Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17.09.2024 r. Zakład Ubezpieczeń społecznych (...) Oddział w Ł. ponownie ustalił wnioskodawcy J. W. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 539,15 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego wnioskodawczyni przyjęto 4 lata 10 miesięcy i 12 dni okresów składkowych oraz 5 lat 8 miesięcy 20 dni okresów nieskładkowych. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego wnioskodawczyni w oraz wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z fatycznego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 44,16 %. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 44,16 % przez kwotę 1220,89 tj kwotę bazową. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 4 %. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 39 916,91 złotych.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego, zakład nie uwzględnił okresów: 1.10.1983 -02.01.1984, 1.10.1984 do 19.11.1985r., nauki w szkole wyższej, gdyż, według ustalenia ZUS, wnioskodawczyni nie ukończyła nauki w tej szkole, okresu od 3.01.1984 do 30.09.1984 tj. okresu urlopu zdrowotnego w okresie studiów, okresu od 1.10.1991 do 31.08.1992 gdyż nie została uiszczona składka na ubezpieczenie społeczne, okresu od 7.02.1993 do 31.08.1993 bowiem brak imiennej pieczątki w świadectwie pracy.

/ decyzja k. 60-61 w aktach kapitałowych ZUS/

Pismem z dnia 31.10.2024r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. w odpowiedzi na pismo z dnia 8.08.2024 r. poinformował J. W. o sposobie ustalenia i wysokości wskaźnika wysokości podstawy wymiaru.

Zakład wskazał, że zgodnie z art.174 ust.3b ustawy z dnia 17.12.1998.r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2023r. poz. 1251 z poźn. Zm) do podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjmuje się sumę kwot przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy do liczby miesięcy przepracowanych w danym roku.

W decyzji z 12.04.2024 r. o ustaleniu kapitału początkowego wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczono z faktycznego okresu ubezpieczenia z lat 1992 - 1998, który wyniósł 48,22 %.

W 1992 roku, przyjęto do podstawy wymiaru wynagrodzenie minimalne za okres od 01.09.1992 do 31.12.1992, ponieważ wnioskodawczyni nie przedłożyła faktycznego swojego wynagrodzenia, a następnie przyrównano to wynagrodzenie do 4 miesięcy tj. ilości przepracowanych przez ww. miesięcy w roku 1992, co dało nam wskaźnik za ten rok 45,57%.

Wskaźnik ten został zmieniony decyzją o ponownym ustaleniu kapitału początkowego z 10.07.2024 r. na 15,19%, ponieważ od 01.10.1991 do 31.08.1992 r. prowadząc w tym czasie działalność gospodarczą wnioskodawczyni nie opłaciła składek za ten okres. Dlatego przyrównaliśmy ten rok do 12 m-cy zamiast do 4 m-cy.

Wskaźnik w 1993 r., po uwzględnieniu wynagrodzenia minimalnego od 01.01.1993 do 06.02.1993 r. wyniósł 3,75 % Przyrównano go jednak do 12 miesięcy, bo mimo, że wnioskodawczyni była w zatrudnieniu przez cały rok 1993 nie uwzględniono w stażu okresu pracy w Towarzystwie (...) z uwagi na brak imiennej pieczątki na świadectwie pracy. Wnioskodawczyni została o tym poinformowana w decyzji z 10.07.2024 r.

Wobec takiego stanu rzeczy, do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia od 1992 do 1998, który wyniósł 43,88%.

Decyzją z 17.09.2024 r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego wyliczono najkorzystniejszy dla wnioskodawczyni wskaźnik podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjmując do okresu faktycznego lata od 1991 do 1998 r. w wysokości 44,16%.

Uwzględniono we wskaźniku podstawy wymiaru kapitału początkowego wynagrodzenie na podstawie przedłożonej umowy o pracę z Towarzystwa (...) przyjmując to wynagrodzenie za okres od 01.09.1993 do 24.06.1994 r. Spowodowało to wzrost wskaźników w 1993 roku do 23,78 % i w roku 1994 do 63,40%.

Ponadto przyjęto okres nauki w szkole wyższej jako okres nieskładkowy, nie podlegający ograniczeniu do 1/3 okresów składkowych, przebytych do dnia zgłoszenia wniosku o emeryturę tj. cały okres studiów wynoszący 5 lat.

Decyzją z 17.09.2024 r. wysokość kapitału początkowego przeliczono na podstawie zasad obowiązujących w dniu wydania tej decyzji. Uwzględniono wszystkie dotychczasowe zmiany do ustawy emerytalnej, które dotyczyły kapitału początkowego.

/pismo k. 44 akt emerytalnych ZUS/

Decyzją z dnia 5.11.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. odmówił J. W. prawa do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W uzasadnieniu decyzji poinformowano, iż zgodnie z art.21-23 ustawy z dn. 19.12.2008r. rekompensata przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31.12.1948 r., jeżeli przed dniem 01.01.2009 udowodni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszący co najmniej 15 lat a nie ma ustalonego prawa do emerytury ustalonej zgodnie z:

- art. 46 w zw. z art. 29 , art., 3, art. 33 lub art. 39,50, 50a,50 c albo 184 albo

- art. 34 i 48 w zw. z art. 49 powołanej ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2006 albo

- art. 3 ust. 1 lub ust. 2 ustawy z dnia 27.07.2005 o zm. Ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz ustawy Karta Nauczyciela albo

- art. 88 ustawy z dnia 26.01.1982 Karta Nauczyciela

- jak też nie ma ustalonego prawa do emerytury pomostowej

Zakład odmówił przyznania emerytury z rekompensatą ponieważ wnioskodawczyni na podstawie przedłożonej dokumentacji udowodniła 11 lat 5 miesięcy i 20 dni okresów pracy w szczególnych warunkach .

Do pracy w szczególnych warunkach zaliczono okresy zatrudnienia od 1.09.1994 do 15.11.1995 r. od 5.09.1997 r. do 31.08.1998 r. od 1.09.1998 do 31.12.1998 , od 01.01.1999 do 31.08.2001 , od 1.09.2001 do 31.08.2005 oraz 1.09.2005 do 31.12.2008 r. z wyłączeniem okresów spowodowanych niezdolnością do pracy z powodu choroby, które wystąpiły po 14.11.1991 ( zgodnie z art. 32 ust. 1 a pkt 1 ustawy emerytalnej)

Do stażu w szczególnych warunkach nie uwzględniono następujących okresów zatrudnienia:

- od 1.09.1992 do 6.02.1993 w Towarzystwie (...)

- od 1.09.1993 do 24.06.1994 w Towarzystwie (...).

Podniesiono, iż w celu ustalenia rekompensaty należy dostarczyć zaświadczenie potwierdzające wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych (pracy nauczycielskiej) oraz zaświadczenie z informacja czy w okresie tego zatrudnienia występowały:

1. okresy niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 25.07.1992 wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy lub zasiłek chorobowy , macierzyński, opiekuńczy bądź świadczenie rehabilitacyjne

2. okresów w których na mocy przepisów szczególnych pracownik został zwolniony ze świadczenia pracy w tym okresów, urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego, urlopu dla poratowania zdrowia, urlopu szkoleniowego, przebywania nauczycieli na urlopie na dalsze dokształcanie się , pozostawania nauczycieli w stanie nieczynnym, usprawiedliwionej nieobecności w pracy za które w okresie od 15.11.1991 do 24.07.1992 wypłacono nauczycielowi na podstawie Karty Nauczyciela wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Ponadto należy dostarczyć zaświadczenie, że ww. placówki są jednostkami działającymi na podstawie ustawy z dnia 7.09.1991 r. o systemie oświaty.

Wskazano też, że nawet uwzględnienie tych okresów jako okresów pracy w szczególnych warunkach pozostaje bez wpływu na prawo do rekompensaty i wysokość świadczenia, ponieważ ubezpieczona i tak nie spełnia warunku 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

/ decyzja k. 79 akt emerytalnych ZUS/

Odwołanie od obu ww. decyzji tj decyzji z dnia 17.09.2024 r. i 5.11.2024 r. oraz pisma z dnia 31.10.2024 r., w dniu 28.11.2024 r. wniosła ubezpieczona J. W., domagając się ich zmiany i uwzględnienia, zarówno, przy wyliczeniu kapitału początkowego, jak i przy ustaleniu prawa do rekompensaty , dodatkowo jej okresów zatrudnienia:

- od 1.09.1991 -31.08.1992 w (...) Liceum Ogólnokształcącym (...) w G.

- od 1.09.1992 -31.08.1993 w Towarzystwie (...) w G.,

- od 1.09.1993 do 24.06.1994 w Towarzystwie (...) w Ł..

W uzasadnieniu swego stanowiska, podniosła, iż, w spornych okresach zatrudnienia, w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywała prace nauczyciela, a więc wskazane okresy winy zostać uwzględnione przy wyliczaniu jej należnych świadczeń. Odwołująca wskazała, że powyższe placówki nie istnieją, nie jest więc w stanie dostarczyć dokumentów wymaganych przez ZUS, jednakże fakt jej zatrudnienia wystarczająco potwierdzają dostarczone organowi umowy o pracę i świadectwa pracy, zaświadczenia o posiadaniu wychowawstwa oraz deklaracje PIT. Wnioskodawczyni wskazała, iż lata pracy naliczane do rekompensaty winny być zaokrąglone „w górę” - do 15 lat , dla dobra obywatela.

/ odwołanie k. 3-4 akt VIII U 2956/24 , odwołanie k. 3-4 akt VIII U 2958/24, odwołanie k. 3-4 akt VIII U 2957/24/

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wniósł o odrzucenie odwołań wniesionych od: pisma z dnia 31.10.2024 jako niedopuszczalnego, oraz decyzji z dnia 17.09.2024 r., jako wniesionego z uchybieniem przewidzianego do tego terminu, nadto oddalenie odwołania od decyzji z dnia 5.11.2024 r.

Organ podkreślił, iż brak podstaw do rozpoznania odwołań od pisma z dnia 31.10.2024 i decyzji z dnia 17.09.2024 r. , zaznaczył też, że nawet uwzględnienie okresów, wskazywanych przez wnioskodawczynię, nadal pozostaje bez wpływu na prawo do rekompensaty, gdyż dalej nadal nie został udowodniony staż pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do 31.12.2008 r. w wymiarze 15 lat.

/ odpowiedzi na odwołania k. 30-31 akt VIII U 2956/24 , k. 30-31 akt VIII U 2958/24, odwołanie k. 30-31 akt VIII U 2957/24/

Zarządzeniami z dnia 3.01.2025 r. Sąd połączył sprawy z ww. odwołań do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

/ zarządzenia k. 33 akt VIII U 2958/24, k. 33 akt VIII U 2957/24/

W dalszym toku procesu strony podtrzymały wskazane powyżej stanowiska procesowe.

/ bezsporne/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni J. W. urodziła się (...)

/ bezsporne/

Decyzją z dnia 12.04.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887) ustalił wnioskodawczyni wartość kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 588,71zł.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 48,22%.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 588,71zł ZUS ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 48,22%. przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w w/w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (43,88 %. x 1 220,89 zł =588,71zł).

Organ rentowy przyjął łącznie 4 lata, 0 miesięcy, 18 dni, okresów składkowych.

Okresy nieskładkowe 1 rok 10 miesięcy 6 dni

W wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 33,81 %.

Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy.

W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 29 048, 91 złotych.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego zakład nie uwzględnił okresów: 1.10.1983 -02.01.1984, 1.10.1984 do 19.11.1985 nauki w szkole wyższej gdyż wnioskodawczyni nie ukończyła nauki w tej szkole, okresu od 3.01.1984 do 30.09.1984 tj. okresu urlopu zdrowotnego w okresie studiów, okresu od 1.10.1991 do 31.08.1992 gdyż nie została uiszczona składka na ubezpieczenie społeczne, okresu od 7.02.1993 do 31.08.1993 oraz 1.09.1993 -24.06.1994 bowiem brak imiennej pieczątki w świadectwie pracy.

/ decyzja k 33v-34 akt kapitałowych ZUS/

Decyzją z dnia 10.07.2024 r. znak Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w na wniosek ubezpieczonej z dnia 24.06.2024 r. ponownie ustalił wnioskodawczyni wartość kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 535,73 zł.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia . Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 43,88 %.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie535,73 zł. ZUS ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 43,88 %. przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w w/w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (43,88 %. x 1 220,89 zł = 535,73 zł.).

Organ rentowy przyjął łącznie 4 lata, 10 miesięcy, 12 dni, okresów składkowych.

Okresy nieskładkowe 2 lata 1miesiąc i 14 dni

W wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 36,51 %.

Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy.

W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 31 360,45 złotych.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego zakład nie uwzględnił okresów: 1.10.1983 -02.01.1984, 1.10.1984 do 19.11.1985 nauki w szkole wyższej gdyż wnioskodawczyni nie ukończyła nauki w tej szkole, okresu od 3.01.1984 do 30.09.1984 tj. okresu urlopu zdrowotnego w okresie studiów, okresu od 1.10.1991 do 31.08.1992 gdyż nie została uiszczona składka na ubezpieczenie społeczne, okresu od 7.02.1993 do 31.08.1993 bowiem brak imiennej pieczątki w świadectwie pracy.

/ decyzja z dnia 10.07.2024 r. k. 57v-58 akt kapitałowych ZUS/

W dniu 5.08.2024 r. J. W. wniosła do organu o wyjaśnienie rozbieżności dotyczących wyliczenia jej kapitału początkowego wynikających z decyzji z dnia 12.04.2024 r. oraz 10.07.2024 r.

/ pisma k. 42-43 akt emerytalnych ZUS oraz k. 27 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 9.04.2025 r. 00:24:47-00:26:45 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:03:12-00:24:00/

Natomiast, w dniu 27.08.2024 r., J. W. wniosła o ustalenie prawa do emerytury z rekompensatą.

/ bezsporne wniosek k. 45 akt ZUS zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 9.04.2025 r. 00:24:47-00:26:45 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:03:12-00:24:00/

W rozpoznaniu wskazanego wniosku, ZUS wydał, zaskarżoną decyzje z dnia 17.09.2024r., w przedmiocie ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego - doręczoną wnioskodawczyni 25.09.2024 oraz dwie decyzje z dnia 18.09.2024 r. o przyznaniu emerytury z FUS i okresowej emerytury kapitałowej, informując jednocześnie, iż prawo do rekompensaty zostanie rozpoznane, po przedstawieniu stosownych zaświadczeń przez ubezpieczoną.

/ bezsporne, decyzja kapitałowa k. 60-61 w aktach kapitałowych ZUS, decyzja w przedmiocie prawa do emerytury z FUS k. 62 -64, decyzja w przedmiocie prawa do okresowej emerytury kapitałowej k. 64v-65/

W dniu 11.10.2024 r. wnioskodawczyni ponownie wniosła o przyznanie prawa do rekompensaty składając w ZUS nowe środki dowodowe.

/ wniosek z załącznikami k. 69-77 akt ZUS zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 9.04.2025 r. 00:24:47-00:26:45 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:03:12-00:24:00/

Pismem z dnia 31.10.2024 r. (które wnioskodawczyni chce podważyć odwołaniem) organ rentowy odpowiedział wnioskodawczyni na zapytanie z dnia 5.08.2024 podając jako datę jej pisma 8.08.2024 r.

/ pismo k. 44 akt emerytalnych ZUS, k. 8/

Natomiast, w rozpoznaniu wniosku z dnia 11.10.2024 r. , ZUS wydał zaskarżoną decyzję z dnia 5.11.2024 r. Do pracy w szczególnych warunkach zaliczono okresy zatrudnienia wnioskodawczyni od 1.09.1994 do 15.11.1995 r. od 5.09.1997 r. do 31.08.1998 r. od 1.09.1998 do 31.12.1998 r, od 01.01.1999 do 31.08.2001 , od 1.09.2001 do 31.08.2005 oraz 1.09.2005 do 31.12.2008 r. z wyłączeniem okresów, spowodowanych niezdolnością do pracy, z powodu choroby, które wystąpiły po 14.11.1991 ( zgodnie z art. 32 ust. 1 a pkt 1 ustawy emerytalnej) łącznie 11 lat 5 miesięcy i 20 dni.

/ decyzja k. 79 akt emerytalnych ZUS/

Wszystkie odwołania, będące przedmiotem rozpoznania, w niniejszej sprawie, wnioskodawczyni złożyła w dniu 28.11.2024 r. po odebraniu pisma z dnia 31.10.2024 r.

/ bezsporne zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 9.04.2025 r. 00:24:47-00:26:45 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:03:12-00:24:00/

W okresie od 1.09.1991 -31.08.1992 wnioskodawczyni była zatrudniona w (...) Liceum Ogólnokształcącym (...) w G. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku nauczyciela plastyki.

/ świadectwo pracy k. 13 akt kapitałowych ZUS i k. 5, umowa k. 42 akt Kapitałowych ZUS, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 9.04.2025 r. 00:24:47-00:26:45 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:03:12-00:24:00/

We wskazanym okresie nie została opłacana składka na ubezpieczenia społeczne - brak zgłoszenia do ubezpieczeń ww. płatnika.

/ bezsporne/

W okresie od 1.09.1992 -31.08.1993 wnioskodawczyni była zatrudniona w Towarzystwie (...) w G. jako nauczyciel wychowania plastycznego w pełnym wymiarze czasu pracy. W wystawionych wnioskodawczyni świadectwach pracy za ten okres zatrudnienia z 31.08.1993 i 6.02.1993 r. brak jest pieczątki imiennej. Brak jest informacji czy wskazana placówka była jednostką działającą na podstawie ustawy z dnia 7.09.1991 o systemie oświaty.

/ świadectwa pracy k. 11-12, 22 akt kapitałowych ZUS i k. 6-7 umowy o prace k. 43 -44, 47akt Kapitałowych ZUS, aneks do umowy k. 45 akt kapitałowych ZUS, zaświadczenia k. 48-49 akt kapitałowych ZUS, PIT 11 - k. 51-52 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 9.04.2025 r. 00:24:47-00:26:45 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:03:12-00:24:00/

W okresie od 1.09.1993 do 24.06.1994 J. W. pracowała w Towarzystwie (...) w Ł. jako nauczyciel plastyki w pełnym wymiarze czasu pracy. Brak jest informacji czy wskazana placówka była jednostką działającą na podstawie ustawy z dnia 7.09.1991 o systemie oświaty.

/ świadectwo pracy k. 10 akt kapitałowych ZUS i k. 8 umowa o prace k. 46 akt kapitałowych ZUS angaż k. 50 akt kapitałowych ZUS, PIT -11 k. 54 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 9.04.2025 r. 00:24:47-00:26:45 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:03:12-00:24:00/

Odnośnie, do wskazanych, kwestionowanych przez organ, okresów brak też zaświadczeń o wykonywaniu pracy nauczycielskiej, okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 25.07.1992 wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy lub zasiłek chorobowy , macierzyński, opiekuńczy bądź świadczenie rehabilitacyjne, okresów w których na mocy przepisów szczególnych pracownik został zwolniony ze świadczenia pracy w tym okresów, urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego, urlopu dla poratowania zdrowia, urlopu szkoleniowego, przebywania nauczycieli na urlopie na dalsze dokształcanie się , pozostawania nauczycieli w stanie nieczynnym , usprawiedliwionej nieobecności w pracy za które w okresie od 15.11.1991 do 24.07.1992 wypłacono nauczycielowi na podstawie Karty Nauczyciela wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

/ bezsporne/

Przy uwzględnieniu wszystkich spornych okresów zatrudnienia wnioskodawczyni ww. nadal nie legitymuje się minimum 15 letnim okresem wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

/ bezsporne zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 9.04.2025 r. 00:24:47-00:26:45, w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:03:12-00:24:00/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, których wiarygodność nie była przez strony podważana, oraz zeznania wnioskodawczyni, korespondujące z tą dokumentacją.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołania od pisma z dnia 31.10.2024 r. i decyzji z dnia 17.09.2024 r. podlegają odrzuceniu, natomiast odwołanie od decyzji z dnia 5.11.2024 r., jako bezzasadne, należało oddalić.

Stosownie do treści art. 477 ⁹ § 1 k.p.c., odwołania od decyzji organów rentowych lub orzeczeń wojewódzkich zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności wnosi się na piśmie do organu lub zespołu, który wydał decyzję lub orzeczenie, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ lub zespół, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji lub orzeczenia.

Przedmiot sporu, w sprawach ubezpieczeniowych, determinuje, w pierwszej kolejności, zakres decyzji organu rentowego, zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim rzędzie, zakres odwołania od tej decyzji, ponieważ, rozpoznając odwołanie, od decyzji organu rentowego, sąd ubezpieczeń społecznych rozstrzyga o zasadności odwołania w granicach wyznaczonych, z jednej strony, zakresem samego odwołania, a z drugiej przez przedmiot decyzji /postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2022 roku, (...) 132/22, Lex nr 3485650/.

Postępowanie sądowe, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, ma na celu kontrolę prawidłowości zaskarżonej decyzji, w związku z czym może je wszcząć wyłącznie odwołanie od decyzji wydanej bądź w wyniku rozpoznania wniosku, bądź z urzędu. Niedopuszczalne jest natomiast rozstrzyganie przez sąd, niejako w zastępstwie organu rentowego, wniosków zgłoszonych w toku postępowania odwoławczego, które nie były przedmiotem decyzji tego organu. Inaczej mówiąc, w sprawach tych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji, w granicach jej treści i przedmiotu /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2019 roku, II UK 172/16, Lex nr 2310114/.

Art. 476 § 1 pkt 1-2, 4-5 k.p.c. reguluje, iż przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, dotyczących: ubezpieczeń społecznych, emerytur i rent, innych świadczeń w sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, świadczeń odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą wojskową albo służbą w Policji, Straży Granicznej, (...) Marszałkowskiej, Służbie C.-Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.

Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się, także, sprawy ,wszczęte na skutek niewydania przez organ rentowy decyzji, we właściwym terminie, a także sprawy, w których wniesiono odwołanie od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności lub od decyzji wydanej przez ten zespół, sprawy o roszczenia ze stosunków prawnych między członkami otwartych funduszy emerytalnych a tymi funduszami lub ich organami oraz sprawy ze stosunków między emerytami lub osobami uposażonymi w rozumieniu przepisów o emeryturach kapitałowych a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (art. 476 § 3 k.p.c.).

Postępowanie cywilne w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, jest wszczynane zatem wniesieniem przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego (art. 477 ⁹ § 1 k.p.c.) lub odwołania w razie niewydania przez ten organ stosownej decyzji w terminie 2 miesięcy od zgłoszenia roszczenia w sposób przepisany (art. 477 ⁹ § 4 k.p.c.).

W wyżej wymienionych sprawach, decyzja zapada po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, którego przedmiotem i celem jest ustalenie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub ich wysokości. Ubezpieczony przedstawia w nim wszelkie okoliczności wiążące się z warunkami stawianymi przez ustawę dla przyznania lub określenia wysokości świadczeń. W późniejszym postępowaniu, wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, zgodnie z systemem orzekania w sprawach z tego zakresu, sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji. Dochodzenie przed Sądem prawa do świadczenia z ubezpieczenia społecznego, które nie było przedmiotem decyzji organu rentowego jest zatem niedopuszczalne

Wnioskodawczyni, na gruncie rozpoznawanej sprawy, między innymi, odwoływała się od pisma ZUS z dnia 31.10.2024 r.

Tymczasem, w ocenie Sądu, wymienione wyżej pismo, nie stanowiło decyzji administracyjnej w rozumieniu obowiązujących przepisów prawa. Nie był to, bowiem, akt rozstrzygający merytorycznie indywidualną sprawę załatwianą, w drodze decyzji, należącą do właściwości organu rentowego, lecz tylko odpowiedź na zapytanie wnioskodawczyni.

Z tego względu, wniesienie odwołania przez ubezpieczoną od treści pisma informacyjnego ZUS z dnia 31.10.2024 r., które decyzją nie jest, prowadzi do konkluzji, iż, w niniejszej sprawie, w tym zakresie , zachodzi niedopuszczalność drogi sądowej.

Odrzuceniu podlegało też odwołanie od decyzji z dnia 17.09.2024 r. doręczonej wnioskodawczyni 25.09.2024 r . jako wniesione po terminie.

Na mocy art. 477 ⁹ § 1 i 3 k.p.c., odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Sąd odrzuci odwołanie wniesione, po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Przy czym ciężar udowodnienia powyższych okoliczności oraz faktu złożenia odwołania we właściwym terminie spoczywa na wnioskodawcy (art. 232 k.p.c.).

Powyższe oznacza, że wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego z uchybieniem miesięcznego terminu powoduje, iż ubezpieczony zostaje pozbawiony prawa do merytorycznego rozpoznania zarzutów co do istoty sprawy, podniesionych w odwołaniu. Dlatego też, Sąd, stosując art. 477 ⁹ § 3 kpc, musi ocenić całokształt okoliczności, które spowodowały przekroczenie terminu do wniesienia odwołania, a przede wszystkim aspekt zawinienia składającego odwołanie (choć nie wskazano przesłanki winy jako wykluczającej odwołanie po terminie) oraz ewentualnych przyczyn od niego niezależnych. Ocena, czy przekroczenie terminu było nadmierne oraz czy nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się, jest pozostawione ocenie sądu. Sąd ma możliwość potraktowania spóźnionego odwołania tak, jakby zostało wniesione w terminie, przy czym niezbędne jest jednoczesne spełnienie się obu warunków: przekroczenie terminu nie może być nadmierne, zaś jego przyczyna musi być niezależna od odwołującego się (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2006 r., III UK 168/05, Lex nr 277825).

Przesłanki, upoważniające sąd do nieuwzględnienia przekroczenia terminu, muszą zachodzić kumulatywnie, mają one charakter ocenny i zależą od całokształtu okoliczności sprawy, w związku z czym nie dadzą się uogólnić. Niespełnienie choćby jednej z tych przesłanek przesądza o odrzuceniu odwołania. To zaś oznacza, że nawet w przypadku stwierdzenia, że przekroczenie ustawowego terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się - w przypadku, gdy przekroczenie ustawowego terminu jest nadmierne - sąd obowiązany jest odrzucić odwołanie (por. postanowienie SN z 6.06. 2012 r., III UK 144/11, Legalis Nr 537289).

Podkreślenia wymaga, też, fakt, iż wobec treści art. 477 ⁹ § 3 kpc postępowanie szczególne regulowane przepisami art. 477 ⁸ kpc i następne, nie zna instytucji przywrócenia terminu w rozumieniu art. 168 i nast. (tak wyr. SA w Rzeszowie z 6.12.1994 r., III AUr 344/94, OSA 1995, Nr 1, poz. 9, post. SA w G. z 6.6.1994 r., III AUz 61/94, PP 1995, Nr 5, s. 46).

Z poczynionych w sprawie ustaleń, wynika, iż odwołanie od decyzji z dnia 17.09.2024 r. doręczonej 25.09.2024 r., zostało złożone przez wnioskodawczynię 28.11.2024 r., po upływie miesięcznego terminu.

Przy czym w postępowaniu sądowym, wnioskodawczyni nie powołała żadnych okoliczności, usprawiedliwiających przekroczenie terminu. Nie wskazywała na żadne podstawy, które pozwalałyby na przyjęcie, że miały miejsce okoliczności wskazujące na brak jej winy w terminowym wniesieniu odwołania. Za takie żadną miarą nie można uznać faktu doręczenia jej pisma ZUS z 31.01.2024 r. Wnioskodawczyni doręczono decyzję, znała jej treść , wiedziała jaki jest termin do wniesienia odwołania. W sytuacji, zatem, gdy miała zastrzeżenia do treści decyzji, a nie otrzymywała oczekiwanych wyjaśnień, ze strony organu, winna właściwie na nią reagować - wnieść odwołanie w terminie. Uchybienia, w tym przedmiocie, obciążają ubezpieczoną.

Brak też podstaw do uznania, iż przekroczenie terminu do wniesienia odwołania nie było nadmierne. N. przekroczenia terminu do wniesienia odwołania w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 477 ⁹ § 3 KPC) nie powinna być mierzona wyłącznie liczbą dni, o ile równolegle miały miejsce inne zdarzenia wpływające na ocenę skali opóźnienia. /Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 sierpnia 2022 r., (...) 236/21/ Wnioskodawczyni żadnych okoliczności tego rodzaju nie wskazywała, ponad dwa miesiące bez usprawiedliwionych przyczyn zwlekała z wniesieniem odwołania. Tym samym, nie było podstaw, aby przystąpić do merytorycznego badania zaskarżonej decyzji.

Mając wszystkie powyższe argumenty, na uwadze, odwołanie od pisma z dnia 31.10.2024 r. należało odrzucić na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c., natomiast odwołanie od decyzji z dnia 17.09.2024 r. podlegało odrzuceniu na mocy art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. jako złożone po terminie o czym Sąd orzekł w punkcie 1 sentencji orzeczenia.

Odnośnie do odwołania od decyzji z dnia 5.11.2024 r. wskazać należy, iż nie mogło ono zostać uwzględnione.

Zgodnie z art. 21 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1696) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli przed dniem 1 stycznia 2009 r. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

W myśl art. 23 ust.1 i 2 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (zob. np. M. Zieleniecki, Komentarz do art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX/el. 2017; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15, LEX 2044406).

Przepisy art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze do dnia wejścia w życie ustawy tj. do 31.12.2008 r. w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS lub przepisów odrębnych tj. nie mają ustalonego prawa do emerytury na podstawie art. 46 w zw. z art. 29, 32 lub 39, art. 50, 50a, 50 e albo 184 o emeryturach i rentach z FUS art 88 ustawy z dnia 26.01.1982 Karta Nauczyciela lub art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dna 27.07.2005 o zmianie ustawy o emeryturach lub rentach z FUS oraz ustawy Karta Nauczyciela nie maja ustalonego prawa do emerytury pomostowej

Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że odwołująca się nie nabyła prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, nie nabyła też prawa do świadczenia w oparciu o przepisy ustawy Karta Nauczyciela.

Organ rentowy wywodził natomiast, iż w oparciu o dostępne dokumenty nie da się ustalić czy w spornych okresach zatrudnienia wnioskodawczyni pracowała w szczególnym charakterze wykonywała prace nauczyciela w placówce działającej na podstawie ustawy z dnia 7.09.1991 o systemie oświaty, a nadto czy i w jakich okresach ubezpieczona przebywała na urlopach dla poratowania zdrowia, urlopie szkoleniowym, urlopie na dalsze kształcenie się lub w stanie nieczynnym , czy występowały okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za które w okresie od 15.11.1991 do 24.07.1992 wypłacona nauczycielowi na podstawie Karty Nauczyciela wynagrodzenie zza czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy a zatem także ustalić prawidłowo jaki był okres ewentualnej faktycznej pracy w szczególnych warunkach jako nauczyciel.

Stosownie do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z §1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W myśl § 15 rozporządzenia Nauczyciel, wychowawca lub inny pracownik pedagogiczny wykonujący pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 pkt 1-7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 1982 r. Nr 3, poz. 19, Nr 25, poz. 287, Nr 31, poz. 214 i z 1983 r. Nr 5 poz. 33), określoną w tej ustawie jako praca zaliczona do (...) kategorii zatrudnienia, nabywa prawo do emerytury na zasadach określonych w § 4 i jest uważany za wykonującego prace w szczególnym charakterze.

Przy tym praca w szczególnym charakterze (nauczycielska) nie może być doliczana do okresu pracy w warunkach szczególnych. Okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach nie sumuje się z okresem zatrudnienia w szczególnym charakterze. /Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 marca 2020 r., (...) UK 86/19/

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Natomiast rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011. 237.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia.

W myśl § 21-23 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Tym samym brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w szczególnym charakterze lub wydanie świadectwa, które nie spełnia wymagań formalnych, a także brak wymaganych zaświadczeń nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. W sprawie o świadczenia z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń sądu ma być charakter zatrudnienia, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych oraz - o ile to jest możliwe - dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków, jak i strony procesowej) muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do świadczeń. Ocena osobowych źródeł dowodowych musi być przy tym wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 27 października 2016 r III AUa 41/16 LEX nr 2151525/

Stosownie do treści art. 32 ust 1a ustawy emerytalnej przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się: okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Przy ustalaniu okresu wymiaru pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dla celów rekompensaty, ma zastosowanie art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 listopada 2022 r., III AUa 58/21. Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 października 2020 r., III UZP 3/20/

Na gruncie rozpoznawanej sprawy, wnioskodawczyni wywodziła, iż, dla rozstrzygnięcia spornej kwestii, koniecznym było ustalenie, czy w spornych okresach zatrudnienia od 1.09.1991 -31.08.1992 w (...) Liceum Ogólnokształcącym (...) w G., od 1.09.1992 -31.08.1993 w Towarzystwie (...) w G.,- od 1.09.1993 do 24.06.1994 w Towarzystwie (...) w Ł. wykonywała prace nauczycielską- pracę w szczególnym charakterze.

W ocenie Sądu Okręgowego, ubezpieczona, jednak, nie zauważa, że nawet uwzględnienie tych okresów jako pracy w szczególnym charakterze pozostaje bez wpływu na jej prawo do rekompensaty. Co ustalono bezspornie, bez uwzględnienia wskazanych okresów, wnioskodawczyni legitymuje się łącznie okresem pracy 11 lat 5 miesięcy i 20 dni w tym charakterze. Przy tym, nawet doliczenie do tego stażu spornych okresów zatrudnienia ,w całości nie prowadzi do wykazania 15 lat pracy tego rodzaju. Nadal łączny okres wykonywania przez wnioskodawczynie pracy w szczególnych warunkach jest zbyt niski. Tym samym, ostatecznie Sąd nie prowadził, zatem postępowania dowodowego, w tym przedmiocie, ponieważ, nawet wykazanie tych okresów jako okresów pracy w szczególnym charakterze, nie mogłoby prowadzić do uwzględnienia roszczeń odwołującej.

Brak jest , przy tym, jakichkolwiek podstaw do zaokrąglenia spornych okresów w górę z uwzględnieniem słusznego interesu ubezpieczonej. Zauważyć należy, iż wymóg posiadania 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych jest warunkiem bezwzględnym dla nabycia prawa do rekompensaty. / Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 kwietnia 2022 r., (...) 122/21, Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 lutego 2021 r., (...) 20/21, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 maja 2023 r., III AUa 688/22 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 listopada 2022 r., III AUa 130/22 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 czerwca 2022 r., III AUa 86/21/ Przy tym w sprawie o nabycie prawa do rekompensaty na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924 z późn. zm.) 15 letni staż pracy w szczególnym charakterze – w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504) – wykazany być musi do dnia wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 grudnia 2021 r., III AUa 777/21/.

To, że wnioskodawczyni wykonywała prace nauczycielską, w trudnych warunkach, przez całe życie, a zaokrąglenie spornego okresu, w górę, mogłoby być uzasadnione dobrem obywatela, nie może przekładać się na wynik rozstrzygnięcia. Wskazane okoliczności, w świetle zasad współżycia społecznego, nie mogą stanowić podstawy przyznania świadczenia z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych. Prawo to opiera się, bowiem, na normach bezwzględnie obowiązujących, to jest ściśle określających warunki otrzymania poszczególnych uprawnień i wykluczających odwołanie do zasad słuszności. Podstawą przyznania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, mogą być tylko przepisy prawa, a nie zasady współżycia społecznego. (Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 grudnia 1998 r. II UKN 379/98 Legalis Numer 45844).

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, wnioskodawczyni nie wykazała w procesie, iż legitymuje się okresami pracy w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze, które pominął organ rentowy - a które mogłyby uzupełniać wymagany staż pracy w szczególnym charakterze do 15 letniego minimum .

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc, w punkcie drugim sentencji wyroku oddalił odwołanie wnioskodawczyni od decyzji z dnia 15.11.2024 r. jako bezzasadne.

J.L.