Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 września 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że E. I. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1 grudnia 2015 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przeprowadził postępowanie kontrolne w zakresie zgłoszenia E. I. do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia u płatnika (...) Sp. z o.o. Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. Plac (...).

W trakcie kontroli została przedłożona umowa o pracę zawarta w dniu 1 grudnia 2015 r. pomiędzy (...) Sp. z o.o. reprezentowaną przez A. O. (1) – Prezesa Zarządu, a E. I., na czas określony od 1 grudnia 2015 r. do 30 listopada 2018 r. w wymiarze ½ etatu, rodzaj umówionej pracy: pracownik biurowy z wynagrodzeniem miesięcznym brutto w wysokości 3.500 zł, dzień rozpoczęcia pracy 1 grudnia 2015 r., miejsce wykonywania pracy – Ł., ul. (...).

Organ rentowy dodał, że umowa o pracę w firmie (...) Sp. z o.o. miałaby zostać zawarta z ubezpieczoną na czas określony od 1 grudnia 2015 r. do 30 listopada 2018 r. a już od dnia 5 kwietnia 2016 r. ubezpieczona stała się niezdolna do pracy z powodu choroby, przy czym od 8 kwietnia 2016 r. niezdolność do pracy z powodu choroby przypada w okresie ciąży. Zaświadczenia o niezdolności do pracy zostały wystawione dla wnioskodawczyni na okres od 5 kwietnia 2016 r. do 15 września 2016 r.

Organ rentowy dodał, że ubezpieczona miała zostać zatrudniona w (...) Sp. z o.o. na specjalnie utworzonym stanowisku pracy. Do czasu ubezpieczonej zatrudnienia A. O. (2) osobiście zajmował się sprawami, które są w zakresie obowiązków ubezpieczonej. A. O. (2) oświadczył, że wnioskodawczyni została zatrudniona, aby odciążyć go od części jego obowiązków. Obecnie podczas nieobecności wnioskodawczyni obowiązki te ponownie spadły na niego. Zatem po dniu kiedy ubezpieczona stała się niezdolna do pracy pomimo długiego okresu nieobecności w pracy na miejsce wnioskodawczyni nie został zatrudniony w firmie (...) Sp. z o.o. inny pracownik. W ocenie Oddziału świadczy to o tym, że nie było faktycznej potrzeby zatrudnienia w firmie pracownika na stanowisku, na którym ubezpieczona miałaby zostać zatrudniona.

Z dokumentów zgromadzonych w sprawie wynika, że od dnia 15 marca 2010 r. wnioskodawczyni prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą M. (...) i z tego tytułu od 1 grudnia 2015 r. ubezpieczona jest zgłoszona do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Do 30 listopada 2015 r. ubezpieczona była również zgłoszona do ubezpieczeń społecznych i opłacała składki na te ubezpieczenia od podstawy wymiaru w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia tj. w 2015r.- 2375,40 zł. Z ustaleń Oddziału wynika, że przedmiotem prowadzonej przez ubezpieczoną pozarolniczej działalności jest m.in. działalność w zakresie specjalistycznego projektowania, realizacja projektów budowlanych ze wznoszeniem budynków, roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych. Organ rentowy wskazał również, że przedmiotem działalności spółki (...) Sp. z o.o. jest również m.in. działalność w zakresie specjalistycznego projektowania, realizacja projektów budowlanych ze wznoszeniem budynków, roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych. Zatem przedmiot prowadzonej przez ubezpieczoną działalności gospodarczej pokrywa się z przedmiotem działalności prowadzonej przez spółkę. Tym samym budzi wątpliwość potrzeba zawarcia z ubezpieczoną umowy o pracę z uwagi na fakt, iż wnioskodawczyni mogłaby świadczyć usługi dla spółki w ramach wykonywanej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej. W ocenie Oddziału na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego ubezpieczona nie wykonywała Pani pracy u płatnika składek (...) Sp. z o.o., a została Pani zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jedynie w celu uzyskania przez wnioskodawczynię pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych i skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego od wyższej podstawy ich wymiaru w związku z ciążą, a następnie macierzyństwem. Wobec tego na podstawie art. 83 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy, organ rentowy stwierdził, że umowa o pracę zawarta między (...) Sp. z o.o., a ubezpieczoną, jako zawarta dla pozoru, jest nieważna, a zatem z tytułu zawartej umowy o pracę E. I. nie podlega ubezpieczeniom społecznym od 1 grudnia 2015 r.

/decyzja – k. 15 – 21 akt ZUS/

E. I. oraz płatnik (...) Sp. z o.o reprezentowani przez radcę prawnego w dniu 14 października 2016 r. złożyli odwołanie od w/w decyzji organu rentowego i zaskarżonej decyzji zarzucili:

- naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. poprzez stwierdzenie o niepodleganiu ubezpieczonej E. I. jako pracownikowi u płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. ubezpieczeniom emerytalnemu, chorobowemu oraz wypadkowemu od 1 grudnia 2015 r.

- naruszenie art. 83 §1 kc w zw. z art. 300 kp poprzez jego niewłaściwe zastosowanie podczas gdy nie doszło do realizacji przesłanek wskazanych w tym przepisie tj. złożenia drugiej stronie za jej zgodą świadczenia woli dla pozoru,

- art. 22 §1 kp poprzez jego niezastosowanie podczas gdy sposób świadczenia pracy przez ubezpieczoną ewidentnie odpowiadał konstrukcyjnym cechom stosunku pracy.

W konsekwencji wnieśli o zmianę przedmiotowej decyzji i zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

/odwołanie – k. 2 – 9/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 3 listopada 2016 r. organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

/odpowiedź na odwołanie – k. 180 – 181/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona E. I. posiada wykształcenie wyższe. Ukończyła studia na kierunku: Architektura Wnętrz w Wyższej Szkole (...) w Ł. i uzyskała tytuł magistra sztuki.

/dyplom – akta osobowe wnioskodawczyni, kwestionariusz osobowy – akta osobowe wnioskodawczyni, k. 71 akt ZUS, CV – k. 73 – 75 akt ZUS/

Wnioskodawczyni posiada następujące doświadczenie zawodowe:

- w okresie od września 2007 r. do lipca 2009 r. była zatrudniona jako projektant wnętrz biurowych oraz mebli, doradca ds. klientów kluczowych w (...) Sp. z o.o. w Ł.,

- w lipcu 2009 r. pracowała jako architekt wnętrz w (...), Wykonawstwo” w Ł.,

- od października 2009 r. do stycznia 2010 r. pracowała jako architekt wnętrz w biurze architektury „ (...)”.

E. I. od 2010 r. zamieszcza swoje artykuły w magazynach o tematyce wnętrzarskiej o zasięgu krajowym:

- (...) Rezydencji i wnętrz ogrodów” w numerze 3 – 4 z 2015 r. – artykuł: „Apetyt na kolor”, w numerze 1 – 2 z 2015 r.: „Prosto z marzeń”,

- (...) w numerze 3 z 2012 r. – ubezpieczona otrzymała 1 z głównych nagród w konkursie na najlepszą strefę wypoczynku,

- (...) w numerze 11 z 2011 r. – ubezpieczona otrzymała 1 nagrodę w konkursie na najlepszą kuchnię.

/CV – k. 73 – 75 akt ZUS, akta osobowe wnioskodawczyni, wydruki – 79 - 103/

Od marca 2010 r. wnioskodawczyni prowadzi własną działalność gospodarczą – (...) w K.. W ramach działalności ubezpieczona zajmuje się architekturą wnętrz.

/CV – k. 73 – 75 akt ZUS, zeznania wnioskodawczyni z dnia 26 maja 2017 r. – 00:09:26 – 00:50:07 – płyta CD – k. 252 w zw. z zeznaniami z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:33:47 – 00:40:27 – płyta CD – k. 293, zeznania świadka D. K. z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:27:31 – 00:33:21 – płyta CD – k. 29, rachunki – 121 – 150/

Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. została utworzona 5 lutego 2009 r. i od 9 marca 2009 r. jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym. Przedmiotem działalności spółki jest m. in. Realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków, roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych. Wspólnikami spółki są A. O. (1) posiadająca 95 udziałów oraz A. O. (3), który posiada 5 udziałów. Prezesem Zarządu jest A. O. (1).

/wypis z KRS – k. 59 – 62, k. 53 – 67 akt ZUS, umowa spółki – k. 25 – 45 akt ZUS/

Wnioskodawczyni E. I. została zatrudniona w (...) Sp. z o.o. w Ł. na podstawie umowy o pracę na czas określony od 1 grudnia 2015 r. do 30 listopada 2018 r. w wymiarze ½ czasu pracy na stanowisku pracownika biurowego z wynagrodzeniem 3.500 zł brutto. W imieniu spółki umowę podpisał Prezes Zarządu A. O. (1). Miejsce wykonywania pracy: Ł., Plac (...).

/umowa o pracę – k. 105 akt ZUS, akta osobowe wnioskodawczyni, zeznania świadka A. O. (2) z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:06:33 – 00:27:07 – płyta CD – k. 293/

Ubezpieczona poznała A. O. (2) - prokurenta spółki (...) na targach mieszkaniowych, gdzie ubezpieczona wystawiała ofertę swojej firmy i prezentowała swoje prace.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 26 maja 2017 r. – 00:09:26 – 00:50:07 – płyta CD – k. 252 w zw. z zeznaniami z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:33:47 – 00:40:27 – płyta CD – k. 293, zeznania świadka A. O. (2) z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:06:33 – 00:27:07 – płyta CD – k. 293/

Spółka zatrudniła ubezpieczoną, gdyż poszukiwała pracownika, który przejąłby obowiązki, które do tej pory wykonywał A. O. (2).

/zeznania świadka A. O. (2) z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:06:33 – 00:27:07 – płyta CD – k. 293/

Ubezpieczona w ramach swojej działalności nigdy nie współpracowała z płatnikiem składek.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 26 maja 2017 r. – 00:09:26 – 00:50:07 – płyta CD – k. 252 w zw. z zeznaniami z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:33:47 – 00:40:27 – płyta CD – k. 293/

Ubezpieczona została pouczona o warunkach zatrudnienia i uprawnieniach pracowniczych.

/informacja o warunkach zatrudnienia – k. 113 – 119 akt ZUS//

Wnioskodawczyni podejmując pracę w firmie (...) Sp. z o.o. poddała się badaniom lekarskim w dniu 30 listopada 2015 r. i lekarz nie stwierdził przeciwwskazań do podjęcia pracy na stanowisku pracownika biurowego.

/zaświadczenie lekarskie – k. 77 akt ZUS/

Ubezpieczona E. I. w dniu 1 grudnia 2015 r. odbyła szkolenie z zakresu BHP.

/karta szkolenia BHP – k. 111 akt ZUS, akta osobowe wnioskodawczyni/

Wnioskodawczyni otrzymała na piśmie zakres obowiązków. Do obowiązków ubezpieczonej jako pracownika biurowego należało:

1.  (...) dokumentacji z prowadzonych budów tj. sprawdzanie poprawność oznaczeń technicznych, kompletowanie dokumentacji, archiwizacja, przygotowanie dokumentacji do dalszego postępowania administracyjnego,

2.  (...) dokumentacji projektowej w tym weryfikacja wymaganych rysunków, sprawdzanie wymiarowania w skali oraz danych ilościowych, weryfikacja materiałów branżowych, pozyskiwanie wymaganych atestów i potwierdzeń zgodności materiałów z polskimi normami przepisami kwalifikacyjnymi,

3.  Sprawdzanie projektów mieszkaniowych pod względem ergonomii w pomieszczeniach specjalnego przeznaczenia (kuchnie, łazienki, pomieszczenia techniczne). Weryfikacja pod względem wymogów użytkowych zgodnie z normami budowlanymi jakimi powinny odpowiadać obiekty budowlane na terenie RP.

4.  Sprawdzanie prawidłowości projektu wykonawczego,

5.  Sprawdzanie rozliczeń z wykonawcami, sprawdzanie harmonogramów,

6.  Zbieranie ofert na materiały i usługi związane z prowadzonymi budowami,

7.  Rozliczanie materiałów, przygotowanie produkcyjne projektu.

/zakres obowiązków – k. 107 – 109 akt ZUS, akta osobowe wnioskodawczyni/

W ramach swoich obowiązków ubezpieczona zajmowała się sprawdzaniem projektów pod względem ergonomicznym, sprawdzaniem dokumentacji całego bloku, czy są odpowiednie odległości, czy jest odpowiedni ciąg zgodny z normami. W przypadku nieprawidłowości nanosiła swoje wnioski, kompletowała dokumentację podwykonawczą, sprawdzała podwykonawców, archiwizowała dokumentację, pracowała przy projekcie budowy w A..

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 26 maja 2017 r. – 00:09:26 – 00:50:07 – płyta CD – k. 252 w zw. z zeznaniami z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:33:47 – 00:40:27 – płyta CD – k. 293, zeznania świadka S. W. z dnia 26 maja 2017 r. – 00:51:53 – 01:02:14 – płyta CD – k. 252, zeznania świadka A. O. (2) z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:06:33 – 00:27:07 – płyta CD – k. 293, opracowania dokonane przez ubezpieczoną – k. 12 – 41/

Wnioskodawczyni swoje obowiązki wykonywała w godzinach od 8.00 do 15.00 w poniedziałek i wtorek oraz od 8.00 do 14.00 w środę w biurze w Ł.. W biurze są trzy pomieszczenia.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 26 maja 2017 r. – 00:09:26 – 00:50:07 – płyta CD – k. 252 w zw. z zeznaniami z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:33:47 – 00:40:27 – płyta CD – k. 293, zeznania świadka S. W. z dnia 26 maja 2017 r. – 00:51:53 – 01:02:14 – płyta CD – k. 252, zeznania świadka K. D. z dnia 22sierpnia 2017 r. – 00:23:07 – 00:27:31 – płyta CD – k. 293, zeznania świadka D. K. z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:27:31 – 00:33:21 – płyta CD – k. 293/

Polecenia w firmie ubezpieczonej wydawał A. O. (2).

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 26 maja 2017 r. – 00:09:26 – 00:50:07 – płyta CD – k. 252 w zw. z zeznaniami z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:33:47 – 00:40:27 – płyta CD – k. 293, zeznania świadka A. O. (3) z dnia 26 maja 2017 r. – 01:02:15 – 01:08:27 – płyta CD – k. 252, zeznania świadka A. O. (2) z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:06:33 – 00:27:07 – płyta CD – k. 293/

Pracodawca utworzył dla wnioskodawczyni ewidencję czasu pracy.

/Ewidencja – k. 205 – 207, zeznania świadka S. W. z dnia 26 maja 2017 r. – 00:51:53 – 01:02:14 – płyta CD – k. 252/

Płatnik składek sporządza listy płac dla swoich pracowników.

/listy płac – k. 127 – 177 akt ZUS/

Wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie przelewem na konto.

/wydruk – k. 125 akt ZUS, zeznania wnioskodawczyni z dnia 26 maja 2017 r. – 00:09:26 – 00:50:07 – płyta CD – k. 252 w zw. z zeznaniami z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:33:47 – 00:40:27 – płyta CD – k. 293, zeznania świadka S. W. z dnia 26 maja 2017 r. – 00:51:53 – 01:02:14 – płyta CD – k. 252, wydruk k. 266 – 269/

Wnioskodawczyni podejmując pracę w firmie płatnika składek nie była w ciąży. Ostatnią miesiączkę miała 2 marca 2016 r.

/karta przebiegu ciąży – k. 197 – 198, dokumentacja medyczna – k. 211 – 223, k. 225, k. 228/

Ubezpieczona podczas zatrudnienia u płatnika składek stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży od 5 kwietnia 2016 r. Dziecko urodziła 12 grudnia 2016 r.

/bezsporne, dokumentacja medyczna – k. 209, k. 211 – 223, k. 225, k. 228, k. 230 – 237, k. 263 – 265, k. 275, k. 279, k. 281, zeznania wnioskodawczyni z dnia 26 maja 2017 r. – 00:09:26 – 00:50:07 – płyta CD – k. 252 w zw. z zeznaniami z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:33:47 – 00:40:27 – płyta CD – k. 293/

W czasie choroby ubezpieczonej nikt nie został zatrudniony na jej stanowisku pracy. Jej obowiązki przejął ponownie A. O. (2).

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 26 maja 2017 r. – 00:09:26 – 00:50:07 – płyta CD – k. 252 w zw. z zeznaniami z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:33:47 – 00:40:27 – płyta CD – k. 293, zeznania świadka A. O. (2) z dnia 22 sierpnia 2017 r. – 00:06:33 – 00:27:07 – płyta CD – k. 293/

Spółka z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej osiągnęła w 2015 r. przychód w wysokości 5.082.639,82 zł, dochód w wysokości: -244.52,52 zł, od stycznia do maja 2016 r. – przychód w wysokości 2.741.915,41 zł, a dochód w wysokości 722.418,21 zł.

/zestawienie przychodów i dochodów – k. 69 akt ZU/

Spółka oprócz ubezpieczonej zatrudniała następujących pracowników:

- A. O. (1) na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od 1 czerwca 2009 r. w wymiarze ½ etatu z wynagrodzeniem: w 2015 r. – 2500 zł, w 2016 r. – 2500 zł,

- A. O. (2) na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy od 15 czerwca 2009 r. do 15 czerwca 2019 r. z wynagrodzeniem: w 2015 r. – 1750 zł, w 2016 r. – 1850 zł,

- A. O. (4) na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od 2 stycznia 2012 r. w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem: w 2015 r. – 1750 zł, w 2016 r. – 1850 zł,

- S. W. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy 15 listopada 2013 r. do 22 listopada 2018 r. z wynagrodzeniem: w 2015 r. – 1750 zł, w 2016 r. – 1850 zł,

- B. M. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy 15 kwietnia 2014 r. do 16 maja 2019 r. z wynagrodzeniem: w 2015 r. – 2000 zł, w 2016 r. – 2000 zł,

- M. K. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy 5 września 2013 r. do 31 grudnia 2016 r. z wynagrodzeniem: w 2015 r. – 2500 zł, w 2016 r. – 2500 zł,

- A. N. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy 1 lipca 2015 r. do 30 listopada 2016 r. z wynagrodzeniem: w 2015 r. – 1750 zł, w 2016 r. – 1850 zł,

/zestawienie pracowników – k. 201/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zawarte w aktach sprawy i aktach organu rentowego oraz w załączonych aktach osobowych ubezpieczonej, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała, a także w oparciu o zeznania wnioskodawczyni oraz przesłuchanych w sprawie świadków.

Zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę w całości, a dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, że jest on wystarczający do wyjaśnienia spornej okoliczności – a mianowicie czy zawarta przez ubezpieczoną w dniu 1 grudnia 2015 r. umowa o pracę, nosi cechy pozorności i czy została zawarta jedynie dla uzyskania pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych i skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia w związku z ciążą. Sąd dał wiarę zeznaniom wyżej wskazanych świadków oraz wnioskodawczyni, w których wskazali na realność zawartej umowy o pracę oraz faktyczne świadczenie pracy przez wnioskodawczynię w ramach powyższej umowy o pracę w przedmiotowym okresie.

W ocenie Sądu zeznania te w niniejszej sprawie są jasne, logiczne, niesprzeczne oraz wzajemnie uzupełniają się. Wersję zdarzeń przedstawioną przez wnioskodawczynię potwierdzają świadkowie, osoby obce dla każdej ze stron, a więc niemające interesu w tym by zeznawać na korzyść, którejkolwiek ze stron. Stwierdzić należy, iż wskazane przez wymienione wyżej osoby okoliczności znajdują również potwierdzenie w treści dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, a więc w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym powołanym w opisanym stanie faktycznym.

Sąd uznał zeznania wnioskodawczyni oraz świadków za wiarygodne, gdyż są konsekwentne, znajdują oparcie w materiale dowodowym w postaci dokumentów świadczących również o faktycznym wykonywaniu pracy przez wnioskodawczynię oraz wzajemnie korespondują ze sobą.

Na podkreślenie zasługuje okoliczność, iż złożone do akt dokumenty nie były kwestionowane przez ZUS, a zeznania wnioskodawczyni oraz świadków nie zostały zasadnie podważone w toku procesu przez organ rentowy, który nie przedstawił w czasie postępowania przed sądem żadnych dowodów na poparcie swoich racji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie w świetle zgromadzonego materiału dowodowego według przeprowadzonej wyżej oceny dowodów zasługuje na uwzględnienie i powoduje zmianę zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 i 13 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 963 z późn. zm.), obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie zaś do treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 60 poz. 636 z późn. zm.), osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Natomiast, jak stanowi art. 4 w ust 1 i 2 w/w ustawy zasiłkowej, ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

W myśl art. 22 §1 kp przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Stosownie do treści § 1 ¹ art. 22 kp, zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

Zaś zgodnie z § 1 ² art. 22, nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W niniejszej sprawie odwołująca się – E. I. zawarła z (...) Sp. z o.o. w dniu 1 grudnia 2015 r. umowę o pracę, która stanowiła stosowną podstawę do zastosowania w/w regulacji i przyjęcia, iż uzyskała ona prawo do świadczeń określonych w ustawie zasiłkowej. Jednakże ważność tej umowy została przez organ rentowy niesłusznie zakwestionowana. Niewątpliwie bowiem umowa o pracę z dnia 1 grudnia 2015 r. nie została zawarta dla pozoru, jest ważna i nie ma do niej zastosowania przepis art. 83 k.c.

Stosownie do treści art. 58 §1 kc, czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Zaś w myśl § 2 w/w przepisu, nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Po pierwsze podkreślić należy, iż zawarcie przedmiotowej umowy o pracę nie miało na celu obejście przepisów ustawy, gdyż osiągnięcie wskazanych przez organ rentowy celów jest zgodne z ustawą. Nawiązanie stosunku pracy powoduje konsekwencje prawne nie tylko w sferze prawa pracy, ale i w innych dziedzinach prawa. Jednym z takich skutków jest prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek ziszczenia się określonych w ustawie warunków. Skutek ten po ich spełnieniu powstaje z mocy prawa. Nie można zatem wiązać zawarcia umowy o pracę, choćby zmierzała wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych, z zamiarem obejścia prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr 7-8, poz. 122; zdanie odrębne do wyroku Sądu Najwyższego z 14 lipca 2005 r. II UK 278/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr 7-8, poz. 116). Cel w postaci objęcia ubezpieczeniem społecznym i uzyskania z niego świadczeń nie jest bowiem sprzeczny z ustawą ani nie zmierza do jej obejścia, a przeciwnie - co zostało już wcześniej powiedziane - jest konsekwencją uzyskania statusu pracownika.

Mając na uwadze powyższe należy uznać, iż zachowanie wnioskodawczyni zostało zakwalifikowane jako zgodne z prawem. W tym miejscu należy rozważyć, czy zachowanie to nie narusza zasad współżycia społecznego, gdyż zgodnie z w/w art. 58 § 2 kc nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. W wyroku z dnia 18 października 2005 roku (sygn. akt II UK 43/05, opubl. OSN Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2006, Nr 15 – 16, poz. 251) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą, ale nie może to oznaczać akceptacji dla nagannych i nieobojętnych społecznie zachowań oraz korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy zawarciu umowy o pracę na krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie do świadczenia (np. urodzeniem dziecka i niezdolność do pracy w okresie ciąży) i ustaleniu wysokiego wynagrodzenia w celu uzyskania świadczeń obliczonych od tej podstawy. Taka umowa o pracę jest nieważna jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. W niniejszej sprawie wnioskodawczyni zawarła kwestionowaną umowę o pracę na 12 miesięcy przed urodzeniem się dziecka (12 grudnia 2016 r.) - zawierając umowę o pracę nie była w ciąży. Trudno uznać, iż jest to krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie do świadczenia, zważywszy że ciąża trwa 9 miesięcy (10 miesięcy księżycowych). Wnioskodawczyni faktycznie świadczyła pracę od 1 grudnia 2015 r. do 5 kwietnia 2016 r. i dopiero wtedy, gdy okazało się, że pogorszył się jej stan zdrowia w związku z ciążą skorzystała ze zwolnienia lekarskiego.

Zgodnie z treścią art. 83 kc nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udawałyby, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, okoliczność, na którą Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, iż nie skutkuje w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego tylko taka umowa o pracę, która nie wiąże się z faktycznym wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o "fikcyjne" zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła (wyrok Sądu Najwyższego z 16 marca 1999 r. II UKN 512/98, opubl: OSNAPiUS rok 2000, Nr 9, poz. 36; wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2001 r. II UKN 244/00, opubl: OSNAPiUS rok 2002, Nr 20, poz. 496; wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996 r. II UKN 32/96, opubl: OSNAPiUS rok 1997, Nr 15, poz. 275; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r. II UK 141/04, opubl: OSNAPiUS rok 2005, Nr 15, poz. 235, str. 712).

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, jest zatrudnienie jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy, a pracodawcy do przyjmowania tego świadczenia i dawania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany.

Na uwagę zasługuje także stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w wyroku z 14 marca 2001 r. (II UKN 258/00, OSNP 2002/21/527), zgodnie z którym nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował i wypłacał z tego tytułu wynagrodzenie za pracę. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela również pogląd Sądu Najwyższego zawarty w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04 opublikowanym w OSNP 2005/15/235), w którym stwierdza się, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 kc w zw. z art. 300 kp).

W świetle poczynionych w rozpoznawanej sprawie ustaleń faktycznych nie można mówić o pozorności oświadczeń woli w zawarciu umowy o pracę.

Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, iż wnioskodawczyni pracę podjęła i faktycznie ją świadczyła, a pracodawca – świadczenie to przyjmował, płacąc umówione wynagrodzenie co potwierdzają oprócz zeznań świadków i wnioskodawczyni dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, np. listy płac, wydruki z konta, projekty przygotowywane przez ubezpieczoną.

W ocenie Sądu należycie zostały wyjaśnione i uprawdopodobnione motywy związane z zatrudnieniem wnioskodawczyni. Zatrudnienie ubezpieczonej było podyktowane rzeczywistymi potrzebami pracodawcy. Potrzebny był pracownik do prac biurowych.

Jednocześnie ustalone okoliczności faktyczne sprawy uprawniają Sąd do oceny kwestii wynagrodzenia określonego w umowie o pracę pomiędzy wnioskodawczynią a płatnikiem składek.

Zgodnie z art. 78 kp wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

Otrzymywana przez skarżącą, we wskazanych wyżej warunkach, kwota wynagrodzenia 3.500 zł brutto miesięcznie, zważywszy na szeroki zakres obowiązków ubezpieczonej i jej doświadczenie zawodowe, nie jest kwotą wygórowaną.

Sąd Okręgowy podziela w tym miejscu stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w treści wyroku z dnia 23 kwietnia 2010 r. w sprawie II UK 309/09, opubl. LEX nr 604210 „Zgodnie z systemem orzekania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu”. Kwestia oceny samej wysokości wynagrodzenia określonego w spornej umowie pod kątem jego zgodności z zasadami współżycia społecznego, czy też z przepisami ustawy może być przedmiotem nowej decyzji ZUS. W decyzji tej organ rentowy może rozstrzygnąć, czy ustalone przez strony wynagrodzenie było faktycznie adekwatne do powierzonych obowiązków oraz uzasadnione zasobami finansowymi pracodawcy.

Zdaniem Sądu, nie można zatem podzielić stanowiska reprezentowanego przez organ rentowy, że ubezpieczona podjęła zatrudnienie jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Nie była to także umowa pozorna. O pozorności można mówić jedynie wówczas, gdy oświadczenie woli złożone jest drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. A zatem strony niejako udawałyby, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę. Spółka chciała zatrudnić skarżącą, jako pracownika biurowego i miała ku temu realne powody. Ubezpieczona zaś świadczyła pracę i otrzymywała stosowne wynagrodzenie. A zatem niewątpliwie brak było po obydwu stronach zgody na zatrudnienie pozorne.

Uwzględniając poglądy Sądu Najwyższego wyrażone w przytoczonych orzeczeniach, należy uznać, że w sytuacji gdy wolą stron zawierających umowę o pracę było nawiązanie stosunku pracy i doszło do faktycznego świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu jej stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. choroby ), nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa. Zawarcie umowy o pracę przez wnioskodawczynię z płatnikiem składek w świetle zebranego materiału dowodowego, w ocenie Sądu Okręgowego nie było też sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Mając powyższe na uwadze Sąd doszedł do przekonania, iż decyzja organu rentowego wydana została w oparciu o błędnie ustalony stan faktyczny i nie znajduje ona oparcia w realiach niniejszej sprawy.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję jak w pkt 1 sentencji wyroku uznając odwołania za zasadne.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z §9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804) i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz ubezpieczonej oraz (...) Sp. z o.o. kwoty po 180 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Sąd przyjął stawki minimalne z uwagi na brak sprecyzowania wartości przedmiotu sporu.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć peł. wnioskodawców

K.K.-W.