Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 września 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. dokonał rozliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z przychodem osiągniętym przez M. D. w 2016 roku.

W decyzji organ rentowy wskazał ,że łączny przychód osiągnięty przez wnioskodawczynię za granicą, po przeliczeniu z waluty obcej na PLN, w wyżej wymienionym okresie wyniósł łącznie 70 922,03 zł, po zastosowaniu proporcji okresów ubezpieczenia w Polsce w stosunku do łącznych okresów w Polsce i za granicą wyniósł 32 486,55 zł. Wyższa kwota graniczna dla wyżej wymienionego okresu tj. 63 243,31 zł ustalona z zastosowaniem proporcji okresów wynosi 28 969,23 zł. Przychód 32 486,55 zł przekroczył o 3 517,32 zł wyższą kwotę graniczną przychodu tj. kwotę 28 969,23 zł. Osiągnięty przez wnioskodawczynię przychód uzasadniał po dokonaniu rozliczenia za wyżej wymieniony okres , że świadczenie podlegało zawieszeniu. Po dokonaniu rozliczenia za wyżej wymieniony okres organ ustalił, że wnioskodawczyni pobrała nienależnie świadczenie w kwocie 5 249,30 zł. W decyzji wskazano , że nienależnie pobrane świadczenia, tj. 5 249,30 zł należy wpłacić na rachunek Oddziału ZUS w terminie jednego miesiąca od daty doręczenia decyzji./decyzja w aktach ZUS/.

Kolejną decyzją z dnia 6 września 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał rozliczenia renty wnioskodawczyni z tytułu niezdolności do pracy w związku z przychodem osiągniętym za granicą w roku 2018.

Organ wskazał w decyzji, że łączny przychód osiągnięty przez wnioskodawczynię za granicą, po przeliczeniu z waluty obcej na PLN, w w/wym. okresie wyniósł łącznie 79 649,02 zł, po zastosowaniu proporcji okresów ubezpieczenia w Polsce w stosunku do łącznych okresów w Polsce i za granicą wyniósł 36 484,03 zł. Wyższa kwota graniczna dla wyżej wymienionego okresu, tj. 70 295,31 zł ustalona z zastosowaniem proporcji okresów wynosi 32 199,47 zł. Przychód 36 484,03 zł przekroczył o 4 284,56 zł wyższą kwotę graniczną przychodu tj. kwotę 32 199,47 zł. Osiągnięty przez wnioskodawczynię przychód uzasadniał: zawieszenie świadczenia. Po dokonaniu rozliczenia za wyżej wymieniony okres organ rentowy ustalił, że wnioskodawczyni pobrała nienależnie świadczenie w kwocie 5 043,57 zł (kwota pobranego świadczenia).Nienależnie pobrane świadczenia, tj. 5 043,57 zł należy wpłacić na rachunek Oddziału ZUS terminie jednego miesiąca od daty doręczenia decyzji./decyzja w aktach ZUS/.

Odwołanie od obu decyzji w ustawowym terminie złożyła wnioskodawczyni reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, który do odwołania załączył kopie decyzji które kwestionuje. W uzasadnieniu obu odwołań pełnomocnik podniósł ,że świadczenia nie mają charakteru nienależnych. Wnioskodawczyni pobierała świadczenia w przekonaniu ,że należą się jej. Nie była powiadomiona ,że powinna informować organ o przychodach otrzymywanych za granicą, z tytułu zatrudnienia na terenie W.. Pouczenie zawarte w decyzji ma charakter standardowy, jest zbyt ogólne bo nie zawiera katalogu źródeł przychodu. Wnioskodawczyni nie można przypisać złej woli, wnioskodawczyni nie działała z zamiarem wprowadzenia organu w błąd. Wnioskodawczyni jest matką samotnie wychowującą dziecko i ze względu na stan zdrowia i trudną sytuację rodzinną zwrot kwot utrudni jej funkcjonowanie i zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych/ odwołanie k- 3-5 odw i k- 3-5odw akt VIIIU 4768/19 /.

Postanowieniem z dnia 4 lutego 2020 roku Sąd na podstawie art.219 k.p.c. połączył do wspólnego rozpoznania sprawę VIIIU 4768/20 ze sprawą VIIIU 4767/20 / postanowienie k- 11 akt VIIIU 4768/20 /.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie obu odwołań. W uzasadnieniu podniesiono ,że wnioskodawczyni od 2015 roku ma przyznaną rentę z tytułu niezdolności do pracy , która ustalona jest według proporcji 71 miesięcy pracy w Polsce do 155 miesięcy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą. Decyzja przyznająca rentę w punktach VI i VII zawiera pouczenie o zasadach rozliczania świadczeń z tytułu z osiąganego przychodu z zatrudnienia , w tym punkt VI pouczenia zawiera informacje ,.że świadczenie podlega zawieszeniu lub zmniejszeniu również z tytułu osiągania przychodu za granicą. We wnioskach o ponowne przyznanie renty z 2016 i 2018 roku wnioskodawczyni informowała ,że pracuje za granicą. Pismem z dnia 3 lipca 2019 wnioskodawczyni została zobowiązana do złożenia zaświadczenia o wysokości uzyskanych przychodów brutto za okres od 1.03.2015 do 31.12.2018 roku. Przychód uzyskany w 2016 roku uzasadniał zawieszenie świadczenia. Wnioskodawczyni pobrała zatem świadczenie nienależne w kwocie 5249,30 zł a za rok 2018 w kwocie 5043,57 zł /odpowiedzi na odwołania k- 10-10 odw i k- 9-10 akt VIIIU 4768/19 /.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Decyzją z dnia 19.08.2015 roku ZUS I Oddział w Ł. , w związku z wnioskiem M. D. z dnia 27.03.2015 r , przyznał jej rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1.03.2015 roku , do dnia 31.07.2016 roku. W punktach VI i VII decyzji wskazano prawo do renty ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu, w tym wskazano ,że dotyczy to też zatrudnienia, służby, innej pracy zarobkowej albo prowadzenia pozarolniczej działalności za granicą / decyzja w aktach ZUS/.

Decyzją z dnia 22.08.2016 roku ZUS I Oddział w Ł. przyznał wnioskodawczyni rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 31.07.2018 roku. Decyzja zawierała analogiczne jak decyzja rentowa z 2015 roku pouczenia o zawieszeniu lub zmniejszeniu renty , ze wskazaniem ,że dotyczy to również zarobkowania za granicą / decyzja z pouczeniem w aktach ZUS/

Decyzją z 20.09.2018 roku ZUS I Oddział w Ł. przyznał wnioskodawczyni rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1.08.2018 r do 31.07.2019 roku. Decyzja zawierała analogiczne jak decyzja rentowa z 2015 roku pouczenia o zawieszeniu lub zmniejszeniu renty , ze wskazaniem ,że dotyczy to również zarobkowania za granicą / decyzja z pouczeniem w aktach ZUS/

Pismem z dnia 3 lipca 2019 roku organ rentowy wezwał wnioskodawczynię do złożenia zaświadczenia o wysokości wszystkich przychodów uzyskiwanych przez wnioskodawczynię w kwocie brutto za okres od 1.03.2015 do 31.12.2018, ze wszystkich źródeł zatrudnienia w Polsce i za granicą. Pismo w aktach ZUS/. W odpowiedzi na zobowiązanie wnioskodawczyni złożyła dokumenty dotyczące uzyskiwanych przychodów we W./ dokumenty w aktach ZUS/.

W wyniku rozliczenia złożonych dokumentów o przychodach za rok 2016 ujawniono nadpłatę świadczenia w kwocie 5249,30 zł za okres od 1.01.2016 do 31.12.2016 r oraz w kwocie 5043,57 zł za okres od dnia 1.01.2018 r do 31.12.2018 r/ notatki w sprawie ujawnienia nadpłaty i przyczyn ich powstania w aktach ZUS, niesporne/.

Powyższy stan faktyczny jest między stronami niesporny . Sad ustalił go w oparciu o dokumenty załączone do akt sprawy. Podnieść należy ,że pełnomocnik wnioskodawczyni nie kwestionuje okoliczności faktycznych w zakresie wysokości dochodów brutto jakie wnioskodawczyni uzyskała na terenie W. w spornym okresie czasu. Kwestią sporną między stronami jest okoliczność czy nadpłacone kwoty mogą być potraktowane jako świadczenia nienależnie pobrane przez wnioskodawczynię a co za tym idzie czy wnioskodawczynię obciąża obowiązek ich zwrotu.

Sad zważył co następuje:

Odwołania nie są zasadne i podlegają oddaleniu .

Zaskarżone decyzje odpowiadają prawu i znajdują podstawę w przepisach ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j Dz.U z 2018 r poz 1270 ze zm.).

Zgodnie z treścią przepisu art.104. 1 powyższej ustawy prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności, z uwzględnieniem ust. 3./ art.104.2 ustawy emerytalnej/. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do emerytów i rencistów osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą./ art.104.3 ustawy emerytalnej/. Przepis art.104.7 ustawy emerytalnej stanowi ,że prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w wysokości:

1) 24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. - dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy;

2) 18% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy;

3) 20,4% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba./ art.104.8 ustawy emerytalnej/.

Zwrot nienależnie pobranych świadczeń i rozumienie pojęcia „świadczenie nienależne” reguluje art. 138 ustawy emerytalnej. Stanowi on ,że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu./art.138.1 ustawy emerytalnej/.

Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 powyższego przepisu uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu. Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach - za okres dłuższy niż 3 lata, z zastrzeżeniem ust. 5. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów, o których mowa w art. 104 ust. 1, podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie powiadomiła organ rentowy o osiągnięciu przychodu, w pozostałych zaś przypadkach - za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania tej decyzji. Organ rentowy może odstąpić od żądania zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części, zmniejszyć wysokość potrąceń, ustaloną zgodnie z art. 140 ust. 4 pkt 1, lub zawiesić dokonywanie tych potrąceń na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności.

Nie ulega wątpliwości sądu ,że za rok 2016 i 2018 powstała nadpłata świadczenia rentowego dla wnioskodawczyni z uwagi na dochody osiągane przez nią na terenie W.. W ocenie Sądu nadpłacone kwoty są świadczeniem nienależnym w rozumieniu przepisów ustawy a wnioskodawczyni jest obowiązana do ich zwrotu. Zostały one bowiem wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń a wnioskodawczyni była pouczona o braku prawa do ich pobierania. Nie sposób bowiem zgodzić się z pełnomocnikiem wnioskodawczyni ,że pouczenia zawarte we wszystkich decyzjach rentowych nie spełniają warunków do uznania ich za miarodajne pouczenia i są zbyt mało konkretne. Są to pouczenia standardowo zamieszczane w tego typu decyzjach i zdecydowana większość osób pobierających świadczenia nie ma żadnych trudności w ich zrozumieniu. Podnieść również należy ,że wskazują one wprost na to ,że dotyczą również przychodów uzyskiwanych za granicą. Nie ulega wątpliwości ,że na wnioskodawczyni ciąży obowiązek zapoznania się z decyzją i zawartymi w niej pouczeniami. Jeżeli nie natomiast wnioskodawczyni nie rozumiała zawartych tam treści nie istniała żadna przeszkoda ,żeby wyjaśnić go w organie rentowym nawet drogą korespondencyjną, szczególnie ,że wnioskodawczyni zamieszkała na terenie W. niejednokrotnie prowadziła korespondencję z organem rentowym w Polsce. Nie sposób natomiast przyjąć ,że wnioskodawczyni nie była prawidłowo pouczona.

Jak trafnie podnosi organ rentowy zgodnie z treścią art.127.1 ustawy emerytalnej emeryt lub rencista jest zobowiązany zawiadomić organ rentowy o podjęciu działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4, i o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu, a po upływie roku kalendarzowego - o wysokości tego przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym.

Niewątpliwie wnioskodawczyni nie ukrywała przed organem rentowym faktu zatrudnienia na terenie W. i złożyła na żądanie ZUS stosowne dokumenty dotyczące uzyskiwanych przychodów ale nie zwalnia jej to jednak z obowiązku zwrotu świadczeń wobec prawidłowego pouczenia o zawieszeniu lub zmniejszeniu renty w przypadku kontynuowania zatrudnienia i uzyskania przychodów . Podnieść również należy ,że w świetle cytowanych przepisów bez znaczenia pozostają okoliczności podnoszone przez pełnomocnika wnioskodawcy dotyczące sytuacji osobistej i materialnej wnioskodawczyni . Na marginesie wskazać należy ,że okoliczności te nie zostały przez stronę nawet uprawdopodobnione w jakikolwiek sposób.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił odwołania.

ZARZĄDZENIE

Wyrok z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.

24.06.2020