Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 24 czerwca 2025 roku

Decyzją z dnia 25.09.2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w Ł. stwierdził, że P. B. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu w okresie od 02.04.2024 r. do 10.06.2024 r. Decyzja zawierała pouczenie o możliwości odwołania się do właściwego Sądu w terminie miesiąca od doręczenia decyzji.

(decyzja – k. 20-22 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Organ rentowy wysłał decyzję na adres zameldowania wnioskodawcy.

Powyższą decyzję odebrał osobiście P. B. w dniu 27.09.2024 r.

(zwrotne potwierdzenie odbioru – k. 23 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji za pośrednictwem ZUS do tutejszego sądu w dniu 05.11.2024 r. złożył wnioskodawca P. B.. Ubezpieczony w treści odwołania nie zawarł wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania ani nie wskazał przyczyn złożenia odwołania po terminie. W odwołaniu wskazywał jedynie zarzuty merytoryczne do treści decyzji.

(odwołanie – k. 3-3 verte)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o odrzucenie odwołania, jako wniesionego po terminie, nadto wniósł zasądzenie od wnioskodawcy oraz płatnika składek kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Natomiast w dalszej części odpowiedzi na odwołanie organ rentowy przedstawił merytoryczne stanowisko w sprawie wskazując w konkluzji, że zgłoszenie wnioskodawcy do ubezpieczeń społecznych przez płatnika składek jako osoby wykonującej pracę na podstawie umowy zlecenia miało na celu jedyne uzyskanie tytułu do ubezpieczeń społecznych, dającego ochronę ubezpieczeniową oraz skorzystanie przez wnioskodawcę z prawa do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.

(odpowiedź na odwołanie – k. 6 – 7)

Na rozprawie w dniu 12.06.2025 r. strony podtrzymały stanowiska procesowe. Z kolei płatnik składek A. S. nie zajął stanowiska w sprawie.

(rozprawa z dnia 12.06.2025 r. e-protokół 00:36:53-00:39:27 – płyta CD – k. 62)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2.04.2024 r. pomiędzy (...), a P. B. została zawarta sporna umowa zlecenia na okres od 02.04.2024 r. do 31.12.2024 r., na mocy której w/w miał świadczyć na rzecz płatnika usługi polegające na wykonywaniu prac elektrycznych.

(umowa zlecenia – k. 4-5 i w załączonych do sprawy aktach organu rentowego, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 3.04.2025 r. e-protokół 00:05:16-00:15:23 i 00:25:29-00:27:49 – płyta CD – k. 36 i na rozprawie w dniu 12.06.2025 r. 00:20:19-00:30:10 – płyta CD – k. 62 , zeznania płatnika A. S. na rozprawie w dniu 3.04.2025 r. e-protokół 00:19:16-00:25:29 – płyta CD – k. 36 i na rozprawie w dniu 12.06.2025 r. 00:30:10-00:36:53 – płyta CD – k. 62, zeznania świadka K. M. na rozprawie w dniu 12.06.2025 r. e-protokół 00:15:51 – 00:19:44– płyta CD – k. 62)

Wnioskodawca miał pracować na stanowisku pomocy elektryka.

(zeznania świadka K. K. na rozprawie w dniu 12.06.2025 r. e-protokół 00:04:19-00:15:51 – płyta CD – k. 62)

Od 2.04.2024 r. do 10.06.2024 r. P. B. był zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika (...). Wnioskodawca nie został zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zgłoszenie ZUS ZUA wpłynęło do ZUS w dniu 3.04.2024 r.

(ZUS ZUA – k. 25 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dokumentach rozliczeniowych złożonych za P. B. płatnik składek wykazał podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 443,20 zł, za kwiecień 2024 r. 0,00 zł. za maj i czerwiec 2024 r. oraz przerwę/świadczenie oznaczoną jako zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego trwającą od 3 kwietnia 2024 r. do 31 maja 2024 r

Na dokumencie zgłoszeniowym ZUS ZUA złożonym za P. B. wykazano kod zawodu: (...), tj. "pozostali elektrycy budowlani i pokrewni". W kompleksowym systemie informatycznym ZUS brak jest zapisu o wcześniejszych zgłoszeniach do ubezpieczeń P. B. jako zatrudnionego na podobnym stanowisku pracy.

W dniu 3.04.2024 r. wnioskodawca stał się niezdolny do wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia z powodu wypadku, któremu uległ tego dnia. Wnioskodawca doznał rany przedniej powierzchni uda prawego. Do ZUS wpłynął także wniosek ubezpieczonego o wypłatę jednorazowego odszkodowania z tytułu zaistniałego wypadku.

Zgłoszenie ZUS ZUA wpłynęło do Zakładu 3 kwietnia 2024 r. W kompleksowym systemie informatycznym ZUS na koncie ubezpieczonego ZUS nie odnotował wcześniejszych zgłoszeń do ubezpieczeń z podobnym, bądź takim samym kodem zawodu - kodem elektryka.

(zestawienie zaświadczeń – k. 26 załączonych do sprawy akt organu rentowego, dokumentacja medyczna – k. 44-49 i w kopercie – k. 52, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 3.04.2025 r. e-protokół 00:05:16-00:15:23 – płyta CD – k. 36)

W dniu 02.08.2024 r. ZUS zawiadomił ubezpieczonego o wszczęciu postępowania w sprawie jego zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako osoby wykonującej pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika A. S. w okresie od 2.04.2024 r. do 10.06.2024 r. Zawiadomienie o wszczęciu postępowania wysłane na adres: ul. (...) w Ł. odebrał osobiście P. B. w dniu 16.08.2024 r.

(zawiadomienie – k. 5-6, zpo – k. 7 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Pismem z dnia 30.08.2024 r. pozwany ZUS powiadomił wnioskodawcę o zakończeniu postępowania. Zawiadomienie o zakończeniu postępowania ZUS doręczono osobie uprawnionej do odbioru – pełnoletniemu domownikowi T. B. (matce wnioskodawcy) w dniu 3.09.2024 r. na adres ul. (...) w Ł..

(pismo - k.18-18 verte, zpo – k. 19 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zaskarżoną decyzją z dnia 25.09.2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w Ł. stwierdził, że P. B. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu w okresie od 02.04.2024 r. do 10.06.2024 r. Decyzja zawierała pouczenie o możliwości odwołania się do właściwego Sądu w terminie miesiąca od doręczenia decyzji.

(decyzja – k. 20-22 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Organ rentowy wysłał decyzję na adres zameldowania wnioskodawcy tj. ul. (...) w Ł.. Ubezpieczony podał ZUS-owi ten adres jako adres do korespondencji.

Powyższą decyzję odebrał osobiście P. B. w dniu 27.09.2024 r.

(zwrotne potwierdzenie odbioru – k. 23 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Wnioskodawca nie złożył odwołania od powyższej decyzji w zakreślonym terminie z uwagi na to, że przegapił termin, bo miał przygotowania do ślubu, który odbył się w październiku 2024 roku. Nadto wskazywał, że ZUS doręczył mu przesyłkę zawierającą sporną decyzję na inny adres, niż ten pod którym faktycznie zamieszkuje – choć potwierdził, że sam wskazał ZUS-owi ten adres i że odebrał decyzję osobiście. Postanowił jednak później odwołać się do sądu bo zmusiła go sytuacja finansowa.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 3.04.2025 r. e-protokół 00:05:16-00:15:23 – płyta CD – k. 36)

W dniu 18.06.2024 r. płatnik składek złożył dokumenty o wyrejestrowanie wnioskodawcy z ubezpieczeń społecznych z dniem 11.06.2024 r. a następnym dokumentem złożonym w październiku 2024 r. wyrejestrował wnioskodawcę od 2.04.2024 r. (od daty zawarcia spornej umowy) i ,,wyzerował” składki za wnioskodawcę.

(ZUS ZWUA – k. 64-65)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na mocy art. 477 ⁹ § 1 i 3 k.p.c., odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Przy czym ciężar udowodnienia powyższych okoliczności oraz faktu złożenia odwołania we właściwym terminie spoczywa na wnioskodawcy (art. 232 k.p.c.).

Powyższe oznacza, że wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego z uchybieniem miesięcznego terminu powoduje, iż ubezpieczony zostaje pozbawiony prawa do merytorycznego rozpoznania zarzutów co do istoty sprawy, podniesionych w odwołaniu. Dlatego też Sąd stosując art. 477 ⁹ § 3 kpc, musi ocenić całokształt okoliczności, które spowodowały przekroczenie terminu do wniesienia odwołania, a przede wszystkim aspekt zawinienia składającego odwołanie (choć nie wskazano przesłanki winy jako wykluczającej odwołanie po terminie) oraz ewentualnych przyczyn od niego niezależnych. Ocena, czy przekroczenie terminu było nadmierne oraz czy nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się, jest pozostawiona ocenie sądu. Sąd ma możliwość potraktowania spóźnionego odwołania tak, jakby zostało wniesione w terminie, przy czym niezbędne jest jednoczesne spełnienie się obu warunków: przekroczenie terminu nie może być nadmierne, zaś jego przyczyna musi być niezależna od odwołującego się (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2006 r., III UK 168/05, Lex nr 277825).

Przesłanki upoważniające sąd do nieuwzględnienia przekroczenia terminu muszą zachodzić kumulatywnie, mają one charakter ocenny i zależą od całokształtu okoliczności sprawy, w związku z czym nie dadzą się uogólnić. Niespełnienie choćby jednej z tych przesłanek przesądza o odrzuceniu odwołania. To zaś oznacza, że nawet w przypadku stwierdzenia, że przekroczenie ustawowego terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się - w przypadku, gdy przekroczenie ustawowego terminu jest nadmierne - sąd obowiązany jest odrzucić odwołanie (por. postanowienie SN z 6.06. 2012 r., III UK 144/11, Legalis Nr 537289).

Z poczynionych w sprawie ustaleń wynika, iż odwołanie od decyzji z dnia 25.09.2024 r. zostało złożone przez wnioskodawcę po upływie miesięcznego terminu z przyczyn leżących po jego stronie.

Należy podnieść, że w sposób prawidłowy doręczono wnioskodawcy decyzję, jednak nie poczynił on stosownych kroków tylko dlatego, że nie traktował tej sprawy priorytetowo.

Ubezpieczony w trakcie przesłuchania przyznał, że nie dochował ustawowego terminu do wniesienia odwołania w niniejszej sprawie z uwagi na przygotowania do ślubu, który miał miejsce w październiku 2024 r. Nadto wskazywał, na stan zdrowia, przy czym w żaden sposób nie określił, co się takiego się działo, co nie przeszkodziło mu w przygotowaniach do ślubu, a przeszkadzało w złożeniu odwołania.

Również argumentacja, że korespondencję ZUS kierował na inny adres, niż ten pod którym faktycznie przebywa okazała się niewiarygodna. Jeszcze raz wypada podkreślić, że wnioskodawca sam podał adres do ZUS, a ponadto osobiście odebrał sporną decyzję 27 września 2024 roku. Również w toku postępowania wyjaśniającego, dotyczącego zgłoszenia wnioskodawcy od 2.04.2024 r. do 10.06.2024 r. przez płatnika A. S. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, doręczeń dokonywano na wskazany przez wnioskodawcę adres, gdzie była odbierana. Skarżący reagował na wezwania, nie poinformował nigdy organu rentowego o zmianie adresu do korespondencji. Nie zachodziły więc żadne przesłanki do uznania, iż podany adres jest nieprawidłowy. Tym bardziej, że kwestionowaną w niniejszej sprawie decyzję ZUS odebrał osobiście w dniu 27.09.2024 r. Trzeba zauważyć, że decyzja ta zawierała prawidłowe pouczenie o prawie i terminie wniesienia odwołania. Co więcej treść samej decyzji została napisana językiem stosunkowo prostym i zawierała jednoznaczne stwierdzenia negujące zawartą pomiędzy ubezpieczonym a płatnikiem umowę zlecenia. Dodatkowo wydana decyzja została poprzedzona postępowaniem administracyjnym, o którego wszczęciu wnioskodawca został poinformowany pismem z dnia 2.08.2024 roku (doręczonym w dniu 16.08.2024 roku), w którym został on zresztą wezwany do złożenia wyjaśnień, w tym odpowiedzi na postawione mu pytania dotyczące wykonywanej przez niego pracy oraz przedstawienia określonych dokumentów.

Mimo przekroczenia ustawowego terminu, w przedmiotowym postępowaniu nie wskazano żadnych okoliczności usprawiedliwiających niedopełnienie czynności w terminie. Przeciwnie - złożenie odwołania z opóźnieniem było skutkiem zaniedbań odwołującego.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie co prawda opóźnienie nie jest nadmierne, ale całokształt podnoszonych przez wnioskodawcę okoliczności nie uzasadnia przyjęcia, że odwołanie po terminie nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych.

Trzeba również dodać, że w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, z uwagi na przywołany na wstępie przepis szczególny - art. 477 ⁹ § 1 k.p.c., przy ocenie terminowości wniesienia odwołania nie mają zastosowania ogólne reguły postępowania odnoszące się do przywrócenia terminu, przewidziane w art. 168 k.p.c. Terminowość wniesienia odwołania, mimo uchybienia terminowi do jego złożenia, jest bowiem oceniana jedynie w odniesieniu do dnia, w jakim należało je złożyć, a nie do dnia, w jakim ustała przyczyna przekroczenia terminu.

Mając na uwadze przedstawione powyżej argumenty, odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 25.09.2024 roku podlegało odrzuceniu na mocy art. 477 ⁹ § 3 k.p.c., o czym orzeczono w punkcie 1 sentencji postanowienia.

W konsekwencji Sąd Okręgowy na podstawie art. 98 k.p.c. zasądził od P. B. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)w Ł. kwotę 360 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika organu rentowego Sąd Okręgowy ustalił zgodnie z § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023 r., poz.1935). O odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. (pkt 2 sentencji postanowienia).

Jednocześnie Sąd Okręgowy postanowił nie obciążać płatnika składek A. S. kosztami zastępstwa procesowego mając na względzie, iż w/w nie złożył odwołania od decyzji organu rentowego i nie zajął ostatecznie stanowiska w sprawie choć złożył zeznania (pkt 3 sentencji postanowienia).