07.2022 przed zgłoszeniem wypadku w dniu 31.07.2022 r.

- zgłoszenie ww. do ubezpieczeń 5.08.2022 r. po dacie zgłoszenia wypadku w pracy 31.07.2022 r.

- brak dowodów potwierdzających wykonywanie zlecenia

/decyzja w aktach ZUS k. nienumerowane/

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła M. O. domagając się jej zmiany i uznania, iż podlega ubezpieczeniom w spornym okresie od 30.07.2022 do 31.10.2022 r.

W uzasadnieniu odwołania podniosła, iż umowa zlecenia zawarta z firmą (...). zo.o. nie miała na celu obejście przepisów prawa. Podjęła zatrudnienie w ww. firmie i wykonywała polecone jej obowiązki do momentu udziału w wypadku drogowym w wyniku , którego została uznana za niezdolną do pracy.

/ odwołanie k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, podtrzymując argumentację przyjętą w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k. 4-4v/

Zainteresowany płatnik Ż&J Sp. zo.o. przyłączył się do stanowiska odwołującej.

/ stanowisko procesowe zainteresowanego płatnika protokół z rozprawy z 13.04.2023 r. 00:07:06/

S ąd Okręgowy ustalił co następuje:

Płatnik składek Ż&J Sp. zo.o. z siedzibą w Ł. prowadzi działalność od 14.09.2017 r. – data wpisu do KRS. Prezesem zarządu spółki jest Ż. G. a członkiem zarządu i większościowym dominującym wspólnikiem jest jej mąż J. G.. Prawo do reprezentacji płatnika i składania oświadczeń w jego imieniu samodzielnie posiada każdy z członków zarządu. Spółka prowadzi działalność, której przedmiotem jest prowadzenie restauracji i innych stałych placówek gastronomicznych w praktyce pizzerii.

/ bezsporne zeznania występującego w imieniu płatnika J. G. protokół z rozprawy dnia 13.04.2023 00:31:54 -00:32:00 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:19:32 -00:29:54/

Płatnik zatrudnia 7 osób. Ma 4 auta, które są przeznaczone do dostarczenia pizzy. Zatrudnia 5 kierowców w oparciu o umowę zlecenie. Zazwyczaj od tych umów są odprowadzane składki. Jest duża rotacja pracowników na wskazanym stanowisku. Kierowcy w ramach zlecenia rozwożą pizzę rozlewają sosy i składają pudełka do pizzy.

/zeznania występującego w imieniu płatnika J. G. protokół z rozprawy dnia 13.04.2023 00:31:54 -00:32:00 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:19:32 -00:29:54/

Wnioskodawczyni M. O. uczy się w szkole Cosinus. Do chwili podjęcia pracy była bezrobotna. Była dopisana do ubezpieczeń w firmie matki. Posiada prawo jazy kategorii B

/ zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy dnia 13.04.2023 00:31:46 - 00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:12:44 -00:19:32, kwestionariusz osobowy i oświadczenie k. -29-30. K.48-49/

O możliwości podjęcia pracy u płatnika wnioskodawczyni dowiedziała się z ogłoszenia zamieszczonego w na Portalu Internetowym.

/ zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy dnia 13.04.2023 00:31:46 - 00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:12:44 -00:19:32/

W dniu 30.07.2022 r. strony tj M. O. i płatnik Ż&J Sp. zo.o. zawarły umowę zlecenia na okres od 30.07.2022 r. do 31.10.2022 r., w ramach której zleceniodawca zlecił a zleceniobiorca zobowiązał się dostarczać posiłki . Strony ustaliły, iż zleceniobiorcy za wykonanie pracy zleconej będzie przysługiwało wynagrodzenie brutto w wysokości 19.70 zł za godzinę. W umowie zastrzeżono , że z wynagrodzenia Zleceniodawca dokona stosownych potrąceń zusowskich. Zleceniobiorca zobowiązał się do podawania liczby godzin wykonywania zlecenia na wystawionym przez siebie rachunku. Strony przewidziały też możliwość wypowiedzenia umowy z zachowaniem 14 dniowego okresu wypowiedzenia. Przy zawieraniu umowy wnioskodawczyni oświadczyła iż chce żeby z tytułu zawartej przez nią umowy odprowadzane były składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

/ umowa zlecenie w aktach ZUS k. nienumerowane oraz k. 31, 45, rachunek w aktach ZUS oraz k. 28, k. 57 lista płac k. 15, oświadczenie k. 17, k. 50/

Wnioskodawczyni legitymowała się wymaganymi badaniami przez sanepid wymaganymi do odjęcia pracy w restauracji.

/ sprawozdanie z badania z dnia 22.06.2021 r. w katach ZUS k. nienumerowane/

Do podstawowych obowiązków wnioskodawczyni w ramach zawartej umowy należało rozwożenie dostarczanie zamówień do klienta. Miała pracować zgodnie z zapotrzebowaniem nie więcej niż 8 godzina na dobę.

/zeznania występującego w imieniu płatnika J. G. protokół z rozprawy dnia 13.04.2023 00:31:54 -00:32:00 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:19:32 -00:29:54/

W dniu 31.07.2022 r. M. O. przystąpiła do pracy ok godz. 12 . Początkowo rozlewała sosy składała pudełka następnie przystąpiła do rozwożenia pizzy klientom samochodem służbowym nr rej (...). Z zamówieniami została wysłana ok godz. 15.30. Po dostarczeniu pizzy wnioskodawczyni wracała do pizzerii. Podczas drogi powrotnej brała udział w wypadku drogowym.

Wnioskodawczyni ustąpiła pierwszeństwa pieszym na pasach wtedy w tył prowadzonego przez nią samochodu służbowego wjechał inny pojazd.

M. O. o zdarzeniu poinformowała służby i zleceniodawcę. Na miejsce wypadku przyjechała Policja i Karetka i Płatnik właściciel uszkodzonego pojazdu . Wnioskodawczyni została przebadana na trzeźwość i po negatywnym wyniku badania została przewieziona przez pogotowie na badania. Wnioskodawczyni bezpośrednio po zdarzeniu nie została zatrzymana w szpitalu ale stała się niezdolna do pracy. Nie powróciła do pracy po wypadku. Płatnik odebrał samochód z miejsca zdarzenia.

/postanowienie w przedmiocie umorzenia dochodzenia z 30.08.2022 r. w aktach ZUS k. nienumerowane i k. 86-87, informacje odebrane od pracodawcy w postępowaniu wypadkowym w aktach ZUS k. nienumerowane i k. 78, karta wypadku w aktach ZUS k. nienumerowane i k. 23-27,76-77 informacje uzyskane przez poszkodowanego w postępowaniu wypadkowym w aktach ZUS k. nienumerowane i k. 79, karta medycznych czynności ratunkowych w aktach ZUS k. nienumerowane i k. 80, karta odmowy przyjęcia do szpitala w aktach ZUS k. nienumerowane i k. 81-84, zaświadczenie z Wojewódzkiej (...) w Ł. w aktach ZUS k. nienumerowane k. 88-89, lista obecności i godzin pracy k. 27 k. 58, umowa leasingu k. 40-43 kopia dowodu rejestracyjnego pojazdu k. 44, zeznania występującego w imieniu płatnika J. G. protokół z rozprawy dnia 13.04.2023 00:31:54 -00:32:00 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:19:32 -00:29:54, zaświadczenie lekarskie (...) i zaświadczenia płatnika składek k. 59-74 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy dnia 13.04.2023 00:31:46 - 00:31:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:12:44 -00:19:32/

Wnioskodawczyni została zgłoszona do ubezpieczeń pierwotnie w dacie 4.08.2022 r. pierwotnie bez zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia następnie w dacie 5.08.2022 r. już z uwzględnieniem tego ubezpieczenia. Płatnik pismem skierowanym do ZUS anulował pierwotne zgłoszenie. Obu zgłoszeń dokonano już po dacie wypadku w pracy 31.07.2022 r.

/ druk (...) P (...) k. 14-15, 20 -22, 52--55pismo płatnika do ZUS w przedmiocie anulowania pierwotnego zgłoszenia k. 16, 51

Wnioskodawczyni została wyrejestrowana z ubezpieczeń z dniem 1.11.2022 r. w dniu 28.11.2022 r.

/ druk (...) P (...) k. 18- 19, k. 46-47/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty złożone zarówno w procesie jak i te zawarte w załączonych do akt sprawy aktach ZUS. Ustalenia w sprawie poczyniono także w oparciu o zeznania wnioskodawczyni i zainteresowanego które korespondowały ze wskazaną dokumentacją i nie zostały podważone przez ZUS.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i art. 9 osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami" (pkt. 4 ust. 1 art. 6).

Z mocy art. 13 pkt. 2 w/w ustawy zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Wskazać należy, że stosownie do treści art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Umowa zlecenia należy do kategorii umów o świadczenie usług, a więc do wykonywania czynności mieszczących się w zakresie określonym wolą stron.

Strony zawierające umowę zlecenia, stosownie do treści art. 353 ¹ k.p.c. mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Wedle woli stron, umowa zlecenie może dotyczyć tak pojedynczego wykonania konkretnej czynności, jak i wykonywania wielokrotnego, powtarzalnego, rozciągniętego w czasie. Odpowiedzialność osoby przyjmującego zlecenie jest rozpatrywana w zakresie jej starannego działania przy wykonywaniu przedmiotu zlecenia, co oznacza, że czynnikiem decydującym przy ocenie pracy tej osoby jest kryterium wykonywanie przez nią czynności na określonym, ustalonym przez strony stosunku prawnego, poziomie. Elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia nie jest zatem wynik, lecz starania podejmowane w celu osiągnięcia tego wyniku (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 grudnia 1993 roku III AUr 357/93; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 stycznia 2006 roku III AUa 1700/05; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 1967 roku, I CR 500/66). Wykonanie szeregu powtarzających się czynności, składających się na cykl systematycznych i regularnych działań jest cechą charakterystyczną dla umów o świadczenie usług. Elementami przedmiotowo wyróżniającymi umowę zlecenia (gdy chodzi o czynności prawne – art. 734 § 1 KC), jak i umowę o świadczenie usług nieuregulowanych innymi przepisami (gdy chodzi o czynności faktyczne – art. 750 KC) są zatem starania celem wykonania umówionej czynności. Umowa zlecenia nie akcentuje rezultatu (wyniku) jako koniecznego do osiągnięcia. W umowie zlecenia przyjmujący zlecenie nie bierze na siebie ryzyka pomyślnego wyniku spełnianej czynności. Jego odpowiedzialność za właściwe wykonanie umowy oparta jest na zasadzie starannego działania (art. 355 § 1 KC), w świadczeniu usługi rozłożonej w czasie istnieje związek wynagrodzenia z ilością, jakością i rodzajem usługi. W zobowiązaniach starannego działania podjęcie przez dłużnika wymaganych czynności przy zachowaniu wiążącego go stopnia staranności oznacza, że dłużnik wykonał zobowiązanie, pomimo że niekoniecznie osiągnięto określony cel umowy. / (...) - wyrok NSA (N) z dnia 02-12-2020/ Przy tym w umowie zlecenia mogą wystąpić cechy kierownictwa i podporządkowania, choć nie takie same, jak w zależności właściwej dla stosunku pracy (art. 22 § 1 i § 111 KP oraz art. 750 KC). / (...) 3/21 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 21-01-2021/ Ogólna kontrola osoby zatrudnionej na podstawie umowy zlecenia, dokonywana przez zleceniodawcę z punktu widzenia rezultatów działalności, nie świadczy o podporządkowaniu pracowniczym. /III AUa 905/18 - wyrok SA Łódź z dnia 17-10-2018/. W ramach umowy zlecenia zleceniobiorca ma pewnego rodzaju swobodę w zakresie wykonania jego przedmiotu np co do czasu i miejsca ma samodzielność w określaniu bieżących zadań. Sposób wykonywana pracy nie jest doprecyzowany za pomocą poleceń służbowych. / por uzasadnienia: I UK 350/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 12-08-2020 I PK 126/19 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 22-09-2020 II PK 116/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 22-09-2020 III UK 514/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 22-10-2020 /

Wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia - a nie tylko zawarcie umowy - stwarza obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. /I UK 315/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 16-06-2020/

W rozpoznawanej sprawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych zakwestionował fakt zawarcia umowy zlecenie pomiędzy wnioskodawczynią M. O. o płatnikiem składek Ż&J Sp. zo.o. i okoliczność jej wykonywania.

Organ rentowy stanął na stanowisku, iż umowa zlecenia zawarta na okres od 30.07.2022 do dnia 31.10.2022 r. została zawarta dla pozoru celem uzyskania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego a zatem jest nieważna, akcentując nieprawidłowości w zakresie zgłoszenia wnioskodawczyni do ubezpieczeń – już po wypadku, brak dowodów na wykonywanie przez nią określonych czynności w ramach zwartej umowy, jej niezdolność do pracy od chwili wypadku.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Przepis art. 83 k.c. charakteryzuje czynność prawną pozorną przez wskazanie trzech jej elementów, które muszą wystąpić łącznie: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę w każdym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Brak zamiaru wywołania skutków prawnych oznacza, że osoba składająca oświadczenie woli, albo nie chce w ogóle wywołać żadnych skutków prawnych, albo też chce wywołać inne, niż wynikałoby ze złożonego przez nią oświadczenia woli.

Odnosząc się do powyższej spornej kwestii należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę, iż w przedmiocie stosowania przepisów prawa cywilnego przy rozstrzyganiu sporów na tle ważności czynności prawnych stanowiących tytuł objęcia ubezpieczeniami społecznymi ukształtowało się bogate orzecznictwo sądowe. W licznych orzeczeniach dotyczących umów o pracę jako podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym podkreślano, iż umowa jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 r., sygn. II UK 321/04, opubl. OSNP 2006 nr 11-12, poz. 190; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2007 r., sygn. II UK 56/07, LEX nr 376433/. Natomiast o czynności prawnej sprzecznej z ustawą lub mającej na celu obejście ustawy można mówić tylko wtedy, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie ma na celu obejścia prawa dokonanie czynności prawnej dla osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04, OSNP 2005 nr 15, poz. 235; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2007 r., I UK 302/06, OSNP 2008 nr 7-8, poz. 110; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2008 r., II UK 334/07, OSNP 2009 nr 23-24, poz. 321/.

Podobnie ma się rzecz z innymi umowami będącymi tytułem do podlegania ubezpieczeniom społecznym, także umową zlecenia. O pozorności umowy zlecenia można mówić tylko i wyłącznie wówczas jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako zleceniobiorca nie będzie wykonywać przedmiotu zlecenia, a osoba określona jako zleceniodawca nie będzie korzystać z jej świadczenia, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść umowy zlecenia. Dopiero wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia - a nie tylko zawarcie umowy - stwarza obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. /I UK 315/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 16-06-2020/ O prawidłowym zakwalifikowaniu umowy cywilnoprawnej nie decyduje wyłącznie nazwa umowy ani jej formalne postanowienia, ale także sposób jej wykonywania, a w szczególności realizowanie przez strony - nawet wbrew postanowieniom umowy - cech charakterystycznych dla danego stosunku prawnego, które odróżniają zawartą i realizowaną umowę od innych umów cywilnoprawnych./III AUa 2139/15 - wyrok SA Gdańsk z dnia 18-02-2016/ Umowa zlecenia zawarta pomiędzy stronami nie rodzi trwałego stosunku obligacyjnego przez sam fakt jej spisania, w sytuacji, gdy nie jest ona realizowana, a więc nie są wykonywane na jej podstawie ani obowiązki zleceniodawcy, ani zleceniobiorcy, a praca jest de facto wykonywana przez pracownika w ramach oraz w sposób charakterystyczny dla istniejącego pomiędzy stronami stosunku prawnego . Ponadto, umowa dotknięta sankcją bezwzględnej nieważności nie może wywołać skutku polegającego na powstaniu pomiędzy stronami stosunku prawnego, nawet jeżeli jest przez strony faktycznie wykonywana. /I PK 241/13 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 01-04-2014/

Zdaniem Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy i poczynione na jego podstawie ustalenia faktyczne uzasadniają twierdzenie, że zakwestionowana przez ZUS umowa zlecenia nie została zawarta dla pozoru, to jest bez zamiaru realizacji obowiązków z niej wynikających. i była jednak realizowana. Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że wnioskodawczyni obowiązki zlecone w ramach umowy zlecenia z dnia 30.07.2022, w dniu 31.07.2022 r. podjęła i realizowała je do chwili wypadku, a zleceniobiorca zainteresowany– świadczenie to przyjmował, płacąc umówione wynagrodzenie.

W ramach wykonywania umowy zlecenia wnioskodawczyni rozlewała sosy , pakowała pudełka do pizzy i rozwoziła zamówiony przez klientów płatnika towar – pizzę. Wykonywanie pracy w takim charakterze przerwał wypadek – zdarzenie drogowe, wskutek którego wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy. We wnioskodawczynię wykonującą obowiązki na rzecz płatnika - prowadzącą samochód służbowy po rozwiezieniu towaru i wracającą do pizzerii wjechał inny pojazd. Zeznania wnioskodawczyni i zainteresowanego w tym zakresie wzajemnie się uzupełniają i są wiarygodne nadto znajdują potwierdzenie w dostępnej dokumentacji powypadkowej, dokumentacji medycznej dostarczonej z Pogotowia (...), ze Szpitala oraz przez Policję. W ocenie Sądu zwłaszcza wskazana dokumentacja potwierdza, iż wnioskodawczyni chwili zdarzenia z dnia 31.07.2022 r. prowadziła samochód służbowy, a nie miałoby to miejsca gdyby fakt wykonywania przez nią usług dostawczych na rzecz płatnika nie był realizowany. Powyższe zaś składało się na przedmiot zawartej umowy zlecenia. Tym samym w świetle tych okoliczności fakt rzeczywistego realizowania przez wnioskodawczynię umowy zlecenia, a co za tym idzie istnienia tytułu ubezpieczenia w spornym okresie nie może być kwestionowany.

Zawarcie i wykonywanie umowy zlecenia oznacza, zaś że powstał tytuł ubezpieczenia, o jakim stanowi art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, a zatem należy ustalić podleganie ubezpieczeniom społecznym w spornym okresie. /III AUa 276/19 - wyrok SA Lublin z dnia 21-08-2019/

Sąd przy tym nie traci z pola widzenia, iż organ rentowy wskazywał że zwarta umowa zlecenia w ogóle w całym spornym okresie nie była realizowana co potwierdzać miał także fakt zgłoszenia wnioskodawczyni do ubezpieczeń już po dniu zdarzenia. W istocie sąd zauważa iż wnioskodawczyni została zgłoszona do ubezpieczeń pierwotnie 4.08.2022 r. bez zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego a potem już z uwzględnieniem tej okoliczności 5.08.2022 r., jednakże powyższe miało miejsc w przepisanym do tego terminie 7 dniowym od chwili powstania tytułu do ubezpieczeń. Ponadto powyższe w żaden sposób nie wpływa na ocenę wiarygodności zeznań stron w kwestii realizacji zawartej umowy – które mają pokrycie w dokumentacji złożonej w toku procesu. Podkreślić należy też, iż wobec treści przedstawionej w procesie dokumentacji medycznej i wypadkowej uwzględniając fakt, iż wnioskodawczyni prowadziła auto służbowe nie można dojść do przekonania, że strony post factum stworzyły sztuczny tytuł do ubezpieczeń by dać wnioskodawczyni ochronę z tytułu zdarzenia niezwiązanego w żaden sposób z istnieniem zlecenia. Podkreślić należy też, iż wobec treści zgromadzonego w sprawie materiału nie można dojść do przekonania, że wnioskodawczyni z uwagi na swój stan zdrowia już wcześniej wiedziała, iż będzie korzystać ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego .

Na mocy art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących m.in. zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i przebiegu ubezpieczeń, a zatem ma prawo do kwestionowania podstaw ubezpieczenia w tym umowy zlecenia, jako że rodzą one skutki w dziedzinie ubezpieczeń społecznych.

Jednak w takiej sytuacji to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78, w którym stwierdził, iż na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli. Powyższe stanowisko jest aktualne na gruncie analizy umowy zlecenia. Organ rentowy jest stroną postępowania, która, jak każda strona procesu, jest zobligowana do wykazania twierdzeń, z których wywodzi skutki prawne (art. 232 k.p.c.). W postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych organ rentowy ma pozycję strony (art. 477 ¹⁰ § 1 k.p.c.), więc powinien przejawiać odpowiednią aktywność dowodową, w przeciwnym razie ponosi negatywne skutki prawne swej bierności, polegające zwłaszcza na zmianie wydanej decyzji. (vide wyrok SA w Katowicach z dnia 19.11.2013 r., III AUa 2476/12, opubl. LEX nr 1394193).

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy na gruncie rozpatrywanego przypadku w żaden sposób nie udowodnił, iż zakwestionowana przez niego umowa zlecenia w okresie od 30.07.2022 r. miała charakter pozorny – nie była realizowana

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.

J.L.