Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 listopada 2019 r. skierowanym przeciwko włoskiej instytucji ubezpieczeniowej I. N. della (...) di T. J. G. wniosła o przyznanie prawa do renty z tytułu niepełnosprawności. Podniosła w uzasadnieniu, iż otrzymywała taka rentę aż do 2016 roku. Kolejny wniosek został jednak rozpoznany negatywnie, a wnioskodawczyni wyczerpała już wszystkie możliwości odwołania się w ramach ustawodawstwa włoskiego.

/pozew k.3 – 4/

I. N. della (...) di T. to włoska instytucja ubezpieczeń społecznych.

/okoliczność bezsporna/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należy, że jurysdykcja krajowa jest określana w doktrynie jako kompetencja sądów danego państwa do rozpoznawania spraw cywilnych. Jurysdykcja jest zaliczana do bezwzględnych przesłanek procesowych i warunkuje dopuszczalność postępowania cywilnego; skutki jej braku określone są w art. 1099 kpc. Kryterium wskazujące jurysdykcję sądów danego państwa dla określonych spraw cywilnych określa się mianem łącznika (np. łącznik obywatelstwa lub miejsca zamieszkania strony). W doktrynie przyjmuje się, że normy określające jurysdykcję krajową wynikające z przepisów kodeksu postępowania cywilnego mają charakter tzw. norm jednostronnych, gdyż wskazują jedynie jurysdykcję krajową sądów polskich. Polskie przepisy nie określają jurysdykcji sądów obcych państw.

Stosownie do treści art. 1099 § 1 k.p.c. brak jurysdykcji krajowej sąd bierze pod rozwagę w każdym stanie sprawy, a w razie stwierdzenia braku jurysdykcji krajowej - odrzuca pozew albo wniosek, z zastrzeżeniem art. 1104 § 2 lub art. 1105 § 6 k.p.c., natomiast, w myśl § 2 tego artykułu, brak jurysdykcji krajowej stanowi przyczynę nieważności postępowania. Rygoryzm powołanego przepisu, wynikający z podyktowanego interesem publicznym obowiązku respektowania przez sądy polskie swojej właściwości międzynarodowej, przesądza, że ustalenie istnienia jurysdykcji krajowej następuje z urzędu. Obowiązek sądu działania z urzędu oznacza zatem, że kwestia istnienia tej bezwzględnej przesłanki procesowej nie może być pozostawiona wyłącznie inicjatywie stron i uczestników postępowania i niewątpliwie powinna być przedmiotem badania i oceny sądu rozstrzygającego sprawę.

Podkreślić należy, iż ani przepisy prawa polskiego ani przepisy wspólnotowe nie pozwalają na dochodzenie roszczeń z ubezpieczeń społecznych przed sądem innego państwa niż państwo, którego organ rentowy właściwy jest do wypłaty świadczeń.

Dopuszczalny jest jedynie transfer świadczeń i ich wypłata za pośrednictwem instytucji państwa zamieszkania ubezpieczonego. Jednak o prawie do takiego świadczenia wyłącznie decydować może instytucja państwa, którego ustawodawstwo przewiduje dane świadczenie.

W pierwszej kolejności odwołać należy się do pkt 11 zasad dotyczących interpretcji przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE. L. z 2004 r. Nr 166, str. 1 z późn. zm.) Zgodnie z nim - uwzględnianie okoliczności lub wydarzeń mających miejsce w Państwie Członkowskim nie może w żaden sposób sprawiać, że właściwym dla nich stanie się inne Państwo Członkowskie ani że będzie się do nich stosować jego ustawodawstwo.

Nadto w myśl rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE. L. z 2004 r. Nr 166, str. 1 z późn. zm.) - art. 1 pkt 3 q) określenie "instytucja właściwa" oznacza:

i). instytucję, w której zainteresowany jest ubezpieczony w chwili składania wniosku o

świadczenie, albo

ii) instytucję, od której zainteresowany ma prawo uzyskać świadczenia lub miałby prawo do uzyskania świadczeń, gdyby on sam lub członkowie jego rodziny zamieszkiwali na terytorium Państwa Członkowskiego, gdzie znajduje się ta instytucja.

Jak wynika z cytowanych przepisów właściwą instytucją do dochodzenia spornego świadczenia jest ubezpieczeniowa instytucja włoska.

Polskie sądownictwo uprawnione jest do rozpoznawania spraw dotyczących świadczeń należnych z polskich instytucji ubezpieczeń społecznych. Stanowią o tym zarówno przepisy ustrojowe jak i proceduralne.

Zgodnie z art. 1 kpc, który definiuje zakres przedmiotowy właściwości sądów powszechnych w zakresie spraw cywilnych wskazując, co należy rozumieć pod tym pojęciem, a mianowicie: Kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy tego Kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy cywilne).

W myśl art. 2 § 1 kpc do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy.

W oparciu o art. 1 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 20, poz. 85 z późn. zm.).

1. Rozpoznawanie spraw z zakresu prawa pracy powierza się

1) sądom pracy - stanowiącym odrębne jednostki organizacyjne sądów rejonowych oraz

2) sądom pracy i ubezpieczeń społecznych - stanowiącym odrębne jednostki organizacyjne sądów wojewódzkich.

2. 1 Rozpoznawanie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych powierza się sądom pracy oraz sądom pracy i ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ust. 1.

3. Postępowanie w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, toczy się według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Na mocy art. 476 § 2 kpc przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, dotyczących:

1) ubezpieczeń społecznych;

2) emerytur i rent;

4) innych świadczeń w sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;

5) świadczeń odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą wojskową albo służbą w Policji, Straży Granicznej, (...) Marszałkowskiej, Służbie C.-Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.

§ 3. Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się także sprawy wszczęte na skutek niewydania przez organ rentowy decyzji we właściwym terminie, a także sprawy, w których wniesiono odwołanie od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, sprawy o roszczenia ze stosunków prawnych między członkami otwartych funduszy emerytalnych a tymi funduszami lub ich organami oraz sprawy ze stosunków między emerytami lub osobami uposażonymi w rozumieniu przepisów o emeryturach kapitałowych a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

§ 4. Przez organy rentowe rozumie się:

1) jednostki organizacyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, właściwe do wydawania decyzji w sprawach świadczeń,

3) wojskowe organy emerytalne oraz organy emerytalne resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości, a także inne organy wojskowe i organy resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości

- właściwe do wydawania decyzji w sprawach, o których mowa w § 2, a także Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Jak wynika z cytowanych przepisów polski sąd pracy i ubezpieczeń społecznych nie jest właściwy do rozpoznania sporu o prawo do renty z tytułu niepełnosprawności, dochodzonego od włoskiej instytucji ubezpieczeniowej i z tej przyczyny na podstawie art. 1099 § 1 k.p.c. Sąd odrzucił wniosek.

ZARZĄDZENIE;

Odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć powódce z pouczeniem, iż zażalenie od postanowienia składa się w terminie tygodnia od otrzymania odpisu postanowienia z uzasadnieniem, do Sądu Apelacyjnego w Łodzi, za pośrednictwem Sądu Okręgowego w Łodzi.

10 II 2010 roku.