Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12.10.2021 (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3, ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423, z późn zm.) art. 81 ust. 2, art. 82 ust. 3, ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1285 ze), ustalił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne dla R. B. jako prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą wynoszą :

11-12/2016 - 6421,20 zł

01-12/2017 - 6606,26 zł

01-12/2018 -7109,86 zł

W uzasadnieniu ww. rozstrzygnięcia podniesiono, że w przypadku, gdy osoba prowadząca pozarolniczą działalność uzyskuje przychody z tytułu bycia wspólnikiem spółki komandytowej oraz spółki cywilnej to składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być odprowadzana od każdego z rodzajów działalności.

Z danych udostępnionych w (...) wynika, że od 1.04.2009 r. do nadal R. B. prowadzi działalność w formie spółki cywilnej, od 24.11.2016 r. do 4.01.2021 r. ww. był (...) Sp. z o.o. Sp. Komandytowa.

Z analizy zapisów na koncie ubezpieczonego w ZUS wynika, że od 1.04.2009 r. do nadal, R. B. jako osoba prowadząca działalność podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jako osoba prowadząca działalność ww. rozliczał od 01/2019 r. do 01/2021 r. składki w podwójnej wysokości. Od 04/2009 r. do 12/2018 r. w pojedynczej wysokości.

Jako osoba, która w okresie od 24.11.2016 r. do 4.01.2021 r. była wspólnikiem dwóch spółek, R. B. zobowiązany był do rozliczania w dokumentach rozliczeniowych podwójnej składki na ubezpieczenie zdrowotne co wynika z art. 82 ust. 3 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. Przy tym w ocenie organu brak przychodu nie stanowi przesłanki do zwolnienia z obowiązku opłacania składek.

/ decyzja k. 32-33akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. B. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika.

Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie prawa materialnego art. 82 ust. 2 i 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowej ze środków publicznych poprzez błędną wykładnię i zastosowanie, polegające na przyjęciu, że ubezpieczony ma obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne odrębnie od każdego tytułu ubezpieczenia niezależnie od tego, czy uzyskiwał przychody z prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki komandytowej w sytuacji, gdy ustawa uzależnia obowiązek opłacania składki zdrowotnej w przypadku zbiegu tytułów od osiągania z nich przychodów

Mając powyższe na uwadze odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i ustalenie podstawy wymiaru składki wyłącznie w oparciu o prowadzoną przed odwołującego jednoosobową działalność gospodarczą, oraz o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

/ odwołanie k. 3-4/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k. 7/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca R. B. od 1.04.2009 r. do chwili obecnej prowadzi działalność w formie spółki cywilnej. Nadto w okresie od 24.11.2016 r. do 4.01.2021 r. ww. był (...). z o.o Sp. Komandytowa.

/ bezsporne odpisy z KRS k. 11-18 akt ZUS oraz k. 72-75, 77-80/

W okresie od 1.04.2009 r. do nadal, R. B. jako osoba prowadząca działalność podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu.

/ bezsporne, historia wpisu w (...) k. 5-10 akt ZUS/

Jako osoba prowadząca działalność wnioskodawca rozliczał od 01/2019 r. do 01/2021 r. składki w podwójnej wysokości. Natomiast w okresie od 04/2009 r. do 12/2018 r. w pojedynczej wysokości.

/ bezsporne raport z analizy konta k. 1-3 akt ZUS/

(...) Sp. z o.o Sp. Komandytowa nie podjęła działalności i nie wygenerowała żadnego przychodu w spornym okresie od 11/ 2016 do 12/2018. Działalność spółki od 4.01.2021 r. jest zawieszona.

/odpisy z KRS k. 11-18 akt ZUS, protokół zgromadzenia wspólników z 20.05.2017 k. 39-40v , protokół zgromadzenia wspólników z 20.05.2018 r. k. 49-52, protokół zgromadzenia wspólników z 20.05.2019 k. 61-62 v, sprawozdania finansowe i rachunki zysków i strat za rok 2016, 217 , 2018 k. 41-48, 53- 60, 63-65 /

Spółka (...). z o.o Sp. Komandytowa nie składała w latach 2016-2018 deklaracji/zeznań podatkowych. Spółka nie figuruje jako podatnik od towarów i usług spółka nie figuruje jako strona czynności cywilnoprawnej.

/ informacja z Urzędu Skarbowego k. 67/

R. B. składał w organach podatkowych informacje PIT -36L wraz z PIT /B za lata 2016 -2018 ww nie wykazywał przychodów / dochodów w związku z rolą wspólnika w spółce (...) zo.o. Sp k.

/ informacja z Urzędu Skarbowego k 69, 85/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy i aktach rentowych, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Podnieść należy iż stan faktyczny w sprawie był niesporny w szczególności organ rentowy nie kwestionował faktu, że Spółka (...). z o.o Sp. Komandytowa w spornym okresie w ogóle działalności nie prowadziła – nigdy jej nie podjęła.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie, zasługuje na uwzględnienie.

Co do meritum w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 497) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 12 ust. 1 ustawy) .

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się też wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej (art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Okres podlegania obowiązkowi ubezpieczeń określa przepis art. 13 pkt. 4 ustawy systemowej, zgodnie z którym osoby prowadzące pozarolniczą działalność obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone czy to pierwotnie na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej następnie zaś na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Na podstawie zaś art. 66 ust. 1 pkt. 1c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 roku (tekst jednolity Dz.U. z 2024 r. poz. 146 t.j.) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Przy tym na podstawie art. 5 pkt 21 ustawy o świadczeniach, użyte w ustawie o świadczeniach określenie osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, oznacza osobę, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej. W konsekwencji, art. 5 pkt 21 ustawy o świadczeniach wyraźnie odsyła do ustawy systemowej w zakresie pojęcia osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, które precyzuje – jako przepis szczególny – art. 8 ust. 6 ustawy systemowej. Przepis art. 8 ust. 6 ustawy systemowej definiuje osobę prowadzącą pozarolniczą działalność w zakresie zarówno ubezpieczeń społecznych, jak i ubezpieczenia zdrowotnego, co wyraźnie wynika z jego treści. Jako dwie odrębne podstawy uznania danej osoby za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się: w pkt 1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych oraz w pkt 4) m.in. wspólnika spółki komandytowej.

W konsekwencji wspólnicy spółki jawnej a także komandytowej, partnerskiej i wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością stosownie do treści art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego jako osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które prowadzą działalność pozarolniczą.

Skarżący bezspornie będąc wspólnikiem spółki cywilnej i posiadając status wspólnika spółki komandytowej uznawany jest z mocy prawa za osobę prowadzącą działalność gospodarczą. W ogólności oznacza to konieczność zgłoszenia do ubezpieczeń i opłacanie składek na ubezpieczenia. W zakresie dotyczącym stwierdzenia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonego jako osoby prowadzącej działalność pozarolniczą z kilku przychodów w tym z działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki komandytowej wbrew zapatrywaniom organu nie bez znaczenia jest jednak fakt nieuzyskiwania przez skarżącego przychodów z tytułu posiadania statusu wspólnika spółki komandytowej.

Zgodnie z art. 81 ust 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 146 t.j.) W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie. Tym samym z przepisu tego wynika generalna zasada, w myśl której jeżeli spełnione są warunki do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia więcej niż z jednego tytułu składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego tytułu oddzielnie.

Zgodnie z art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania zaskarżonej decyzji Dz.U. z 2021 r. poz. 1285 t.j.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt. 1 litera "c" stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 01 stycznia do 31 grudnia danego roku i jest miesięczna i niepodzielna. Powołany przepis stosuje się do składek należnych za okres od dnia 1 marca 2009 r. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna, oraz zgodnie z art. 69 ust 1 ustawy obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych.

Zgodnie z art. 82 ust. 3 i 4 jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności określonych w ust. 5, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności, z zastrzeżeniem ust. 4. Jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności, o której mowa w ust. 5 pkt 1-5, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest odrębnie od każdej prowadzonej spółki.

W myśl ust. 5 art. 82 w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania zaskarżonej decyzji

Rodzajami działalności są:

1) działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki cywilnej;

2) działalność gospodarcza prowadzona w formie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;

3) działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki jawnej;

4) działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki komandytowej;

5) działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki partnerskiej;

6) wykonywanie działalności twórczej lub artystycznej jako twórca lub artysta;

7) wykonywanie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;

8) wykonywanie wolnego zawodu, z którego przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;

9) inna niż określona w pkt 1-8 pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy, wnioskodawca podnosi, iż nie jest zobligowany do opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu bycia (...) Sp. z o.o. Sp. Komandytowa w spornym okresie, gdyż ta co nie jest sporne w ogóle działalności nie prowadziła – nigdy jej nie podjęła nie osiągała przychodów. Organ rentowy utrzymywał natomiast, iż dla określenia obowiązku opłacania składek istotnym jest samo posiadanie statusu wspólnika spółki - fakt braku przychodu nie stanowi przesłanki do zwolnienia z obowiązku opłacania składek.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy iż wskazana na wstępie ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustanawia obowiązek podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą niezależnie od formy, w ramach której jest prowadzona. Jednakże w wypadku zbiegu tytułów do ubezpieczenia przepisy tej ustawy interpretowane łącznie uzależniają obowiązek faktycznego opłacania składki od uzyskiwania przychodu w ramach danego tytułu. Na powyższe mi.in wskazuje wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 7 lipca 2009 r., sygn. akt III AUa 281/09, jak również tezy uzasadnienia do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 4.12.2013 r., sygn. akt III AUa 457/13 w świetle których - jeśli powstanie zbieg tytułów do uiszczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, np. z jednoosobowej działalności gospodarczej i spółki jawnej, to obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne w podwójnej wysokości powstanie z chwilą, gdy z obu tych tytułów zostanie osiągnięty przychód. Na podstawie analizy przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, należy przyjąć że jeżeli powstanie zbieg tytułów do uiszczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, np. z jednoosobowej działalności gospodarczej i spółki prowadzonej w formie jednoosobowej spółki z o.o., to obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne z obu tych rodzajów działalności powstanie z chwilą, gdy z obu tych tytułów zostanie osiągnięty przychód. W sytuacji gdy osoba zarejestruje działalność gospodarczą, lecz nie osiągnie z jej tytułu przychodu obowiązek zapłaty składki nie powstaje / por wyrok SA w Białymstoku z dnia 22.01.2018 (...)

Nadto w wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 grudnia 2017 r. III AUa 469/17 wskazano iż w sytuacji opisanej w przepisie art. 82 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1938 ze zm.) - ustawodawca powstanie obowiązku uiszczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne powiązał nie z samym istnieniem tytułu do ubezpieczenia (prowadzona działalność gospodarcza), ale z uzyskiwaniem z tego tytułu przychodów. W przypadku braku uzyskania przez płatnika w spornym okresie przychodu z prowadzenia działalności jako wspólnik spółki, nie było podstaw do naliczenia z tego tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne. Znajduje to potwierdzenie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 31 lipca 2020 r. III AUa 397/20 w którym wskazano wprost, iż warunkiem uiszczania składek na ubezpieczenie zdrowotne z każdego tytułu jest uzyskiwanie przychodów z tych tytułów, to brak takowych przychodów nie powoduje obowiązku opłacania składek od nierodzącego przychodu tytułu.

Skoro według twierdzeń odwołującego wspartych dokumentacja finansową spółki oraz zaświadczeniami z Urzędu Skarbowego – niekwestionowanych przez stronę pozwaną ubezpieczony nie uzyskiwał przychodów z prowadzonej przez niego działalności w (...). z o.o Sp. Komandytowa, albowiem ta nigdy żadnej działalności nie podjęła i nie osiągała z niej przychodów, to nie ma on obowiązku opłacania składek z tego rodzaju działalności gospodarczej, a wyłącznie z pozostałych tytułów ubezpieczenia, to jest w tym przypadku z tytułu działalności określonej w art. 82 ust. 5 pkt 1, to jest spółki cywilnej.

Ponadto, w ocenie Sądu Okręgowego nie jest przypadkowe – zakładając racjonalność ustawodawcy, że posłużył się on pojęciem „przychód” dla określenia momentu powstania obowiązku opłacenia składki z kilku tytułów (tak też wyrok WSA w Warszawie z dnia 18.08.2009 r. (...) SA/Wa 631/09). W świetle wskazanego orzeczenia WSA w Warszawie - ustawodawca posłużył się pojęciem "przychód" dla określenia momentu powstania obowiązku opłacania składki z kilku tytułów. W przypadku zbiegu tytułów - obowiązek odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne powstanie dopiero z chwilą osiągnięcia z obu tych tytułów przychodów. A zatem, analizując treść art. 82 ust. 3-5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych należy podzielić stanowisko wnioskodawcy, gdyż treść tych przepisów wskazuje, że kluczowe dla określenia, czy konieczne jest uiszczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne z każdego źródła przychodów prowadzonej działalności gospodarczej jest ustalenie, czy rzeczywiście z każdego z nich osiągany jest przychód. Zdaniem Sądu Okręgowego rację ma wnioskodawca, że przepis art. 82 powołanej wyżej ustawy posługuje się pojęciem przychodu i tym samym należy uznać, iż odwoływanie się do tego pojęcia jest działaniem świadomym, które ma skutkować wskazaniem, że dopiero osiągnięcie przychodu wywołuje skutek w postaci obowiązku zapłaty składki. Bez znaczenia jest w tej sytuacji fakt prowadzenia dwóch lub większej liczby rodzajów działalności wymienionych w art. 82 ustęp 5 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W tym miejscu należy również przywołać stanowisko doktryny zawarte w komentarzu do art. 82 wymienionej ustawy, gdzie przyjęto, że posłużenie się w art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych pojęciem „przychód” ma znaczenia dla określenia momentu powstania obowiązku opłacania składki z kilku tytułów. Dopiero osiągnięcie przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej wywołuje skutek w postaci obowiązku zapłaty składki (komentarz do art. 82 ww. ustawy (w:) J. Nowak-Kubiak, Bożena Łukasik, Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ABC, 2007). Obowiązek zapłaty składki nie powstanie do momentu uzyskania pierwszego przychodu. Ponieważ w całym art. 82 ustawodawca konsekwentnie odnosi się do przychodów, należy uznać, że dopiero ich osiągnięcie wywołuje skutek w postaci obowiązku zapłaty składki. Jeżeli bowiem powstanie zbieg tytułów, to obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne zaistnieje z chwilą, gdy z obu tytułów zostanie osiągnięty przychód. W sytuacji, gdy osoba zarejestruje działalność gospodarczą, lecz nie osiągnie z jej tytułu przychodu, obowiązek zapłaty składki nie powstanie. Ustawodawca w art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych uzależnił podleganie obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego od wykonywania działalności gospodarczej. Przychód, o którym mowa w art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach zdrowotnych należy rozumieć, jako wpływy uzyskiwane z odrębnych tytułów będących jednocześnie samodzielnymi podstawami do obliczenia i opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przychód nie jest, zatem kryterium, od którego ustawodawca uzależnił powstanie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, lecz jest to kryterium realizacji tego obowiązku - tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 sierpnia 2016 r., sygn. akt III AUa 1001/16.

Kierując się powyższymi motywami Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżona decyzja podlegała zmianie w zakresie określonym wyrokiem i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c., a wysokość wynagrodzenia pełnomocnika wnioskodawcy ustalił zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2023 r., poz.1964).