Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 maja 2025 roku, w sprawie o sygn. akt X U upr 55/25, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2025 roku w Łodzi na rozprawie sprawy J. P. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R. o zasiłek chorobowy w związku z odwołaniem od decyzji z dnia 12 grudnia 2024 roku nr sprawy (...):

1.  zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał J. P. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 listopada 2024 roku do 6 grudnia 2024 roku;

2.  zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. na rzecz J. P. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe orzeczenie zapadło w następujących okolicznościach i w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Wnioskodawczyni J. P. w okresie od 5 maja 2014 roku do dnia 31 października 2024 roku była zatrudniona w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) z siedzibą w P.. Z ubezpieczeń została wyrejestrowana od 1 listopada 2024 roku.

Wnioskodawczynię od 10 kwietnia 2024 roku łączyła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytową z siedzibą L. umowa pośrednictwa. Wnioskodawczyni świadczyła na rzecz ww. spółki czynności z zakresu pośrednictwa w sprzedaży produktów i usług. Umowa uprawnia wyłącznie do wynagrodzenia zawartego na zasadzie prowizji, którego Agent nabywa prawo w wypadku doprowadzenia na skutek czynności do zawarcia umowy sprzedaży z klientem.

Do zakresu obowiązków wnioskodawczyni należało zawieranie umów, w zakresie przeprowadzenia termomodernizacji z programu (...). Ubezpieczona kontaktowała się z klientem, informowała o konieczności złożenia odpowiednich dokumentów, dokonywała audytu budynku, zawierała umowę i przekazywała je do firmy.

W spółce (...) obowiązywał prowizyjny system wynagradzania. Wypłata wynagrodzenia była uzależniona od pozytywnej opinii Wojewódzkiego (...), podpisania umowy i wypłaty zaliczki.

Wnioskodawczyni w okresie zatrudnienia podpisała następujące umowy:



(...) w dniu 16 czerwca 2024 roku,



(...) w dniu 16 czerwca 2024 roku,



(...) w dniu 24 czerwca 2024 roku,



(...) w dniu 27 czerwca 2024 roku,



(...) w dniu 27 czerwca 2024 roku,



(...) w dniu 28 czerwca 2024 roku,



(...) w dniu 28 czerwca 2024 roku,



(...)w dniu 5 sierpnia 2024 roku,



(...) w dniu 6 sierpnia 2024 roku,



(...) w dniu 13 sierpnia 2024 roku,



(...) w dniu 22 sierpnia 2024 roku,



(...) w dniu 15 września 2024 roku.

W okresie od 1 listopada 2024 roku do 6 grudnia 2024 roku wnioskodawczyni była niezdolna do pracy.

W okresie objętym zaskarżoną decyzją wnioskodawczyni nie kontaktowała się z klientami, nie wyszukiwała ich, nie zawierała umów. Po 15 września 2024 roku ubezpieczona nie podejmowała żadnych czynności związanych z realizacją umowy z (...).

Wnioskodawczyni otrzymała wynagrodzenie za 4 pierwsze umowy w ramach zaliczki. Wynagrodzenie z tytułu zawarcia pozostałych umów nie została ubezpieczonej wypłacone. W okresie od 1 listopada 2024 roku do 6 grudnia 2024 roku wnioskodawczyni nie otrzymała żadnego wynagrodzenia.

Wnioskodawczyni otrzymała od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w L. aneks do umowy współpracy. Nie podpisała aneksu. W konsekwencji pismem z dnia 20 marca 2025 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...)z siedzibą L. wypowiedziała wnioskodawczyni umowę agencyjną z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

Powyższych ustaleń Sąd Rejonowy dokonał na podstawie dokumentów zebranych w aktach sprawy oraz zeznań wnioskodawczyni. Zebrane w sprawie dowody Sąd I instancji uznał za w pełni wiarygodne jako zgodne ze sobą i tworzące spójny stan faktyczny. Powyższy stan faktyczny nie był przedmiotem kontrowersji między stronami. Osią sporu była odmienna ocena prawna co do okresu utraty prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego należnych po ustaniu tytułu ubezpieczenia wskutek wykonywania umowy zlecenia, stanowiącej tytuł do objęcia ubezpieczeniem chorobowym.

W ocenie Sądu I instancji odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd meriti przypomniał, że zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tj. Dz. U. z 2023 roku, poz. 2780) zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.

Dalej Sąd a quo wskazywał, że zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego (art. 7 pkt. 1 ustawy).

Trwanie ubezpieczenia chorobowego, jak podkreślił Sąd Rejonowy, jest związane z posiadaniem tytułu ubezpieczenia chorobowego. Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa tytułem ubezpieczenia chorobowego jest zatrudnienie lub inna działalność, których podjęcie rodzi obowiązek ubezpieczenia chorobowego lub uprawnienie do objęcia tym ubezpieczeniem na zasadach dobrowolności w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Sąd I instancji zauważył, że organ rentowy jako podstawę prawną swojego rozstrzygnięcia wskazał art. 13 ust. 1 pkt. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z tym przepisem zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby.

Sąd meriti wskazał, że spór w niniejszej sprawie dotyczył prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1 listopada 2024 roku do 6 grudnia 2024 roku przypadający po ustaniu zatrudnienia w firmie w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) z siedzibą w P. , które to zatrudnienie ustało z dniem 31 października 2024 roku. Nie było przedmiotem sporu to, że niezdolność wnioskodawczyni do pracy powstała w dniu następującym po zakończeniu zatrudnienia na umowę o pracę (w dniu 1 listopada 2024 roku) i nieprzerwanie trwała do 6 grudnia 2024 roku. Tym samym zdaniem Sądu meriti należało uznać, że wnioskodawczyni niewątpliwie spełniła pozytywną przesłankę nabycia prawa do zasiłku chorobowego w postaci powstania niezdolności do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.

Sąd a quo wskazał, iż ustawodawca zdecydował się na limitację prawa do zasiłku chorobowego wprowadzając przesłanki negatywne, których zaistnienie powoduje ustanie prawa do tego świadczenia. Jedną z nich przewiduje art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej. Sąd I instancji zauważył, że powyższy przepis legł u podstaw odmowy odwołującej się prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1 listopada 2024 do 6 grudnia 2023 roku. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy wskazał, że po ustaniu tytułu ubezpieczenia ubezpieczony kontynuuje wcześniej rozpoczętą pracę zarobkową na podstawie umowy zlecenia zawartej z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytową, która stanowi tytuł do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.

Sąd meriti wyjaśnił, że sama ustawa nie definiuje pojęcia działalności zarobkowej, nie wskazuje też zakresu tego pojęcia. W piśmiennictwie wskazuje się, że znaczenia tego terminu nie sposób także ustalić sięgając do przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do których odwołanie się jest uzasadnione faktem, iż ustawa ta reguluje zasady podlegania (a tym samym zakres podmiotowy) ubezpieczeniu chorobowo-macierzyńskiemu, czyli tego działu ubezpieczenia społecznego, którego rodzaje świadczeń i zasady ich nabywania reguluje z kolei szczegółowo ustawa zasiłkowa (H. Pławucka, glosa do uchwały SN z dnia 30 sierpnia 2001 r., III ZP 11/2001, OSP 2002, z. 12, poz. 599). Niemniej, czyniąc próby zdefiniowania tego pojęcia, wskazuje się, że znaczenie tego terminu na gruncie art. 13 komentowanej ustawy powinno być rozumiane szeroko. To oznacza, że w sensie rodzajowym wchodzi tu więc w grę każda praca (działalność) zarobkowa, mogąca stanowić źródło dochodów (H. Pławucka, glosa do uchwały SN z dnia 30 sierpnia 2001 r., III ZP 11/200, OSP 2002, z. 12, poz. 599; A. Rzetecka-Gil [w:] Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2017, art. 13)

Nie ulega zdaniem Sądu a quo wątpliwości, że osoba zatrudniona na podstawie stosunku pracy, a jednocześnie prowadząca równolegle inną działalność (umowa cywilna, pozarolnicza działalność gospodarcza) straci prawo do zasiłku za cały okres zwolnienia, jeżeli ta równoległa działalność będzie faktycznie prowadzona obok wykonywanej pracy najemnej, bez względu na częstotliwość tych dodatkowych zadań, czy też wysokość uzyskanego przysporzenia majątkowego. W ten sposób realizuje się przesłanka "kontynuowania działalności zarobkowej". Nie ma wówczas aksjologicznych przesłanek do wypłaty świadczenia z ubezpieczenia chorobowego, jeżeli została zachowana zdolność do prowadzenia tej działalności. Taki kierunek wykładni aprobuje judykatura Sądu Najwyższego, zgodnie z którą kontynuowanie lub podjęcie działalności zarobkowej po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, przy spełnieniu pozostałych negatywnych przesłanek z art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej powoduje utratę zasiłku chorobowego za cały okres tej działalności (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 9 stycznia 2012 r., I UK 212/11, OSNP 2012 nr 23-24, poz. 294; z dnia 13 czerwca 2013 r., I UK 19/13, LEX nr 1413492, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 października 2018 r., III UZP 7/18).

Nie kwestionując powyższej przytoczonych poglądów, Sąd I instancji podziela w całości prezentowane przez Sąd Najwyższy stanowisko (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 października 2018 r., III UZP 7/18), zgodnie z którym nie można jednak tracić z pola widzenia, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, iż obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym wynika z ustawy, a nie z czynności prawnej. Oznacza to, że wniosek zainteresowanego o objęcie ubezpieczeniem rodzi stosunek prawny dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego tylko wtedy, gdy zainteresowany spełnia ustawowe warunki podlegania ubezpieczeniom społecznym, a więc gdy taka działalność jest przez niego faktycznie prowadzona (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2016 r., I UK 455/15, LEX nr 2122404 i powołane tam orzecznictwo).

Sąd I instancji zauważył, że w wyroku z dnia 4 października 2018 roku (III UZP 5/18) Sąd Najwyższy podkreślił, że zasiłek chorobowy po ustaniu określonego (pracowniczego) tytułu obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje w razie podjęcia lub kontynuowania tylko takiej działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie kolejnym lub nowym ubezpieczeniem chorobowym, która zapewnia "źródło utrzymania", w tym choćby minimalny standard ochrony ubezpieczeniowej, a zatem zapewnia taką wysokość świadczeń zasiłkowych za okres orzeczonej niezdolności do pracy, która nie powinna być symboliczna ani ustalana w wysokości "oderwanej" lub pomijającej zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń dla osób, którym przysługuje ochrona zasiłkowa po ustaniu poprzedniego tytułu ubezpieczenia chorobowego. W okolicznościach faktycznych sprawy rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy, odwołująca się wykonywała pracę zarobkową z tytułu umowy zlecenia przez kilka miesięcy równolegle do zawartej umowy o pracę, a stosunek zlecenia rozwiązał się 19 dni po rozwiązaniu umowy o pracę stanowiącej tytuł ubezpieczenia. Z tytułu umowy zlecenia wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie w wysokości od 10 zł do co najwyżej kilkuset złotych w niektórych miesiącach wykonywania zlecenia. W tak ukształtowanym stanie faktycznym Sąd Najwyższy zaakcentował, że powyższe niskie dochody uzyskiwane z wykonywanej umowy zlecenia nie spełniały ustawowego standardu ustalenia należnego zasiłku chorobowego od podstawy jego wymiaru obliczonej z przeciętnego miesięcznego przychodu w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, a podstawę wymiaru spornego zasiłku chorobowego przysługującego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego należy ustalić z uwzględnieniem składek opłaconych na dotychczasowe ubezpieczenie. W konkluzji Sąd Najwyższy uznał, że wnioskodawczyni nie powinna być pozbawiona świadczeń chorobowych za cały okres po ustaniu pracowniczego tytułu ubezpieczenia chorobowego, tj. za okresy orzeczonej niezdolności do pracy, w którym jako osoba uprawniona do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia nie uzyskiwała żadnych lub uzyskała dochody "marginalne" poniżej progu najniższego wynagrodzenia za pracę.

Podzielając powyżej prezentowane poglądy orzecznictwa, w ocenie Sądu Rejonowego zaszła potrzeba dalszej ochrony stanu niezdolności do zarobkowania z tytułu pracowniczego, który ustał. Zdaniem Sądu meriti wnioskodawczyni nie mogła bowiem nabyć ochrony ubezpieczeniowej z tytułu umowy współpracy, która formalnie zawarta, jednak nie była wykonywana już od połowy września 2024 roku. Wnioskodawczyni nie podejmowała żadnych czynności w związku z zawartą umową współpracy. W ramach zawartej umowy z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytową w L. wnioskodawczyni była zobowiązana do zawierania umów z klientami w przedmiocie termomodernizacji. Ostatnie podjęte przez wnioskodawczynię czynności w ramach współpracy z (...) miały miejsce w dniu 15 września 2024 roku. Tego dnia wnioskodawczyni zawarła ostatnią umowę z klientem i nie wykonywała żadnych kolejnych czynności do końca obowiązywania umowy o współpracę. Pismem z dnia 20 marca 2025 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą L. wypowiedziała wnioskodawczyni umowę agencyjną bez zachowania okresu wypowiedzenia. Jak podkreślił Sąd a quo wnioskodawczyni w spornym okresie nie otrzymywała również wynagrodzenia, z tytułu zawieranych wcześniej umów. Jak ustalono, do dziś otrzymała wynagrodzenie z tytułu zawarcia 4 umów w czerwcu 2024 roku. Powyższych okoliczności nie kwestionował organ rentowy. Zawarta umowa pośrednictwa nie miała cech działalności zarobkowej z uwagi na nieodpłatność (brak dochodów) oraz faktyczne jej niewykonywanie w spornym okresie. Sąd nie kwestionuje faktu, że wnioskodawczyni miała możliwość zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy cywilnoprawnej (co wynika z art. 11 ust. 2 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz.U. z 2024 r., poz. 497 ze zm.), jednak taka możliwość w okolicznościach niniejszej sprawy miała charakter jedynie hipotetyczny, albowiem z uwagi na całkowity brak dochodów z niewykonywanej umowy o współpracę, brak było możliwości uzyskania realnej, choćby najniższej, ochrony ubezpieczeniowej.

Sąd Rejonowy podniósł, iż „kontynuacja, czy też podjęcie stosunku prawnego w rozumieniu art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej wiąże się bowiem z wykonywaniem działalności zarobkowej, jako potencjalnego źródła zarobkowania, będącego tytułem do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. (…) w art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej ustawodawca kładzie akcent na czynnik zarobkowy, a więc każdy przejaw zachowania człowieka, który przynosi dochód. Dlatego istotne jest szczegółowe ustalenie okoliczności faktycznych dotyczących kontynuowania umowy zlecenia po ustaniu stosunku pracy (wykonywania wynikających z niej obowiązków, przedkładania rachunków, otrzymania wynagrodzenia itp.), a następnie dokonanie ich prawnej oceny pod kątem, czy umowa zlecenia trwała po rozwiązaniu umowy o pracę”. Sama wyłącznie okoliczność braku faktycznego rozwiązania umowy zlecenia oraz zaniedbania zleceniodawcy co do wyrejestrowania jej z ubezpieczenia, nie może być powodem do nie przyznania ubezpieczonemu zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, a trwającej także po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego (tak Sąd Okręgowy w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z 7 września 2023 roku sygn. akt VIII U 44/23, opubl. LEX nr 3667238).

Mając powyższe na uwadze, Sąd I instancji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w całości zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał J. P. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 listopada 2024 roku do 6 grudnia 2024 roku.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, zasądzając obowiązek ich zwrotu od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R., jako strony przegrywającej na rzecz wnioskodawczyni. Na koszty poniesione przez J. P. złożyły się wydatki związane z ustanowieniem pełnomocnika w kwocie 360 zł, stosownie do dyspozycji § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1935 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 98 §1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu zasądzono odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Apelację od w/w wyroku wniósł pozwany organ rentowy, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie prawa materialnego, tj.:



art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa poprzez przyjęcie, że odwołującej J. P. przysługuje prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 listopada 2024 r. do 6 grudnia 2024 r. po ustaniu tytułu ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia w związku z kontynuacją jako osoba niezdolna do pracy działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego;



art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa poprzez przyjęcie, że nie uzyskiwała dochodu z tytułu umowy zlecenia po 15 września 2024 r. jest okolicznością wyłączającą regulację naruszonego przepisu prawa materialnego i przyjęcie, że naruszony przepis uzależnia prawo do zasiłku chorobowego od osiągnięcia lub nie osiągnięcia dochodu.

Wskazując na powyższe zarzuty organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczona, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o oddalenie apelacji organu rentowego w całości jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas po upływie tygodnia od dnia ogłoszenia orzeczenia do dnia zapłaty.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 15 września 2025 r. pełnomocnik organu rentowego poparł apelację i podtrzymał wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem II instancji. Natomiast pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, co skutkuje jej oddaleniem.

Tytułem wstępu Sąd II instancji wskazuje, że niniejsza sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, zaś zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. W dalszej kolejności podkreślenia wymaga, że składana w tym postępowaniu apelacja ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy, apelacja ograniczona wiąże sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 1 ¹ i 2 k.p.c. (por. uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31.01.2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008, nr 6, poz. 55). Koncepcja apelacji ograniczonej zakłada, że sąd odwoławczy nie rozpoznaje sprawy ponownie w granicach zaskarżenia, ale bada zgodność orzeczenia z dostępnym materiałem procesowym. Sąd II instancji koncentruje się na zaskarżonym orzeczeniu i ocenie jego poprawności.

Odnosząc się do zarzutów apelacji stwierdzić należy, że orzeczenie Sądu Rejonowego jest prawidłowe, a wyrok znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa.

Sąd II instancji w pełni aprobując i przyjmując ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, jako własne, jednocześnie stwierdził, że nie zachodzi obecnie potrzeba powielania w tym miejscu tych ustaleń.

Sąd podziela także prezentowane rozważania prawne i przytoczone przez Sąd Rejonowy na poparcie swoje stanowiska tezy z orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów powszechnych.

Przechodząc do rozważań merytorycznych dla porządku wywodu przypomnienia wymaga, że spór w przedmiotowej sprawie sprowadzał się do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego, a mianowanie, czy ubezpieczona powinna zostać pozbawiona prawa do zasiłku chorobowego za okres orzeczonej niezdolności do pracy w oparciu o art. 13 ust. 1 pkt 2 z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 501, dalej: ustawa zasiłkowa) w okresie od 1 listopada 2024 r. do 6 grudnia 2024 r. Organ rentowy zarówno na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, jak i drugoinstancyjnego konsekwentnie podnosił, że skoro po ustaniu zatrudnienia wnioskodawczyni kontynuowała umowę zlecenia na zasadzie dobrowolności, to nie miała prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1 listopada 2024 r. do 6 grudnia 2024 r. Z tytułu zawartej umowy zlecenia mogła bowiem przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Z powyższym nie sposób się jednak zgodzić.

W ocenie Sądu Okręgowego przyjęta przez Sąd Rejonowy w świetle okoliczności faktycznych rzeczonej sprawy, wielopłaszczyznowa wykładnia art. 13 ust. 1 pkt 2 z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa jest w pełni prawidłowa.

Stosownie do literalnego brzmienia art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby.

Zgodnie zaś z art. 13 ust. 2 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres niezdolności do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego.

Wyłączenie prawa do zasiłku chorobowego na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa dotyczy sytuacji, gdy osoba niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie podlega żadnemu ubezpieczeniu natomiast kontynuuje lub podejmuje działalność zarobkową uprawniającą ją do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym (por. postanowienie SN z dnia 29 października 2003 r., II UK 176/03, Legalis nr 235655).

Przyczyny odmowy prawa do świadczenia ujęte zostały w art. 13 ust. 1 i 2 ustawy, którego poszczególne elementy opisują (przez negację) ryzyko chronione świadczeniem chorobowym z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia. Możliwość kontynuowania działalności zarobkowej wskazuje na to, że choroba nie ogranicza zdolności do pracy, a zatem nie zachodzą przesłanki przyznania prawa do zasiłku. Zdarzenie ubezpieczeniowe (zachorowanie) pozostaje już w związku z nowym tytułem ubezpieczenia, a prawo do zasiłku przewidzianego w art. 7 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 1732), odpadnie wobec braku potrzeby wprowadzenia tej szczególnej ochrony (por. uchwała SN z 30 sierpnia 2001 r., III ZP 11/01).

Zauważenia przy tym wymaga, że pojęcie działalności zarobkowej, niezdefiniowane ani na gruncie ustawy zasiłkowej ani w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, należy rozumieć szeroko. W sensie rodzajowym wchodzi tu w grę każda praca (działalność) zarobkowa, mogąca stanowić źródło dochodów (H. Pławucka, glosa do uchwały SN z dnia
30 sierpnia 2001 r., III ZP 11/200, OSP 2002, z. 12, poz. 599).

Kontynuacja, czy też podjęcie stosunku prawnego w rozumieniu art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej wiąże się bowiem z wykonywaniem działalności zarobkowej, jako potencjalnego źródła zarobkowania, będącego tytułem do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. W art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej ustawodawca kładzie akcent na czynnik zarobkowy, a więc każdy przejaw zachowania człowieka, który przynosi dochód. Dlatego istotne jest szczegółowe ustalenie okoliczności faktycznych dotyczących kontynuowania umowy zlecenia po ustaniu stosunku pracy (wykonywania wynikających z niej obowiązków, przedkładania rachunków, otrzymania wynagrodzenia itp.), a następnie dokonanie ich prawnej oceny pod kątem, czy umowa zlecenia trwała po rozwiązaniu umowy o pracę.

Pojęcie "innej działalności zarobkowej" z art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy musi przejawiać się rzeczywistą aktywnością ubezpieczonego ukierunkowaną na uzyskanie zarobku (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach, III AUa 67/99, OSA 2000/7-8/37). Potwierdzają to poglądy prezentowane przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 30 sierpnia 2001 r. (III ZP 11/01, OSP 2002/1/18) oraz Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 27 lutego 2001r. (III AUa 91/01, OSA 2001/11/42).

Odnosząc się do niniejszej sprawy, Sąd Okręgowy uznając za prawidłowe ustalenia poczynione przez Sąd I instancji w omawianym zakresie, wskazuje, że umowa zlecenie łącząca skarżącą z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą L. była umową zawartą między stronami, ale od 15 września 2024 r. nie była między stronami rzeczywiście wykonywana. Jak wynika bowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego po 15 września 2024 roku ubezpieczona nie podejmowała żadnych czynności związanych z realizacją umowy z w/w spółką. W okresie od 1 listopada 2024 roku do 6 grudnia 2024 roku wnioskodawczyni nie otrzymała również żadnego wynagrodzenia od w/w spółki. Zatem powyższe okoliczności w sposób ewidentny świadczą, że w rzeczywistości sporna umowa zlecenia nie była wykonywana. Co za tym idzie nie można uznać, że odwołująca kontynuowała działalność zarobkową po ustaniu pracowniczego ubezpieczenia. Natomiast organ rentowy ani na etapie postępowania rozpoznawczego ani apelacyjnego, nie negował podnoszonych okoliczności o braku jakiejkolwiek aktywności zawodowej skarżącej w ramach zawartej umowy z (...) sp. z o.o.

Raz jeszcze podkreślenia za Sądem Rejonowym wymaga, że nie wystarczy jedynie wykazanie, że w danym okresie zawarta była umowa zlecenia, należy bowiem wykazać, że umowa ta bądź była faktycznie realizowana, bądź też z jej tytułu spływały cyklicznie na rzecz odwołującego się określone kwoty. Jak słusznie wskazuje się w orzecznictwie "zasiłek chorobowy po ustaniu określonego (pracowniczego) tytułu obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje w razie podjęcia lub kontynuowania tylko takiej działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie kolejnym lub nowym ubezpieczeniem chorobowym, która zapewnia "źródło utrzymania", w tym choćby minimalny standard ochrony ubezpieczeniowej, a zatem zapewnia taką wysokość świadczeń zasiłkowych za okres orzeczonej niezdolności do pracy, która nie powinna być symboliczna ani ustalana w wysokości "oderwanej" lub pomijającej zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń dla osób, którym przysługuje ochrona zasiłkowa po ustaniu poprzedniego tytułu ubezpieczenia chorobowego" (wyrok SN z dnia 4 października 2018 r., sygn. akt III UZP 5/18). Jak dalej podaje SN: "zasiłek chorobowy po ustaniu określonego tytułu ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje tylko za te okresy orzeczonej niezdolności do pracy, w których została podjęta lub jest faktycznie kontynuowana działalność zarobkowa stanowiąca kolejny lub nowy tytuł podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, co nie dotyczy innych okresów zasiłkowych, w których już taka działalność nie była wykonywana. Oznacza to, że wnioskodawczyni nie powinna być pozbawiona świadczeń chorobowych za cały okres po ustaniu pracowniczego tytułu ubezpieczenia chorobowego, tj. za okresy orzeczonej niezdolności do pracy, w którym jako osoba uprawniona do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia nie uzyskiwała żadnych lub uzyskała dochody "marginalne" poniżej progu najniższego wynagrodzenia za pracę (por. wyroki Sądu Najwyższego z 25 lutego 2008 r., I UK 249/07, z 4 czerwca 2012 r., I UK 13/12, z 9 stycznia 2012 r., I UK 212/11).

Powyższe fakty w pełni uzasadniają i wzmacniają ocenę Sądu Rejonowego, że odwołująca, która stała się niezdolna do pracy z dniem 1 listopada 2024 r., nie kontynuowała działalności zarobkowej z tytułu umowy zlecenia po ustaniu pracowniczego ubezpieczenia. Oznacza to, że nie została spełniona negatywna przesłanka, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Jednocześnie rację ma Sąd Rejonowy, że wnioskodawczyni miała możliwość zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy cywilnoprawnej (co wynika z art. 11 ust. 2 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz.U. z 2024 r., poz. 497 ze zm.), jednak taka możliwość w okolicznościach niniejszej sprawy miała charakter jedynie hipotetyczny, albowiem z uwagi na całkowity brak dochodów z niewykonywanej umowy o współpracę, brak było możliwości uzyskania realnej, choćby najniższej, ochrony ubezpieczeniowej.

Mając na względzie powyższe za chybione należało uznać wskazane w apelacji zarzuty naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego, tj. art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa poprzez uznanie, że odwołującej J. P. przysługuje prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 listopada 2024 r. do 6 grudnia 2024 r. po ustaniu tytułu ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia w związku z kontynuacją jako osoba niezdolna do pracy działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa poprzez przyjęcie, że nie uzyskiwanie dochodu z tytułu umowy zlecenia po 15 września 2024 r. jest okolicznością wyłączającą regulację naruszonego przepisu prawa materialnego i że naruszony przepis uzależnia prawo do zasiłku chorobowego od osiągnięcia lub nie osiągnięcia dochodu.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w Łodzi uznał, że organ rentowy nie był uprawniony do odmowy prawa do zasiłku chorobowego i w konsekwencji wydał decyzję niezgodną z prawem.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy, badając poprawność zaskarżonej decyzji dokonał prawidłowej interpretacji przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Rozumowanie Sądu pierwszej instancji było logiczne i spójne, a poczynione ustalenia i wysnute wnioski w pełni poprawne i rzetelne. Z tych też względów brak jest podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku lub jego uchylenia. Sąd drugiej instancji zważył więc, iż zaskarżone rozstrzygnięcie w świetle zgromadzonego materiału dowodowego jest oczywiście uzasadnione.

W konsekwencji Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację uznając, iż jest ona bezzasadna, o czym orzekł, jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

O kosztach w postępowaniu apelacyjnym Sąd Okręgowy orzekł w punkcie drugim sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz J. P. kwotę 180,00 złotych – stosownie do treści § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935 z późn. zm.). Zgodnie zaś z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu - za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty. O obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu.