Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 7.10.2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z 3.09.2020 r., na podstawie art. 5 i 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił E. N. prawa do przeliczenia emerytury i uwzględnienia okresu zatrudnienia od 8.12.1989 r. do 31.01.1990 r. w Zakładzie Usług (...)SERWIS”.

W uzasadnieniu wskazał, że wnioskodawczyni w w/w okresie nie została zgłoszona do ubezpieczenia społecznego, nadto płatnik nie figuruje w kartotece płatników składek w I Oddziale W. Inspektorat W.-W..

/decyzja – k. 36 plik III akt ZUS/

Odwołania od w/w decyzji złożyła ubezpieczona E. N. w dniu 28.10.2020 r. oraz wniosła o jej zmianę i uwzględnienie przy wyliczaniu wysokości emerytury faktycznie osiągniętych wynagrodzeń.

/odwołanie – k. 3, pismo procesowe k. 16/

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując dotychczasową argumentację.

/odpowiedź na odwołanie – k. 6-6v/

Na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2021 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie i oświadczyła, że nie kwestionuje hipotetycznego wyliczenia ZUS.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni E. N., urodzona (...), w dniu 9.06.2005 r. wystąpiła z wnioskiem o ustalenie kapitału początkowego

/bezsporne, wniosek k. 1-1v plik I akt ZUS/.

Decyzją z 12.03.2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. ustalił kapitał początkowy E. N. na dzień 1 stycznia 1999 r. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wskaźnika wysokości tej podstawy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 01.01.1984 r. do 31.12.1993 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 65,49 %, co zostało pomnożone przez kwotę bazową w wysokości 1.220,89 zł, w związku z czym podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 799,56 zł. Przyjęto łącznie 19 lat, 3 miesiące i 24 dni, tj. 231 miesięcy okresów składkowych oraz 8 miesięcy i 13 dni, tj. 8 miesięcy (w tym 8 miesięcy, 4 dni okresu sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi)) okresów nieskładkowych. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 77,15 %. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osoby w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 89.859,55 zł.

Do stażu pracy przyjęto m.in. okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 15.11.1983 r. do 28.02.1993 r. na podstawie świadectwa pracy z 26.02.1993 r. (wynagrodzenie z ww. okresu zostało wykazane w zaświadczeniu Rp-7 z 11.03.1998 r.) oraz od 1.03.1993 r. do 31.08.1993 r. na podstawie świadectwa pracy z 31.08.1993 r. (wynagrodzenie z ww. okresu zostało wykazane w legitymacji ubezpieczeniowej)

/ decyzja k. 67-68 plik I akt ZUS, obliczenie wskaźnika k. 69 plik I akt ZUS, wykaz wprowadzonych okresów ubezpieczonego k. 61-62 plik I akt ZUS, wykaz wprowadzonych dochodów ubezpieczonego k. 63-65 plik I akt ZUS, odpowiedź na odwołanie k. 6-6v/

W dniu 25.11.2011 r. odwołująca złożyła wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego wnosząc o uwzględnienie m.in. spornego okresu zatrudnienia na podstawie świadectwa pracy.

/bezsporne, wniosek k. 71 plik I akt ZUS/.

Decyzją z 25.05.2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. ponownie ustalił kapitał początkowy E. N. na dzień 1 stycznia 1999 r. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wskaźnika wysokości tej podstawy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 01.01.1984 r. do 31.12.1993 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 66,53 %, co zostało pomnożone przez kwotę bazową w wysokości 1.220,89 zł, w związku z czym podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 812,26 zł. Przyjęto łącznie 19 lat, 3 miesiące i 24 dni, tj. 231 miesięcy okresów składkowych oraz 8 miesięcy i 13 dni, tj. 8 miesięcy (w tym 8 miesięcy, 4 dni okresu sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi)) okresów nieskładkowych. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 77,19 %. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osoby w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 90.559,70 zł.

Wskazano, że w zakresie spornego okresu zatrudnienia należy przedłożyć informacje odnośnie odprowadzaniu składek na ubezpieczenie społeczne

/decyzja k. 88-89 plik I akt ZUS, obliczenie wskaźnika k. 90 plik I akt ZUS/

W dniu 12.10.2016 r. odwołująca złożyła wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego

/bezsporne, wniosek k. 98 plik I akt ZUS/.

Decyzją z 24.10.2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. ponownie ustalił kapitał początkowy E. N. na dzień 1 stycznia 1999 r., zgodnie z ustawa nowelizującą z dnia 5 marca 2015 r. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wskaźnika wysokości tej podstawy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 01.01.1984 r. do 31.12.1993 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 66,53 %, co zostało pomnożone przez kwotę bazową w wysokości 1.220,89 zł, w związku z czym podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 812,26 zł. Przyjęto łącznie 19 lat, 3 miesiące i 24 dni, tj. 231 miesięcy okresów składkowych oraz 8 miesięcy i 13 dni, tj. 8 miesięcy (w tym 8 miesięcy, 4 dni okresu sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi) przeliczonego przy zastosowaniu przelicznika 1,3 za każdy rok) okresów nieskładkowych. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 77,19 %. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osoby w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 91.238,95 zł

/decyzja k. 104-105 plik I akt ZUS/

W dniu 3.07.2017 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o przyznanie emerytury

/bezsporne, wniosek k. 1-4v plik III akt ZUS/.

Decyzją z 18.07.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku E. N. z 3.07.2017 r. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych ustalił okresową emeryturę kapitałową od 1.07.2017 r., tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z FUS. Wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowi iloraz kwoty środków, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na subkoncie, ustalonych na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano okresową emeryturę kapitałową (38.830,15 zł) i średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, tj. wieku 61 lat i 2 miesięcy (252,70 miesięcy).

Okresowa emerytura kapitałowa wynosi 153,66 zł.

Wypłata okresowej emerytury kapitałowej podlega zawieszeniu wobec kontynuowania zatrudnienia

/decyzja k. 16-17 plik III akt ZUS/

Decyzją zaliczkową z 18.07.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku E. N. z 3.07.2017 r. na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznał emeryturę z FUS i okresową emeryturę kapitałową od 1.07.2017 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne (80.959,12 zł) oraz kapitału początkowego (335.507,20 zł) z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, które ustalono na dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę (252,70 miesięcy). Emerytura wyliczona zgodnie zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła = 1.648,07 zł brutto [(80.959,12 zł + 335.507,20 zł) : 252,70 = 1.648,07 zł].

Okresowa emerytura kapitałowa wynosi 153,66 zł.

Emerytura z FUS oraz okresowa emerytura kapitałowa wynoszą łącznie 1.801,73 zł.

Wypłata emerytury podlega zawieszeniu wobec kontynuowania zatrudnienia

/decyzja k. 14-15 plik III akt ZUS/

W dniu 26.07.2017 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o podjęcie wypłaty emerytury w związku z ustaniem stosunku pracy

/bezsporne, protokół k. 18-18v plik III akt ZUS/.

Decyzją ostateczną z 3.08.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku E. N. z 26.07.2017 r. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych ustalił okresową emeryturę kapitałową od 1.07.2017 r., tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z FUS. Wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowi iloraz kwoty środków, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na subkoncie, ustalonych na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano okresową emeryturę kapitałową (38.830,15 zł) i średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, tj. wieku 61 lat i 2 miesięcy (252,00 miesięcy).

Okresowa emerytura kapitałowa wynosi 154,09 zł

/decyzja k. 24-25 plik III akt ZUS/

Decyzją ostateczną z 3.08.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku E. N. z 26.07.2017 r. na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury z FUS i okresowej emerytury kapitałowej od 1.07.2017 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne (80.959,12 zł) oraz kapitału początkowego (335.507,20 zł) z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę (252,00 miesięcy). Emerytura wyliczona zgodnie zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła = 1652,64 zł brutto [(80.959,12 zł + 335.507,20 zł) : 252,00 = 1652,64 zł].

Okresowa emerytura kapitałowa wynosi 154,09 zł.

Emerytura z FUS oraz okresowa emerytura kapitałowa wynoszą łącznie 1.806,73 zł

/decyzja k. 26-27v plik III akt ZUS/.

W dniu 5.09.2017 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o przeliczenie emerytury

/bezsporne, wniosek k. 28-29v plik III akt ZUS/.

Decyzją z 20.09.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku E. N. z 5.09.2017 r. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych ustalił ponownie wysokość okresowej emerytury kapitałowej od 1.09.2017 r., tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z FUS. Wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowi iloraz kwoty środków, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na subkoncie, ustalonych na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano okresową emeryturę kapitałową (38.771,69 zł) i średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, tj. wieku 61 lat i 2 miesięcy (252,00 miesięcy).

Okresowa emerytura kapitałowa wynosi 154,28 zł

/decyzja k. 33-34 plik III akt ZUS/

Decyzją z 20.09.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku E. N. z 5.09.2017 r. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przeliczył emeryturę z FUS i okresową emeryturę kapitałową od 1.09.2017 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Po ponownym ustaleniu wysokość emerytury wyniosła = 1.652,64 zł brutto [(217,87 zł : 251,30) = 1.652,64 zł].

Okresowa emerytura kapitałowa wynosi 154,28 zł.

Emerytura z FUS oraz okresowa emerytura kapitałowa wynoszą łącznie 1.807,79 zł

/decyzja k. 31-32v plik III akt ZUS/.

W dniu 3.09.2020 r. odwołująca złożyła wniosek o przeliczenie emerytury wnosząc o uwzględnienie spornego okresu zatrudnienia na podstawie świadectwa pracy

/bezsporne, wniosek k. 35 plik III akt ZUS/.

Zaskarżoną decyzją z 7.10.2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z 3.09.2020 r. na podstawie art. 5 i 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił E. N. prawa do przeliczenia emerytury i uwzględnienia okresu zatrudnienia od 8.12.1989 r. do 31.01.1990 r. w Zakładzie Usług (...)SERWIS”

/decyzja – k. 36 plik III akt ZUS/

W dniu 22.04.2021 r., w toku procesu, odwołująca złożyła wniosek o przeliczenie emerytury

/bezsporne, wniosek k. 1 plik IV akt ZUS/.

Decyzją z 06.05.2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku E. N. z 22.04.2021 r. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych ustalił ponownie wysokość okresowej emerytury kapitałowej od 1.07.2017 r., tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z FUS. Wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowi iloraz kwoty środków, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na subkoncie, ustalonych na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano okresową emeryturę kapitałową (38.771,69 zł) i średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, tj. wieku 61 lat i 3 miesięcy (248,40 miesięcy).

Okresowa emerytura kapitałowa wynosi 156,32 zł

/decyzja k. 11 -12v plik IV akt ZUS/

Decyzją z 06.05.2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku E. N. z 22.04.2021 r. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przeliczył emeryturę z FUS i okresową emeryturę kapitałową od 1.04.2021 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne (80.962,05 zł) oraz kapitału początkowego (335.507,20 zł) z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę (248,40 miesięcy). Emerytura wyliczona zgodnie zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła = 1.676,61 zł brutto [(80.962,05 zł + 335.507,20 zł) : 248,40 = 1.676,61 zł].

Do obliczenia emerytury przyjęto średnie dalsze trwanie życia wynikające z tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia obniżonego powszechnego wieku emerytalnego, ponieważ jest dla wnioskodawczyni korzystniejsze, tj. niższe niż średnie dalsze trwanie życia ustalone na podstawie tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę oraz na podstawie tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia podwyższonego powszechnego wieku emerytalnego.

Okresowa emerytura kapitałowa wynosi 156,32 zł.

Emerytura z FUS oraz okresowa emerytura kapitałowa wynoszą łącznie 1.832,93 zł.

/decyzja k. 8-10 plik IV akt ZUS/.

W okresie od 8.12.1989 r. do 31.01.1990 r. E. N. (wówczas P.) była zatrudniona w Zakładzie Usług (...)SERWIS” w W. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sprzątaczki ostatnio z wynagrodzeniem w wysokości 270.000 zł

/bezsporne, świadectwo pracy k. 74-74v plik I akt ZUS, 5-5v, 17-17v/

Przy przyjęciu dotychczas uwzględnionych przez organ rentowy wynagrodzeń wnioskodawczyni oraz w okresie zatrudnienia w Zakładzie Usług (...)SERWIS” w W. w 01.1990 r. wynagrodzenia w wysokości wynikającej ze świadectwa pracy, a za 12.1989 r. wynagrodzenia minimalnego wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego obliczony z 10 kolejnych lat kalendarzowych 1984-1993 wyniósł 66,87 %, kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 91.462,58 zł a wysokość emerytury na dzień 1.09.2020 r. wyniosła 1.834.24 zł

/ hipotetyczne wyliczenie ZUS – plik V akt ZUS; pismo procesowe ZUS k. 19/.

Opisany powyżej stan faktyczny Sąd ustalił głównie w oparciu o dokumenty zawarte w aktach organu rentowego i dokumenty zawarte w aktach osobowych wnioskodawczyni.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania jest zasadne.

Stosownie do art. 173 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2021 r., poz. 291 ze zm.) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy na dzień wejścia w życie ustawy.

Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (ust. 2).

Zgodnie z art. 174 ust. 1 ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Przepis ust. 2 art. 174 stanowi, że przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2, to jest w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

W myśl ust. 3 w/w przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Z kolei z mocy art. 15 ust. 1 analizowanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 tego samego przepisu przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok,
w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Ust. 6 tego samego przepisu stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z ust. 4 i 5 w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty,

oraz

4)  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Natomiast stosownie do art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Stosownie do art. 25 analizowanej ustawy podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Emerytura, ustalana według zreformowanych zasad dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wieko­wi, w jakim ubezpieczony przechodzi na emeryturę - art. 26 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach (ust. 2). Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (ust. 3). Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2 (ust. 4). Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (ust. 6).

Emerytura na tzw. starych zasadach wyliczana jest wyłącznie tym osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 roku, które mają prawo do wcześniejszej emerytury (np. na podstawie art. 88 ustawy Karta Nauczyciela).

Zatem w przypadku osób, dla których ustalany jest kapitał początkowy, wysokość emerytury uzależniona jest od kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne ewidencjonowanych od dnia 1 stycznia 1999 roku na koncie ubezpieczonego.

Zgodnie zaś z ogólną zasadą wyrażoną w art. 116 ust. 1 ustawy emerytalnej postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Na podstawie art. 129 ust. 1 świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Z kolei w myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia.

Natomiast zgodnie z ust. 2 pkt 1 w/w art. 6, za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne: zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia: na obszarze Państwa Polskiego – w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową.

Z kolei na podstawie ust. 2a ustawy emerytalnej dodanego do art. 15 z dniem 1 stycznia 2009 r., jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Zgodnie z § 22 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. (Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz. 1412) jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia , dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres (ust. 2).

Natomiast zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Należy podkreślić, iż Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

Wskazana regulacja § 21 ust. 1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania oświadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Mając powyższe na uwadze Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej ze spornym okresem zatrudnienia wnioskodawczyni.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było nieuwzględnienie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych okresu zatrudnienia wnioskodawczyni w Zakładzie Usług (...)SERWIS” w W. od 8.12.1989 r. do 31.01.1990 r. oraz nieuwzględnienie zarobków osiągniętych w trakcie tego zatrudnienia, przy obliczaniu kapitału początkowego warunkującego wysokość emerytury. Zdaniem organu rentowego wnioskodawczyni w w/w okresie nie została zgłoszona do ubezpieczenia społecznego, nadto płatnik nie figuruje w kartotece płatników składek w I Oddziale W. Inspektorat W.-W..

Wnioskodawczyni wnosiła o uwzględnienie przy ustalaniu emerytury (a zatem kapitału początkowego) faktycznego wynagrodzenia za okres od 8.12.1989 r. do 31.01.1990 r. przy przyjęciu zarobków w wysokości wynikającej ze świadectwa pracy dot. spornego okresu.

Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać
w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego. Chodzi tutaj o umowy pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

W ocenie Sądu Okręgowego zachowane świadectwo pracy ze spornego okresu zatrudnienia oraz zeznania wnioskodawczyni, która potwierdziła wynikające ze świadectwa pracy dane dotyczące jej zatrudnienia, dają podstawę do ustalenia, iż w okresie od 8.12.1989 r. do 31.01.1990 r. wnioskodawczyni była zatrudniona w Zakładzie Usług (...)SERWIS” w W. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sprzątaczki.

Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że dla potrzeb obliczenia wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, w przypadku nieudowodnienia przez osobę ubezpieczoną (za pomocą dostępnych w postępowaniu sądowym środków dowodowych) wysokości podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych (wysokości rzeczywiście otrzymywanego wynagrodzenia) w danym roku lub latach - należy przyjmować, iż podstawa ta wynosi – dla niewątpliwie udowodnionego okresu ubezpieczenia w danym czasie, a więc zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy i w dawnym uspołecznionym zakładzie pracy – najniższe wynagrodzenie dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy w danym roku czy w latach oraz w przypadku ostatnio otrzymywanego wynagrodzenia za pracę wysokości wynagrodzenia wynikającego ze świadectwa pracy.

Poza tym w ugruntowanym orzecznictwie - podzielanym przez Sąd rozpoznający niniejszą sprawę - dominuje podgląd zgodnie z którym, dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 6 ust. 2 tej ustawy, nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę opłacania przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne (tak Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z 10 stycznia 2012 r., III AUa 1535/11).

Do uznania zatem spornego okresu pracy wystarczającym było zatem wykazanie przez wnioskodawczynię, iż była ona wówczas zatrudniona w tym konkretnym zakładzie pracy w oparciu o umowę o pracę, na pełen etat.

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczona w wystarczający sposób udowodniła powyższą okoliczność przedkładając stosowne świadectwo pracy i składając zeznania w sprawie. Z dokumentu tego nie wynika by odwołująca w trakcie tego zatrudnienia korzystała z urlopów bezpłatnych, czy też miała przerwy w pracy z innych przyczyn. Brak również wzmianki by świadczyła pracę w innym niż pełen wymiar czasu pracy. Przeto Sąd nie znalazł podstaw do odmowy wliczenia ww. okresu do stażu ubezpieczeniowego.

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego zachodzą podstawy do uwzględnienia w spornym okresie zatrudnienia wnioskodawczyni
od 8.12.1989 r. do 31.01.1990 r. wnioskodawczyni była zatrudniona w Zakładzie Usług (...)SERWIS” w W. dochodów wynikających
ze świadectwa pracy z 31.01.1990 r. za 01.1990 r. (ostatni miesiąc przed ustaniem stosunku pracy) oraz najniższego wynagrodzenia obowiązującego w jednostkach gospodarki uspołecznionej za 12.1989 r. Zdaniem Sądu świadectwo pracy wskazuje na wysokość wynagrodzenia wnioskodawczyni w 01.1990 r. w sposób niewątpliwy.

Sąd mając na uwadze wszechstronne zbadanie sprawy zobowiązał organ rentowy do przeliczenia kapitału początkowego wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku, przy przyjęciu okresu zatrudnienia w Zakładzie Usług (...)SERWIS” w W., dotychczas uwzględnionych przez organ rentowy wynagrodzeń E. N. oraz w okresie zatrudnienia w Zakładzie Usług (...)SERWIS” w W. zarobków w wysokościach wynikających ze świadectwa pracy z 31.01.1990 r. za 01.1990 r. (ostatni miesiąc przed ustaniem stosunku pracy) oraz najniższego wynagrodzenia obowiązującego w jednostkach gospodarki uspołecznionej za 12.1989 r.

W ocenie Sądu takie wyliczenia pozwalają ustalić wysokość wynagrodzenia, jaką wnioskodawczyni w wyżej wymienionym okresie niewątpliwie otrzymywała.

Organ rentowy dokonał stosownego wyliczenia wysokości kapitału początkowego oraz wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru. Niewątpliwie również przejęte do obliczenia lata 1984-1993 są najkorzystniejszymi z całego okresu ubezpieczenia skarżącej. Tak wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 66,87 %, wysokość kapitału początkowego wyniosła 91.462,58 zł a wysokość emerytury na dzień 1.09.2020 r. wyniosła 1.834.24 zł.

Podkreślić jeszcze raz należy, że w ocenie Sądu takie wyliczenia pozwolą ustalić przynajmniej taką wysokość wynagrodzenia, jaką wnioskodawczyni niewątpliwie otrzymywała. Formułując to stanowisko należało mieć na względzie powszechnie znane trudności w dokumentowaniu nie tylko wysokości wynagrodzenia, ale nawet samego zatrudnienia w latach odległych od daty wniosku, związane z brakiem dokumentów (te podlegały bowiem niszczeniu po upływie określonego czasu), czy wręcz likwidacją zakładów pracy.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję zobowiązując organ rentowy do przeliczenia wysokości emerytury E. N. jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego za pośrednictwem poczty wraz z aktami rentowymi oraz pouczeniem, iż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wyroku z uzasadnieniem przysługuje mu prawo złożenia apelacji do tutejszego Sądu Okręgowego w Łodzi, które rozpoznaje Sąd Apelacyjny w Łodzi

K.W.