Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 października 2021 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na podstawie art.21 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników odmówił R. S. prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że została ona wydana w oparciu o orzeczenie komisji lekarskiej Kasy z dnia 28 września 2021 r., która stwierdziła, że ubezpieczona nie jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym.

/decyzja k.207 plik I akt ZUS/

W dniu 12 października 2021 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie R. S. od ww. decyzji. W treści odwołania ubezpieczona wskazała, że stan jej zdrowia , a w szczególności choroba kręgosłupa uniemożliwia jej podjęcie pracy w gospodarstwie.

/odwołanie k.3/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.5 – 6/

Na rozprawie w dniu 15.11.2022 r pełnomocnik wnioskodawczyni z urzędu wniósł o przyznanie kosztów pełnomocnika z urzędu oświadczając, że nie zostały one opłacone w żadnej części.

/protokół rozprawy – k. 136 odw./

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni R. S. urodziła się (...) R. S. podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników.

/okoliczności bezsporne/

W dniu 13 lipca 2021 r. R. S. złożyła wniosek o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

/wniosek k.177 - 179 odwrót akt KRUS/

Lekarz rzeczoznawca KRUS po przeprowadzeniu badania lekarskiego rozpoznał u R. S.: chorobę zwyrodnieniową odcinka lędźwiowego kręgosłupa , dyskopatię (...), kręgozmyk I st.L4 ,naczyniaka kręgu (...) oraz okresowy zespół bólowy kręgosłupa. Orzeczeniem z dnia 24 sierpnia 2021 r. lekarz rzeczoznawca KRUS nie uznał R. S. za całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym , jak również nie stwierdził u niej niezdolności do samodzielnej egzystencji.

/opinia lekarza rzeczoznawcy KRUS plik II akt KRUS , orzeczenie lekarza rzeczoznawcy KRUS k.200 plik II akt KRUS/

W związku ze zgłoszonym sprzeciwem , sprawa R. S. została skierowana do komisji lekarskiej KRUS.

/okoliczność bezsporna/

Komisja lekarska KRUS po przeprowadzeniu badania lekarskiego rozpoznała u R. S.: nawracającą rwę udową prawostronną , kręgozmyk przedni L3 – L4 , dyskopatię L3 – L5. Orzeczeniem komisji lekarskiej Kasy z dnia 28 września 2021 r. R. S. nie została uznana za całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym , jak również nie znaleziono podstaw do zakwalifikowania wnioskodawczyni jako osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji.

/opinia komisji lekarskiej KRUS plik II akt KRUS , orzeczenie komisji lekarskiej KRUS k.206 plik I akt KRUS/

Powyższe orzeczenie legło u podstaw wydania przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego decyzji z dnia 1 października 2021 r. , mocą której odmówiono R. S. prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

/decyzja k.207 plik I akt ZUS/

U ubezpieczonej rozpoznano: zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa z kręgozmykiem przednim L3/L4 , przewlekły zespół bólowy kręgosłupa w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa bez zespołu korzeniowego i istotnych deficytów neurologicznych. W trakcie badania neurologicznego stwierdzono m.in. : kończyny górne- ruchy czynne i bierne w pełnym zakresie, kończyny dolne – ruchy czynne i bierne w pełnym zakresie, objawy rozciągowe nieobecne, objawów patologicznych nie stwierdza się, objawy móżdżkowe nieobecne, chód wydolny z dyskretnym utykaniem na prawą kończynę dolną, prawidłowa próba R.. Od 2014 roku wnioskodawczyni leczona jest z powodu bólów odcinka lędźwiowego kręgosłupa promieniujących do prawej kończyny dolnej. Ma trudności z pracą w gospodarstwie rolnym córki. Nie może się schylać i dźwigać. Jest pod opieką Poradni Neurologicznej, Neurochirurgicznej i Ortopedycznej. Była leczona od 16 roku życia z powodu padaczki. Ostatni napad według dokumentacji miał miejsce w 2016 roku. Badana nie zgłasza napadów padaczkowych i nie zażywa leków na padaczkę. Aktualnie jest na L4 i nie pracuje. Stwierdzone naruszenie sprawności w przebiegu choroby zwyrodnieniowo- dyskopatycznej kręgosłupa nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Badana ewidentnie ma stwierdzoną chorobę zwyrodnieniową odcinka LS kręgosłupa z dyskopatią L3/L4/L5 i kręgozmykiem L3/L4. Aktualnie nie jest zakwalifikowaną do leczenia operacyjnego tylko do leczenia rehabilitacyjnego. Wyniki (...) kręgosłupa, RTG kręgosłupa nie są przyczyną powodującą całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, a ponieważ aktualnie nie naruszają sprawności organizmu w stopniu powodującym tę niezdolność.

/opinia k.31 - 33 biegłego sądowego specjalisty neurologa J. B./

U R. S. rozpoznano: kręgozmyk L3/L4 oraz wielopoziomowe zmiany zwyrodnieniowo - dyskopatyczne kręgosłupa z okresowo nawracającym zespołem bólowym bez istotnego upośledzenia czynności narządu ruchu, bez zaników mięśniowych. W czasie badania ortopedycznego stwierdzono: chód samodzielny, prawidłowy, stawanie na palcach i piętach, ujemny objaw S., lekkie osłabienie siły mięśniowej zginaczy grzbietowych i podeszwowych stopy prawej, ruchomość pozostałych stawów kończyn górnych i dolnych oraz ich siła mięśniowa są bardzo dobrze, prawidłowo zachowane. Stwierdzone zmiany wymagają leczenia , ale nie naruszają sprawności narządu ruchu w stopniu dającym podstawę do orzekania o całkowitej niezdolności do pracy rolniczej. Nie ma potrzeby powoływania biegłych innych specjalności poza wskazanymi przez sąd.

/opinia k.109 – 110 odwrót biegłego sądowego specjalisty ortopedy E. B./

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie ww. dokumentów oraz w oparciu o opinie biegłych sądowych neurologa oraz ortopedy ( posiadającego również specjalizację w dziedzinie rehabilitacji) tj. biegłych właściwych z uwagi na dominujące u wnioskodawczyni schorzenia. Opinie te zostały wydane po zapoznaniu się przez biegłych z pełną dokumentacją lekarską ubezpieczonej , a co istotne , także po uprzednim zbadaniu ubezpieczonej, a zatem brak jest podstaw do ich kwestionowania. Biegli dokonali rozpoznania jednostek chorobowych występujących u ubezpieczonej i ocenili je w kontekście zdolności ubezpieczonej do pracy w gospodarstwie rolnym. Przedmiotowe opinie są jasne, spójne oraz logiczne. Wskazują one w sposób jednoznaczny, iż ubezpieczona nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. Podkreślić również należy ,że biegli szczegółowo opisali w oparciu o jaką dokumentację wydali przedmiotowe opinie. Tym samym brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia ,że biegli pominęli określoną dokumentację medyczną wnioskodawczyni , a w konsekwencji stwierdzenia ,że opinie te są niepełne ,bądź też ,że zawierają jakiekolwiek braki. Podnieść również należy ,iż biegli oceniali stan zdrowia wnioskodawczyni na datę złożenia przez nią wniosku o rentę , a zatem ewentualne pogorszenie jej stanu zdrowia nie mogło mieć znaczenia dla oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. Sąd pominął wniosek dowodowy zgłoszony przez pełnomocnika wnioskodawczyni o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych: rehabilitanta , neurologa , neurochirurga , internisty oraz medycyny pracy , jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania. Podkreślić w tym miejscu należy ,że pełnomocnik wnioskodawczyni oprócz ogólnych twierdzeń o pominięciu przez biegłych określonej dokumentacji medycznej nie przedstawił konkretnych wad wydanych w sprawie opinii biegłych , które mogłyby skutecznie podważyć ich moc dowodową , ewentualnie skutkować wydaniem przez tych biegłych opinii uzupełniających. Podnosiła, że biegłe nie odtworzyły płyty z badaniem, natomiast z opinii wynika, że opisy badań zostały uwzględnione i szczegółowo przytoczone w treści opinii. Okoliczność, iż stan zdrowia wnioskodawczyni uległ pogorszeniu także nie stanowił podstawy do wydania kolejnych opinii z uwagi na badanie prawidłowości decyzji na dzień jej wydania. Z tego samego względu bez znaczenia dla oceny zdolności do pracy pozostaje opis wizyty u neurochirurga, który w dniu 14.09.2022 zakwalifikował wnioskodawczynię do leczenia neurochirurgicznego, na co ubezpieczona nie wyraża zgody. Wbrew twierdzeniom skarżącej biegłe przeprowadziły badania z punktu widzenia swoich specjalności nie tylko kręgosłupa, ale także kończyn dolnych i górnych, nie stwierdzając istotnych odchyleń od normy. Z opinii tych nie wynika konieczność powoływania biegłych innych specjalności. Nadto biegła ortopeda posiada specjalizację także z rehabilitacji, zatem oceniła stan zdrowia wnioskodawczyni również z tej perspektywy.

Nie ulega przy tym wątpliwości , że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, niepubl.), z czym nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią art.21 ust.1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (tj. Dz.U. z 2021 r., poz. 266) renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1.  podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres, o którym mowa w ust.2,

2.  jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym,

3.  całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art.20 ust.1 pkt 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Brak choćby jednego z ww. warunków wymienionych ustawy powoduje brak prawa do świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia ubezpieczonej pod kątem niezdolności do pracy.

Zgodnie z treścią art.21 ust.5 ww. ustawy za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

Zgodnie zaś z treścią art.22 ust. 1 ww. ustawy rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się jako rentę stałą, jeżeli całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała i nie orzeczono celowości przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych przypadkach renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje jako renta okresowa przez okres wskazany w decyzji Prezesa Kasy lub do czasu objęcia rencisty innym ubezpieczeniem społecznym.

Ustalenia dokonane w toku przedmiotowej sprawy nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji. Przeprowadzone postępowanie wykazało bowiem, że ubezpieczona nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym w rozumieniu art.21 ust.5, wskazanej powyżej ustawy. Wynika to w sposób jednoznaczny z wydanych w toku postępowania sądowego opinii biegłych sądowych zarówno neurologa , jak i ortopedy tj. biegłych o specjalizacjach odpowiadającej charakterowi schorzeń występujących u odwołującej. Występujące u R. S. schorzenia w postaci zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatycznej odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa z kręgozmykiem przednim L3/L4 , przewlekły zespół bólowy kręgosłupa w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa bez zespołu korzeniowego i istotnych deficytów neurologicznych nie stanowią bowiem podstawy do orzeczenia względem ubezpieczonej długotrwałej całkowitej niezdolności do pracy w posiadanym gospodarstwie rolnym. Wydane w niniejszej sprawie opinie biegłych sądowych neurologa oraz ortopedy stanowią pełnowartościowy materiał dowodowy, spełniają wymogi rzetelności oraz fachowości, a w szczególności wnioski w nich zawarte zostały wyprowadzone w sposób logiczny, jasny i spójny.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2000 roku, I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84).

Podkreślić należy w tym miejscu, że przy ocenie biegłych lekarzy Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. Odmienne ustalenie w tej mierze może być dokonane tylko na podstawie opinii innych biegłych lekarzy, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywająca oraz wszechstronnie przedstawia kwestię nasuwającą wątpliwości w sprawie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87).

Wskazać w tym miejscu należy, że o nabyciu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy nie mogą przesądzać subiektywne odczucia osoby ubezpieczonej. Również sam fakt stwierdzenia choroby nie jest równoznaczny z nabyciem prawa do renty. Istnienie schorzeń powodujących konieczność pozostawania w stałym leczeniu nie stanowi bowiem samodzielnej przyczyny uznania częściowej niezdolności do pracy, choć może wymagać czasowych zwolnień lekarskich. O niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Jeżeli zatem stan zdrowia nie powoduje naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, brak jest prawa do tego świadczenia (por. wyrok SN z dnia 12 lipca 2005, sygn. akt II UK 288/04, publ. OSNP 2006/5-6/99; wyrok SN z dnia 1 grudnia 2000 roku, sygn. akt II UKN 113/00, publ. OSNP 2002/14/343; wyrok SA w Szczecinie z dnia 17 marca 2016 roku, sygn. akt III AUa 546/15, LEX nr 2090464).

Sąd rozpatrując odwołanie od decyzji Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego badał zasadność tej decyzji, oceniając stan rzeczy z chwili jej wydania. W przedmiotowej sprawie jest to 1 października 2021 r. Ewentualna zatem zmiana stanu zdrowia ubezpieczonej po tej dacie, nie mogła mieć wpływu na ocenę zasadności zaskarżonej decyzji. Sąd badając zasadność wydanej w postępowaniu administracyjnym decyzji ZUS bada jej trafność, biorąc pod uwagę stan faktyczny z dnia wydania tej decyzji.

Reasumując, stwierdzić należy, że pomimo rozpoznanych u ubezpieczonej jednostek chorobowych, nie jest ona całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym. Stwierdzone schorzenia nie stanowią bowiem dolegliwości tego rodzaju i o takim nasileniu, aby powodowały całkowitą niezdolność, o której mowa wyżej.

Mając na względzie wymienione wyżej okoliczności Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni przez pełnomocnika z urzędu Sąd, uwzględniając nakład pracy pełnomocnika z urzędu , orzekł na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 18) podwyższając należne koszty o podatek VAT (pkt 2 sentencji wyroku).

S.B.