Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 18 października 2024 r. znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. , odmówił wznowienia postępowania w sprawie emerytury E. P..

W uzasadnieniu, organ rentowy wskazał, że 4 czerwca 2024 r., Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie, dotyczącej obliczenia emerytury, poprzez pomniejszenie podstawy obliczenia emerytur z wieku powszechnego o kwotę pobranych wcześniej emerytur. Trybunał uznał, że przepis ustawy na to pozwalający, w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r., jest niezgodny z przepisami Konstytucji.

Organ rentowy podniósł, że w przypadku, gdy Trybunał orzekł o niezgodności
z Konstytucją ustawy, na podstawie której została wykazana decyzja, skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału. Orzeczenie Trybunału wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Orzeczenie Trybunału dotyczące ustawy ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Dniem ogłoszenia orzeczeniem Trybunału jest dzień ogłoszenia tego orzeczenia, w postaci elektronicznej na stronie internetowej organu wydającego dziennik urzędowy.

W konkluzji ZUS stwierdził, że w związku z tym, że wyrok Trybunału z 4 czerwca 2024 r. nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw, brak jest podstaw do wznowienia postępowania.

(decyzja k. 71 akt ZUS)

Decyzją z 30 października 2024 r. znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. , odmówił przeliczenia emerytury E. P..

W uzasadnieniu , ZUS powołał się na przepis art. 111 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych , zgodnie z którym

wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

- z 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych z 20 lat kalendarzowych , poprzedzających rok kalendarzowy, w którym, po raz pierwszy zgłoszono wniosek o świadczenie; wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 1994-2003 wyniósł 117,86%,

- z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury ; wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 2004-2009 wyniósł 13,16%.

Zgodnie z ust. 1 pkt 3 - podstawę wymiaru emerytury , na wniosek świadczeniobiorcy , może stanowić wynagrodzenie , stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne

z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

2. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ( 1974, 1980-1981, 1986-1993, 1995-2003), wyniósł 89,01%.

Powyższe wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia, nie są wyższe od dotychczasowego wynoszącego – 117,86% , wobec czego nie mają wpływu na podwyższenie podstawy wymiaru emerytury , a tym samym na korzystniejszy wymiar świadczenia.

ZUS zaznaczył, że już w decyzji z dnia 19.02.2020r. doliczył cały staż pracy wnioskodawczyni.

(decyzja k. 38 akt ZUS)

Odwołanie od obu decyzji wniosła E. P. w dniu 4.11.2024r..

(k. 3)

W odpowiedzi na odwołania, organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko, argumentując, jak w zaskarżonych decyzjach. Dodatkowo, organ rentowy wskazał, że wnioskodawczyni pobiera emeryturę wcześniejszą (w obniżonym wieku emerytalnym ) od dnia 7.08. 2008 r.. Począwszy od 7.11.2013r. ma ustaloną emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym na podstawię z art. 24 ustawy emerytalnej Emerytura wnioskodawczyni została pomniejszona o kwoty pobranych wcześniej wcześniejszych emerytur.

(odpowiedź na odwołanie k. 5-6)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

E. P. urodziła się w dniu (...) (bezsporne)

Decyzją z dnia 29.09. 2008 r. znak E (...) , ZUS przyznał E. P. emeryturę w wieku wcześniejszym – od 7.08.2008 r. tj. od osiągnięcia wcześniejszego wieku emerytalnego.

(decyzja z 29.09. 2008 r. k. 114 akt ZUS)

Decyzją z dnia 19.02.2010r. ZUS doliczył cały staż ubezpieczeniowy wnioskodawczyni.

(decyzja z 19.02.2010r. plus karta przebiegu zatrudnienia k. 162/163 ) ,

W dniu 4.11. 2013 r. E. P. złożyła wniosek o emeryturę w wieku powszechnym. (wniosek k. 1-3 odwrót akt ZUS)

Decyzją z dnia 21 listopada 2013 r. znak (...) ZUS przyznał wnioskodawczyni emeryturę w wieku powszechnym od dnia 7.11. 2013 r.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca, poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób
w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota zwaloryzowanych składek wyniosła 86890,99 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 356838,53 zł.

- suma kwot pobranych emerytur po uwzględnieniu wypłaconego wyrównania wyniosła 110822,97 zł.

- średnie dalsze trwanie życia wynosiło 253,00 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wyniosła 1315,84 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji:

(86890,99 zł + 356838,53 zł – (...),97/253=1315,84 zł.

Emerytura ustalona decyzją z 21.11.2013 r. została zawieszona, ponieważ była świadczeniem mniej korzystnym niż emerytura wcześniejsza.

Świadczenie wypłacane było w dotychczasowej wysokości.

(decyzja z 21.11. 2013 r. k. 29-30 akt ZUS)

Trybunał Konstytucyjny, wyrokiem z dnia 4 czerwca 2024 r., w sprawie o sygn. akt SK 140/20, orzekł, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r (przed ogłoszeniem ustawy wprowadzającej), jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji. W uzasadnieniu wskazano, że wyrok wpłynie wyłącznie na sytuację osób, które nie nabyły prawa do emerytury wynikającej z osiągnięcia wieku emerytalnego przed 1 stycznia 2013 roku – uposażeni mieli świadomość zmian oraz możliwość uniknięcia ich konsekwencji.

(bezsporne, a nadto informacja na stronie TK pod adresem https://trybunal.gov.pl/postepowanie-i-orzeczenia/wyroki/art (...)-obliczenie-naleznego-swiadczenia-emerytalnego-poprzez-pomniejszenie-emerytury-z-wieku-powszechnego-o-kwote-pobranych-wczesniej-emerytur, (...) poz. 67)

W dniu 11 października 2024 r. E. P. zwróciła się do ZUS (...) Oddziału
w Ł. z wnioskiem o przeliczenie emerytury z zastosowaniem wyroku TK z 4 czerwca 2024 r., SK 140/20.

(wniosek k. 30 akt ZUS)

Na skutek powyższego wniosku, zaskarżoną decyzją z 18 października 2024 r. znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. , odmówił wznowienia postępowania w sprawie emerytury E. P..

(decyzja k. 31 akt ZUS)

W dniu 11 października 2024 r. E. P. zwróciła się do ZUS (...) Oddziału
w Ł. z wnioskiem o ponowne obliczenie emerytury .

(wniosek k. 32 akt ZUS)

Zaskarżoną decyzją z 30 października 2024 r. znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. , odmówił przeliczenia emerytury E. P..

(decyzja k. 38 akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny jest bezsporny i został ustalony na podstawie dokumentów, zawartych w aktach ubezpieczeniowych wnioskodawczyni, których wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Wnioskodawczyni nie przedstawiła dowodów na osiąganie wynagrodzeń, stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, w okresie aktywności zawodowej wnioskodawczyni, innych niż przeanalizowane przez ZUS.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania ubezpieczonej od obu decyzji są niezasadne i podlegają oddaleniu.

Ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2012 poz. 637 z dnia 6 czerwca 2012 r.), dokonano m.in. nowelizacji przepisu art. 25 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez dodanie w art. 25 ustępu 1b w brzmieniu: jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę, stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur, w wysokości, przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Trybunał Konstytucyjny, w wyroku z dnia 4 czerwca 2024 r. (sygn. akt SK 140/20), podtrzymał wcześniejszą linię orzecznictwa wyrażoną w wyroku z dnia 6 marca 2019 r. (sygn. akt P 20/16), przyjmując, że regulacja zawarta w art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, w stosunku do osób, które wniosek o przyznanie emerytury w wieku obniżonym złożyły do dnia ogłoszenia ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, jest niezgodna z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji.

Zgodnie z art. 145a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.

Art. 145a § 2 k.p.a. wskazuje, że w sytuacji określonej w art. 145a § 1 k.p.a. skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Należy, również, zauważyć, iż zgodnie z art. 190 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r. nr 76 poz. 483 ze zmianami), orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny – dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów.

Zgodnie, zaś, z art. 9 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2019 r. poz. 1461) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Natomiast, zgodnie z art. 21 powyższej ustawy z 2000 r., Dziennik Ustaw wydaje Prezes Rady Ministrów przy pomocy Rządowego Centrum Legislacji, przy czym Rządowe Centrum Legislacji może zlecić wyspecjalizowanym podmiotom niektóre czynności związane z wydawaniem tych dzienników w sposób, o którym mowa w art. 2a ust. 2.

Tymczasem, na dzień wydania decyzji przez organ rentowy, a nawet na dzień wydania wyroku, przez Sąd, wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Przy czym, mając na względzie powyższe przepisy ustawy z 2000 r., trzeba zaznaczyć, że publikacja wyroku TK na stronie internetowej TK czy w publikatorze „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Zbiór (...), nie jest ogłoszeniem, w rozumieniu art. 190 Konstytucji.

W odniesieniu do drugiej, zaskarżonej decyzji - z dnia 30.10.2024r., Sąd zważył, że z dokonanych ustaleń wynika, iż decyzją z dnia 29.09. 2008 r. znak E (...) , ZUS przyznał E. P. emeryturę w wieku wcześniejszym – od 7.08.2008 r. tj. od osiągnięcia wcześniejszego wieku emerytalnego.

Decyzją z dnia 19.02.2010r. ZUS doliczył cały staż ubezpieczeniowy wnioskodawczyni.

W dniu 4.11. 2013 r. E. P. złożyła wniosek o emeryturę w wieku powszechnym.

Decyzją z dnia 21 listopada 2013 r. znak (...) ZUS przyznał wnioskodawczyni emeryturę w wieku powszechnym od dnia 7.11. 2013 r.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca, poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób
w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota zwaloryzowanych składek wyniosła 86890,99 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 356838,53 zł.

- suma kwot pobranych emerytur po uwzględnieniu wypłaconego wyrównania wyniosła 110822,97 zł.

- średnie dalsze trwanie życia wynosiło 253,00 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wyniosła 1315,84 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji:

(86890,99 zł + 356838,53 zł – (...),97/253=1315,84 zł.

Emerytura ustalona decyzją z 21.11.2013 r., została zawieszona, ponieważ była świadczeniem mniej korzystnym niż emerytura wcześniejsza.

Świadczenie wypłacane było w dotychczasowej wysokości.

Zgodnie z art. 111 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U 2023r. poz. 1251 z późn. zm.) , zgodnie z którym

wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

- z 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych z 20 lat kalendarzowych , poprzedzających rok kalendarzowy, w którym, po raz pierwszy zgłoszono wniosek o świadczenie; wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 1994-2003 wyniósł 117,86%,

- z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury ; wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 2004-2009 wyniósł 13,16%.

Zgodnie z ust. 1 pkt 3 - podstawę wymiaru emerytury , na wniosek świadczeniobiorcy , może stanowić wynagrodzenie , stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne

z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

2. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ( 1974, 1980-1981, 1986-1993, 1995-2003), wyniósł 89,01%.

Z dokonanych ustaleń wynika, że obliczone , przez ZUS, wskaźniki wysokości podstawy wymiaru świadczenia, nie są wyższe od dotychczasowego wynoszącego – 117,86% , wobec czego nie mają wpływu na podwyższenie podstawy wymiaru emerytury , a tym samym na korzystniejszy wymiar świadczenia.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

ZUS zaznaczył, że już w decyzji z dnia 19.02.2020r. doliczył cały staż pracy wnioskodawczyni.

Z dokonanych ustaleń wynika, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawczyni, był obliczany w różnych decyzjach, i tak :

- z 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych z 20 lat kalendarzowych , poprzedzających rok kalendarzowy, w którym, po raz pierwszy zgłoszono wniosek o świadczenie; wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 1994-2003 wyniósł 117,86%,

- z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury ; wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 2004-2009 wyniósł 13,16%.

Zgodnie z ust. 1 pkt 3 - podstawę wymiaru emerytury , na wniosek świadczeniobiorcy , może stanowić wynagrodzenie , stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne

z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

2. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ( 1974, 1980-1981, 1986-1993, 1995-2003), wyniósł 89,01%.

Powyższe wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia, nie są wyższe od dotychczasowego wynoszącego – 117,86% , wobec czego nie mają wpływu na podwyższenie podstawy wymiaru emerytury , a tym samym na korzystniejszy wymiar świadczenia.

W decyzji z dnia 19.02.2020r. ZUS doliczył cały staż pracy wnioskodawczyni.

Zaskarżona decyzja nie mogłaby być, również, zmieniona na podstawie artykułu 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2024 r. poz. 1631 ze zm.). Zgodnie bowiem z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję
i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli:

1) po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość;

2) decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;

3) dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

4) decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie;

5) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność;

6) przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.

Żaden ze wskazanych , ustawowo warunków, nie został spełniony w przedmiotowo-podmiotowych, realiach sprawy.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołania od obu zaskarżonych decyzji .