Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 4 września 2017 r. Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ponownie ustalił wysokość emerytury policyjnej J. S. od 1 października 2017 r. W decyzji podano, że podstawę wymiaru świadczenia stanowi kwota 8603,16 zł, emerytura wynosi 54,92 % podstawy wymiaru, a jej łączna wysokość wynosi 4724,86 zł. Ustalona w ten sposób wysokość emerytury była wyższa od kwoty 2.069,02 zł, tj. przeciętnej emerytury ogłoszonej przez Prezesa ZUS, wobec tego wysokość emerytury ograniczono do kwoty 2.069,02 zł. Jako podstawę decyzji podano art. 15c w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708 ze zm.) oraz otrzymaną z IPN informację z 2 marca 2017 r. (decyzja k. 1 - 4 akt emerytalnych)

J. S. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika odwołał się od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury w dotychczasowej wysokości. Skarżący kwestionowanej decyzji zarzucił naruszanie przepisów Konstytucji RP i Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. (odwołanie k. 3 – 17)

Odpowiadają na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od odwołującego na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa według norm przepisanych, argumentując, że zaskarżona decyzja zostały wydana na podstawie art. 15c ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016 r. poz. 708 ze zm.), w brzmieniu ustalonym przez przepisy ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016 r., poz. 2270) oraz w oparciu o informację o przebiegu służby, która jest równoważna z zaświadczeniem o przebiegu służby sporządzanym na podstawie akt osobowych przez właściwe organy i dla pozwanego organu emerytalnego jest wiążąca. (odpowiedź na odwołanie k. 55- 57)

Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 ¹ kpc zawiesił postępowanie w sprawie. (postanowienie k. 82)

Postanowieniem z dnia 23 października 2020 r. na wniosek stron Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych podjął zawieszone postępowanie . ( postanowienie k. 112)

Postanowieniem z 4 sierpnia 2021 r. Sąd Okręgowy w Warszawie przekazał sprawę do rozpoznania i rozstrzygnięcia Sądowi Okręgowemu w Łodzi . (postanowienie k. 146)

Na rozprawie bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik MSWiA wniósł o umorzenie postępowania, a pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie i wniósł dodatkowo o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (oświadczenie pełnomocnika MSWiA 00:14:50, oświadczenie pełnomocnika wnioskodawcy 00:14:20)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z 14 lipca 2017 r. o ponownym ustaleniu wysokości emerytury, Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ponownie ustalił wysokość emerytury J. S., od 1 października 2017 r. W decyzji wskazano, że podstawę wymiaru świadczenia stanowi kwota 8.603,16 zł. Emerytura wynosi 54,38 % podstawy wymiaru, a jej łączna wysokość wynosi 4.678,40 zł. Jednocześnie ograniczono wysokość emerytury do wysokości przeciętnej emerytury ogłoszonej przez Prezesa ZUS tj. do kwoty 2069,02 zł. Po potrąceniach do wypłaty pozostaje kwota 1.716,81 zł. Jako podstawę prawną decyzji wskazano przepisy - art. 15c w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708, z późn. zm. dalej jako ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy) oraz otrzymaną z IPN informację z dnia 2 marca 2017 r. (bezsporne).

Decyzją z 14 lipca 2017 r. o ponownym ustaleniu wysokości renty inwalidzkiej, Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ponownie ustalił wysokość renty J. S., od 1 października 2017r. W decyzji wskazano, że podstawę wymiaru świadczenia stanowi kwota 8.603,17 zł. Renta stanowi 0,00 % podstawy wymiaru, a jej łączna wysokość wynosi 0,00 zł. Jednocześnie podwyższono jej wysokość do 1000,00 zł, to jest do najniższej wysokości renty. Jako podstawę prawna decyzji wskazano przepisy - art. 22a w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708, z późn. zm. dalej jako ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy) oraz otrzymaną z IPN informację z dnia 2 marca 2017 r. (bezsporne)

Od powyższych decyzji wnioskodawca wniósł odwołania do sądu. (bezsporne)

Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2021 r. wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 245/19 zmienił zaskarżone decyzje i zobowiązał Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. do przeliczenia emerytury policyjnej i policyjnej renty inwalidzkiej J. S. z pominięciem art. 15c i 22a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, od 1 października 2017 r. (wyrok SO w Łodzi k. 178)

Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 4 stycznia 2022 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 731/21 oddalił apelację organu rentowego od powyższego orzeczenia. (wyrok SA w Łodzi k. 175)

Decyzją z 24 lutego 2022 r. Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 20 kwietnia 2021 r. w sprawie o sygn. akt VIII U 245/19 z urzędu ponownie ustalił wysokość emerytury policyjnej J. S. od 1 października 2017 r. W decyzji podano, że podstawę wymiaru świadczenia stanowi kwota 10526,10 zł, emerytura wynosi 67,00 % podstawy wymiaru, a jej łączna wysokość od 1.03.2022 r. wynosi 8420,88 zł. Jako podstawę decyzji podano art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708 ze zm.) (decyzja k. 188)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 477 ¹³ k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez Sąd – przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony – powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.

Nie ulega wątpliwości - w świetle utrwalonego orzecznictwa sądowego, że zakres rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie - art. 477 ⁹ k.p.c., art. 477 ¹⁴ k.p.c. (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego: z 22 lutego 2012 r., II UK 275/11, LEX nr 1215286; z 2 marca 2011 r., II UZ 1/11, LEX nr 844747; z dnia 18 lutego 2010 r., III UK 75/09, OSNP 2011 nr 15-16, poz. 215; z 3 lutego 2010 r., II UK 314/09, LEX nr 604214).

W świetle cytowanego wyżej art. 477 ¹³§ 1 k.p.c. istota decyzji zamiennej polega na uwzględnieniu żądania ubezpieczonego w całości lub w części - czego skutkiem jest umorzenie postępowania w całości lub w części przez Sąd w zakresie w jakim takie uwzględnienie nastąpiło.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16 lipca 1998 r., II UKN 138/98 (OSNAPiUS 1999 nr 13, poz.440) zwrócił także uwagę, że wydanie przez organ rentowy (przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd) decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony stanowi szczególną postać uznania powództwa, na skutek czego wydanie wyroku staje się zbędne, a sprawa wraca na drogę postępowania przed organem rentowym. W związku z tym wyrażono pogląd, że przed wydaniem postanowienia o umorzeniu postępowania sąd – podobnie jak w przypadku uznania powództwa (art. 213 § 2 k.p.c.) – powinien zbadać, czy w nowej decyzji organu rentowego rzeczywiście uwzględniono wszystkie żądania zgłoszone w odwołaniu. Ten szczególny rodzaj ustania procesu właściwy jest postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których sąd nie rozstrzyga o żądaniu pozwu, lecz o zasadności odwołania przez badanie prawidłowości stanowiska organu rentowego w decyzji załatwiającej zgłoszone przed nim żądanie. W postępowaniu sądowym organ rentowy staje się stroną, której służy uprawnienie dysponowania procesem. Jako strona bierna w procesie może uznać żądanie, z tym że wyłącznym sposobem wyrażenia takiej woli jest wydanie decyzji o treści odnoszącej się do żądania odwołania; jest to jedyny sposób wypowiedzi organu rentowego. Decyzja wydana w toku sprawy może nie zaspokajać w całości żądania odwołania i może stać się – jak każda – przedmiotem odwołania wszczynającego inną sprawę, albo je zaspokajać w całości lub w części, a wtedy wywiera istotny wpływ na tok postępowania sądowego. Wydanie przez organ rentowy w toku sprawy tak ocenionej przez sąd decyzji, skutkuje umorzeniem postępowania w odpowiednim zakresie. Odpowiednio, w przypadku wydania decyzji częściowo uwzględniającej żądania strony, postępowanie sądowe umarza się co do nieistniejącego przedmiotu odwołania, w pozostałym zaś zakresie sąd kontynuuje rozpoznawanie odwołania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., II UK 314/11, niepubl., z dnia 25 stycznia 2012 r., II UK 228/11, niepubl. i z dnia 5 maja 2000 r., II UKN 191/00, OSNAPiUS 2002 nr 4, poz. 96).

Umorzenie postępowania następuje na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c., stanowiącym lex specialis w stosunku do art. 355 § 1 k.p.c., określającym szczególne przesłanki umorzenia postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2011 r., III UK 196/10, OSNP 2012 nr 17-18, poz. 222 i postanowienie z dnia 25 lipca 2012 r., II UK 333/11, OSNP 2013 nr 13-14, poz. 164).

Przekładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać trzeba, że zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją z 4 września 2017 r. organ rentowy przeliczył emeryturę policyjną J. S. przy przyjęciu art. 15c ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, od 1 października 2017 r., natomiast decyzją z 24 lutego 2022 r. Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 20 kwietnia 2021 r. w sprawie o sygn. akt VIII U 245/19 z urzędu ponownie ustalił wysokość emerytury policyjnej J. S. od 1 października 2017 r. z pominięciem art. 15c przytoczonej ustawy.

W ocenie Sądu należało zatem w efekcie przypisać powyższej decyzji z 24 lutego 2022 r. cechę decyzji zamiennej, skoro na jej podstawie rozstrzygnięto kwestię zasadności ograniczenia wysokości świadczenia emerytalnego wnioskodawcy, które to świadczenie kwestionowaną w przedmiotowej sprawie decyzją z 4 września 2017 r. ubezpieczonemu pomniejszono na podstawie art. 15c ustawy .

Zgodnie z treścią art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części, przy czym zmiana ta może nastąpić przez wydanie - stosownie do okoliczności danej sprawy - każdej decyzji, byleby tylko jej skutkiem było uwzględnienie w całości lub w części żądania strony objętego przedmiotem zaskarżonej decyzji (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 29 marca 2017 r., III AUa 489/16, Lex nr 2295271).

Jeśli zaś skarżący nie zgadza się z wyliczeniem zawartym w decyzji z dnia 24 lutego 2022 r. w zakresie wysokości jego emerytury policyjnej– to winien złożyć odwołanie od tej decyzji, w którym to odwołaniu będzie mógł zakwestionować prawidłowość wyliczonej przez organ rentowy kwoty emerytury i poddać ją kontroli sądowej.

Innymi słowy, kwestia dotycząca zasadności pomniejszenia wysokości emerytury policyjnej J. S. na podstawie art. 15c ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, od 1 października 2017 r., została w całości przesądzona i zmieniona na korzyść ubezpieczonego kolejną decyzją z 24 lutego 2022 r., czego konsekwencją musi być aktualnie umorzenie przedmiotowego postępowania odwoławczego przez Sąd. Ewentualne badanie poprawności wyliczenia wysokości świadczenia emerytalnego dla wnioskodawcy w decyzji z 24 lutego 2022 r. z uwagi na to, że nie było przedmiotem skarżonej decyzji z 4 września 2017 r. nie może być przedmiotem orzekania Sądu w niniejszym postępowaniu.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 477 ¹³§ 1 k.p.c. Sąd umorzył postępowanie w przedmiotowej sprawie.

Stosownie zaś do wyników postępowania, na podstawie art. 98 k.p.c., Sąd obciążył organ rentowy obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez odwołującego.

Organ rentowy wobec wydania decyzji uwzględniającej w całości żądanie strony - co stanowi szczególną postać uznania roszczenia, winien być potraktowany jakby sprawę przegrał w całości.

W myśl art. 98 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265 t.j. z późn. zm).

K.B.