Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

w zakresie pkt 1 wyroku

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14.11.2024 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie sygn. akt X U 456/22 po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2024 roku w Łodzi na rozprawie sprawy R. M. przeciwko (...) w Ł. o ustalenie stopnia niepełnosprawności w związku z odwołaniem od orzeczenia z dnia 11 maja 2022 roku znak (...). (...). (...).710.2022 w pkt 1 zmienił zaskarżone orzeczenie i poprzedzające je orzeczenie (...) do (...) w Ł. z dnia 14 marca 2022 roku w ten tylko sposób, że w pkt. 9 dotyczącym spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym w miejsce zwrotu „nie dotyczy” wpisuje „spełnia”; w pkt 2 oddalił odwołanie w pozostałym zakresie; w pkt 3 przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi na rzecz adwokata A. T. kwotę 221,40 zł zawierającą podatek od towarów i usług, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

R. M., ur. (...), posiada wykształcenie podstawowe, aktualnie pozostaje bezrobotny, wcześniej pracował jako dekarz i pracownik budowlany.

Orzeczeniem (...) do (...) z 30 maja 2019 roku wnioskodawcy został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z symbolem przyczyny niepełnosprawności 02-P i 05-R począwszy od 27 kwietnia 2016 roku okresowo do 31 maja 2021 roku.

Kolejnym orzeczeniem (...) do (...) z 20 marca 2020 roku wnioskodawcy został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z symbolem przyczyny niepełnosprawności 02-P okresowo do 31 marca 2023 roku.

Wnioskiem z dnia 14 lutego 2022 roku wnioskodawca wystąpił o ponowne wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności w związku ze zmianą stanu zdrowia.

Orzeczeniem (...) do (...) w Ł. z dnia 14 marca 2022 roku wnioskodawca został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności okresowo do 31 marca 2024 roku z symbolem przyczyny niepełnosprawności 02-P. Orzeczono, że ustalony stopień datuje się od 27 kwietnia 2016 roku, a niepełnosprawność od 25 września 2012 roku.

Pismem z dnia 7 kwietnia 2022 roku wnioskodawca odwołał się od ww. orzeczenia kwestionując ustalony stopień niepełnosprawności, jak również brak zaliczenia do osób niepełnosprawnych także z symbolem 05-R.

W dniu 11 maja 2022 roku (...) wydał zaskarżone orzeczenie, w którym uchylił orzeczenie (...) do (...) w zakresie punktu II zmieniając symbol przyczyny niepełnosprawności z 02-P na 02-P, 05-R oraz w zakresie wskazań z punktu 5 uznając, że wnioskodawca wymaga konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby.

Z punktu widzenia biegłego ortopedy u wnioskodawcy rozpoznaje się zmiany zwyrodnieniowe wielostawowe, miażdżycę tętnic kończyn dolnych oraz żylaki lewej kończyny dolnej. Naoczne badanie ortopedyczne przeprowadzone w dniu 8 sierpnia 2022 roku potwierdziło znaczną różnicę pomiędzy ruchomością bierną narządu ruchu, a ruchomością czynną narządu ruchu oraz wydolnością fizyczną wnioskodawcy która spowodowana jest miażdżycą kończyn dolnych i związanym z tym przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych. W badaniu dominowały głównie objawy charakterystyczne dla zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. Z punktu widzenia ortopedy ze względu na stwierdzone ograniczenie funkcji narządu ruchu wnioskodawca spełnia kryteria do przyznania umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z symbolem 05-R. Rokowania przy regularnym leczeniu z ortopedycznego wadzenia należy określić jako dobre. Stwierdzone zmiany zwyrodnieniowe mogą pozostać na danym poziomie albo ulec pogorszeniu, dlatego też zasadne jest określenie daty kolejnego badania co uzasadnia czasowe określnie niepełnosprawności.

Wnioskodawca nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji z ortopedycznego punktu widzenia. Wnioskodawca spełnia natomiast kryteria do przyznania karty parkingowej.

Z punktu widzenia biegłego chirurga u wnioskodawcy rozpoznaje się miażdżycę zrostową tętnic kończyn dolnych, niedrożność prawej tętnicy udowej powierzchniowej i tętnic goleni, niedokrwienie prawej kończyny dolnej w stopniu zaawansowania II B w czterostopniowej skali według F.’a, żylaki lewej kończyny dolnej w stopniu zaawansowania C2 w sześciostopniowej skali według (...). Stopień naruszenia sprawności organizmu kwalifikuje wnioskodawcę do zaliczenia do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Nie występuje u wnioskodawcy niezdolność do samodzielnej egzystencji. Wnioskodawca nie ma obniżonej sprawności ruchowej w taki sposób aby niepełnosprawność powodowała ograniczenia w samodzielnym poruszaniu się i przemieszczaniu. Z puntu widzenia chirurga nie stwierdza się u wnioskodawcy takiego naruszenia sprawności organizmu, które skutkowałoby wskazaniem do wydania karty parkingowej.

Z punktu widzenia biegłego psychiatry R. Ż. u wnioskodawcy rozpoznaje się organiczne zaburzenia urojeniowe podobne do schizofrenii w przebiegu zespołu zależności alkoholowej. Stwierdzone schorzenie – zdaniem biegłego psychiatry – często powoduje organiczne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. Pogorszenie funkcjonowania poznawczego w przebiegu zespołu zależności alkoholowej przejawia się przede wszystkim w sferze wolicjonalnej i emocjonalnej, w dalszej kolejności pogorszeniu ulegają funkcje intelektualne i poznawcze. Następstwo zespołu zależności alkoholowej i organicznego uszkodzenia układu nerwowego prowadzi do halucynozy, która często ulega utrwaleniu pod postacią organicznych zaburzeń urojeniowych, co można zaobserwować u wnioskodawcy.

Aktualny stan psychiczny wnioskodawcy jest względnie stabilny i nie wpływa istotnie na zdolności do funkcjonowania społecznego. Nasilenie dolegliwości psychicznych u wnioskodawcy nie powoduje znacznego stopnia niepełnosprawności. W ocenie biegłego wnioskodawca jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym.

Z punktu widzenia biegłego psychiatry K. K. wnioskodawca, u którego rozpoznaje się schizofrenię paranoidalną, jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z symbolem 02-P okresowo do 31 marca 2024 roku. Stan wnioskodawcy jest stabilny, od kilku lat wnioskodawca przyjmuje leki w niezmienionej dawce. W ocenie biegłego psychiatry wnioskodawca jest zdolny do samodzielnej egzystencji, wymaga jedynie okresowej pomocy podczas pełnienia ról społecznych.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie przedstawionej dokumentacji oraz na podstawie opinii biegłych lekarzy z zakresu chirurgii, psychiatrii oraz ortopedii. Stwierdzenie okoliczności istotnych dla rozpoznania niniejszej sprawy wymagało bowiem jak zaznaczył sąd I instancji wiadomości specjalnych, jakimi Sąd ten nie dysponował i musiało znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych sądowych.

W celu pełnego wyjaśnienia spornych okoliczności sprawy, mając na uwadze, że dopuszczony w sprawie biegły psychiatra R. Ż. wydał swą opinię wyłącznie na podstawie dokumentacji leczenia (wnioskodawca nie stawił się na badanie do biegłego z uwagi na odległość) Sąd Rejonowy uwzględnił wniosek pełnomocnika o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego psychiatry, który przeprowadzi osobiste badanie wnioskodawcy. Wnioski biegłego psychiatry K. K. są zbieżne jak wskazywał sąd I instancji z wnioskami biegłego R. Ż., a mianowicie, że aktualny stopień zaawansowania stwierdzonych u wnioskodawcy schorzeń powoduje w przypadku wnioskodawcy umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Sąd Rejonowy wskazał, że ocenia opinie biegłych pod kątem ich logiki, spójności oraz tego, czy odpowiadają na pytania postawione w tezie dowodowej. Opinia biegłego tak jak inne dowody podlega ocenie przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c., chociaż na podstawie właściwych jedynie dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, sposobu motywowania i stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Rolą sądu, po dokonanej ocenie opinii biegłych i przyjęciu przedstawionych w nich informacji za podstawę ustalenia stanu faktycznego sprawy, jest dokonanie subsumcji ustalonego stanu faktycznego do norm prawnych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 19 października 2016 r. w sprawie III AUa 1853/15 numer LEX 2157846). Opinia biegłego podlega ocenie zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, ale na podstawie właściwych dla jej przymiotu kryteriów. Nie leży w kompetencji sądu podważanie ocen medycznych dokonanych przez biegłych, w zakresie ich merytorycznej poprawności. Oznacza to, że sąd nie może orzekać wbrew opinii biegłych sądowych, jeżeli ich rzetelność, spójność, kategoryczność i sposób umotywowania stanowiska, nie budzą wątpliwości (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 2 czerwca 2016 r. w sprawie III AUa 787/15 numer LEX 2086611).

Biorąc pod uwagę przedstawione kryteria Sąd I instancji stwierdził, że przeprowadzone w sprawie dowody z opinii biegłych sądowych są w pełni przydatne dla ustalenia stanu faktycznego sprawy. Biegli wydali swe opinie po gruntownej analizie akt sprawy, uwzględniając całą dostępną dokumentację lekarską, ale także wyniki badania przedmiotowego. Wnioski opinii omówiono prawidłowo, sformułowane zostały one w sposób jasny i precyzyjny, a końcowe stanowisko zostało przez każdego z biegłych szczegółowo, przekonująco i logicznie uzasadnione. Przedstawione konkluzje są kategoryczne, a ich uzasadnienie przedstawione zostało w sposób przystępny i zrozumiały. W opiniach uzupełniających biegli ortopeda, chirurg oraz psychiatra K. K. szczegółowo odpowiedzieli na wszystkie pytania pełnomocnika wnioskodawcy podtrzymując wnioski opinii podstawowej. Po złożeniu przez biegłych opinii uzupełniających pełnomocnik strony odwołującej się żadnych dalszych uwag ani zastrzeżeń do opinii biegłych nie zgłosił. Należy zauważyć, że dopuszczeni w sprawie biegli są doświadczonymi specjalistami z dziedziny medycyny, która odpowiada schorzeniom wnioskodawcy, a poziom ich wiedzy i sposób umotywowania orzeczenia lekarskiego powodował, iż Sąd Rejonowy przeprowadzone w sprawie opinie uznał za w pełni trafne.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, iż odwołanie jest zasadne jedynie częściowo, to jest w takim zakresie w jakim wnioskodawca kwestionował brak spełnienia przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym (to jest karty parkingowej).

Sąd Rejonowy wskazał, że kryteria zaliczania do poszczególnych stopni niepełnosprawności określa ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 44). Zgodnie z art. 1 ustawa ma zastosowanie do osób niepełnosprawnych, tj. osób, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności o których mowa w art. 3 tej ustawy (art. 1 ust. 1), bądź orzeczeniem o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów (art. 1 ust. 2), bądź orzeczeniem o niepełnosprawności wydanym przed 16 rokiem życia (art. 1 ust. 3).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ustala się trzy stopnie niepełnosprawności, które stosuje się do realizacji celów określonych ustawą: znaczny, umiarkowany i lekki. Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności stanowi także podstawę do przyznania ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów (art. 3 ust. 2).

Na podstawie art. 4 ust. 3 powołanej powyżej ustawy do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Stosownie z art. 4 ust. 2 ww. ustawy do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy, do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej
lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację (art. 4 ust. 4).

Standardy w zakresie kwalifikowania do lekkiego, umiarkowanego i znacznego stopnia niepełnosprawności określają § 29 - § 31 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 roku w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2021 r. poz. 857).

Przy kwalifikowaniu do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności uwzględnia się naruszenie sprawności organizmu powodujące czasową pomoc w pełnieniu ról społecznych,
co oznacza konieczność udzielenia pomocy, o której mowa w § 29 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia, w okresach wynikających ze stanu zdrowia albo częściową pomoc w pełnieniu ról społecznych, co oznacza wystąpienie co najmniej jednej okoliczności, o których mowa w § 29 ust. 1 pkt 3, tj. powodujące konieczność udzielania pomocy, w tym również w pełnieniu ról społecznych - co oznacza zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 30 pkt 1-2 w zw. z § 29 ust. 1 pkt 3 ww. Rozporządzenia).

Przy zakwalifikowaniu do znacznego stopnia niepełnosprawności uwzględnia się niezdolność do pracy tj. całkowitą niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawność organizmu, a także konieczność sprawowania opieki w rozumieniu całkowitej zależności osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej, karmienia lub wykonywania czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwienia kontaktów, ze środowiskiem. Ponadto konieczność udzielania pomocy, również w pełnieniu ról społecznych, co oznacza zależność osoby od otoczenia, polegające na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz pełnienia ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci oraz czynników społecznych i kulturowych. (§ 29 ust. 1 pkt 1-3)

Przy kwalifikowaniu do stopni niepełnosprawności bierze się pod uwagę zakres naruszenia sprawności organizmu oraz symbol przyczyny niepełnosprawności (§ 32 ww. Rozporządzenia). Ustalając orzeczony stopień niepełnosprawności organ orzekający określa również jego charakter czasowy. Zgodnie z § 3 ust. 4 ww. Rozporządzenia naruszenie sprawności organizmu uważa się za: trwałe (stałe) - jeżeli według wiedzy medycznej stan zdrowia nie rokuje poprawy (pkt 1) albo okresowe - jeżeli według wiedzy medycznej może nastąpić poprawa stanu zdrowia (pkt 2). Stopień niepełnosprawności osoby zainteresowanej orzeka się na czas określony lub na stałe (§ 3 ust. 5).

W przedmiotowej sprawie okolicznością pozostającą poza sporem było jak wskazał sąd I instancji, to, że wnioskodawca jest osobą niepełnosprawną. Rozstrzygnięcia przez Sąd Rejonowy wymagało ustalenie, w jakim stopniu ta niepełnosprawność występuje. Opierając się na przeprowadzonych w sprawie opiniach biegłych lekarzy sąd I instancji nie zgodził się z postawioną przez stronę odwołującą tezą, że stan zdrowia wnioskodawcy kwalifikuje go do znacznego stopnia niepełnosprawności.

Z poczynionych ustaleń wynikało jak wskazał Sąd I instancji, że u wnioskodawcy rozpoznaje się schizofrenię paranoidalną, miażdżycę kończyn dolnych, żylaki lewej kończyny dolnej, a także zmiany zwyrodnieniowe wielostawowe. Biegli w dziedzinie ortopedii, chirurgii oraz psychiatrii zgodnie ocenili, iż stan zdrowia wnioskodawcy uzasadnia zaliczenie go do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym z symbolem 05-R oraz 02-P okresowo do 31 marca 2024 roku.

Zdaniem Sądu Rejonowego wnioski wszystkich opinii nie budzą wątpliwości. W sposób jednoznaczny i kategoryczny oceniają, że wnioskodawca powinien mieć orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności, a nie znaczny. Aktualny poziom funkcjonowania wnioskodawcy nie jest prawidłowy, ale też nie daje podstaw do orzeczenia znacznego stopnia niepełnosprawności, albowiem jest on osobą z naruszoną sprawnością organizmu, wymagającą czasowej lub częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Wnioskodawca wymaga pomocy w pełnieniu ról społecznych, natomiast nie wymaga opieki. Z przywołanej wcześniej definicji znacznego stopnia niepełnosprawności i standardów w zakresie kwalifikowania do tego stopnia wynika, że ze znacznym stopniem niepełnoprawności związane jest pojęcie opieki oznaczające całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem. Taka całkowita zależność od otoczenia w przypadku wnioskodawcy nie występuje. Występujące u niego ograniczenia i trudności są charakterystyczne dla umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

W odwołaniu wnioskodawca podnosił także jak precyzował Sąd I instancji, że z uwagi na pogarszający się stan zdrowia, zasadna jest zmiana punktu 9 wskazań, dotyczącego spełnienia przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, co skutkuje przyznaniem karty parkingowej.

Uprawnienia osób niepełnosprawnych związane z posiadaniem karty parkingowej reguluje przepis art. 8 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1251). Jak stanowi ust. 3a wskazanego przepisu kartę parkingową wydaje się osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się; osobie niepełnosprawnej, która nie ukończyła 16 roku życia mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się; placówce zajmującej się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.

Przy czym art. 6 b ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 44) w ustępie 3 pkt 9 uzupełnia przesłanki, wskazując, iż w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności spełnienie tych przesłanek (wskazanych w przepisie art. 8 ust. 3a pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym) może zostać stwierdzone jedynie w przypadku ustalenia przyczyny niepełnosprawności oznaczonej symbolem 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu), 10-N (choroba neurologiczna) lub 07-S (choroby układu oddechowego i krążenia).

W świetle przytoczonych przepisów, Sąd I instancji wskazał, że karta parkingowa może być wydana osobie o znacznym albo umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (z ograniczeniem do chorób narządu ruchu, wzroku, układu oddechowego i krążenia i przyczyn neurologicznych) mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.

W świetle opinii biegłych zdaniem Sądu I instancji zasadne okazało się uwzględnienie żądania wnioskodawcy zmiany wskazań w punkcie 9 orzeczenia o niepełnosprawności. Biegły ortopeda wskazał bowiem, iż R. M. spełnia kryteria do przyznania karty parkingowej. Tym samym były podstawy do przyjęcia, że R. M. spełnia przesłanki z art. 8 ust. 3a pkt. 1 ustawy – Prawo po ruchu drogowym.

Reasumując, w opinii Sądu I instancji w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego stwierdzone u wnioskodawcy schorzenia stanowią o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności na okres do 31 marca 2024 roku z symbolem niepełnosprawności 05-R i 02-P oraz spełnieniu przesłanek dla wydania karty parkingowej.

Z powyższych względów, mając także na uwadze zakres odwołania jak wskazywał Sąd I instancji, zasługiwało ono na uwzględnienie w części, to jest w zakresie ustalenia, że orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostaje wydane ze wskazaniem, iż wnioskodawca spełnia przesłanki do przyznania karty parkingowej, o czym Sąd Rejonowy orzekł stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Oddaleniu, stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., podlegało odwołanie w pozostałym zakresie, to jest takim jakim odwołujący żądał zaliczenia go do wyższego stopnia niepełnosprawności.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej odwołującemu się przez adwokata ustanowionego z urzędu sąd I instancji orzekł na podstawie § 15 ust. 2 w zw. § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku w części tj. co do pkt 2 złożył R. M. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wnosząc zmianę orzeczenia w zaskarżonej części i o uwzględnienie odwołania w całości, nadto o zasądzenie kosztów ustanowienia pełnomocnika z urzędu w postępowaniu przed Sądem II instancji, wskazując że nie zostały one uiszczone ani w całości ani w części.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c., poprzez błędną ocenę dowodu w postaci opinii biegłej psychiatry K. K. i uznaniu, że wnioski z niej płynące zostały w sposób wystarczający umotywowane i logicznie uzasadnione, mimo iż opinia biegłej opiera się na subiektywnych i niepopartych w materiale dowodowym stwierdzeniach dotyczących pomocy siostry wnioskodawcy w jego codziennym funkcjonowaniu, co skutkowało uznaniem, że wnioskodawca jest zdolny do samodzielnej egzystencji,

- art. 233 § 1 k.p.c., poprzez błędną ocenę dowodu w postaci opinii biegłego chirurga, której wnioski nie korespondują z wynikami badań oraz analizą materiału dowodowego, dokonanymi przez biegłego, skutkującą uznaniem, że wnioskodawca jest zdolny do samodzielnej egzystencji,

- art. 233 § 1 k.p.c., poprzez błędną ocenę wszystkich opinii biegłych wydanych w niniejszej sprawie, poprzez uznanie ich za pełne, mimo iż żadna z nich nie odnosi się do stwierdzonej u wnioskodawcy miażdżycy (...), na którą powołuje się lek. specjalista chorób wewnętrznych M. K. w zaświadczeniu z dnia 04 lipca 2022 r., oraz jej ewentualnego wpływu na stopień niepełnosprawności wnioskodawcy, co skutkowało uznaniem, że wnioskodawca jest niepełnosprawny w stopniu umiarkowanym,

- art. 233 § 1 k.p.c., poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i pominięciu w ustaleniu stopnia niepełnosprawności wnioskodawcy zaświadczeń lekarskich wystawionych przez lek. specjalistę chorób wewnętrznych M. K., z których wynika, że wnioskodawca potrzebuje opieki w codziennym funkcjonowaniu oraz iż rokowania w zakresie jego stanu zdrowia nie są pozytywne, a także lek. psychiatry A. S., która wskazała na niekorzystne rokowania w zakresie zdrowia psychicznego wnioskodawcy, co skutkowało uznaniem, że wnioskodawca jest zdolny do samodzielnej egzystencji.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 6.03.2025 r. tutejszy sąd pominął zawarty w apelacji wniosek dowodowy o dopuszczenie i przeprowadzenie przed Sądem II instancji dowodu z uzupełniającej opinii biegłego chirurga na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja odwołującego nie zasługuje na uwzględnienie, nie zawiera bowiem jakichkolwiek argumentów, które mogłyby skutecznie podważyć ustalenia dokonane przez Sąd Rejonowy.

Zaskarżone orzeczenie jest trafne i zyskuje pełną aprobatę Sądu Okręgowego.

Sąd Rejonowy przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego i oceny prawnej, a rozstrzygnięcie swoje również prawidłowo i wyczerpująco uzasadnił.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił ocenę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd Rejonowy uznając, że nie przekracza ona granic swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art.233 k.p.c. i ostatecznie przyjął ją za własną.

Wskazać należy, że w myśl utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, jeżeli uzasadnienie orzeczenia pierwszoinstancyjnego sporządzonego zgodnie z wymaganiami art.327 ¹ k.p.c. spotyka się z pełną aprobatą sądu drugiej instancji to wystarczy, że da on temu wyraz w treści uzasadnienia swego orzeczenia, bez powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych i wnioskowań prawniczych zawartych w motywach zaskarżonego orzeczenia.

Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów, według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Z kolei art. 278 § 1 k.p.c. stanowi, iż dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje w wypadkach, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy wymagane są wiadomości „specjalne”. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje więc wówczas, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy potrzebne są wiadomości, wykraczająca poza zakres wiadomości przeciętnej osoby posiadającej ogólne wykształcenie. Wobec tego biegłym może być jedynie osoba, która posiada wskazane wiadomości potrzebne do wydania opinii i daje rękojmię należytego wykonania czynności biegłego.

W ramach przyznanej swobody w ocenie dowodów – art. 233 k.p.c., sąd I instancji powinien zbadać wiarygodność i moc dowodu z opinii biegłego sądowego dokonując oceny tego dowodu według własnego przekonania i na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału (wyrok SN z 2003-10-30 IV CK 138/02 L.). Niemniej jednak polemika z opinią biegłego nie uzasadnia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. (wyrok SN z 2002-01-09 II UKN 708/00 L.). Dla obalenia twierdzeń biegłego specjalisty nie wystarcza bowiem przeświadczenie strony, iż fakty wyglądają inaczej, lecz koniecznym jest również rzeczowe wykazanie, iż wystawiona przez biegłego opinia jest niespójna bądź merytorycznie błędna.

Dowód z opinii biegłych jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26).

Samo niezadowolenie strony z oceny przedstawionej przez biegłych nie uzasadnia bowiem potrzeby dopuszczenia przez sąd dowodu z opinii innych biegłych (wyr. SN z 6.10.2009 r., II UK 47/09, L.).

Natomiast dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie nie jest równoznaczne z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających z dowodów dotychczas przeprowadzonych (wyrok SN z 28 lutego 2001 roku, II UKN 233/00 L.).

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy uczynił podstawą swego rozstrzygnięcia opinie biegłych lekarzy z zakresu chirurgii, psychiatrii oraz ortopedii. Wskazani biegli zgodnie stwierdzili uwzględniając całą dostępną dokumentację lekarską, ale także wyniki badania przedmiotowego, iż wnioskodawcę, z uwagi na posiadane przez niego schorzenia, cechuje umiarkowany stopień niepełnosprawności. U wnioskodawcy rozpoznano schizofrenię paranoidalną, miażdżycę kończyn dolnych, żylaki lewej kończyny dolnej, a także zmiany zwyrodnieniowe wielostawowe. Biegli wskazali, że wnioskodawca jest osobą z naruszoną sprawnością organizmu, wymagającą czasowej lub częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Wnioskodawca wymaga pomocy w pełnieniu ról społecznych, natomiast nie wymaga opieki. Sąd Okręgowy podziela tę ocenę w zakresie uznania wydanych w postępowaniu przez sądem I instancji opinii biegłych za wiarygodne, rzetelne i fachowe, jak i dokonaną przez ten sąd ocenę stanu zdrowia ubezpieczonego. Skutki naruszenia sprawności organizmu, na które wskazuje rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 15.07.2003 roku (Dz.U. z 2021, poz. 857), powodują konieczność udzielania pomocy, w tym również w pełnieniu ról społecznych oznaczają zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych. Z opinii biegłych sądowych nie sposób wywieźć, że skarżący jest osobą całkowicie zależną od otoczenia. Zdaniem tutejszego sądu, występujące u ubezpieczonego problemy zdrowotne z pewnością ograniczają jego sprawność, jednakże w zakresie określonym jako umiarkowany stopień niepełnosprawności, co jest zgodne z zaskarżonym wyrokiem.

Podnieść należy, iż w obowiązującym stanie prawnym strona z poszanowaniem zasad dotyczących prekluzji dowodów w świetle art. 205 ¹² § 2 k.p.c. może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej.

Nie można zgodzić się ze skarżącym, że biegli nie dołożyli należytej staranności w ocenie stanu zdrowia wnioskodawcy – nie odnieśli się do stwierdzonej u wnioskodawcy miażdżycy oun. Wskazać należało, że Sąd Rejonowy oceniając zasadność orzeczenia organu orzekającego (...) brał pod uwagę stan zdrowia wnioskodawcy i ograniczenia w jego funkcjonowaniu z daty orzeczenia przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Nadto podkreślenia wymaga, że biegły w przeciwieństwie do lekarza leczącego nie jest lekarzem prowadzącym, który zleca badania, czy też je wykonuje. Rola biegłego ogranicza się do obiektywnej oceny stanu zdrowia, głównie na podstawie dokumentacji medycznej przedłożonej przez badanego tj. kart informacyjnych, historii choroby, wyników badań czy też skierowań oraz badania przedmiotowego oraz wywiadu zebranego od pacjenta. Należy też przypomnieć, że przedstawiona przez ubezpieczonego dokumentacja medyczna stanowi dokumenty prywatne, których wartość dowodowa polega na tym, że dowodzą tego, iż osoba, która je podpisała, złożyła zawarte w nich oświadczenie. Nie towarzyszy im domniemanie prawdziwości ani zgodności z prawdą /por. w tym zakresie wyrok SN z dnia 28.03.2018 r, IV CSK 129/17/, zatem wymaga weryfikacji w drodze opinii biegłego.

W postępowaniu przed Sądem I instancji wnioskodawca, reprezentowany przez profesjonalistę, nie był ograniczony co do możliwości przedstawienia swych twierdzeń i dowodów w kwestiach istotnych dla rozstrzygnięcia sporu. Mimo to po złożeniu przez biegłych opinii uzupełniających pełnomocnik strony odwołującej się żadnych dalszych uwag ani zastrzeżeń do opinii biegłych nie zgłosił. Nie wykazano zatem, aby ostatecznie dokonana przez wskazanych biegłych ocena stanu zdrowia wnioskodawcy była niepełna, czy też merytorycznie błędna.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie. Rozważył cały zebrany w sprawie materiał dowodowy i na jego podstawie trafnie wywiódł, iż wnioskodawca jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, nie zaś znacznym. Natomiast twierdzenia skarżącego, poparte tylko i wyłącznie jego subiektywnym stanowiskiem, iż okoliczności dotyczące stanu zdrowia wyglądały inaczej, jako bezzasadna polemika z opiniami biegłych, nie mogły przynieść spodziewanego przez skarżącego skutku procesowego.

Nie zasługiwał na uwzględnienie również wniosek dowodowy, zgłoszony w apelacji.

Zdaniem Sądu Okręgowego, opinie biegłych sądowych zostały sporządzone prawidłowo. Opinie biegłych lekarzy, w zakresie oceny stanu zdrowia wnioskodawcy były rzetelne, sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą, a ich wnioski są jednoznaczne i kategoryczne. Z tych powodów brak jest przesłanek do negowania prawidłowości sporządzonych opinii biegłych. Wbrew twierdzeniom apelacji, biegli sposób pełny i wyczerpujący odpowiedzieli na pytania tezy dowodowej postawionej przez Sąd. Wskazane opinie spełniają wszystkie wymagania stawiane przez sądy opiniom biegłych i uwzględniają wymogi prawne stawiane przez ustawodawcę. Wbrew sugestiom ubezpieczonego, brak jest podstaw do podważania fachowości, czy kwestionowania obiektywizmu biegłych sądowych. Ustosunkowując się do wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie przed Sądem II instancji dowodu z uzupełniającej opinii biegłego chirurga, podnieść należy, że zgodnie z art. 286 k.p.c. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dodatkowej opinii tych samych lub innych biegłych, wówczas, gdy zachodzi taka potrzeba, a więc w sytuacji, gdy opinia złożona do sprawy zawiera istotne braki, gdyż nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, jest niejasna, czyli nienależycie uzasadniona lub nieweryfikowalna, zawiera sprzeczności, względnie nie wyjaśnia istotnych okoliczności, czy wręcz nie pozwala sądowi skontrolować toku rozumowania biegłego w pryzmacie trafności wniosków końcowych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2015 r., sygn. I UK 447/14, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2009 r., sygn. III CSK 7/09). Takich wątpliwości nie wywołują wydane w sprawie opinie biegłych sądowych. Zgodnie z ugruntowanym w tym zakresie orzecznictwem Sądu Najwyższego - które podziela Sąd Okręgowy orzekający w sprawie – żądanie ponowienia lub uzupełnienia dowodu z opinii biegłych jest bezpodstawne, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne, niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania. Sąd nie jest przy tym obowiązany do uwzględniania kolejnych wniosków dowodowych strony tak długo, aż udowodni ona korzystną dla siebie tezę i pomija je od momentu dostatecznego wyjaśnienia spornych okoliczności sprawy. Skoro w odniesieniu do ustaleń faktycznych wymagających specjalistycznej wiedzy Sąd pierwszej instancji zasięgnął opinii biegłych i w oparciu o te dowody poczynił niezbędne ustalenia faktyczne, to powoływanie się przez apelującego tylko na alternatywne ustalenia, nie stanowią podstawy do podważenia przyjętych już ustaleń faktycznych, ani też nie wzbudzają uzasadnionych wątpliwości co do prawidłowości tych ustaleń. Nadto strona w żaden sposób nie wykazała, aby taki dowód nie mógł być zgłoszony przed sądem I instancji. W tej sytuacji powyższy wniosek należało pominąć na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną – punkt 1 sentencji wyroku.