Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 października 2024 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 30 lipca 2024 r. odmówił M. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że podstawę niniejszej decyzji stanowiło orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 5 września 2024 r., który ustalił, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy, a niezdolność do pracy trwa od 26 listopada 2021 r.

W dziesięcioleciu liczonym wstecz od daty zgłoszenia wniosku, tj. w okresie od 30 lipca 2014 r. do 29 lipca 2024 r. na wymagane 5 lat ubezpieczona udowodniła 3 lata, 2 miesiące i 19 dni okresów składkowych oraz 2 lata, 4 miesiące i 19 dni okresów nieskładkowych, które zgodnie z ustawą zostały ograniczone do 1/3 okresów składkowych przyjęte w wymiarze 1 rok i 27 dni. Łącznie przyjęto 4 lata, 3 miesiące i 16 dni. Natomiast w dziesięcioleciu liczonym wstecz od daty powstania niezdolności tj. w okresie od 26 listopada 2011 r. do 25 listopada 2021 r. na wymagane 5 lat wnioskodawczyni udowodniła 2 lata, 5 miesięcy i 23 dni okresów składkowych oraz 10 miesięcy i 23 dni, które zostały ograniczone do 1/3 okresów składkowych i przyjęto w wymiarze 9 miesięcy i 28 dni. Łącznie przyjęto 3 lata, 3 miesiące i 21 dni.

W konsekwencji Zakład wskazał, że brak jest podstaw do przyznania ubezpieczonej świadczenia, ponieważ nie spełniła wszystkich warunków.

(decyzja - k. 9 pliku II akt ZUS)

Odwołanie od przedmiotowej decyzji złożyła M. S., uznając ją za krzywdzącą. Ubezpieczona wskazała, że zgadza się z orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS. Nie zgadza się natomiast z Zakładem, że nie spełnia warunku posiadania 5 lat składkowych i nieskładkowych. Skarżąca wyjaśniła, że organ powinien zaliczyć do wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego okres, w którym była zatrudniona w ramach stażu. Jednocześnie podkreśliła, że ze względu na chorobę znajduje się w trudnej sytuacji finansowej.

(odwołanie - k. 3-4 verte)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do treści odwołania organ dodatkowo wyjaśnił, że wskazany w zaświadczeniu PUP z dnia 11 października 2024 r. okres, za który przysługiwał wnioskodawczyni zasiłek dla bezrobotnych został uwzględniony do stażu pracy. Zakład zwrócił się ponownie o poświadczenie okresu podlegania ubezpieczeniom społecznym za okres pobierania zasiłku stałego w G. (...) (...) w W.. Po otrzymaniu poświadczenia wynika, iż okres, za który została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne to 1 kwietnia 2020 r. - 30 września 2020 r. i został on wliczony do wymiaru stażu pracy, zaś od 1 października 2020 r. do 5 maja 2021 r. ubezpieczona została zgłoszona tylko do ubezpieczenia zdrowotnego.

(odpowiedź na odwołanie - k. 11-11 verte)

Na rozprawie z dnia 24 stycznia 2025 r. ubezpieczona poparła odwołanie, przedkładając jednocześnie zaświadczenie z KRUS na okoliczność podlegania ubezpieczeniom i wskazując, że okres ten również powinien zostać wzięty pod uwagę przez organ rentowy. Natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

(stanowiska stron na rozprawie z dnia 24 stycznia 2025 r. e-protokół (...):02:19 i dalej - koperta - k. 29)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. S. urodziła się w dniu (...)

(bezsporne)

W dniu 4.05.2023 roku ubezpieczona złożyła wniosek o rentę.

(wniosek – k. 1 akt ZUS)

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 12 czerwca 2023 r. uznano, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy od 26 listopada 2021 r. Skarżąca nie złożyła sprzeciwu od w/w orzeczenia.

(orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 12 czerwca 2023 r. - k. 43-43 verte pliku I akt ZUS)

Decyzją z dnia 28.07.2023 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do renty z uwagi na brak wymaganych 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

(decyzja w aktach ZUS)

W dniu 30 lipca 2024 r. ubezpieczona złożyła do organu rentowego ponowny wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek - k. 1-3 pliku II akt ZUS)

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 5 września 2024 r. uznano wnioskodawczynię za częściowo niezdolną do pracy do dnia 30 września 2026 r. i stwierdzono, że częściowa niezdolność trwa nadal. Ubezpieczona nie złożyła sprzeciwu od w/w orzeczenia.

(orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 5 września 2024 r. - k. 7 pliku II akt ZUS)

Decyzją z dnia 1 października 2024 r. organ rentowy odmówił M. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że na wymagane 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku, tj. od 30 lipca 2014 r. do 29 listopada 2024 r. ubezpieczona udokumentowała łącznie 4 lata, 3 miesiące i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Natomiast w dziesięcioleciu na dzień powstania niezdolności tj. od 26 listopada 2011 r. do 25 listopada 2021 r. łącznie przyjęto 3 lata, 3 miesiące i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych, ograniczonych do 1/3 okresów składkowych. Tym samym skarżąca nie spełniła wszystkich warunków pozwalających na przyznanie świadczenia.

(decyzja - k. 9 pliku II akt ZUS, karty przebiegu zatrudnienia - k. 6-6 verte, k. 10-11 verte pliku II akt ZUS)

Jak wynika z zaświadczenia z KRUS z dnia 22 stycznia 2025 r., przedłożonego w toku trwania przedmiotowego postępowania, M. S. w 1991 r. podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników.

(zaświadczenie z dnia 22 stycznia 2025 r. - k. 25)

Zgodnie z zaświadczeniem z Powiatowego Urzędu Pracy w Ł. z dnia 11 października 2024 r. ubezpieczona była zarejestrowana w w/w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna w okresie od 19 czerwca 1991 r. do 31 sierpnia 1995 r., od 4 października 1995 r. do 8 października 1995 r., od 22 grudnia 1995 r. do 1 stycznia 1996 r., od 2 kwietnia 1996 r. do 9 września 2007 r., od 12 listopada 2007 r. do 6 lipca 2008 r., od 4 maja 2009 r. do 11 lipca 2009 r., od 5 lutego 2018 r. do 13 maja 2018 r., od 21 lutego 2019 r. do 10 marca 2019 r., od 8 sierpnia 2019 r. do 1 września 2019 r., od 6 maja 2021 r. do 16 maja 2021 r, od 1 października 2021 r. do 10 października 2021 r. oraz od 11 sierpnia 2023 r. do nadal.

Wnioskodawczyni otrzymała zasiłek/stypendium w okresie od 3 kwietnia 1996 r. do 31 grudnia 1996 r., od 1 stycznia 1997 r. do 2 kwietnia 1997 r., od 8 sierpnia 2019 r. do 1 września 2019 r., od 11 sierpnia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r., od 1 stycznia 2024 r. do 6 lutego 2024 r. oraz od 2 kwietnia 2024 r. do 30 września 2024 r - w tym zasiłek/stypendium wypłacone zostało za czas udokumentowanej niezdolności do pracy od 24 czerwca 2024 r. do 28 czerwca 2024 r., od 27 sierpnia 2024 r. do 30 sierpnia 2024 r. oraz od 24 września 2024 r. do 27 września 2024 r.

(zaświadczenie z dnia 11 października 2024 r. - k. 7, k. 30 pliku I akt ZUS, k. 5 pliku II akt ZUS, poświadczenia okresu ubezpieczenia i podstaw wymiaru składek dla celów świadczeń długoterminowych - k. 26-27 verte, k. 12-13 verte pliku II akt ZUS)

Okres za który przysługiwał wnioskodawczyni zasiłek dla bezrobotnych został uwzględniony do stażu pracy przez organ rentowy.

(karta przebiegu zatrudnienia - k. 6-6 verte, k. 10-11 pliku II akt ZUS)

Zgodnie z zaświadczeniem z G. (...) (...) w W. z dnia 6 stycznia 2018 r. skarżąca pobierała w w/w ośrodku zasiłek stały w okresach od 1 października 2009 r. do 30 września 2011 r., od 1 października 2011 r. do 30 listopada 2013 r., od 1 grudnia 2013 r. do 31 stycznia 2016 r. oraz od 1 lutego 2016 r. do 31 stycznia 2018 r.

(zaświadczenie z dnia 6 stycznia 2018 r. - k. 8)

Jak wynika z zaświadczenia z G. (...) (...) w W. z dnia 21 kwietnia 2023 r. ubezpieczona podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresie od 1 kwietnia 2012 r. do 30 września 2017 r. z tytułu pobieranego zasiłku stałego. Ponadto skarżąca podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu oraz zdrowotnemu w okresie od 1 kwietnia 2020 r. do 6 maja 2021 r. z tytułu pobierania specjalnego zasiłku opiekuńczego z uwagi na sprawowanie opieki nad niepełnosprawnym mężem.

(zaświadczenie z dnia 21 kwietnia 2023 r. - k. 9, k. 28 pliku I akt ZUS, poświadczenia okresu ubezpieczenia i podstaw wymiaru składek dla celów świadczeń długoterminowych - k. 26-27 verte, k. 12-13 verte)

Okres od 1 kwietnia 2020 r. do 30 września 2020 r. tj. okres za który została opłacona składka na ubezpieczenia społeczne został wliczony przez ZUS do wymiaru stażu pracy skarżącej.

(karta przebiegu zatrudnienia - k. 6-6 verte, k. 10-11 pliku II akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz w załączonych aktach rentowych. Zebrane dowody nie nasuwają wątpliwości i pozwalają tym samym na wydanie rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1631 z późn. zm., dalej: ustawa emerytalna), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 okresy ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu
i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 2).

W oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy emerytalnej, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Stosownie do art. 58 ust. 1 powyższej ustawy, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1)  1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2)  2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3)  3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4)  4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5)  5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Na mocy art. 58 ust. 2 ustawy emerytalnej, okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej oraz okresów pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie zaś art. 58 ust. 4 ww. ustawy, przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, okresy składkowe, o których mowa w art. 6 oraz okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7. Przy czym w myśl art. 5 ust. 2 przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określone w art. 57 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tej renty sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 12 lutego 2009 roku, I UK 193/08 LEX nr 725014).

W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy, a niezdolność do pracy powstała w okresie wymienionym w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (tj. 26 listopada 2021 r.). Bezsporne jest również to, że wnioskodawczyni nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania. Spornym pozostawało zaś to czy skarżąca posiadała wymagane okresy składkowe i nieskładkowe w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed powstaniem niezdolności do pracy.

W niniejszej sprawie odwołująca stała na stanowisku, że organ rentowy niezasadnie odmówił jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Skarżąca podnosiła, że Zakład powinien zaliczyć do wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego okres, w którym była zatrudniona w ramach stażu z PUP oraz okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników. Tym bardziej, że ze względu na stan zdrowia jest w złej sytuacji finansowej i nie jest w stanie pracować.

Zgodnie z ustalonym stanem faktycznym Sąd doszedł jednak do przekonania, że stanowisko organu rentowego wyrażone w zaskarżonej decyzji jest prawidłowe, a zatem skarżącej nie przysługuje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zauważenia bowiem wymaga, że Zakład zasadnie przyjął, że w dziesięcioleciu liczonym wstecz od daty zgłoszenia wniosku, tj. w okresie od 30 lipca 2014 r. do 29 lipca 2024 r. na wymagane 5 lat ubezpieczona udowodniła 3 lata, 2 miesiące i 19 dni okresów składkowych oraz 2 lata, 4 miesiące i 19 dni okresów nieskładkowych, które zgodnie z ustawą zostały ograniczone do 1/3 okresów składkowych przyjęte w wymiarze 1 rok i 27 dni (tj. łącznie 4 lata, 3 miesiące i 16 dni).

Organ prawidłowo również przyjął, iż w dziesięcioleciu liczonym wstecz od daty powstania niezdolności tj. w okresie od 26 listopada 2011 r. do 25 listopada 2021 r. na wymagane 5 lat wnioskodawczyni udowodniła 2 lata, 5 miesięcy i 23 dni okresów składkowych oraz 10 miesięcy i 23 dni, które zostały ograniczone do 1/3 okresów składkowych i przyjęto w wymiarze 9 miesięcy i 28 dni (tj. łącznie 3 lata, 3 miesiące i 21 dni).

Zauważenia w tym miejscu również wymaga, iż wbrew twierdzeniom skarżącej organ rentowy uwzględnił wszystkie sporne okresy do wymiaru stażu pracy. Podkreślenia bowiem wymaga, że okres za który przysługiwał wnioskodawczyni zasiłek dla bezrobotnych zgodnie z zaświadczeniem z PUP z dnia 11 października 2024 r. został uwzględniony przez ZUS. Również okres od 1 kwietnia 2020 r. do 30 września 2020 r. za który została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne za okres pobierania zasiłku stałego w G. (...) (...) w W. został wzięty pod uwagę przy ustalaniu stażu pracy ubezpieczonej.

Jednocześnie zaznaczenia wymaga, iż zaświadczenie z KRUS przedłożone przez skarżącą w toku trwania przedmiotowego postępowania nie ma znaczenia dla przedmiotowej sprawy. Jak wskazano powyżej, organ rentowy rozpoznając wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy bada okres w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy wnioskodawcy. Skoro ubezpieczona podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników w 1991 r. to okres ten nie mógł zostać wzięty pod uwagę przez organ rentowy.

Jednocześnie ubezpieczona nie kwestionowała częściowej niezdolności do pracy.

Reasumując stwierdzić należy, że wnioskodawczyni nie wykazała co najmniej 5 lat ubezpieczenia przypadającego w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

W konsekwencji, w związku z tym, że wszystkie warunki przyznania renty muszą być spełnione kumulatywnie, czyli jednocześnie, a niespełnienie choćby jednego wyklucza możliwość przyznania świadczenia, Sąd uznał, że organ rentowy zasadnie odmówił wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Z tych też względów Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne, o czym orzekł jak w sentencji wyroku.