Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 15.10.2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 6.10.2020 r., odmówił przyznania J. M. rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, ponieważ nie został udowodniony wymagany co najmniej 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład podał, że do stażu takiej pracy na podstawie przedłożonej dokumentacji uznał okres zatrudnienia w W. od 1.08.1973 r. do 23.04.1975 r. oraz od 3.05.1977 r. do 30.11.1985 r., tj. 10 lat, 3 miesiące i 23 dni. Organ emerytalny nie zaliczył wnioskodawcy do tego stażu okresu zatrudnienia w (...) od 5.12.1985 r. do 8.04.1992 r. ponieważ zakład pracy na świadectwie pracy w warunkach szczególnych wskazał stanowiska, które nie odpowiadają ściśle zarządzeniu resortowemu ministra, pod którego podlega zakład pracy, a ponadto zakład pracy nie wykazał w jakich czasookresach wnioskodawca zajmował poszczególne stanowiska.

(decyzja w aktach ZUS k. 30)

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą wnioskodawca złożył od niej odwołanie wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, argumentując, że w (...) wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach polegającą na pracach spawalniczych przy naprawie pojemników nieczystości stałych na terenie miasta Ł.. Argumentował, że przemieszczał się pojazdem Pogotowia (...) o ciężarze 3,5 tony wyposażonym w sprzęt spawalniczy i agregat prądotwórczy 380 V.

(odwołanie k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie i powtórzył przytoczoną na jego poparcie argumentację z uzasadnienia zaskarżonej decyzji, a dodatkowo wskazał, że wnioskodawca odbywał służbę wojskową od 24.04.1975 r. do 5.04.1977 r. a także, że ze świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z okresu zatrudnienia w (...) wynika, że skarżący pracował jednocześnie na 2 różnych stanowiskach w różnych działach, a nazwy stanowisk (ślusarz – kierowca) są niezgodne z wykazem resortowym. Pozwany podniósł też, że co do odmowy zaliczenia do okresów pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia wnioskodawcy w (...) w Ł. od 5.12.1985 r. do 8.04.1992 r. istnieje już prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 12.09.2016 r. oddalający odwołanie ubezpieczonego o emeryturę od decyzji ZUS z 29.12.2015 r. i z 15.03.2016 r. Jednocześnie Zakład zaznaczył, że aktualnie nie wnosi o odrzucenie odwołania w n/n sprawie z uwagi na powagę rzeczy osądzonej, gdyż w n/n postępowaniu ubezpieczony skarży decyzję z 15.10.2020 r., którą ZUS odmówił przyznania prawa do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

(odpowiedź na odwołanie k. 9)

W piśmie procesowym z 11.01.2021 r. odwołujący poparł odwołanie i wyjaśnił, że prawomocny wyrok z 12.09.2016 r. w sprawie VIII U 585/16 dotyczył kwestii ogólnego stażu pracy uprawniającego do przejścia na emeryturę wcześniejszą, natomiast Sąd nie badał w w/w sprawie jego stażu pracy w szczególnych warunkach.

(pismo procesowe wnioskodawcy k. 14)

Na rozprawie z 20.05.2021 r.- bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku w n/n sprawie – wnioskodawca poparł odwołanie i oświadczył, że wnosi o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych dodatkowo okresu zatrudnienia w (...) w Ł. od 5.12.1985 r. do 8.04.1992 r. na stanowisku ślusarza - kierowcy.

(e-prot. z 20.05.2021 r.: 00:01:01, 00:48:22)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Wnioskodawca - J. M. urodził się (...) ( okoliczność bezsporna)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. decyzją z 7.10.2020 r. przyznał wnioskodawcy z urzędu prawo do emerytury od 2.10.2020 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego i w związku z przyznaniem emerytury stwierdził, że prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustaje z dniem 2.10.2020 r.

( decyzja z 7.10.2020 r. k. 25 akt ZUS)

W dniu 6.10.2020 r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach w związku z przejściem na emeryturę.

(wniosek k. 27 akt ZUS)

Organ rentowy uznał za udowodniony przez wnioskodawcę staż pracy w szczególnych warunkach w ilości 10 lat, 3 miesiące i 23 dni z okresu zatrudnienia w W. od 1.08.1973 r. do 23.04.1975 r. oraz od 2.05.1977 r. do 30.11.1985 r. ( okoliczność bezsporna)

Przez cały w/w okres zatrudnienia w W. wnioskodawca pracował jako ślusarz, zarówno przed, jak i odbyciu od 24.04.1975 r. do 5.04.1977 r. zasadniczej służby wojskowej.

(okoliczność przyznana przez wnioskodawcę – e-prot. z 20.05.2021 r.: 00:19:00)

Zgodnie ze świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 4.06.1998 r. J. M. był zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 5.12.1985 r. do 8.04.1992 r. i w tym okresie od 5.12.1985 r. do 8.04.1992 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace ślusarza – kierowcy polegające na obsłudze pojazdu pogotowia technicznego – samochodu powyżej 3,5 tony i wykonywaniu prac spawalniczych na stanowisku ślusarz – kierowca wymienionym w wykazie A dziale VIII i XIV poz. 2 i 12 pkt 1 i 1 zawartym w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1.07.1982 r. w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej.

( świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k. 7, 20, 74)

Wnioskodawca legitymuje się wykształceniem zawodowym. W 1973 r. ukończył 3-letnią zasadniczą szkołę zawodową w zawodzie ślusarza narzędziowego.

(kwestionariusz osobowy k. 39, odpis świadectwa k. 41)

Odwołujący uzyskał uprawnienia spawalnicze dopiero w trakcie zatrudnienia w (...) w Ł., gdy ukończył w dniu 29.12.1987 r. kurs spawania elektrycznego i został przeszkolony w ramach tego kursu w zakresie przepisów ppoż. 26.01.1988 r. Książka spawacza nr (...) została wydana wnioskodawcy w dniu 26.01.1988 r.

(okoliczność przyznana przez wnioskodawcę e-prot. z 20.05.2021 r.: 00:44:07, kserokopia książki spawacza k. 21-21 verte, umowa k. 55-57, oryginalna książka spawacza k. 77)

W spornym okresie zatrudnienia w (...) w Ł. wnioskodawca posiadał prawo jazdy kategorii B-C.

( odpis prawa jazdy k. 40)

Przez cały okres zatrudnienia w (...) w Ł. wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w Wydziale (...)Energetycznym na stanowisku ślusarza – kierowcy, na którym wykonywał czynności związane z obsługą pogotowia technicznego polegające na wykonywaniu pracy kierowcy pojazdu ciężarowego marki S. 25 o ładowności powyżej 3,5 tony z zamontowaną budą metalową, w której był agregat prądotwórczy o sile 380 volt oraz na wykonywaniu napraw pojemników na śmieci. Wnioskodawca dojeżdżał w/w samochodem ciężarowym razem z pomocnikiem do posesji, gdzie znajdowały się zepsute, uszkodzone 1100 litrowe pojemniki na śmieci. Do obowiązków wnioskodawcy należało pobieranie rano w biurze adresów posesji w Ł., w których były zepsute, uszkodzone pojemniki na śmieci. Wykonywanie pracy kierowcy pojazdu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony zajmowało wnioskodawcy w ciągu dnia od 1 do ok. 3 godzin. Przez pozostały czas pracy wnioskodawca wykonywał czynności przy naprawach pojemników. Czynności spawalnicze przy naprawie pojemników wnioskodawca zaczął wykonywać dopiero, gdy uzyskał w trakcie zatrudnienia w (...) uprawnienia spawacza. Po uzyskaniu uprawnień spawalniczych stanowisko pracy wnioskodawcy nie zostało zmienione w jego angażach. Wykonanie czynności spawalniczych przy naprawie pojemników na śmieci odbywało się na wolnym powietrzu i polegało np. na przyspawaniu łaty z kawałka blachy do dziurawego pojemnika lub odcięciu spawarką starych i przyspawaniu nowych kółek do pojemnika, co zajmowało wnioskodawcy od ok. 60% do ok. 80% pozostałego czasu pracy, a inne czynności związane z naprawą pojemników na śmieci, a mianowicie polegające na: wyprostowaniu, naciągnięciu blachy wykrzywionego pojemnikiem za pomocą młotka lub łomu, niekiedy podszlifowaniu np. spawów lub naprawie zawiasów, założeniu sprężyny, naprawie starej klapy od pojemnika poprzez nałożenie bolców a gdy nie było to możliwe demontażu klapy, przykręcaniu kółek jeśli było przymocowane śrubami, a także malowaniu pojemników – zajmowały wnioskodawcy od ok. 20% do ok. 40% pozostałego czasu pracy. Wnioskodawca i pomocnik, z którym wyjeżdżał do napraw pojemników na śmieci, dzielili się pracami spawalniczymi w związku z czym zdarzało się, że raz odwołujący, a innym razem jego pomocnik wykonywał spawanie. Spawał ten z wymienionych, który wcześniej wziął spawarkę, a druga osoba podawała wtedy blachę, kółka albo inne części. Do wykonywania napraw pojemników na śmieci wnioskodawca wykorzystywał nie tylko spawarkę, ale też: młotek, łom, szlifierkę, wiertarkę i inne narzędzia podręczne, również klucze. Ponadto w kabinie samochodu był radiotelefon przez który wnioskodawca był wzywany do wykonania napraw maszyn na wysypisku śmieci przy ul. (...) w Ł.. Jeśli zdarzyło się, że nie było zlecenia wyjazdu do naprawy w mieście, albo samochód był zepsuty, wówczas wnioskodawca wykonywał naprawę pojemników na śmieci, w tym także prace spawalnicze, na miejscu warsztacie. Poza wymienionymi czynnościami wnioskodawca nie wykonywał innych prac. W badanym okresie zatrudnienia w (...) nie było przestojów w pracy.

(umowy o pracę k. 6, 43, 45, 47, 52, 62, zaświadczenie k. 8, 73, karty wynagrodzeń k. 32-36, podanie k. 38, karty obiegowe zmiany k. 42, 44, 46, 51, 61, 71, zestawienie k. 50, angaże k. 54, 58-60, 63-66, karta ewidencji personalnej k. 67, podanie k. 68, świadectwo pracy k. 70, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k. 7, 20, 74, oryginalna książka spawacza k. 77, wycinek z gazety dotyczący pracy wnioskodawcy k. 77, zeznania wnioskodawcy e-prot. z 20.05.2021 r.: 00:01:01 w zw. z 00:47:58, zeznania świadka R. P. e-prot. z 20.05.2021 r.: 00:23:03-00:34:40, zeznania świadka R. J. e-prot. z 20.05.2021 r.: 00:35:45)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie opierając się na dokumentach załączonych do akt sprawy, w tym zachowanych oryginalnych aktach osobowych wnioskodawcy, a także złożonej do akt oryginalnej książeczce spawacza wystawionej w dn. 26.01.1988 r., a także na zeznaniach świadków i zeznaniach wnioskodawcy w takim zakresie w jakim razem z pozostałymi dowodami tworzyły spójną logiczną całość.

Sąd odmówił wiarygodności twierdzeniom wnioskodawcy w zakresie w jakim wskazywał on, że w badanym okresie zatrudnienia w (...) wykonywał, pomimo nazwy stanowiska pracy, jedynie obowiązki kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz prace spawalnicze przy naprawie pojemników na śmieci.

Zeznania te pozostają w oczywistej sprzeczności z zeznaniami świadków, którzy jednoznacznie wskazali na czym polegały obowiązki pracownicze wnioskodawcy, a ponadto także sam odwołujący się zeznał, że wykonywał także inne czynności przy naprawie pojemników na śmieci poza pracami spawalniczymi. Istotne jest przy tym, że wnioskodawca uzyskał uprawnienia spawalnicze dopiero po ukończeniu kursu spawacza, co miało miejsce w trakcie zatrudnienia w (...) w dn. 29.12.1987 r. a książeczkę spawacza wystawiono dla wnioskodawcy w dn. 26.01.1988 r., a także to, że odwołujący przyznał, że przed ukończeniem tego kursu nie wykonywał pracy spawacza, co zaprzecza przedstawionej przez niego w odwołaniu wersji, że czynności spawalnicze wykonywał przez cały sporny okres zatrudnienia w (...) poczynając od 5.12.1985 r. Nie sposób również przyjąć, aby zatrudniający wnioskodawcę zakład pracy powierzał zatrudnianym pracownikom inne obowiązki pracownicze niż wynikające z angaży. Poza sporem pozostaje, że wnioskodawca w całym badanym okresie pracował na stanowisku kierowcy – ślusarza i że stanowisko to nie uległo zmianie nawet, gdy odwołujący uzyskał uprawnienia spawacza elektrycznego. Z zeznań świadków, ale i samego wnioskodawcy wynika także wprost, że nawet po uzyskaniu uprawnień spawacza elektrycznego odwołujący nie wykonywał w stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, tj. codziennie przez 8 godzin czasu pracy, wyłącznie pracy kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony oraz prac spawalniczych przy naprawie pojemników na śmieci. Sąd zważył, że świadkowie zgodnie zeznali, że wnioskodawca w ramach obowiązującego go dobowego czasu pracy wykonywał oprócz prac spawalniczych także inne czynności przy naprawie pojemników na śmieci, które nie były zaliczone do prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Świadkowie pracowali w badanym okresie razem z wnioskodawcą i niewątpliwie mają wiedzę na czym konkretnie polegała praca odwołującego w (...). Świadkowie są osobami obcymi dla stron i nie mają żadnego interesu w składaniu zeznań korzystnych, dla jednej z nich. Zeznania świadków w tym zakresie są zresztą w całości koherentne z zeznaniami samego wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art.21 ust.1 ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1924) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Stosownie do treści ust.2 tego przepisu, rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl art.23 ust.1 i 2 powołanej ustawy, ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15, Lex 2044406).

Przepisy art.2 punkt 5 i art.21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

W literaturze podkreśla się, że wykładnia przepisu art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych nie może prowadzić do absurdalnego wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art.173 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 roku, to warunek sformułowany w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Przyjąć tym samym również należy, że rekompensata nie przysługuje tym ubezpieczonym, którzy zostali objęci ubezpieczeniem społecznym lub rozpoczęli służbę po 31 grudnia 1998 r.

Prawo do emerytury pomostowej przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art.32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych).

A zatem należy wskazać, że prawo do rekompensaty, zgodnie z w/w ustawą, mają osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które przed 1 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że ubezpieczony nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie do treści art.32 ust.4 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz.53) wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z §1 w/w rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W/w rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w §2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Natomiast w rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11.10.2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia. W myśl §21-23 tego rozporządzenia powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w §25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

W rozpoznawanej sprawie ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie rekompensaty.

Okolicznością sporną w przedmiotowej sprawie była kwestia legitymowania się przez wnioskodawcę 15-letnim okresem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, umożliwiającym nabycie prawa do żądanej rekompensaty.

Organ rentowy uznał wnioskodawcy do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okres zatrudnienia w W. od 1.08.1973 r. do 23.04.1975 r. oraz od 2.05.1977 r. do 30.11.1985 r. w liczbie 10 lat, 3 miesiące i 23 dni z okresu zatrudnienia.

Wnioskodawca podnosił zaś, że wykonywał także prace w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w (...) w Ł. od 5.12.1985 r. do 8.04.1992 r. pracując na stanowisku kierowcy- ślusarza, argumentując, że w rzeczywistości wykonywał w tym czasie prace spawacza oraz kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Dodawał, że prace te wykonywał w pogotowiu technicznym (...).

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii zasadnym stało się zatem ustalenie, czy praca wykonywana przez ubezpieczonego w spornym okresie była wykonywana w warunkach szczególnych, o jakich mowa w cytowanych wyżej przepisach, wszelkimi środkami dowodowymi, tj. na podstawie zeznań świadka, zeznań samego ubezpieczonego oraz dowodów z dokumentów przedłożonych w toku postępowania dowodowego.

Z tych też przyczyn sąd dopuścił dowód z dokumentów z akt osobowych ze spornego okresu zatrudnienia w (...) oraz zeznań świadków i wnioskodawcy.

Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą m.in. wymienione w wykazie A:

- w dziale VIII poz. 2 - prace kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowity pow. 3,5 tony

- w dziale XIV poz. 12 – prace spawalnicze.

Ponadto w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z 1.07.1983 r. w wykazie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury i renty inwalidzkiej – Wykaz A w dziale VIII „W transporcie i łączności” poz. 2 „Prace kierowców samochodów ciężarowych, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów” w pkt 1 wymienia stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego (pojazdu członowego) i specjalnego o dopuszczalnym ciężarze całkowity co najmniej 3,5 tony, a w dziale XIV „Prace różne” poz. 12 „Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym” w pkt 1 stanowisko - spawacz elektryczny.

W tym miejscu wskazać należy, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, co do znaczenia wykazów resortowych dla uznania pracy za wykonywanej w szczególnych warunkach. W wyroku z 20.10.2005 r., I UK 41/05 Sąd Najwyższy stwierdził, że wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.2.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), nie uprawnia do uzyskania emerytury na podstawie art. 32 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 2 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (por.: wyroki SN z 21.04.2004 r., II UK 337/03, OSNP 2004 nr 22, poz. 392; z 20.10.2005 r., I UK 41/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 306; z 25.02.2009 r., II UK 227/08; z 25.02.2010 r., II UK 218/09; z 24.11.2010 r., I UK 128/10). Sąd Najwyższy stwierdził także, że wykazy resortowe mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący i uściślający, w szczególności wówczas, gdy w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia nie wymienia się określonych stanowisk, lecz operuje się pojęciem ogólnym (zob. post. SN z 8.05.2012 r., II UK 25/12).

Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu, w szczególności wyjaśnienia wnioskodawcy oraz zeznania świadków, a także dowody z dokumentów zawartych w aktach osobowych odwołującego z okresu zatrudnienia w (...), zdaniem Sądu Okręgowego, nie pozwoliły jednak na uznanie, że wnioskodawca spełnia warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Z dowodów powyższych wynika bowiem, że wnioskodawca w okresie zatrudnienia w (...) w ramach pogotowia technicznego - wykonywał prace związane z naprawami pojemników na śmieci i obowiązki te łączył z obowiązkami kierowcy samochodu ciężarowego marki S. 25 o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton, którym dojeżdżał wraz z pomocnikiem i sprzętem na miejsce konkretnej naprawy. Materiał dowodowy wskazuje przy tym na fakt uzyskania przez wnioskodawcę uprawnień spawacza elektrycznego dopiero w trakcie zatrudnienia w (...), tj. po ukończeniu kursu spawania elektrycznego w dn. 29.12.1987 r. Wnioskodawca przyznał zaś, że przed uzyskaniem tych uprawnień nie wykonywał prac spawalniczych. Ponadto ze zgromadzonych dowodów wynika, że nawet po uzyskaniu rzeczonych uprawnień spawalniczych odwołujący w ramach swoich obowiązków wykonywał przy naprawach pojemników na śmieci poza spawaniem także inne czynności, które nie są zaliczane do prac wykonywanych w warunkach szczególnych. Obowiązki kierowcy samochodu ciężarowego marki S. 25 o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton zajmowały wnioskodawcy w ramach jego dnia pracy jedynie od ok. 1 godziny do ok. 3 godzin, a przez pozostały czas naprawiał pojemniki na śmieci. A zatem - nawet jeśli uznać, że od momentu uzyskania uprawnień spawacza elektrycznego odwołujący wykonywał prace zaliczane do pracy w warunkach szczególnych zarówno, jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony, jak również jako spawacz elektryczny, to z całą pewnością wnioskodawca nie wykonywał wyłącznie w/w prac stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, albowiem z zeznań wnioskodawcy i świadków wprost wynika, że poza pracą kierowcy w/w samochodu ciężarowego również wtedy wykonywanie czynności spawalniczych przy naprawie pojemników na śmieci zajmowało wnioskodawcy jedynie od ok. 60% do ok. 80% pozostałego czasu pracy, a resztę czasu zajmowało mu wykonywanie innych czynności przy naprawie pojemników na śmieci. Ponadto z zeznań świadka R. P. wynika, że dzielili się z wnioskodawcą pracami spawalniczymi w związku z czym zdarzało się, że raz odwołujący, a innym razem jego pomocnik wykonywał spawanie, i że spawał ten z nich, który wcześniej wziął spawarkę, a druga osoba podawała wtedy blachę, kółka albo inne części. Pozostałe czynności przy naprawie pojemników na śmieci wykonywane przez wnioskodawcę polegały zaś m.in. na wyprostowaniu, naciągnięciu blachy wykrzywionego pojemnikiem za pomocą młotka lub łomu, niekiedy podszlifowaniu np. spawów lub naprawie zawiasów, założeniu sprężyny, naprawie starej klapy od pojemnika poprzez nałożenie bolców a gdy nie było to możliwe demontażu klapy, przykręcaniu kółek jeśli było przymocowane śrubami, a także malowaniu pojemników. Do wykonywania napraw pojemników na śmieci wnioskodawca wykorzystywał przy tym nie tylko spawarkę, ale też: młotek, łom, szlifierkę, wiertarkę i inne narzędzia podręczne, w tym również klucze.

Podkreślić w tym miejscu należy, że do zaliczenia okresu pracy jako pracy w warunakch szczególnych konieczne jest wykonywanie tych obowiązków stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracą w szczególnych warunkach jest bowiem jedynie praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 21.11.2001 r., II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z 24.03.2009 r., I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok SN z 4.06.2008 r., II UK 306/07, Lex 528599).

Biorąc pod uwagę powołane przepisy oraz powyższe rozważania prawne należy stwierdzić, że wnioskodawca ze względu na nieprzepracowanie wymaganego ustawowo 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie nabył prawa do rekompensaty.

W konsekwencji Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie wnioskodawcy – jako pozbawione uzasadnionych argumentów - podlega oddaleniu, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym orzeczono, jak w wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy informując, iż z uwagi na przedłużenie terminu na sporządzenie uzasadnienia – przedłużony zostaje także termin do złożenia apelacji do trzech tygodni.

A.P.