Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

30 marca 2017 roku powód, W. D., reprezentowany przez adwokata, wniósł do Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim, V Wydziału Gospodarczego, pozew o zapłatę od pozwanego, (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., kwoty 35 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 26 lutego 2016 roku do dnia zapłaty, tytułem części należnego odszkodowania za uszkodzenie nieruchomości położonej w miejscowości S. nr (...), (...)-(...) M. w zdarzeniu z 25 stycznia 2016 roku. Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że szkoda powstała 25 stycznia 2016 roku, kiedy doszło do pożaru w domu należącym do D. B., położonego w miejscowości S. nr (...), (...)-(...) M.. Dom był ubezpieczony od ognia i innych zdarzeń losowych, co potwierdza polisa nr (...). Poszkodowany, niezwłocznie po powstaniu szkody zgłosił ją pozwanemu, który, po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, odmówił wypłaty należnego odszkodowania. W ramach postępowania likwidacyjnego pozwany sporządził kosztorys, zgodnie z którym koszt odbudowy domu miał wynieść 22 843,40 zł. Zdaniem powoda, pozwany zaniżył koszty poprzez pominięcie części powstałych uszkodzeń, zmniejszenie rozmiaru uszkodzeń elementów ujętych w kosztorysie, pominięcie współczynnika zysku, zaniżenie kosztów robocizny, czy zastosowanie stawki VAT w wysokości 8% (podczas gdy dla materiałów budowlanych obowiązuje stawka 23 %). Pozwany dokonał też potrącenia w wysokości 22% z całości kosztów odbudowy. Powód wskazał również, że dochodzona niniejszym pozwem kwota ma charakter szacunkowy i nie wyczerpuje całości roszczeń powoda z tytułu wskazanej szkody. Dokładny rozmiar szkody i należnego odszkodowania będzie możliwy do ustalenia po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego (pozew – k. 2-4, pełnomocnictwo – k. 97).

W odpowiedzi na pozew pozwany, reprezentowany przez radcę prawnego, wniósł o oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie od powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany wskazał, że bezsporne jest, że w 25 stycznia 2016 roku doszło do pożaru, w wyniku którego doszło do uszkodzenia budynku mieszkalnego poszkodowanego, D. B., posiadającego umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego, obowiązkowego ubezpieczenia budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, dobrowolnego ubezpieczenia mienia od pożaru w budynkach palnych oraz dobrowolnego ubezpieczenia mienia od kradzieży. Umowa ubezpieczenia została zawarta na okres od 7 lipca 2015 roku do 1 lipca 2016 roku. Do umowy mają zastosowanie Ogólne Warunki Dobrowolnego Ubezpieczenia Mienia w Gospodarstwach Rolnych, obowiązujące od 1 listopada 2009 roku do 31 grudnia 2015 roku.

Pozwany wskazał, że z dokumentacji zgromadzonej w toku likwidacji szkody wynika, że proces oczyszczania przewodu kominowego z zanieczyszczeń miał miejsce ostatnio 17 czerwca 2015 roku, czyli około 7 miesięcy przed zdarzeniem. W związku z nieprzestrzeganiem przepisów o ochronie przeciwpożarowej odpowiedzialność pozwanej w przedmiotowej sprawie została wyłączona na mocy § 11 pkt. 1 OWU, zgodnie z którym: (...) nie ponosi odpowiedzialności za szkody powstałe wskutek nieprzestrzegania obowiązujących przepisów o ochronie przeciwpożarowej (…). Pozwany zakwestionował także wysokość dochodzonego roszczenia, bowiem, zgodnie z kosztorysem sporządzonym przez pozwanego i załączonym przez powoda, szkoda opiewała na kwotę 22 843,40 zł.

Pozwany podniósł również, że zgłoszona szkoda została zarejestrowana pod numerem (...). W toku likwidacji pozwana nie uznała swojej odpowiedzialności do zasady, o czym poinformowała poszkodowanego pismem z dnia 22 lutego 2016 roku i 26 kwietnia 2016 roku. Pozwana odmówiła wypłaty odszkodowania, a w celu podniesienia swojej racji przywołała przepisy art. 3 ust. 1 i 2 i art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 1991 nr 81 poz. 351), a także powołała § 34 pkt 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719), zgodnie z którym: w obiektach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych od palenisk opalanych paliwem stałym, co najmniej raz na trzy miesiące (odpowiedź na pozew - k. 104-108, pełnomocnictwo – k. 109).

W piśmie procesowym z 25 września 2017 roku powód podtrzymał żądanie pozwu wskazując jednocześnie, że pozwany wyłącza swoją odpowiedzialność z uwagi na rzekome nieusunięcie przez poszkodowanego zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych w ciągu trzech miesięcy przed szkodą. Zdaniem powoda, pozwany nie udowodnił, że przyczyną szkody było nieusunięcie zanieczyszczeń ze wspomnianych przewodów. Z informacji, które ubezpieczyciel uzyskał od Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w N. wynika, że przyczyną zdarzenia był nieszczelny przewód kominowy. Zdaniem powoda zanieczyszczenia w przewodach dymowym i spalinowym pozostają bez związku ze szczelnością przewodu kominowego. Z uwagi, że pożar wybuchł w budynku jednorodzinnym, usunięcia zanieczyszczeń, o których mowa w § 34 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719) nie musi dokonywać osoba posiadająca kwalifikacje kominiarskie (§ 34 ust. 4). Pozwany nie wykazał, aby poszkodowany sam lub za pośrednictwem domowników czy znajomych nie czyścił regularnie paleniska. Poszkodowany, w złożonym odwołaniu, wskazał że z uwagi na jego częstą nieobecność w domu, regularnym czyszczeniem paleniska z zanieczyszczeń zajmowali się jego matka i sąsiad. Poszkodowany, pół roku przed zdarzeniem, wywiązał się z obowiązku nałożonego przez art. 62 ust. 1 lit. c ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku prawo budowlane (Dz.U. z 2016 r. poz. 290 t.j.) – przeprowadził kontrolę przewodów kominowych. Zdaniem powoda, pozwany nie wykazał, jakoby w niniejszej sprawie poszkodowany nie przestrzegał przepisów o ochronie przeciwpożarowej (pismo procesowe powoda – k.140-141).

W piśmie procesowym z 12 lipca 2019 roku powód dokonał rozszerzenia powództwa o zasądzenie od pozwanego dodatkowo kwoty 86 076,63 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 26 lutego 2016 roku do dnia zapłaty. Na obecnym etapie postępowania powód dochodził kwoty 121 076,63 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 lutego 2016 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych (pismo procesowe powoda – k. 227-228).

Postanowieniem z 16 lipca 2019 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Gospodarczy stwierdził swą niewłaściwość w sprawie i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Łodzi, X Wydziałowi Gospodarczemu (postanowienie – k. 231).

W piśmie procesowym z 23 lipca 2019 roku, pozwany podtrzymał swoje stanowisko w sprawie. W uzasadnieniu wskazanego pisma, na podstawie § 34 ust. 1 pkt. 2 i § 34 ust. 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719), wskazał, że czyszczenia paleniska co 3 miesiące powinny dokonywać osoby posiadające kwalifikacje kominiarskie, co zdaniem pozwanej nie miało miejsca w niniejszej sprawie i znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadka D. B. (pismo procesowe – k. 243-244).

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie (protokół rozprawy z 2 września 2020 roku – k. 292).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód, W. D., prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) w zakresie związanym z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat (wydruk z (...) powoda – k. 5).

Pozwany, (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., prowadzi działalność gospodarczą w zakresie ubezpieczeń (okoliczności bezsporne).

25 stycznia 2016 roku doszło do pożaru w domu jednorodzinnym, położonym w miejscowości S. nr 21, (...)-(...) M., należącym do D. B. (okoliczności bezsporne).

Przyczyną zaistniałego zdarzenia był nieszczelny przewód kominowy (pismo Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w N. – k. 142).

Ostatni przegląd kominiarski w domu jednorodzinnym należącym do D. B. miał miejsce 17 czerwca 2015 roku (książka kontroli kominiarskiej – k.146-148, potwierdzenie wykonania usługi – k. 149).

Domownicy dokonywali bieżącego czyszczenia komina. Piec był używany tylko w sezonie grzewczym. Częściej niż raz w miesiącu matka D. B. dokonywała czyszczenia pieca, a nie rzadziej niż raz na trzy miesiące jego sąsiad czyścił komin (dowód z zeznań świadka D. B. e-protokół rozprawy z dnia 16 sierpnia 2018 roku, czas nagrania 00:01:33, k. 158v).

Dom jednorodzinny, w którym doszło do pożaru był budynkiem drewnianym o trzech kondygnacjach. W wyniku pożaru doszło do spalenia strychu i poddasza, a uszkodzone zostały pozostałe piętra. Dach nie uległ spaleniu, ale blacho-dachówki zostały uszkodzone. Na strychu została zniszczona podłoga. W całym budynku spaleniu uległy sufity. Przedsionek został spalony, a komin rozszczelniony. Wszystkie podłogi, drzwi, okna i meble uległy zniszczeniu. Po pożarze D. B. odbudował na nowo komin. Do użytku mieszkalnego zostały przywrócone parter i piętro. Niektóre elementy zabudowy, np. stolarka okienna, wymagają wymiany, bowiem łączą się z częściami, które nie nadają się do dalszego użytku z uwagi na zapach, który pozostał w ich strukturze na skutek pożaru i akcji gaśniczej (dowód z zeznań świadka D. B. e-protokół rozprawy z dnia 16 sierpnia 2018 roku, czas nagrania 00:01:33, k. 158v, dowód z opinii biegłego sądowego mgr. inż. P. F. – k. 174-181).

Koszt napraw i odbudowy niezbędnej do przywrócenia stanu sprzed powstania szkody w domu jednorodzinnym należącym do D. B. wynosi 121 076,63 zł (dowód z opinii biegłego sądowego mgr. inż. P. F. – k. 181-187).

W okresie od 1 lipca 2015 roku do 1 lipca 2016 roku D. B. posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego, obowiązkowe ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego (w skład wchodziło 7 budynków – w tym budynek mieszkalny), dobrowolne ubezpieczenie mienia od pożaru i innych zdarzeń losowych oraz dobrowolne ubezpieczenie mienia od kradzieży z włamaniem i rabunku oraz dewastacji (wniosek do polisy nr (...) – k. 114-118, polisa nr (...) – k. 119).

Do umowy ubezpieczenia miały zastosowanie Ogólne Warunki Dobrowolnego Ubezpieczenia Mienia w Gospodarstwach Rolnych, obowiązujące od 1 listopada 2009 roku do 31 grudnia 2015 roku (OWU – k. 112-113v).

Decyzją z 22 lutego 2016 roku, pozwany, po zapoznaniu się z dokumentacją zgromadzoną w toku postępowania mającego na celu ustalenie odpowiedzialności za zaistniałe zdarzenie, podjął decyzję o odmowie zaspokojenia zgłaszanych roszczeń z uwagi na nieprzestrzeganie przez poszkodowanego przepisów o ochronie przeciwpożarowej – ostatni przegląd przewodu kominowego miał miejsce w czerwcu 2015 roku (decyzja - k. 130-130v).

W ramach postępowania likwidacyjnego pozwany sporządził kosztorys, w którym oszacował koszt odbudowy domu na kwotę 22 843,40 zł (kosztorys – k. 7-35).

14 marca 2016 roku, D. B. wniósł odwołanie od odmownej decyzji ubezpieczyciela, w którym wskazał, że zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku prawo budowlane (Dz.U. z 2016 r. poz. 290 t.j.) był on zobowiązany do dokonywania okresowej kontroli polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych) co najmniej raz w roku i taki też przegląd zlecił – miał on miejsce 17 czerwca 2015 roku. W wyniku dokonanego przeglądu nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości czy też uszkodzeń komina (odwołanie od odmownej decyzji ubezpieczyciela – k. 143-145).

Decyzją z 26 kwietnia 2016 roku, pozwany nie znalazł podstaw do zmiany zajętego stanowiska w sprawie. W treści pisma, (...) Spółka Akcyjna wyjaśnił, że oprócz przeglądu okresowego komina, który ostatnio miał miejsce dnia 17 czerwca 2015 roku, ubezpieczony powinien ponad to czyścić przewody kominowe raz na 3 miesiące (decyzja – k. 131-131v).

7 czerwca 2016 roku D. B. przelał na rzecz powoda prawa do odszkodowania jakie przysługują mu od (...) S.A. w z związku ze szkodą z 25 stycznia 2016 roku w nieruchomości położonej w miejscowości M. (umowa przelewu – k. 6).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez powoda oraz pozwaną w toku postępowania, a także w oparciu o dowód z zeznań świadka D. B. i dowód z opinii biegłego sądowego P. F., których prawdziwość nie była przez strony kwestionowana i które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności. Zeznania świadka pozwoliły na ustalenie, że przewód kominowy był czyszczony nie rzadziej niż raz na trzy miesiące.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest w znacznej części zasadne.

Bezspornym jest, że D. B. i pozwanego w chwili zdarzenia – pożaru w domu jednorodzinnym - łączyła umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia majątkowego została uregulowana w art. 805 – 828 k.c. (t.j., Dz.U. z 2019 r. poz. 1145). Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę (art. 805 § 1 k.c.) Stosownie do treści art. 821 k.c. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej ma charakter ubezpieczenia majątkowego. Bezsporne jest także, że wskazane podmioty łączyły również Ogólne Warunki Dobrowolnego Ubezpieczenia Mienia w Gospodarstwach Rolnych, obowiązujące od 1 listopada 2009 roku do 31 grudnia 2015 roku.

W oparciu o zaprezentowany materiał dowodowy należy stwierdzić, że D. B. wypełnił obowiązki z art. 62 ust. 1 lit. c ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku prawo budowlane (Dz.U. z 2016 r. poz. 290 t.j.), zgodnie z którym: obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli: okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego: instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych) i z § 34 ust. 1 pkt. 2 w zw. z § 34 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719), zgodnie z którymi: w obiektach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych w okresach ich użytkowania: od palenisk opalanych paliwem stałym niewymienionych w pkt. 1 – co najmniej raz na 3 miesiące, bowiem ostatni przegląd kominiarski został wykonany 17 czerwca 2015 roku (pół roku przed zdarzeniem), a domownicy dokonywali czyszczenia komina nie rzadziej niż raz na trzy miesiące.

Brak zatem podstaw do podzielenia argumentacji pozwanej, zgodnie z którą czynności czyszczenia kominów powinny być wykonywane przez osoby posiadające kwalifikacje kominiarskie, zgodnie z brzmieniem i § 34 ust. 3 w/w rozporządzenia. W niniejszym stanie faktycznym mamy bowiem do czynienia z pożarem spowodowanym w wyniku nieszczelnego przewodu kominowego w domu jednorodzinnym, a zgodnie z § 34 ust. 4 rozporządzenia: przepisu ust. 3 nie stosuje się przy usuwaniu zanieczyszczeń z przewodów dymowych, spalinowych i wentylacyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych (…). Pozwany odmawiając wypłaty odszkodowania pominął fakt, że szkoda powstała w budynku jednorodzinnym i czynności czyszczenia komina nie musiała wykonywać osoba posiadająca kwalifikacje kominiarskie.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby przyczyną pożaru było nieprzestrzeganie przepisów przeciwpożarowych przez ubezpieczonego.

D. B. skutecznie przelał roszczenia z umowy ubezpieczenia na powoda.

W związku z powyższym Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 121 076,63 zł tytułem odszkodowania (pkt 1 wyroku). Sąd zasądził odsetki za opóźnienie od kwoty 35 000 zł od 26 lutego 2016 roku do dnia zapłaty, bowiem, w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy (k. 36), zawiadomienie o zdarzeniu nastąpiło 25 stycznia 2016 roku, a zgodnie z art. art. 817 § 1 k.c. (Dz.U. z 2016 r. poz. 380 t.j.) ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Ostatnim dniem, kiedy ubezpieczyciel mógł spełnić świadczenie był 25 luty 2016 roku, a zatem, zgodnie z art. 481 § 1 k.c. (Dz.U. z 2016 r. poz. 380 t.j.) (jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi) pierwszym dniem, od którego można było naliczyć odsetki za opóźnienie od kwoty 35 000 zł, był dzień następny, 26 lutego 2016 roku.

Od kwoty 86 076,63 zł Sąd zasądził odsetki ustawowe od 2 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty, bowiem odpis pisma procesowego, dotyczącego rozszerzenia żądania pozwu o kwotę 86 076,63 zł został doręczony pozwanemu 19 lipca 2019 roku (k. 233-234), a zgodnie z art. 817 § 2 k.c. (Dz.U. z 2016 r. poz. 380 t.j.), gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie [trzydziestu dni] okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Strony pozostawały w sporze co wysokości odszkodowania. Po rozszerzeniu powództwa przez powoda doszło do ustalenia wysokości świadczenia, zgodnie z art. 817 § 2 k.c. (Dz.U. z 2016 r. poz. 380 t.j.). Zatem co do kwoty 86 076,63 zł termin 14 dni rozpoczął swój bieg w momencie doręczenia pozwanemu w/w pisma procesowego – w dniu 19 lipca 2019 roku, a odsetki za opóźnienie należały się powodowi począwszy od 2 sierpnia 2019 roku.

W toku postępowania likwidacyjnego powód nie żądał kwoty 121 076,63 zł tytułem odszkodowania, pozwany również nie ustalił takiej wysokości odszkodowania. W związku z powyższym brak było podstaw do zasądzenia odsetek za opóźnienie od całej kwoty - 121 076,63 zł od 26 lutego 2016 roku do dnia zapłaty, dlatego w tej części Sąd oddalił powództwo.

W pkt. 3 wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu w oparciu o art. 100 zdanie drugie k.p.c. i obciążył nimi w całości pozwanego, z uwagi na to, że powód uległ tylko w nieznacznej części swojego żądania. W związku z powyższym Sąd zasądził od pozwanego na rzez powoda kwotę 10 065,61 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na koszty postępowania poniesione przez powoda złożyły się: opłata od pozwu - 1750 zł, koszty zastępstwa procesowego - 3 600 zł tytułem, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 zł i koszty wynagrodzenia biegłego sądowego 4 698,61 zł.

W pkt. 4 wyroku Sąd nakazał pobrać od pozwanego, (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 4 304 zł, bowiem stanowi ona wartość nieuiszczonej opłaty od pozwu, która miała zostać rozliczona w orzeczeniu kończącym postępowanie, zgodnie z art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 t.j.) (sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji).

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.