Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 3 sierpnia 2016 roku powódka Firma (...) S. z o. o. (...) z siedzibą w W. wniosła o solidarne zasądzenie od pozwanych (...) S. z o. o. z siedzibą w K., (...) S. z o. o. z siedzibą we W. (pierwotnie (...) S.z o. o. z siedzibą we W.) i (...) S. A. z siedzibą w Ł. kwoty 1.216.896,10 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 15 czerwca 2012 roku powódka – jako dalszy podwykonawca i (...) Spółka z o. o. z siedzibą w K. zawarły umowę na wykonanie przez powódkę – za kwotę 1.808.014,92 złote - robót budowlanych w ramach inwestycji pod nazwą Zaprojektowanie i budowa Trasy (...) na odcinku od skrzyżowania Alei (...) II – ul. (...) do ul. (...) w Ł.. Roboty zlecone powódce szczegółowo opisywał załącznik numer 1 do umowy i stanowiły one jeden z elementów realizowanego procesu budowalnego w zakresie związanym z budową sieci wodno - kanalizacyjnej w Ł.. Zleceniodawcą dla (...) S. z o. o. z siedzibą w K. była (...) S. z o. o. z siedzibą we W.. Inwestorem było Miasto Ł., a generalnym wykonawcą (...) S. A. z siedzibą w Ł.. Roboty wykonane przez powódkę zostały odebrane w dniu 30 sierpnia 2014 roku. Mimo to (...) S. z o. o. z siedzibą w K. nie uregulowała należności z wystawionej faktury VAT w kwocie 1.216.896,10 złotych. Odmowa zapłaty za wykonane roboty uzasadniana była tym, iż (...) S. z o. o. z siedzibą w K. musiała ponieść koszty związane z wykonawstwem zastępczym spowodowanym nienależytym wykonaniem robót przez powódkę. W konsekwencji (...) S. z o. o. z siedzibą w K. dokonała potrącenia wzajemnych wierzytelności i wskazała, iż nie jest zobowiązana do zapłaty powódce jakiejkolwiek kwoty. Powódka wskazała, iż jakiekolwiek problemy na budowie są wynikiem zachowania (...) S. z o. o. z siedzibą w K., która nie odbierała poszczególnych etapów robót, opóźniała się z płatnościami, nie przedkładała aktualnych harmonogramów robót, nie podpisała aneksu do umowy w zakresie istotnych zmian zakresu rzeczowego. Powódka wzywała również pozostałych pozwanych do zapłaty należności za wykonane prace. (...) S. A. z siedzibą w Ł. wskazała, iż nie wyrażała zgody na zawarcie umowy między powódką a (...) Spółką z o. o. z siedzibą w K.. Powódka wskazała, iż nie miała wpływu, iż (...) Spółka z o. o. z siedzibą w K. nie zgłosi jej jako podwykonawcy. Jako podstawę odpowiedzialności (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w (...) i (...) Spółka z o. o.z siedzibą we W. powódka wskazała przepis art. 647 ^{( 1)} § 5 k.c.. W ocenie powódki (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. wiedziała, iż jest ona podwykonawcą tej budowie, bo wynikało to z korespondencji mailowej, na terenie budowy był sprzęt budowlany powódki z jej logo, przedstawiciele stron byli na naradach budowy. Z tych samych powodów (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. wiedziała o obecności i pracach wykonanych przez powódkę (pozew k. 3-347).

Postanowieniem z dnia 19 sierpnia 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi zwolnił powódkę Firmę (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Spółkę komandytową z siedzibą w W. od kosztów sądowych w całości (postanowienie k.349).

W dniu 19 sierpnia 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (nakaz zapłaty k.354).

Pozwana (...) S. A. z siedzibą w Ł. złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu wskazano, że Przedsiębiorstwo (...) z siedzibą w Ł. była generalnym wykonawcą na inwestycji Trasa Ł. i zawarła umowę z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. jako podwykonawcą w zakresie prac wodno – kanalizacyjnych, która miała wykonać samodzielnie ten zakres robót bez udziału podwykonawców. W dniu 15 września 2014 roku Przedsiębiorstwo (...) z siedzibą w Ł. otrzymała pismo powódki, z którego wynikało, iż była ona podwykonawcą w zakresie robót wodno – kanalizacyjnych. Przedsiębiorstwo (...) z siedzibą w Ł. zwróciła się wtedy do (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W., a ta zaprzeczyła, że powódka była zgłoszonym podwykonawcą. Do momentu otrzymania nakazu zapłaty (...) S. A. z siedzibą w Ł. nie miała wiedzy, aby powódka wykonywała jakiekolwiek prace na tej inwestycji. Ponadto wskazano, iż (...) S. A. z siedzibą w Ł. nie miała świadomości, że współpracuje z osobami działającymi w imieniu powódki. W przedmiotowym przypadku nie doszło do spełnienia przesłanek z art. 647 ^{( 1)} k.c., skutkujących odpowiedzialnością pozwanej (...) S. A. z siedzibą w Ł. wobec powódki. Przedsiębiorstwo (...) z siedzibą w Ł. nie wyraziła zgody na wykonanie prac przez powódkę ani w sposób czynny, ani bierny, ani dorozumiany (sprzeciw wraz z załącznikami k.368-451).

Pozwana (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu wskazano, że w toku realizacji inwestycji nie został jej przekazany żaden projekt umowy, jak i sama umowa zwarta między powódką a Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.. (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. nie wyrażała zgody na zawarcie przedmiotowej umowy i nie miała wiedzy o jej treści lub istotnych postanowieniach. Nie wyraziła ona w sposób bierny zgody na udział w procesie budowlanym powódki, bowiem nie została jej przedstawiona umowa i nie miała możliwości zgłoszenia sprzeciwu w ustawowym terminie. (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. też nie wyraziła wprost zgody na udział powódki w przedmiotowej inwestycji. Nie doszło też do wyrażenia zgody w sposób czynny dorozumiany, bowiem (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. nie posiadała wiedzy o zakresie prac powódki, wysokości jej wynagrodzenia i o innych postanowieniach umowy. Ponadto wskazano, iż po otrzymaniu wezwania do zapłaty skierowanego do niej przez powódkę, zwróciła się o wyjaśnienia do (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Zgodnie z tymi wyjaśnieniami roszczenie powódki nie istnieje, a faktura stanowiąca postawę żądania pozwu została wystawiona niezasadnie. Część należności przysługujących powódce została potrącona z wierzytelnościami (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Powódka miała otrzymać wynagrodzenie ryczałtowe wskazane w treści umowy pod warunkiem kompleksowego zrealizowania robót, a rozliczenie miało nastąpić na podstawie końcowego protokołu odbioru robót. Powódka nie wykazała w całości robót wynikających z umowy. Z uwagi na zwłokę w realizacji umowy doszło do wyłączenia części prac z zakresu powódki i powierzenia ich do wykonania zstępczego lub do wykonania osobiście przez Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.. Po wykonaniu zakresu powódki – a przed odbiorem całej inwestycji – wyznaczono termin odbioru prac powódki na dzień 30 sierpnia 2014 roku. Odbyło się spotkanie przedstawicieli powódki i (...) S. z o. o. z siedzibą w K. w toku którego dokonano inwentaryzacji i końcowego odbioru robót. W protokole wskazano, iż powódka wykonała jedynie część prac z powierzonego jej zakresu. W protokole tym zawarto, iż powódce z tytułu wykonanych prac należy się kwota 342.159,59 złotych netto. Z treścią tego protokołu nie zgodził się przedstawiciel powódki i odmówił jego podpisania. (...) S. z o. o. z siedzibą w K. podniosła, że na skutek konieczności realizacji robót wyłącznych z zakresu powódki poniosła szkodę w łącznej wysokości 523.590,15 złotych, która stanowi koszty przewyższające kwoty umówione z powódką co do zakresu prac który miała wykonać, a który został wyłączony z jej zakresu. W piśmie z dnia 24 września 2014 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w K. dokonała potrącenia kwoty stanowiącej jej szkodę z wynagradzaniem należnym powódce (kwota 523.590,15 złotych i kwota 342.159,59 złotych). Ponadto pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wskazała, iż powódka nienależycie wykonała umowę. Korespondencja kierowana do niej wskazuje na liczne uchybienia w zakresie dotyczącym wpustów w ul. (...), odwodnienia obiektu (...), braku regulacji kratek wpustowych. W tym zakresie został wprowadzony wykonawca zastępczy. Powódka nie wykonała dokumenatcji powykonawczej oraz nie przedstawiała zabezpieczenia należytego wykonania umowy. W dniu 18 marca 2014 roku odbyło się spotkanie przedstawicieli powódki i Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., w toku którego potwierdzono wyłączenie z zakresu powódki określonego zakresu robót (roboty sieciowe, mikrotuneling, odwodnienia A. i pompownia (...)), który miała ostatecznie zrealizować (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Powódka wyraziła zgodę na to wyłączenie oraz zgodę na poniesienie kosztów wykonania zastępczego. Powódka nie wykonała robót w całym zleconym jej zakresie, a zatem jej żądnie zapłaty pełnej kwoty ryczałtowego wynagrodzenia umownego jest bezpodstawne. W notatce z dnia 18 marca 2014 roku wpisano, iż powódce pozostaje do zafakturowania z tytułu wykonanych robót kwota 562.880,40 złotych netto. W załączeniu do pisma z dnia 8 maja 2014 roku powódka przekazała Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. jednostronnie podpisany protokół odbioru wykonanych elementów robót, w którym jako należną kwotę wskazano 562.880,40 złotych netto. (...) S. z o. o. z siedzibą w K. odesłała ten protokół bez akceptacji, gdyż wskazana wartość nie odzwierciedlała wartości rzeczywiście wykonanych przez powódkę prac. Ostatecznie po zweryfikowaniu wykonanych rzeczywiście prac należność powódki została ustalona na kwotę 342.159,59 złotych netto – przy uwzględnieniu cen ryczałtowych wynikających z umowy. Na kwotę tę składa się kwota 224.447,42 złote uznana w protokole odbioru, kwota 2.968,20 złotych kwota dodatkowo zaakceptowana w protokole odbioru końcowego i kwota 114.743,97 złotych stanowiącą
10% wartości robót należnych do zapłaty po odbiorze końcowym. Kwota wynikająca z wystawionej przez powódkę faktury VAT numer (...) nie znajduje potwierdzenia w zrealizowanych przez powódkę robotach, a przedstawiciel powódki w notatce z dnia 18 marca 2014 roku oświadczył, iż należy się jej kwota 562.880,44 złote netto. Po dacie sporządzenia tej notatki powódka nie wykonywała już żadnych prac na tej inwestycji. W sprzeciwie wskazano, iż (...) S. z o. o. z siedzibą w K. poniosła koszty wykonania zastępczego i szkodę. Treść notatki z dnia 18 marca 2014 roku stanowi uznanie przez powódkę kosztów wykonania zastępczego. Ostatecznie (...)Spółka z o. o. z siedzibą w K. poniosła koszty wykonania zastępczego robót wyłączonych z zakresu powódki w wysokości 1.170.776,98 złotych, przy czyn umowna wartość tych prac przez powódkę wynosiła 647.186,83 złote. W związku z tym (...) S. z o. o. z siedzibą w K. poniosła szkodę w wysokości 523.590,15 złotych netto (sprzeciw wraz z załącznikami k.452-603).

Pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. podniosła takie same argumenty faktyczne i prawne, jak pozwana (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. (sprzeciw wraz z załącznikami k.604-681).

W piśmie z dnia 30 listopada 2016 roku powódka Firma (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w W. podtrzymała żądanie zawarte w pozwie.

W uzasadnianiu pisma wskazano, iż kwestionuje procesowy zarzut potrącenia podniesiony przez pozwaną Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., gdyż nie przysługuje jej żadna wierzytelność wobec powódki. Powódka wykonała całość robót objętych pierwotnym zakresem. Na skutek wprowadzenia nowego projektu został zmieniony zakres robót – zamiast jednej przepompowni do wykonania były dwie. (...) S. z o. o. z siedzibą w K. twierdzi, że powódka nie wykonała robót w całości, ale powołuje się na protokół odbioru robót, który potwierdza wykonanie przez powódkę całości robót objętych pierwotnym zakresem. Nie można uznać, iż powódka wykonała roboty po terminie, bowiem nie uzyskała od (...) S. z o. o. z siedzibą w K. harmonogramu robót. Taki harmonogram nigdy nie powstał. W tej sytuacji nie ma podstaw do zastosowania wykonawstwa zastępczego z uwagi na zbyt powolne wykonywanie robót, bo pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. nie miała możliwości takich ustaleń, bowiem nie sporządziła harmonogramu rzeczowego i terminowego. Nie można uznać za zasadne obciążenie powódki wykonawstwem zastępczym w zakresie wpustów ul. (...) w Ł., odwodnienia obiektu (...), regulacji kratek, bowiem (...) S. A. z siedzibą w Ł. wskazała w piśmie z dnia 11 kwietnia 2013 roku, że odwodnienie liniowe będzie wykonane na dojeździe do obiektu (...), a zostanie zaniechane obrębie tunelu pod ul. (...), a określenie terminu wykonania odwodnienia liniowego na dojeździe do obiektu (...) nie jest możliwe, bowiem termin jest zależny od szybkości wykonania murów oporowych i nasypu drogowego. Podpisanie notatki nie doprowadziło do modyfikacji stosunku umownego stron. Ustaliła z tej notatki nie doprowadziły do podpisania aneksu. Były to jedynie propozycje rozliczenia robót wykonanych przez powódkę. (...) S. z o. o. z siedzibą w K. też nie traktowała tej notatki wiążąco skoro nie zaakceptowała i odesłała protokół wystawiony zgodnie z zapisami tej notatki. Powódka nie może być obciążona kosztami prac objętych zmianami projektowymi, bowiem nie wchodziły one w zakres jej umowy, a strony nie podpisały stosowanego aneksu. Powódka wskazała, że skoro (...) S. z o. o. z siedzibą w K. przejmował część prac, które miała ona wykonać, to z pewnością za ich wykonanie otrzymała wynagrodzenie od Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.. W tej sytuacji (...) S. z o. o. z siedzibą w K. po otrzymaniu wynagrodzenia za wykonane prace kosztami ich wykonania chce obciążyć powódkę. Takie działanie prowadziłoby do uzyskania przez Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. dwukrotnego zysku, bowiem nie poniosłaby żadnych kosztów wykonania prac (pismo wraz z załącznikami k.724-827).

W piśmie z dnia 1 grudnia 2016 roku powódka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko i wskazała, że (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. wiedziała o fakcie wykonywania prac przez powódkę co wynika z korespondencji mailowej, a na budowie był sprzęt powódki oznaczony jej logo. Na naradach budowy byli przedstawiciele powódki i (...) S. z o. o. z siedzibą we W.. Ponadto korespondencja dotycząca braku harmonogramu prac toczyła się również miedzy powódką a asystentką prawną (...) S.z o. o. z siedzibą we W., co potwierdza fakt wiedzy i akceptacji powódki na tej budowie przez (...) Spółkę z o. o. z siedzibą we W.. (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. jako przedstawiciela na budowie wskazała P. A., który był na naradach na budowie, w których uczestniczyła powódka. (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. w sposób dorozumiany wyraziła zgodę na obecność powódki na budowie jako podwykonawcy (pismo k.819-827).

W piśmie z dnia 1 grudnia 2016 roku powódka wskazała, iż nie miała wpływu, że jej kontrahent nie zgłosi jej jako swojego podwykonawcy do generalnego wykonawcy. (...) S. A. z siedzibą w Ł. miała wiedzę, iż powódka wykonuje prace na rzecz (...) S. z o. o. z siedzibą w K., bo wynika to z korespondencji mailowej uczestników budowy. Ponadto inżynier kontraktu wiedział o jej obecności na budowie, jak i kierownictwo budowy i inżynierównie z ramienia generalnego wykonawcy. Na budowie był sprzęt powódki oznaczony jej logo (pismo k.832-834).

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. złożyła interwencję uboczną po stronie pozwanej Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedziba w Ł. i wniosła o oddalenie powództwa w całości. Wskazano, że ani interwenient uboczy, ani (...) S. A. z siedzibą w Ł., ani (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. nie miały wiedzy o wprowadzeniu na budowę powódki jako podwykonawcy (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Warunkiem solidarnej odpowiedzialności wobec powódki było zawarcie i zgłoszenie umowy inwestorowi, a co najmniej ich wiedza o zawarciu takiej umowy. Żaden z wykonawców, wyłączając Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., nie miał wiedzy i nie zaakceptował powódki jako wykonawcy w przedmiotowym procesie inwestycyjnym (pismo k.857-880).

Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2019 roku Sąd Rejonowy w Toruniu otworzył postępowanie sanacyjne (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. ( (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.) i zezwolił jej na wykonywanie zarządu nad całością przedsiębiorstwa w zakresie nie przekraczającym zwykłego zarządu (postanowienie k.1378).

Postanowieniem z dnia 7 stycznia 2020 roku Sąd Okręgowy w Łodzi zawiesił postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. i wezwał do udziału w sprawie (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. (postanowienie k.1380).

Postanowieniem z dnia 24 lutego 2020 roku Sąd Okręgowy w Łodzi podjął zawieszone postępowanie z udziałem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. (postanowienie k.1396).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka Firma (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w W. jest przedsiębiorcą (dowód: odpis KRS k.15-20, k.21-28).

Pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. jest przedsiębiorcą (dowód: odpis KRS k.29-35, k.629-624).

Pozwany (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. (pierwotnie (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.) jest przedsiębiorcą (dowód; odpis KRS k.36-43, k.474-481).

Pozwana (...) S. A. z siedzibą w Ł. jest przedsiębiorcą (dowód: odpis KRS k.44-52, k.382-384).

W dniu 16 kwietnia 2012 roku Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjnej z siedzibą w Ł. oraz Konsorcjum (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. zawarły umowę o roboty budowlane. W umowie tej (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. zobowiązała się wykonać pełny zakres powierzonych jej robót siłami własnymi bez udziału podwykonawców - § 9 ust. 4 umowy (dowód: umowa wraz z aneksami i załącznikami k.386-400, k.401-403, k.404-432).

W dniu 2 maja 2012 roku Konsorcjum (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. oraz (...) S. z o. o. z siedzibą w K. zawarły umowę o roboty budowlane – prace przy budowie kolektora, budowa odejść bocznych K01-K01.3 oraz K09-K09.3, budowa przyłączy, wykonanie K01, K05, K07.1, (...). (...) (dowód: umowa k.482-491, k.624v-629).

W dniu 1 czerwca 2012 roku Konsorcjum (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. oraz (...) S. z o. o. z siedzibą w K. zawarły umowę o roboty budowlane – roboty montażowe w ramach odwodnienia w szczególności wykonanie kanałów deszczowych wraz ze wszystkimi niezbędnymi elementami towarzyszącymi w zakresie kanałów i przepompowni (dowód: umowa k.492-506, k.629v-636v).

W dniu 15 czerwca 2012 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w W. zawarły umowę o roboty budowlane. Powódka zobowiązała się wykonać prace szczegółowo wymienione w złączniku numer 1 do umowy z materiałów własnych i własnym sprzętem - § 2 umowy. Strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 1.808.014,92 złote netto, 2.223.858,35 złotych brutto - § 4 ust. 1 i 2 umowy. Ponadto strony ustaliły, że w przypadku odstąpienia od umowy przez podwykonawcę, czyli powódkę lub w przypadku odstąpienia od umowy przez wykonawcę, czyli Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. z winy powódki, (...) S. z o. o. z siedzibą w K. może zlecić ukończenie robót stronie trzeciej, obciążając powódkę udokumentowanymi kosztami tych robót, które nie przekroczą wartości 115% wartości robót pozostałych do wykonania - § 13 ust.3 umowy. Ponadto powódka wyraziła zgodę na potrącenie kwot należnych Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. (w tym kar umownych) z jej wynagrodzenia i z udzielonego zabezpieczenia, a w przypadku niemożności potrącenia powódka zobowiązała się uregulować te kwoty w terminie 7 dni od otrzymania noty obciążeniowej - § 13 ust.4 umowy (dowód: umowa k.53-67, załącznik do umowy k.68).

Pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. nie sporządziła harmonogramu wykonania robót na przedmiotowej inwestycji w zakresie prac powódki i terminu ich wykonania (dowód: korespondencja mailowa k.744; zeznania świadka P. K. k.1010-1013; zeznania świadka T. K. (1) k.922v-924v).

W toku wykonywania prac zaistniała konieczność przeprojektowania przepompowni i jej układu. Zmiana polegała między innymi na tym, że zamiast jednej przepompowni trzeba było wykonać dwie. Każda z dwóch nowych przepompowni – po zmianie – miała być w dwóch różnych miejscach i na innej głębokości niż pompownia pierwotnie planowana. Powódka nie mogła wykonać tych zmian, bo nie otrzymała od (...) S. z o. o. z siedzibą w K. projektu z tego zakresu. Zrezygnowano z wykonania korytek odwadniających. Powódka nie wykonała prac dotyczących przepompowni i części układu odwodnienia (dowód: zeznania świadka A. G. k. 908v-909; zeznania świadka M. K. (1) k. 909; zeznania świadka T. K. (1) k.922v-924v; zeznania świadka P. A. k.928v-930v; zeznania świadka M. K. (2) k.934-937; zeznania świadka T. K. (1) k.922v-924v).

W dniu 18 marca 2013 roku projektant przedstawił stanowisko dotyczące odwodniania korytek typu A. o mniejszej wysokości budowlanej w stosunku do pierwotnego założenia (dowód: pismo k.734, k. pismo k.735-736).

Wykonawcy robót na tej inwestycji prowadzili uzgodnienia dotyczące rozwiązania zmiany projektowej dotyczącej przebudowy przepompowni i odwodnienia. W tym zakresie mailowo kontaktowali się przedstawiciele (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedziba we W., przedsiębiorcy P.. Przekazywali oni swoje ustalenia do wiadomości do Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł., do Firmy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością S. komandytowej z siedzibą w W.. (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. kontaktował się z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedziba we W. (dowód: korespondencja mailowa k. 82-85).

Z uwagi na konieczność przeprojektowania przepompowni, brak projektu i rozwiązań oraz braku aktualnego haromonogramu powódka zwróciła się do (...) S. z o. o. z siedzibą w K. o zwołanie spotkania na budowie celem poruszenia tematu przepompowni P4, jej ponownej wyceny, nowych terminów wykonania, ustalenia harmonogramu postępu robót oraz zmian warunków umowy w formie aneksu – pismo z datą 21 maja 2013 roku. Powódka wielokrotnie zwracał się do (...) S. z o. o. z siedzibą w K. o wyjaśnienie sytuacji związanej z wykonaniem pompowni P4 i układu odwodnienia (dowód: pismo k.70, k.739, mail k.740, pismo k.741, korespondencja mailowa k.745-746; zeznania świadka T. K. (1) k.922v-924v).

Pismem z dnia 11 kwietnia 2013 roku kierownik budowy z ramienia generalnego wykonawcy Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. wskazał, iż odwodnienie liniowe będzie wykonywane na dojeździe do obiektu (...), a będzie zaniechane w obrębie tunelu pod ul. (...). Określenie terminu wykonania prac związanych z wykonaniem odwodnienia liniowego na dojeździe do obiektu (...) nie jest możliwe. Termin jest zależny od szybkości wykonania murów oporowych i nasypu drogowego (dowód: pismo k.737).

Mailem z dnia 2 lipca 2013 roku powódka zwróciła się do (...) S. z o. o. z siedzibą w K. o udzielenie informacji jaka jest sytuacja dotycząca przepompowni i przeprojektowania układu odwodnienia (...), czy zaprojektowane przepompownie są zatwierdzone przez Zakład (...) oraz o doprecyzowanie zakresu robót na terenie przepompowni (dowód: mail k.71).

Pismem z dnia 12 lipca 2013 roku powódka zwróciła się do (...) S. z o. o. z siedzibą w K. i wskazała, iż nie otrzymała danych dotyczących przepompowni, które uległy przeprojektowaniu i co spowodowało znaczne zmiany w zakresie robót do wykonania. Powódka wskazała, iż nie otrzymała ostatecznego zakresu robót do wykonania i haromonogramu tych robót. Powódka podniosła, iż nie będzie odpowiadała za opóźnienia z tego tytułu. Ponadto wskazała, iż brak jednoznacznego stanowiska w tej sprawie i brak aneksu spowoduje odstąpienie przez nią od umowy (dowód: pismo k.72).

Pismem z dnia 17 kwietnia 2013 roku (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. wezwała Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. do natychmiastowej poprawy zagęszczeń na nasypie obiektu (...) przy ul. (...) w Ł.
– w terminie do dnia 23 kwietnia 2013 roku, godz. 12 ^{( 00)} (dowód: pismo k.85).

Pismem z dnia 17 maja 2013 roku (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. zawiadomiła Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. o wprowadzeniu wykonawcy zastępczego w celu poprawy wykonanych zasypek na najeździe do obiektu (...) – obręb zlewni (...) (dowód: pismo k.86).

Pismem z dnia 17 maja 2013 roku (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. zawiadomiła Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. o wprowadzeniu wykonawcy zastępczego w celu poprawy zagęszczeń na najeździe do obiektu (...) – obręb zlewni (...) (dowód: pismo k.87).

Pismem z dnia 9 września 2013 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wezwała powódkę do zakończenia prac na wpustach w ul. (...), zakończenia prac związanych z odwodnieniem obiektu (...), montażu studni 2000 i podłączenia wpustów, regulacji trzech kratek wpustowych i wywiezienia gruzu budowlanego z ul. (...) (dowód: pismo k.533, k.646v).

Pismem z dnia 9 września 2013 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w K. poinformowała powódkę o wprowadzeniu wykonawstwa zastępczego w zakresie prac nie wykonanych przez powódkę (dowód: pismo k.540).

Pismami z dnia 12 września 2013 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w K. poinformowała powódkę o wprowadzeniu wykonawstwa zastępczego na usunięcie i wywóz gruzu pochodzącego z wykopów pod wykonanie przykanalików, na wykonanie wpustów w ul. (...) (dowód: pismo k.534, pismo k.535, k.647, k.649).

Pismem z dnia 19 września 2013 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w K. poinformowała powódkę, że przeprowadzone badanie stopnia zagęszczenia gruntu dało wynik negatywny, co uniemożliwia ich odbiór. Zażądano poprawy zagęszczenia i zgłoszenia ich do odbioru w dniu 20 września 2013 roku (dowód: pismo k.536, k.648).

Pismem z dnia 20 września 2013 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w K. poinformowała powódkę o wprowadzeniu wykonawstwa zastępczego na wykonanie brakującej studni (...) i likwidacji istniejących przykanalików na ul. (...) (dowód: pismo k.538, k.649).

(...) S. z o. o. z siedzibą w K. w dniu 26 listopada 2013 roku wystawiła powódce fakturę VAT numer (...) na kwotę 30.951,40 złotych z tytułu obciążenia za koszty wykonawstwa zastępczego na (...), obręb zlewni 26 na inwestycji Budowa Ł. zadanie II (dowód: faktura k.83).

(...) S. z o. o. z siedzibą w K. w dniu 19 grudnia 2013 roku wystawiła powódce fakturę VAT numer (...) na kwotę 4.286,54 złote z tytułu obciążenia za roboty odtworzeniowe na inwestycji Budowa Ł. zadanie II. Powódka nie uznała należności z tej fakturę i zwróciła ją bez księgowania (dowód: faktura k.75, zestawienie do faktury k.76, pismo k.74).

(...) S. z o. o. z siedzibą w K. w dniu 19 grudnia 2013 roku wystawiła powódce fakturę VAT numer (...) na kwotę 28.665,08 złotych z tytułu obciążenia za koszty wykonawstwa zastępczego na inwestycji Budowa Ł. zadanie II. Powódka nie uznała należności z tej fakturę i zwróciła ją bez księgowania (dowód: faktura k.80, pismo k.74).

Pismem z dnia 5 lutego 2014 roku powódka zakwestionowała obciążenie jej kosztami uzupełnienia asfaltu w obrębie wpustów. Parce te miały miejsce już po wykonaniu przez nią swoich prac (dowód: pismo k.747-749).

Pismem z dnia 18 lutego 2014 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wezwała powódkę do przystąpienia do prac związanych z realizacją przedmiotu umowy na odcinku S5/2 – S25/1, S25/3-S25/2 (dowód: pismo k.539, k.649v).

Pismem z dnia 28 lutego 2014 roku Firma (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w W. zaproponowała Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. ugodowe rozwiązanie problemu rozliczenia wykonanych przez nią prac. Przedstawiła jej projekt swojego rozliczenia wykonanych prac (dowód: pismo k.86-87).

W dniu 22 lutego 2014 roku doszło do spotkania przedstawicieli (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. – P. A., (...) S. z o. o. z siedzibą w K. – J. P. (1), powódki – P. K., na którym poczyniono ustalenia co do dalszej realizacji prac w zakresie układu odwodnienia P4 (dowód: notatka k.541, k.650v).

W dniu 18 marca 2014 roku doszło do spotkania przedstawicieli (...) S. z o. o. z siedzibą w K. – M. K. (2), powódki – P. K., (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. – P. A.. Ustalono, że powódka do dnia spotkania zafakturowała roboty na kwotę netto 818.668,50 złotych, pozostały do zafakturowania wykonane roboty na kwotę netto 562.880,40 złotych. Ogólna wartość wykonanych robót wyniosła 1.381.548,94 złote. Do dnia spotkania zafakturowano i zapłacono powódce kwotę 818.668,50 złotych. Roboty sieciowe będące do wykonania, które przechodzą na Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. mają wartość 31.439,64 złote, roboty przewiertowe, przechodzące na Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. mają wartość 158.584,80 złotych plus 50.000,00 złotych szacowane koszty obsługi przewiertu. Ponadto wskazano, iż roboty związane z przepompownią i przechodzące na Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. mają wartość 322.314,70 złotych. Koszt układu odwodnieni A. w wartości 325.629,00 złotych miał być rozliczony na koniec kontraktu. Powódka ustaliła, iż pokryje koszty wykonawstwa odcinka (...)-25.136,00, ale strony ustaliły, iż (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. i (...) S. z o. o. z siedzibą w K. poczynią po zakończeniu kontraktu starania co do zwrotu kwoty od Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.. Powódka zaakceptowała koszty odtworzenia powierzchni w kwocie 3.484,98 złotych. Co do kosztów wykonania układu KD30 w kwocie 23.304,94 złote, materiałów budowlanych w kwocie 30.000,00 złotych, pospółki – 31.600,00 złotych zobowiązała się je przeanalizować i udzielić odpowiedzi w ciągu siedmiu dni. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. i (...) S. z o. o. z siedzibą w K. zobowiązały się wystąpić do Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. z wnioskiem o roboty dodatkowe na układu odwodnienia P4 wraz z przepompownią (dowód: notatka 546-547, k.653-653v, k.765-766).

W toku realizacji inwestycji generalny wykonawca Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. wykonywała szereg prac, a kosztami obciążała swojego bezpośredniego kontrahenta – dogęszczanie gruntu. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. koszty te refakturowała na Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.. Z kolei (...) S. z o. o. z siedzibą w K. koszty te przerzucała na powódkę (dowód: faktury k.88-91).

W toku realizacji inwestycji wykonawca (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. wykonywała szereg prac, a kosztami obciążała swojego bezpośredniego kontrahenta Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. – przewiert metoda mikrotunelingu, praca koparki gąsiennicowej, usługa koparką, praca koparki gąsiennicowej wraz operatorem, wynajem sprzętu, wynajem pompy, tankowanie paliwa, iniekcyjne uszczelnianie gruntu, wykonanie ław fundamentowych, badanie wytrzymałości betonu, obsługa geodezyjna, odwodnienie liniowe, wywóz urobku, piasek, roboty odtworzeniowe wykonawstwo zastępcze (dowód: faktury k.576-603, faktury k.661-681v).

Powódka Firma (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w W. kwestionowała obciążenie jej kosztami wynikającymi z w/w faktur VAT, wskazując, iż prace te wykonała i zostały one od niej odebrane, a więc po tej dacie nie ponosi kosztów ewentualnych poprawek (dowód: pismo k.92).

Przy piśmie z dnia 8 maja 2014 roku powódka doręczyła Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. protokół odbioru, w którym wskazano, iż powódka wykonała roboty o wartości 562.880,44 złote (dowód: pismo k.548, k.654, protokół k.549, 654v).

Pismem z dnia 23 maja 2014 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wskazała, iż nie akceptuje zapisów protokołu odbioru z dnia 30 kwietnia 2014 roku z uwagi na brak odbiorów końcowych, brak dokumentacji powykonawczej (dowód: pismo k.550, k.655, protokół k.551, k.655v).

W dniu 27 maja 2014 roku pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. zaakceptowała protokół wykonanych przez powódkę prac do kwoty 133.883,28 złotych (dowód: protokół k.94, k.555, k.657v).

Pismem z dnia 21 maja 2014 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wezwała powódkę do uczestnictwa w czynnościach związanych z odbiorem robót wynikających z łączącej strony umowy,
które wyznaczono na dzień 30 siepania 2014 roku (dowód: pismo wraz z dowodem doręczenia k.514).

Pismem z dnia 23 czerwca 2014 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wezwała powódkę do złożenia zabezpieczenia należytego wykonania robót (dowód: pismo wraz z dowodem doręczenia
k.542-544, k.651-652).

Pismem z dnia 21 sierpnia 2014 roku (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wezwała powódkę do stawienia się na odbiór końcowy robót w dniu 30 sierpnia 2014 roku (dowód: pismo wraz z dowodem doręczenia k.677).

W dniu 30 sierpnia 2014 roku sporządzono protokół odbioru wykonanych robót, w którym wskazano, iż na budowie w tym dniu stawiali się przedstawiciel powódki
– T. K. (1), przedstawiciel Przedsiębiorstwa (...) S.
z o. o. z siedzibą w K. – (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. – P. A.. W protokole wskazano, iż roboty zostały zakończone w dniu 30 września 2013 roku. Wskazano, że część robót zostało wykonanych przez powódkę, a część przez Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. w ramach wykonastwa zastępczego. Usterek i wad nie stwierdzono. Wyszczególniono, iż wartość prac powódki wynosi 342.159,59 złotych, a Przedsiębiorstwa (...) S.
z o. o. z siedzibą w K. – 523.590,15 złotych. Protokołu tego nie podpisał przedstawiciel powódki, który wskazał, iż nie zgadza się z jego treścią, nie miała okazji do zapoznania się z treścią protokołu. Zobowiązał się przedatawnić swoje uwagi do protokołu po przeanalizowaniu dokumentów w oparciu, o które powstał protokół i swoje uwagi przekaże w ciągu 7 dni. Wtedy będzie można podpisać obustronnie protokół, o ile strony zaakcentują naniesione uwagi (dowód: protokół z załącznikami k.515-520, k.637v-640).

Firma (...) S.
z o. o. (...) z siedzibą w W. wskazała,
iż nie akceptuje propozycji wynikającej z protokołu z dnia 30 sierpnia 2014 roku. Wskazała,
iż roboty objęte umową łączącą strony zostały wykonane w całości, nie było podstaw
do wprowadzenia wykonawstwa zastępczego (dowód: pismo wraz z potwierdzeniem odbioru k.95-96, k.521, k.640v; zeznania świadka T. K. (1) k.922v-924v).

W piśmie z dnia 11 września 2014 roku Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. wskazała, iż w dniu
30 sierpnia 2014 roku odbył się odbiór robót wykonanych przez powódkę w obecności jej przedstawiciela (dowód: pismo wraz z dowodem doręczenia k.522-524, k.641-642).

Pismem z dnia 9 września 2014 roku Firma (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w W. zwróciła się do generalnego wykonawca z prośbą o pomoc w rozliczeniu wykonanych robót. W piśmie wskazano, iż (...) S. z o. o. z siedzibą w K. unika rozliczenia finansowego
za wykonane roboty. Powódka zwróciła się o zatrzymanie kwota należnych Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w K. w wysokości 989.346,42 złote netto, 1.216.896,10 złotych brutto (dowód: pismo wraz z dowodem doręczenia k.97-98, k.433).

Pismem z dnia 24 września 2014 roku pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wskazała, iż na skutek zaniechania powódki w zakresie realizacji przyjętego zakresu robót poniosła szkodę
w kwocie 523.590,15 złotych. Wskazała, iż dokonuje potrącenia tej kwoty z wierzytelnością powódki w kwocie 342.159,59 złotych, co oznacza, że wierzytelność powódki ulega umorzeniu do kwoty 181.430,56 złotych i wezwała powódkę do uiszczenia tej kwoty w terminie 3 dni. Powódka nie uznała potrącenia ani stanowiska (...) S. z o. o. z siedzibą w K. (dowód: pismo wraz
z dowodem doręczenia k.525-528, k.642v-643v, pismo k.529).

Powódka wykonała cały zakres prac poza przepompownią, co do której doszło do zmian projektowych (dowód: zeznania świadka T. K. (1) k. 922v-924v; zeznania świadka T. K. (1) k.922v-924v).

W dniu 18 września 2014 roku (...) S. A. z siedzibą w Ł. wskazała, iż nie ponosi solidarnej odpowiedzialności
z Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w K.. Nie posiadała bowiem dotychczas żadnego zgłoszenia bądź informacji
o tym, że powódka wykonywała jakiekolwiek prace na tej inwestycji (dowód: pismo k.99).

W dniu 24 września 2014 roku Przedsiębiorstwo (...) S.
z o. o. z siedzibą w K. wskazała, iż powódka ma wobec niej wierzytelność na kwotę 342.159,59 złotych netto. Jednakże wskutek konieczności realizacji prac zastępczych (...) S. z o. o. z siedzibą w K. poniosła szkodę w łącznej wysokości
523.590,15 złotych. (...) S. z o. o. z siedzibą w K. złożyła powódce oświadczenie o potrąceniu wierzytelności stron co spowodowało, że wierzytelność powódki uległa umorzeniu w całości,
a wierzytelność (...) S. z o. o. z siedzibą w K. uległa umorzeniu do kwoty 181.430,56 złotych. Oświadczenie to zostało doręczone powódce w dniu 13 października 214 roku (dowód: pismo k.100).

W dniu 2 listopada 2014 roku powódka Firma (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w W. wystawiła pozwanej Przedsiębiorstwu (...) Spółce
z o. o. z siedzibą w K. fakturę VAT numer (...) na kwotę 1.216.896,10 złotych z tytułu zaprojektowania i budowy Trasy G. Ł. na odcinku od skrzyżowania Aleja (...) II z ul. (...) do ul. (...) w Ł. – zgodnie
z umową numer (...) z dnia 15 czerwca 2012 roku (dowód: faktura wraz
z protokołem i dowodem nadania k.106109).

Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. nie wiedziała, iż powódka wykonuje prace jako podwykonawca (...) S. z o. o. z siedzibą
w K.. Na budowie było setki maszyn. T. K. (2) występował na budowie
w kamizelce (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.. Powódka nie był zgłoszona jako podwykonawca. T. K. (2) był zgłoszony jako kierownik robót wodno – kanalizacyjnych z ramienia (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą we W. (dowód: zeznania świadka A. G. k.908v-909; zeznania świadka M. K. (1) k.909; zeznania świadka P. P. k. 909-909v).

(...) Spółka z o. o. z siedzibą we W.
i (...) S. z o. o.
z siedzibą w K. miały wspólne biuro na budowie. (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. wiedziała o obecności powódki na budowie. T. K. (1) – pracownik powódki - rozmawiał z prezesem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W., uczestniczył w naradach z jego udziałem. Prezes (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. znał osobiście T. K. (1) i wiedział, że zatrudnia go powódka. T. K. (1) posiadał na budowie kamizelkę pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. (dowód: zeznania świadka T. K. (1) k.922v-924v).

(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. i (...) S. z o. o. z siedzibą w K. pozostawili ze sobą w ścisłych kontaktach.
W naradach uczestniczyli przedstawiciele obu Spółek. Była sugestia, aby na naradach wszyscy
– w tym pracownicy powódki – przedstawiali się jako pracownicy M. S.
z o. o. z siedzibą we W.. Początkowo pracownicy powódki nosili własne kamizelki, a później kamizelki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. (dowód: zeznania świadka R. K. k.924v; zeznania świadka Ł. Z. k.924v-925).

Przedstawiciele pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. wiedzieli się, że powódka jest podwykonawcą (...) S. z o. o. z siedzibą
w K.. P. A. – reprezentujący (...) Spółkę z o. o. z siedzibą we W. na budowie również wiedział się o tym,
że powódka będzie podwykonawcą na budowie. (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w K. wskazał na budowie innym uczestnikom, że powódka będzie jej podwykonawcą. Na tym spotkaniu omawiany był zakres prac jaki miała wykonać powódka. Na tym spotkaniu
nie było nikogo z ramienia generalnego wykonawcy, czyli Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.. Było oczekiwanie wobec powódki,
aby swojej obecności nie ujawniała na budowie i występowała w kamizelkach M. S.
z o. o. z siedzibą we W.. Przedstawiciele powódki brali udział w naradach koordynacyjnych, na których przedstawiali się jako M. S.
z o. o. z siedzibą we W. (dowód: zeznania świadka P. A. k.928v-930v).

Odwodnienie liniowe A. – około 600m, w rejonie ul. (...) w Ł. wykonał J. T., prowadzący działalność gospodarczą (dowód: zeznania świadka J. T. k.930v).

Prace w zakresie przepompowi wykonano na zlecenie (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.. Pompownię (...) wykonała M. S.
z o. o. z siedzibą we W.. Pompownię P4A i układ odwodnienia wykonała (...) S. z o. o. z siedzibą w K. (dowód: zeznania świadka T. W.
k. 930v-931; zeznania świadka M. K. (2) k. 934-937).

Na przedmiotowej budowie były dwie wersje projektu mającego wpływ na zakres prac powódki. W pierwszej wersji projekt zaprojektowano odwodnienie rejonu
ul. (...)/(...) w układzie jednej przepompowni. W zakres odwodnienia przepompowni P4 wchodziło wykonanie przepompowni P4 o wartości 332.283,20 złotych, montaż korytek odwadniających o wartości 12.610,00 złotych i regulacja korytek odwadniających o wartości 7.760,00 złotych. Tych prac nie wykonała powódka. Razem mają one wartość 352.653,20 złotych. W trakcie realizacji robót nastąpiła zmiana projektu i zrealizowano inne założenie projektowe w układzie dwóch przepompowni o numerach P4A i P4B, zmieniając średnice przewodów oraz wypłycając zagłębienia kanałów ściekowych. W rozwiązaniach projektowych były różnice, bowiem pierwotnie zaprojektowano jedną przepompownię P4
o głębokości 12,42m, a zrealizowano – według drugiej wersji – przepompownie P4A
o głębokości 9,51m oraz przepompownie P4B o głębokości 6,83m. Zmieniono długość rurociągów z planowanego 429,10m, do wykonanego 441,70m. Doszło też do zmiany długości rur z żywic poliestrowych wzmocnionych włóknem szklanym – zaprojektowano 89,0m,
a wykonano 29,50m. Doszło do zmiany długości rur z nieplastyfikowanego polichlorku winylu
– zaprojektowano 301,50m, a wykonano 236,30m. Wprowadzono nowy asortyment rur w postaci rurociągów tłoczonych PE – nie było ich w pierwotnym projekcie, a ostatecznie wykonano 62,40m. Przepompownia P4A miała zbliżone parametry do przepompowni P4 z pierwszej wersji projektu. Została zmieniona jej lokalizacji i głębokość posadowienia oraz grubość kanałów. Powódka bez projektu drugiej wersji robót nie mogła ich wykonać (dowód: pisemna opinia biegłej k.1285-1340, k.1391-1394; ustna opinia biegłej k.1448).

Sąd dokonał następującej oceny materiału dowodowego:

Zeznania świadka A. G. , M. K. (1) , P. P. są wiarygodne. Zeznania te są jasne i konsekwentne oraz znajdują oparcie
- w uznanym za wiarygodny - materiale dowodowym.

Zeznania świadka T. K. (1) Sąd uznał co do zasady za wiarygodne. Zeznania w tym zakresie są jasne i logiczne oraz korelują ze zgromadzonym materiałem dowodowym uznanym przez Sąd za wiarygodny. Nie można uznać jedynie za wiarygodne zeznań świadka, w których podał, iż (...) S. A. z siedziba w Ł. wiedziała, że na budowie jednym z podwykonawców jest powódka. Zeznania tej treści nie znajdują oparcia w materiale dowodowym. Nie ma żadnego dokumentu, który potwierdzałaby wiedzę pozwanej Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. o udziale powódki w procesie budowlanym. Przedstawiciele obu Spółek nie uczestniczyli razem w naradach - z protokołów taki fakt nie wynika. Ponadto powódka i pozostałe S. przyjęły metodę ukrywania tego faktu przed Przedsiębiorstwem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w Ł.. Sam świadek wskazał,
iż nanosił kamizelkę (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
we W., a ponadto było zalecenie, aby w kontaktach z Przedsiębiorstwem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w Ł. przedstawiać się jako pracownicy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.. W tej sytuacji twierdzenia świadka w tym zakresie należy uznać za całkowicie dowolne i pozbawione racjonalnych podstaw.

Zeznania świadka R. K. Sąd uznał za wiarygodne. Co prawda nie są one obszerne i świadek nie ma szerokiej wiedzy na temat relacji panujących na budowie. Jednakże zeznania te mają oparcie w zasadach logiki i materiale dowodowym.

Zeznania świadka Ł. Z. są wiarygodne za wyjątkiem stwierdzenia,
że pozwana (...) S. A. z siedzibą
w Ł. miała wiedzę o obecności powódki na przedmiotowej budowie. W tym zakresie należy podnieć te same argumenty, jak przy ocenie tego zakresu zeznań świadka T. K. (1). Ponadto należy stwierdzić, że zeznania świadka Ł. Z. są jego oceną sytuacji
na budowie, która nie ma żadnego uzasadnienia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Zeznania świadka A. W. Sąd uznał za wiarygodne. Jednakże nie wniosły one istotnych okoliczności dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Zeznania świadka P. A. co do zasady należy uznać za wiarygodne.
Nie są natomiast wiarygodne stwierdzenia świadka, że powódka miała wykonać jedną
z przepompowni po wprowadzeniu zmian w projekcie. Mogły być takie wstępne ustalenia,
ale nie zawarto żadnych kategorycznych rozwiązań, Być może powódka deklarowała wykonanie tej przepompowni, ale nie zwarto aneksu do pierwotnej umowy – a wszelkie zmiany wymagane były na piśmie pod rygorem nieważności. W kontekście tego należy uznać za wątpliwe twierdzenia świadka o braku odpowiedniej liczy pracowników na wykonanie tego zakresu robót. Zwłaszcza, że powódka wykonała całe zadanie wynikające z pierwotnego zakresu. Nie są też wiarygodne zeznania świadka, że za powódkę wykonano odwodnienie rejonu ul. (...), kanał łączący odwodnienie tunelowe w tunelu, kanał łączący tunel z przepompownią, kanał tłoczny od przepompowni do studni, kanał łączący przepompownię ze studnią, przepompownię P4. Zeznania takiej treści są sprzeczne z opinia biegłej. Świadek składając zeznania tej treści
nie odnosi się do zakresu robót rzeczywiście powierzonych powódce i przyjmuje, iż powinna wykonać wszystkie prace – również te po wprowadzeniu zmian projektowych. – nie odnosząc się w ogóle do zapisów umowy. Wątpliwości budzą również zeznania świadka co do wykonania prac zastępczych. W światle ustaleń wynikających z opinii biegłej nie można uznać, iż taki obowiązek obciążał powódkę. Nie są też wiarygodne zeznania świadka w zakresie haromonogramu. Świadek nie miała pewności czy był przekazywany powódce. Zeznał, iż starali się go przekazywać. Ponadto w aktach sprawy barak jest harmonogramu, który miał – chociażby i przez pewien czas – obwiązywać na budowie. Również korespondencja mailowa z asystentem prawnym z (...) Spółki z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą we W. wskazuje, iż nie było takiego dokumentu w chwili rozpoczęcia prac.

Zeznania świadków J. T. i T. W. Sąd uznał
za wiarygodne. Korelują one z opinia biegłej i zgromadzonym materiałem dowodowym.

Zeznania świadka M. K. (2) nie mogą być uznane w całości za wiarygodne. Nie ma racji świadek, że powódka mogła wykonać jedną przepompownię i układ odwodnienia
i by jeszcze na tym skorzystała w stosunku do pierwotnego projektu. Zeznania takie są sprzeczne z opinią i dokumentami zgromadzonymi w toku niniejszego postępowania. Jak wynika z opinii biegłej prace według drugiego projektu, to prace inne niż te w pierwszym projekcie. Nie można porównywać ich kosztów i wymagać od powódki wykonania przepompowni, bo ona rzeczywiście miała do wykonania jedną przepompownię, ale całkiem inną niż ta wynikająca
z wersji drugiej projektu. To, że powódka nie wykonała żadnej z przepompowni według II wersji projektu nie świadczy, że nie wykonała swoich prac. Nie można uznać za wiarygodne zeznań świadka, że powódka miała do swoje dyspozycji projekt w jego drugiej wersji i harmonogram prac. Takie twierdzenia są sprzeczne z materiałem dowodowym w postaci zeznań świadków, które Sąd uznał za wiarygodne. Ponadto logicznym jest, że gdyby w dokumentacji budowy był harmonogram prac, to pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. czy pozwana (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. takie dokument złożyłaby w toku niniejszego procesu. Tymczasem, na początku procesu budowalnego, asystentka prawna (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. pisze w dokumentacji mailowej, że harmonogramu nie sporządzono. Ponadto świadek P. A. podał, że konkretne ustalenia były na bieżąco na naradach, a harmonogram to się bardzo często zmieniał i starał się go przekazywać powódce. Z zeznań tych jednak nie wynika, iżby taki harmonogram był sporządzany i przekazywany powódce. Nawet korespondencja mailowa i pisma do powódki kierowane przez Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. odwołują się do ustnych ustaleń co do terminu wykonania poszczególnych prac.

Zeznania świadka P. K. Sąd uznał co do zasady za wiarygodne. Nie mają jedynie oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym zeznania świadka, że (...) S. A. z siedzibą w Ł. wiedziała – z uwagi na kontakty na budowie – że powódka jest podwykonawcą. Przy ocenie zeznań tego świadka
i w tym zakresie należy ponieść te same argumenty, jak przy ocenie zeznań świadka T. K. (1) i świadka M. K. (3).

Zeznania reprezentanta pozwanej Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. J. S. wiarygodne. Zeznania te są jasne
i logiczne a ponadto korelują ze zgromadzonym materiałem dowodowym.

Zeznania reprezentanta pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą we W. M. M. (2) nie są w całości wiarygodne. Pozostają
w oczywistej sprzeczności ze zgromadzonym materiałem dowodowym zeznania reprezentanta pozwanej, iż (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W.
nie miała wiedzy, że powódka jest na tej inwestycji podwykonawcą. Zeznania te są sprzeczne
z dokumentami w szczególności z protokołami z narad, w których uczestniczyli i spisywali notatki zarówno przedstawiciele powódki, jak i (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.. Ponadto przedstawiciele stron spotykali się w celu rozliczenia umowy, spisywali notatki i proponowali rozliczenie prac powódki. W tej sytuacji
nie sposób uznać, iż pozwana (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością z siedziba we W. nie miała wiedzy o pracach wykonywanych przez powódkę. W żadnym dokumencie nie pada stwierdzenie, iż (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą we W. jest zdziwiona bytnością powódki na budowie, czy kwestionuje jej udział w procesie budowanym jako podwykonawcy. Gdyby w rzeczywiście (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością z siedziba we W. nie miała wiedzy o pracy powódki na tej budowie, to tak jak (...) S. A. z siedzibą w Ł. od razu zaprzeczyłaby, że posiadała wiedzę o udziale powódki jako podwykonawczy. Ponadto
nie sposób zauważyć, iż pozwana (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą we W. nie mogłaby nie zauważyć na budowie powódki, skoro jak wszyscy zgodnie zeznali, S. te od dłuższego czasu ze sobą współpracowały i ich przedstawiciele oraz kadra techniczna się znali.

Zeznania reprezentanta pozwanej (...) S. z o. o. z siedzibą w K. J. P. (1) nie są w całości wiarygodne. Zebrany materiał dowodowy – w szczególności opinia biegłej – przeczą temu,
iż zasadnym było wprowadzenie wykonawstwa zastępczego w zakresie prac powierzonych powódce. Części prac całkowicie zaniechano, a powódka otrzymała pismo obciążające ją kosztami ich wykonania – pismo z 11 kwietnia. W świetle opinii biegłej i modyfikacji projektu nie są wiarygodne zeznania J. P. (1) co do tego, że powódka nie wykonała całości prac.
Jak wskazała biegła powódka wykonała wszystkie parce z pierwotnego projektu, a nie wykonała tych wynikających ze zmian wprowadzonych w toku budowy. Całkowicie gołosłowne
są stwierdzenia, że przyczyną zmian projektowych były opóźnienie powódki. Takie twierdzenie jest całkowicie dowolne i nie znajduje oparcia w żadnym dokumencie ani w zeznaniach żadnego ze świadków, w tym w zeznaniach pracowników (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. i (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Powódka nie wykonała przepompowni, gdyż projekt się zmienił i nie była to już taka przepompownia, jak wskazana przez strony w umowie. Nie są też wiarygodne zeznania J. P. (1), że przedstawiciele (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. na budowie
nie wiedzieli, iż powódka jest podwykonawcą. W tym zakresie aktualne pozostają argumenty podniesione we wcześniejszej części uzasadnienia przy ocenie zeznań świadków P. A.. Nie maja tez oparcia w zasadach doświadczenia życiowego zeznania J. P. (1), że powódka nie została zgłoszona jako podwykonawca, bo nie chciała. Nie wyjaśnił on bliżej swojej wypowiedzi, a mało prawdopodobnym jest, aby podwykonawca świadomie zrezygnował ze zgłoszenia go jako podwykonawcy, pozbawiając się w ten sposób jednego
z elementów gwarancji wypłaty wynagrodzenia. Taka decyzja byłaby całkowicie nieracjonalna
i nie poparta interesem biznesowym.

Opinie – pisemne i ustne - biegłego J. P. (2) nie spełniają merytorycznych wymogów stawianych opinii biegłego. Opinia ta nie była kompletna i nie odnosiła się do wszystkich zagadnień wskazanych przez Sąd. Przyjęte założenia cenotwórcze przez biegłego były nieadekwatne do zleconego mu zadania i były niepotrzebne do wyceny prac powódki. Biegły błędnie przyjął zakres prac wykonanych przez powódkę – nawet w zakresie w jakim
nie był on sporny miedzy stronami.

Opinie – pisemne i ustna – biegłej H. T. są w pełni wiarygodna. Biegła wyczerpująco odpowiedziała na stawiane przez Sąd pytania, jednoznacznie przedstawiła swoje wnioski oraz w sposób logiczny je uzasadniła. To stanowisko należy uznać za przekonujące, zwłaszcza, że żadna ze stron niniejszego postępowania – po złożeniu ustnej opinii uzupełniającej - nie wskazała konkretnych zarzutów stawianym wnioskom i tezom biegłego. Biegła dysponowała materiałem dowodowym pozwalającym jej na wydanie opinii w przedmiotowej sprawie. Przedstawiła jednoznacznie swoje stanowisko oraz swoje wnioski
i propozycje w zakresie spornych elementów przedmiotowej inwestycji.

Faktury wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) Spółkę
z o. o. z siedzibą w K. są niewiarygodne. Nie wynika z nich jednoznacznie czy prace w nich wymienione były z zakresu powódki. Należy zauważyć, iż część prac po zamianach projektowych znalazła się poza zakresem powódki, a ponadto pozwana (...) S. z o. o.
z siedzibą w K. też wykonywała prace na tej inwestycji. (...) S. z o. o. z siedzibą w K. przejęła też część prac, które były poza zakres powódki po zmianach projektowych. Z twierdzeń pozwanej nie wynika, iż dotyczą one zakresu robót powódki. A rodzaj prac, urządzeń
i nazewnictwo mogą sugerować, że dotyczą prac pozwanej. Tych kosztów (...) S. z o. o. z siedzibą w K. nie może przerzucać na powódkę. Na niektórych fakturach jest tylko zapis wykonawstwo zastępcze, na innym odwodnienie liniowe, jeszcze na innych piasek czy najem sprzętu. W ocenie Sądu i w świetle opinii biegłej takie elementy mogły być potrzebne (...) S. z o. o. z siedzibą w K. przy wykonywaniu jej zakresu robót. Z tych dokumentów nie wynika, że materiały czy prace były wykonane przez pozwaną Przedsiębiorstwo (...) S.
z o. o. z siedzibą w K. na zakresie prac powódki.

Sąd pominął dowód z przesłuchania reprezentanta powódki z uwagi na jego nieusprawiedliwione niestawiennictwo na rozprawie w dniu 26 października 2017 roku.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powódki Firmy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością S. komandytowej z siedzibą w W. skierowane do Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu w całości.

Firmę (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Spółkę komandytową z siedzibą w W. i Przedsiębiorstwa (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w Ł. nie łączyła żadna umowa ani inny stosunek obligacyjny. Powódka swoje roszczenie oparła na treści art. 647 ^{( 1 )}§ 5 k.c., który ustala solidarną odpowiedzialność inwestora i generalnego wykonawcy za zobowiązania tego ostatniego wobec podwykonawcy z tytułu wynagrodzenia za roboty budowlane. W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił na przyjęcie, iż w realiach sprawy spełnione zostały przesłanki warunkujące odpowiedzialność strony pozwanej Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.. Należy podkreślić, że o ile odpowiedzialność wykonawcy wobec jego podwykonawcy wynika z zawartej umowy o roboty budowlane i ta umowa określa zakres tej odpowiedzialności, to odpowiedzialność inwestora czy generalnego wykonawcy wobec dalszych podwykonawców ma charakter gwarancyjny, a jej ramy określa umowa wykonawcy z podwykonawcą a nie zakres odpowiedzialności inwestora wobec wykonawcy. Inwestor na podstawie art. 647 ^{( 1)} § 5 k.c. zostaje obciążony odpowiedzialnością za dług cudzy, za realizację umowy, której nie jest stroną i na której wykonanie nie ma bezpośredniego wpływu. Odpowiedzialność ta łączy się zatem z ryzykiem dwukrotnej zapłaty wynagrodzenia – raz wykonawcy, a drugi raz podwykonawcy, jeśli wykonawca, mimo otrzymanej od inwestora zapłaty, nie zaspokoił podwykonawcy. Odwołując się do poglądów judykatury należy zaznaczyć, że surowy skutek wyrażenia zgody przez inwestora, w postaci nałożenie na niego solidarnej odpowiedzialności za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy, wymaga zagwarantowania mu minimalnej ochrony prawnej, którą zapewnia znajomość okoliczności pozwalających oszacować zakres i stopień zagrożenia wynikającego z przyjmowanej odpowiedzialności (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2006 roku, w sprawie III CZP 36/06). Z tych względów solidarną odpowiedzialność inwestora warunkuje jego zgoda na zawarcie umowy przez wykonawcę z podwykonawcą, o której mowa w art. 647 ^{( 1)} § 2 k.c., przy czym w świetle poglądów wypracowanych w judykaturze i piśmiennictwie zgoda ta może być wyrażona w dwojaki sposób - bierny (pasywny) oraz czynny (aktywny). Wyrażenie zgody w sposób bierny objawia się brakiem zgłoszenia na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń w terminie 14 dni od przedstawienia inwestorowi przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie. W takiej sytuacji przyjmuje się fikcję prawną, że inwestor zgodę wyraził, zaś interes inwestora zabezpiecza obowiązek przedstawienia mu stosownej dokumentacji. Drugi sposób wyrażenia zgody (czynny) może przybrać różną formę. Inwestor może wyrażać ją w sposób wyraźny, pisemnie bądź ustnie albo poprzez inne zachowanie, które w sposób dostateczny ujawnia jego wolę (art. 60 k.c.). Może to zatem nastąpić poprzez czynności faktyczne, w sposób dorozumiany, na przykład przez tolerowanie obecności podwykonawcy na placu budowy, dokonywanie wpisów w dzienniku budowy, odbieranie wykonanych przez niego robót, oraz dokonywanie podobnych czynności. Co do zasady, jeśli inwestor wyraża zgodę na udział podwykonawcy w realizacji inwestycji w sposób czynny ustawa nie uzależnia jego odpowiedzialności od przedłożenia mu dokumentacji. Wiedzę o umowie pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą inwestor może w takiej sytuacji uzyskać z dowolnego źródła, zarówno przed jej zawarciem, jak i później. Jedynie jednak w sytuacji, gdy inwestor wyraża zgodę w sposób czynny wprost, nie jest mu potrzebny żaden mechanizm obronny, a zatem nie jest potrzebna jego wiedza o istotnych postanowieniach umowy. Zgoda wyrażona wprost musi być ukierunkowana na zawarcie umowy, a nie na wykonanie określonego zakresu prac przez jednego lub wielu wykonawców. Jedynie bowiem w takiej sytuacji, inwestora chroni możliwość zarówno sprzeciwu co do zawarcia umowy, jak i żądania wyjaśnień co do osoby podwykonawcy, przedstawienia umowy lub jej projektu lub wskazania jej istotnych postanowień co do zakresu robót i wynagrodzenia. Natomiast w razie wyrażenia przez inwestora zgody czynnej w sposób dorozumiany konieczna jest znajomość tych elementów umowy, które konkretyzują daną umowę i decydują o zakresie solidarnej odpowiedzialności inwestora z wykonawcą za wynagrodzenie podwykonawcy. Zgodnie przyjmuje się, że elementami tymi jest przede wszystkim zakres prac podwykonawcy i jego wynagrodzenie. W rozpoznawanej sprawie wskazane wyżej warunki nie zostały spełnione.

Oczywistym w przedmiotowej sprawie i bezspornym między stronami było, że powódka nie została zgłoszona jako podwykonawca, a generalny wykonawca nie wyrażał zgody na jej udział w tym procesie budowlanym. W niniejszym przypadku strona powodowa wskazuje, iż zgoda taka została wyrażona w sposób dorozumiany - czynny. Aby przyjąć, iż generalny wykonawca – w tym przypadku (...) S. A. z siedzibą w Ł. - wyraziła zgodę w sposób dorozumiany na udział powódki w procesie budowlanym należałoby wykazać, iż (...) S. A. z siedzibą w Ł. miała możliwość pozyskania wiedzy o istotnych warunkach umowy z powódką, to jest o zakresie powierzonych prac oraz wynagrodzeniu lub sposobie jego ustalenia. O wyrażeniu takiej zgody można by też mówić, gdyby zachowanie Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. w sposób dostateczny ujawniało wolę zgody na umowę z powódką, to jest zachowaniem swoim Przedsiębiorstwa (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w Ł. tolerowałaby i akcentowałaby powódkę na budowie. Należy zauważyć, iż ustawodawca – na gruncie przepisów obowiązujących przed dniem 1 czerwca 2017 roku - dla zgłoszenia podwykonawców nie wymaga szczególnej formy. Oznacza to, iż informacja ta może być przekazana wykonawcy, generalnemu wykonawcy, czy inwestorami za pomocą każdych czynności, które pozwolą im zapoznać się z tym oświadczeniem. Oznacza to, iż zgoda wymagana w art. 647 ^{( 1)} k.c. może być wyrażona przez każde zachowanie, które ujawnia ją w sposób dostateczny. Wyróżnia się trzy sposoby na wyrażenie zgody na działanie podwykonawcy. Te sposoby wyrażenia woli to: oświadczenie woli wprost wyrażające zgodę, dorozumiane czynności obejmujące aktywne zachowanie i bierne zachowanie interpretowane jako wyrażenie zgody. W niniejszym przypadku należy uznać, iż (...) S. A. z siedzibą w Ł. nie miała wiedzy, iż powódka na niniejszej budowie występuje jako podwykonawca (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Nie miała też możliwości poczynienia ustaleń w zakresie tego podwykonawcy. Po pierwsze należy wskazać, iż nie doszło do faktycznego zgłoszenia powódki jako podwykonawcy. Wykonując roboty na przedmiotowej budowie (...) S. A. z siedzibą w Ł. nie miała możliwości poczynienia samodzielnych ustaleń, że część prac wykonuje ten podwykonawca, czyli powódka. Pozwana (...) S. A. z siedzibą w Ł. nie miała wiedzy i nie mogła tej wiedzy pozyskać na skutek czynności podejmowanych na budowie. Należy zauważyć, iż z korespondencja mailowej nie wynika, aby wiadomości i ustalenia dotyczące przebiegu budowy były przekazywane bezpośrednio między Przedsiębiorstwem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w Ł. a powódką. Czasami widomości były załączane do widomości różnych osób na budowie i wtedy mogłoby się tak zdarzyć, że jakaś wiadomość od Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. skierowana byłaby do pracownika powódki, ale z faktu tego nie wynika, że (...) S. A. z siedzibą w Ł. miała wiedzę, że to jest wiadomość do powódki, jako konkretnego podwykonawcy na tej inwestycji. A w adresie mailowym nie była wskazywana nazwa powódki. Na budowie odbywały się stałe, cykliczne narady, w których uczestniczyli generalny wykonawca i podwykonawcy. W żadnym protokole z narad, znajdującym się w aktach niniejszej sprawy, nie ma wskazanej jednoczesnej obecności przedstawicieli powódki i przedstawicieli pozwanej Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.. (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. - przesłuchani w toku niniejszego postępowania, wskazali, iż nie mieli wiedzy o powódce jako podwykonawcy. Te okoliczności w powiązaniu z przyjętą taktyką ukrywania powódki jako podwykonawcy wskazują, iż (...) S. A. z siedzibą w Ł. nie miała wiedzy o takim podwykonawcy na przedmiotowej budowie. Przyjęto bowiem technikę ukrywania powódki jako podwykonawcy. T. K. (1) reprezentujący powódkę na budowie przedstawiał się i wpisywał w dokumentach, że występuje z ramienia firmy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.. Pracownicy powódki nosili kamizelki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. i w razie pytań mieli mówić, że tam pracują. Natomiast fakt, iż przedstawiciele Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. byli obecni na budowie i mogli widzieć sprzęt budowlany z logo powódki czy nawet – w początkowym okresie – pracowników w kamizelkach z logo powódki, nie może być w tym zakresie przesadzający. Na budowie było kilkudziesięciu podwykonawców, budowa była bardzo rozległa, były ogromne ilości sprzętu. W dzisiejszych czasach, kiedy firmy wynajmują sprzęt czy korzystają z pracowników z agencji pracy, taka sytuacja nie musi budzić zainteresowania generalnego wykonawcy. Dostrzec przy tym warto, że uzyskanie dodatkowej gwarancji wypłaty wynagrodzenia stanowi istotną korzyść dla podwykonawcy, a zatem to on powinien być zainteresowany wystąpieniem do inwestora o wyrażenie zgody na zwarcie z nim umowy przez wykonawcę. Możliwość uzyskania wiedzy o treści umowy między wykonawcą a podwykonawcą, mającą stanowić dostateczne zabezpieczenie interesów inwestora w toku odtwarzania jego woli, rozumieć należy jako stworzenie mu realnej możliwości zapoznania się z postanowieniami umowy istotnymi z punktu widzenia zakresu odpowiedzialności, która na siebie przyjmie wyrażając zgodę na jej zawarcie. Realna możliwość oznacza taki stan, w którym jedynie od woli inwestora będzie zależało, czy zapozna się z treścią umowy. Chodzi więc o sytuację odpowiadającą przewidzianej w art. 61 k.c., a nie o hipotetyczną możliwość zdobycia informacji w wyniku własnej aktywności.

W tej sytuacji tym bardziej trudno zaakceptować zachowanie powódki, która nie zgłosiła generalnemu wykonawcy swojej obecności na budowie i co więcej ukrywała swoją obecność na budowie, podając się za inną firmę i pracując pod jej logo, teraz mimo to uważa, że generalny wykonawca powinien ustalić jej obecność na budowie i partycypować w wypłacie jej wynagrodzenia. Wreszcie należy zauważyć, iż stosownie do warunków umowy łączącej generalnego wykonawcę i (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W., to generalny wykonawca mógł oczekiwać, że wykonawca postąpi zgodnie z postanowieniami umowy i dochowa warunku, że wykona powierzone prace osobiście, a ewentualni podwykonawcy zostaną wprost zaakceptowani przez Przedsiębiorstwo (...) Spółkę Akcyjną z siedziba w Ł.. Choć tego rodzaju postanowienia nie mogłyby oczywiście skutecznie wyłączyć ustawowej odpowiedzialności generalnego wykonawcy przewidzianej w art. 647 ^{( 1)} § 5 k.c., gdyby spełnione zostały warunki z § 2 tego przepisu, to jednak treść umowy łączącej inwestora z wykonawcą nie pozostaje bez znaczenia przy ocenie zachowania stron. Niezależnie od powyżej podniesionych okoliczności należy zauważyć, że uzyskanie zgody inwestora z art. 647 ^{( 1)} § 2 k.c. leży w interesie podwykonawcy i wykonawcy, a zatem to te podmioty winny dopełnić aktów staranności dla osiągnięcia zamierzonych skutków prawnych. W tych okolicznościach, należy stwierdzić, że powodowa S. nie sprostała ciężarowi wykazania faktu wyrażenia zgody przez pozwaną Przedsiębiorstwo (...) Spółkę Akcyjną z siedziba w Ł. na zawarcie umowy podwykonawczej, co uniemożliwia przypisanie stronie pozwanej odpowiedzialności solidarnej, obejmującej płatność dochodzonego wynagrodzenia.

Na marginesie należy jeszcze wskazać, iż wykładnia art. 647 ¹ § 2 i 5 k.c. była przedmiotem wielu orzeczeń sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego, które wskazują, że zasady wyrażenia przez inwestora, czy generalnego wykonawcę zgody w sposób czynny nie zostały uregulowane w ich dyspozycji, co przemawia za zastosowaniem w tym zakresie reguł ogólnych. Zgoda inwestora na umowę między wykonawcą a podwykonawcą, do której nie stosuje się rygorów art. 63 § 2 k.c., może więc być wyrażona w dowolny sposób dostatecznie ją ujawniający, w myśl art. 60 k.c., odczytany przy zastosowaniu ogólnych zasad wykładni oświadczeń woli. Powszechnie w judykaturze rozróżnia się przy tym zgodę bierną przewidzianą w art. 647 ¹ § 2 k.c., wymagającą zachowania sformalizowanego postępowania oraz zgodę czynną, która nie wymaga jego zachowania, ustalaną według reguł stosowanych przy badaniu czy i jakiej treści oświadczenie woli zostało złożone w wypadku, kiedy przepisy nie wymagają jego uzewnętrznienia w określonej formie szczególnej (uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2008 roku, w sprawie III CZP 6/08). Ponadto nietypowa i surowa formuła odpowiedzialności inwestora czy generalnego wykonawcy za zobowiązanie wynikające z umowy, której nie jest stroną i zakłada, że możliwość stwierdzenia, iż inwestor udzielił dorozumianej zgody na posłużenie się przez wykonawcę podwykonawcą zachodzi tylko wtedy, kiedy inwestor uzyskał informację o osobie wykonawcy i przedmiocie powierzonych mu robót, a także o wynagrodzeniu podwykonawcy lub podstawach jego ustalenia w taki co najmniej sposób, aby tylko od jego decyzji zależało, czy się z nimi zapozna (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2014 roku, w sprawie V CSK 296/13; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2014 roku, w sprawie V CSK 124/13). Zgoda inwestora na zawarcie umowy z podwykonawcą jest oświadczeniem woli o charakterze zindywidualizowanym, a nie blankietowym. Odnosi się do konkretnego podwykonawcy, wykonującego oznaczony zakres robót i pociąga za sobą ustawowy skutek, wynikający z art. 647 ¹ § 5 k.c., jakim jest przyjęcie przez inwestora solidarnej odpowiedzialności za zapłatę wynagrodzenia wynikającego z objętej zgodą umowy. Dotyczy więc wynagrodzenia określonego w tej umowie zarówno co do wysokości, jak i zasad płatności. Wprawdzie celem art. 647 ¹ k.c. jest zapewnienie ochrony podwykonawcom, jednak sposób realizacji tej ochrony, polegający na wprowadzeniu gwarancyjnej odpowiedzialności inwestora za cudzy dług, wymaga starannej i rozważnej interpretacji zachowań mających uzewnętrznić wolę przyjęcia na siebie takiej odpowiedzialności. W procesie budowlanym uczestniczyć mogą nie tylko podwykonawcy, których umowy są objęte zgodą inwestora, ale także podwykonawcy, którzy takiej zgody nie uzyskali. W związku z tym samo tolerowanie pracowników określonego podmiotu na placu budowy nie świadczy o woli zaakceptowania przez inwestora umowy, na podstawie której podmiot ten wykonuje prace. Ocenie każdorazowo podlegać musi całość okoliczności konkretnej sprawy, inne wnioski płyną bowiem ze współpracy na placu budowy z podwykonawcą, który zwrócił się do inwestora o zgodę na zwarcie umowy z wykonawcą lub o akceptację już zawartej umowy, a inne z współdziałania z takim, który jedynie realizował umowę uzgodnioną ze swoim kontrahentem (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2016 roku, w sprawie III CZP 108/15).

Roszczenie powódki Firmy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością S. komandytowej z siedzibą w W. skierowane do (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. ( (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.) jest częściowo zasadne i jako takie podlega uwzględnieniu co do kwoty 864.242,90 złotych.

Zgodnie z art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Fakt zawarcia umowy pomiędzy powódką a Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. był w przedmiotowej sprawie bezsporny. Podobnie jak okoliczność, że podwykonawca (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. - (...) S. z o. o. z siedzibą w K., nie zapłaciła powódce całości umówionego wynagrodzenia – uznając, że miał ku temu podstawy, o czym w dalszej części uzasadnienia. Sytuacjom takim wyszedł naprzeciw ustawodawca wprowadzając przepis art. 647 ^{( 1)} k.c., który w § 5 statuuje zasadę solidarnej odpowiedzialności zawierającego umowę z podwykonawcą oraz inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę. Do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy (§ 2). Do zawarcie przez podwykonawcę umowy z dalszym podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora i wykonawcy. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio (§ 3). Umowy, o których mowa w § 2 i 3, powinny być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności (§ 4).

W rozpoznawanej sprawie mamy do czynienia z konstrukcją, w której powódka jako kolejny podwykonawca podwykonawcy – (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W., będącego podwykonawcą generalnego wykonawcy Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł., domaga się zapłaty od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. należnego jej wynagrodzenia. Jednym z wymogów, jakie muszą zostać spełnione, aby przypisać wykonawcy odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia należnego kolejnemu podwykonawcy, jest wyrażenie przez niego zgody na zawarcie takiej umowy. Jedną z form wyrażenia owej zgody jest uregulowana w § 2 milcząca zgoda. Aby można było mówić o skutecznej milczącej zgodzie ustawodawca nałożył na podwykonawcę obowiązek przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie. Jeżeli w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę tych dokumentów inwestor nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy. Nie jest to jednak jedyna forma wyrażenia zgody na zawarcie umowy z podwykonawcą. Wykonawca może bowiem skutecznie wyrazić zgodę na zawarcie umowy z podwykonawcą (dalszym podwykonawcą), czerpiąc wiedzę o niezbędnych danych z innych źródeł. Istotne jest jedynie to, by zindywidualizował swoją zgodę podmiotowo i przedmiotowo. Nie ma bowiem wątpliwości, że musi posiadać wiedzę w zakresie podmiotów, jakie zawierają umowę a także jej podstawowych postanowień takich jak zakres umowy, termin realizacji oraz wysokość wynagrodzenia (uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2008 roku, w sprawie III CZP 6/08, OSNC 2008/11/121).

Zakres odpowiedzialności wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia wyznacza umowa zawarta pomiędzy podwykonawcą i dalszym podwykonawcą. Wbrew zarzutom strony pozwanej powódka udowodniła zakres wykonanych przez nią prac. Fakt ich wykonania potwierdzają dokumenty – protokoły oraz ostatecznie opinia biegłego wydana w toku niniejszego postępowania. Prace wykonane przez powódkę zostały zgłoszone do odbioru i ostatecznie odebrane prze generalnego wykonawcę i inwestora. Ich jakość została oceniona jako dobra, a (...) S. z o. o. z siedzibą w K. odebrała je bez uwag.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił Sądowi w sposób jednoznaczny ustalić, że od początku do końca realizacji inwestycji pod nazwa Zaprojektowanie i budowa Trasy Górnej na odcinku od skrzyżowania Alei (...) II – ul. (...) do ul. (...) w Ł., generalnym wykonawcą była Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł., której podwykonawcą była (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W., której podwykonawcą była (...) S. z o. o. z siedzibą w K. i której podwykonawcą była powódka. Umowy zawarte między Przedsiębiorstwem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w Ł., (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. i Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. zostały rozliczone.

Ponadto powódka udowodniła fakt, iż (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. miała wiedzę i w sposób dorozumiany akceptowała obecność powódki na przedmiotowej budowie, jak podwykonawcy (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Sąd przyjął, że powódka skutecznie dowiodła, że pozwana wyraziła zgodę na zawarcie przez powódkę umowy o roboty budowlane z jej podwykonawcą Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.. Zgoda inwestora (generalnego wykonawcy czy dalszego podwykonawcy) na umowę między wykonawcą a podwykonawcą nie podpada pod rygory z art. 63 § 2 k.c. i może być wyrażona w dowolny sposób, należycie ją ujawniający (art. 60 k.c.). Jeżeli zatem ogólne zasady wykładni oświadczeń woli pozwalają na stwierdzenie, że inwestor wyraził zgodę na konkretną umowę (jej projekt), z której wynika zakres jego odpowiedzialności solidarnej, to okoliczność ta będzie wystarczająca dla uznania skuteczności tej zgody. W wypadku, gdy inwestor zostanie wprowadzony w błąd, dostateczną ochronę zapewni mu możliwość powołania się na wady złożonego oświadczenia woli (uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2008 roku, w sprawie III CZP 6/08).

Sąd uznał, iż (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. odpowiada wobec powódki na podstawie art. 647 ^{( 1)} k.c.. Zgodnie z brzmieniem tego zapisu inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych, których szczegółowy przedmiot został zgłoszony inwestorowi przez wykonawcę lub podwykonawcę przed przystąpieniem do wykonywania tych robót, chyba że w ciągu czternastu dni od dnia doręczenia inwestorowi zgłoszenia inwestor złożył podwykonawcy i wykonawcy sprzeciw wobec wykonywania tych robót przez podwykonawcę - § 1. Przepisy § 1–4 stosuje się odpowiednio do solidarnej odpowiedzialności inwestora, wykonawcy i podwykonawcy, który zawarł umowę z dalszym podwykonawcą, za zapłatę wynagrodzenia dalszemu podwykonawcy - § 5. W przedmiotowym przypadku (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą we W. miała pełną wiedzę co do tego, że powódka wykonuje prace jako podwykonawca (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Co więcej (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą we W. miała wiedzę co do zakresu tych prac i je bezpośrednio nadzorowała. (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. była podwykonawcą Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.. Jednocześnie była zleceniodawcą części prac ze swojego zakresu robót na rzecz Przedsiębiorstwo (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. część prac ze swojego zakresu zleciła powódce. (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. nie łączy żaden stosunek zobowiązaniowy z powódką, a (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. odpowiada za zapłatę wynagrodzenia w zakresie w jakim odpowiada jej bezpośredni kontrahent, czyli (...) S. z o. o. z siedzibą w K..

(...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. miała wiedzę i akceptowała powódkę jako kolejnego podwykonawcę na przedmiotowej budowie. Miała również wiedzę co do zakresu robót powierzonych powódce. Taka teza wynika wprost z zeznań świadków, chociażby T. K. (1). Ponadto przedstawiciele powódki i przedstawiciele (...) Spółki z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą we W. współpracowali ze sobą na przedmiotowej inwestycji, uczestniczyli we wspólnych naradach na budowie, gdzie były czynione ustalenia co do przebiegu robót i postępu robót. Ustalenia odnośnie przebiegu robót, sposobu wykonania robót i kolejnych prac przedstawiciele (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. przekazywali bezpośrednio powódce – wynika to wprost z korespondencji mailowej. Dodatkowo należy zauważyć, iż pracownicy powódki podwali się za pracowników (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.. I te ustalenia były powszechnie znane na budowie. Koresponduje to z treścią umowy łączącej (...) Spółkę z o. o. z siedzibą we W. a Przedsiębiorstwem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w Ł., gdyż (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. zobowiązała się, że prace te wykona bez udziału podwykonawców, ewentualnie zgłosi podwykonawców i uzyska zgodę na zawarcie z nimi umowy. Fakt ten potwierdza, że (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. miała wiedzę o powódce jako podwykonawcy na tej inwestycji i ukrywała ten fakt, aby nie naruszyć warunków zawartej umowy. Ponadto należy zauważyć, iż rozmowy odnośnie podpisania umowy między powódką a Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. były konsultowane z biurem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedziba we W.. Należy również silnie zaakceptować, iż na etapie zawierania umowy między powódką a Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. powódka kontaktowała się z asystentem prawnym (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.. Korespondencja mailowa wskazuje na kontakty czynione przez te S. co do umowy jaką miała zawrzeć powódka z Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. – asystent prawny przekazywał ówczesnemu prezesowi powódki wzory umowy. Ponadto strony wymieniały się informacjami na temat załączników do umowy, w tym załącznika w postaci harmonogramu. Okoliczność ta dobitnie wskazuje, iż (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. miała wiedzę zarówno co do powódki jako podwykonawcy, jak i co do treści umowy, która miała być potem zawarta z Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. i jej istotnych postanowień. Nie sposób bowiem przyjąć, aby pracownik (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. – asystent prawny, przesyłał dokumenty czy projekty umów „obcej” Spółce. Nie dyskutowałby na temat istotnych okoliczności umowy, jeśliby nie miał zezwolenia od zarządu czy od osób decydujących w tym zakresie. Ponadto w toku realizacji umowy przedstawiciele tych Spółek kontaktowali się na naradach budowy, a później spotykali się w celu rozliczenia należności za wykonane prace. Ze spisanych notatek wynika wprost, że przedstawiciele (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. wypowiadali się co do zakresu i wartości wykonanych przez powódkę robót. Oznacza to, iż znali treść umowy i jej istotne postanowienia. Dodatkowo kontakty i wiedzę (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. pośrednio potwierdza fakt, iż umowy zawarte przez Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. z powódką i z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. są prawie identyczne. Takie bliski kontakty i współpracę między Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. a (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. potwierdzają również powiązania rodzinne między osobami wchodzącymi w skład zarządu obu Spółek, co potwierdza bliską współpracę i wymianę informacji o podwykonawcach, w tym o powódce. Już tak na marginesie i końcowo należy wskazać, iż nie sposób, aby (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. przeoczyła obecność powódki na tej budowie, skoro strony znały się wcześniej i wspólnie pracowały na innych budowach.

Powyższe okoliczności wskazują, iż doszło do wyrażenia zgody na udział w przedmiotowej inwestycji powódki jako podwykonawcy (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Zgoda ta została wyrażona w sposób czynny dorozumiany, bowiem (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. posiadała wiedzy o zakresie prac powódki, wysokości jej wynagrodzenia i o innych postanowieniach umowy.

Roszczenie powódki Firmy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością S. komandytowej z siedzibą w W. skierowane przeciwko Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. jest częściowo zasadne i jako takie podlega uwzględnieniu co do kwoty 864.242,90 złotych.

Strony łączyła umowa o roboty budowlane opisana w art. 647 k.c.. Zgodnie z treścią tego przepisu wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, a w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. W ramach tego procesu inwestycyjnego powódka zobowiązała się do wykonania – jako podwykonawca pozwanej (...) S. z o. o. z siedzibą w K. oznaczonego dzieła, a pozwana do zapłaty wynagrodzenia. Strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe na kwotę 1.808.014,92 złote. Bezspornym w przedmiotowej sprawie jest, iż powódka nie wykonała całości umówionych prac. Jak wynika z przebiegu inwestycji w toku realizacji prac doszło do zmian projektowych. Z uwagi na warunki hydrologiczne zrezygnowano z jednej przepompowni na rzecz dwóch przepompowni posadowionych wyżej niż przepompownia pierwotnie zaprojektowana. W zakresie tym doszło do zmiany projektu i powstała jego druga wersja. Powódka nie wykonała przepompowi P4, nie zamontowała korytek odwadniających i nie wykonała regulacji korytek odwadniających. Nie wykonała przepompowni, bowiem w tym zakresie projekt uległ zmianie, a strony nie spisały aneksu czy innego porozumienia co do tego zakresu robót, a łącząca strony umowa wymagała wprowadzenia wszystkich zmian na piśmie pod rygorem nieważności. Łącznie, jak wynika z opinii biegłego, parce niewykonane przez powódkę miały wartość 352.653,20 złote. Pozostałe prace powódka wykonała i za te prace należy jej się wynagrodzenie. Dodatkowo należy tylko odnieść się jeszcze do stanowiska pozwanej (...) S. z o. o. z siedzibą w K., która wskazywała, że koszt wykonania korytek odwadniających powinien być ustalony według opinii biegłego J. P. (2) i wynosić 700.000,00 złotych. Takie stanowisko jest niezasadne. Po pierwsze ustalenia zawarte w opinii tego biegłego Sąd uznał za całkowicie nieprzydatne do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Ustalenia biegłego J. P. (2) co do wartości i kosztów wykonania korytek odwadniających są całkowicie dowolne i biegły nie wyjaśnił w żadnej ze swoich licznych opinii w jaki sposób skalkulował te wartości. Ponadto ustalenia te są sprzeczne z umową stron, w której zakres korytek odwadniających opiewał na kwotę około 31.000,00 złotych, a odcinek (...) - na kwotę 20.000,00 złotych. Nie sposób więc ustalić skąd biegły J. P. (2), a za nim pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wywiodły kwotę 700.000,00 złotych w zakresie wykonania tych prac.

W toku przedmiotowego procesu powódka domagała się zapłaty całości wynagrodzenia wynikającego z umowy wskazując, iż wynagrodzenie było ustalone jako wynagrodzenie ryczałtowe a ona była gotowa do wykonania wszystkich prac. Przepis art. 649 ^{( 4)} § 3 k.c. mówi, że inwestor nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania robót budowlanych, jeżeli wykonawca (generalny wykonawca) był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących inwestora. Jednakże w wypadku takim inwestor może odliczyć to, co wykonawca (generalny wykonawca) oszczędził z powodu niewykonania robót budowlanych. Jak wynika z treści tego przepis okoliczności uniemożliwiające wykonane umówionego dzieła mają w całości i wyłącznie leżeć po stronie zleceniodawcy powódki, czyli w tym przypadku podstronie (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Takie okoliczności w przedmiotowej sprawie nie zaistniały. Powódka miała ustalony w umowie zakres robót, który uległ zmianie. Zmiana ta spowodowała zmiany w projekcie inwestycji i w konsekwencji zmiany w zakresie robót powódki. Wprowadzenie zmian nie było wynikiem działań (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Taka sytuacja spowodowana była warunkami hydrologicznymi na tej budowie, które uniemożliwiły lub co najmniej znacznie utrudniały posadowienie przepompowni na pierwotnie zaprojektowanej głębokości. Ustalenia na budowie, które zostały poczynione na wyższym szczeblu z udziałem inwestora i generalnego wykonawcy spowodowały zmiany projektowe. Z tego względu zaprojektowano i wykonano dwie przepompownie posadowione płycej niż ta pierwotnie zaprojektowana. Powódka mimo tego, że była gotowa wykonać ustalone w umowie prace, to nie mogła ich wykonać z uwagi na okoliczności obiektywne oraz decyzje, które zapadły poza Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.. Jak sama powódka wskazała wykonanie jednej przepompowni na takiej głębokości, jak w projekcie w pierwszej wersji było bardzo trudne. W tej sytuacji zmiana projektu i niemożność wykonania przez powódkę pierwotnego zakresu prac nie była spowodowana jedynie okolicznościami leżącymi po stronie (...) S. z o. o. z siedzibą w K.. Dlatego też Sąd uznał, iż powódce należne jest wynagrodzenie za prace, które w rzeczywistości wykonała. Wynagrodzenie za wykonane prace wynosi 864.242,90 złotych i w takim zakresie Sąd uwzględnił roszczenie powódki, oddalając je w pozostałym zakresie (kwota 1.216.896,10 złotych, kwota dochodzona pozwem minus kwota 352.653,20 złotych – kwota niewykonanych prac). Należy zauważyć, iż wielkość ta koreluje częściowo z wstępnymi ustaleniami stron poczynionymi na spotkaniu w dniu 18 marca 2014 roku. Ustalono wtedy, iż powódce do zafakturowania pozostała kwota 562.880,40 złotych. Zakres prac i kwota ta po odniesieniu jej do wartości określonych w umowie jest kwotą zbieżną z wyliczeniami biegłej i kwotą zasądzoną na rzecz powódki.

Pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wskazała, iż powódka jest zaspokojona w całości i parce na przedmiotowej inwestycji zostały rozliczone. (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wskazała, iż poza niniejszym procesem podniosła zarzut potrącenie swoje wierzytelności w kwocie
523.590,15 złote z wierzytelnością powódki w kwocie 342.159,59 złotych – na taką kwotę pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. określiła wynagrodzenie powódki za rzeczywiście wykonane prace. Spowodowało to umorzenie wierzytelności powódki w całości. Stanowisko to jest niezasadne i nie ma oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym. Po pierwsze należy zaznaczyć, iż prace powódki i prace pozwanej zostały błędnie określone. Stanowisko pozwanej (...) S. z o. o.
z siedzibą w K. co do zakresu prac powódki i pozwanej oraz ich wartości nie ma oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym. Pozostaje ono w sprzeczności z opinią biegłej, która
w sposób jednoznaczny i ostatecznie niekwestionowany przez strony wskazała jakie prace powódka i pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wykonały i jak była ich wartość. Jak wskazano we wcześniejszej części uzasadnienia powódka wykonała część prac i za nie należy jej się wynagrodzenie. Oświadczenie pozwanej o potrąceniu nie jest zasadne i nie skutkuje umorzeniem wierzytelności powódki. (...) S. z o. o. z siedzibą w K. przedstawiając wierzytelność do potrącenia powinna wykazać w niniejszym procesie bez wątpliwości, iż taka wierzytelność jej przysługuje. Pozwana (...) S. z o. o.
z siedzibą w K. wskazała, iż kwota przedstawiona do potrącenia stanowi jej szkodę jaką poniosła na skutek niewykonania przez powódkę wszystkich prac ustalonych w umowie z dnia 15 czerwca 2012 roku. Wskazała, iż wykonała za powódkę prace, które określiła jako prace zastępcze. W ocenie Sądu prac wykonanych przez pozwaną Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. nie można nazwać pracami zastępczymi, bowiem były to prace poza zakresem powódki. Powódka zakres prac miała szczegółowo określony w umowie z dnia 15 czerwca 2012 roku, a zakres ten był powiązany z pierwszą wersją projektu. Zmiana projektu spowodowała zmianę zakresu prac na tej budowie i część prac objętych umową stron została wyeliminowana, bowiem nowy projekt dla tego zakresu nie miał takich prac w swojej wersji. Dlatego prac wykonanych przez pozwaną Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w K. nie można nazwać pracami zastępczymi – wykonawstwem zastępczym. Na te prace wynikające z nowej wersji projektu strony nie zawarły odrębnej umowy
ani nie włączyły tych prac do umowy z dnia 15 czerwca 2012 roku podpisanym aneksem.
A umowa z dnia 15 czerwca 2012 roku przewidywała wprowadzenie zmian tylko w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wykonała na tej inwestycji prace, ale nie są to prace wykonane w zastępstwie powódki, w zakresie robót przypisanych tylko powódce. Pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wykonała prace nawet na odcinku prac pierwotnie powierzonych na odcinku powódki. Jednakże tych prac nie można uznać za prace zastępcze
– wykonawstwo zastępcze, bowiem nie dotyczyły one zakresu robót powódki. Posiłkując się opinią biegłej należy wskazać, iż prace wykonane przez pozwaną Pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. lub prace wykonane przez osoby trzecie na jej zlecenie nie są wykonawstwem zastępczym, bowiem biegła wskazała, że druga wersja projektu zawiera nowe rozwiązania, jak wykonanie dwóch przepompowni zamiast jednej i posadowienie ich na innych głębokościach. Za zmianami tymi szły również inne zmiany chociażby co do konieczności wykonania określonych prac, głębokości i wymiarów kanałów. Realizacja przez pozwaną Pozwana Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. innych prac niż te, które zostały powierzone powódce, nie może być uznana za wykonanie prac
w trybie wykonawstwa zastępczego. Pośrednio również notatka z dnia 18 marca 2014 roku potwierdza fakt, iż strony nie mówiły o żadnych pracach zastępczych, skoro zobowiązały się do wystąpienia do Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w Ł. o prace dodatkowe. W sytuacji, gdyby były to prace z zakresu powódki, pozwane (...) S. z o. o.
z siedzibą w K. i pozwana (...) Spółka z o. o.
z siedzibą we W. nie deklarowałyby, że z takim wnioskiem wystąpią do generalnego wykonawcy. Ponadto należy zauważyć, iż w niektórych pismach pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wskazał, iż wprowadza wykonawstwo zastępcze, bowiem powódka ma znaczne opóźnienia
w wykonaniu prac. Jednakże pozwana Przedsiębiorstwo (...) S.
z o. o. z siedzibą w K. nie wykazała tego faktu, bowiem
nie przedstawiła harmonogramu rzeczowego i terminowego robót, z którego wynikałby termin na wykonanie poszczególnych prac. Dopiero wtedy można by ustalić czy powódka prace wykonuje z opóźnieniem i ile ono wynosi. Uregulowanie zawarte w §12 umowy łacącej stron dawało pozwanej Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. możliwość wprowadzenia wykonawstwa zastępczego dopiero po wykazaniu opóźnień w stosunku do harmonogramu wykonywania prac obowiązującego na tej inwestycji. Pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. takiego harmonogramu
nie przedstawiła w toku przedmiotowego procesu. Zatem jej twierdzenia w zakresie opóźnień są gołosłowne zwłaszcza, że w protokole odbioru robót strony nie wskazują żadnych opóźnień
w wykonaniu robót przez powódkę. Ponadto stanowisku pozwanej (...) S. z o. o. z siedzibą
w K. przeczą oświadczenia jakie strony złożyły w protokole odbioru robót. Wynika
z nich, że powódka wykonała w całości prace z pierwotnego zakresu robót.

Należy też zauważyć, iż kwota przedstawiona przez pozwaną Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. nie została wykazana również co do wysokości. Pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. na dowód poniesionych kosztów na wykonanie prac przedstawiła szereg faktur VAT, których nie można jednoznacznie przypisać do prac wykonanych, które zostały określone jako „prace zastępcze
– wykonawstwo zastępcze”. Faktury te dotyczą najmu sprzętu, zakupu piasku, wykonawstwa zastępczego, uzupełnienia asfaltu. Z tych faktur nie wynika, iżby były one związane tylko
i wyłącznie z „pracami zastępczymi”. Przecież na tym odcinku prace wykonywała również pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. i zakupy te mogły być powiązane z jej pracami. Niektóre faktury mają zapisy dotyczące ogólnie prac zastępczych na szeroko wskazanym odcinku „Budowa Ł., Zadanie II” czy „roboty odtworzeniowe, zadanie Ł. II. Z takich zapisów
nie można jednoznacznie wywnioskować, że dotyczą one prac związanych z umową zawartą
z powódką. Nie można też stwierdzić czy dotyczą prac wynikających z pierwej wersji projektu czy są pracami wynikającymi z drugiej wersji projektu. Pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. wskazała, iż obciążyła powódkę kosztami wykonawstwa zastępczego w zakresie wpustów
ul. (...) w Ł., odwodnienia obiektu (...), regulacji kratek. Jednakże takie działanie budzi wątpliwości w zakresie tego czy było ono zasadne. Z pisma generalnego wykonawcy
z dnia 11 kwietnia 2103 roku wynika, iż część prac z tego zakresu nie będzie wykonana a część zostanie wykonana w terminie późniejszym niemożliwym wtedy do określenia (k.737). Ponadto należy zgodzić się ze stroną powodową, że w sytuacji, kiedy powódka nie wykonała części prac, to pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. za nie jej nie zapłaciła – co jest w tym procesie oczywiste. Prace te wykonała pozwana Przedsiębiorstwo (...) S.
z o. o. z siedzibą w K. bądź osobiście, bądź przez swoich zleceniodawców. I za te prace otrzymała wynagrodzenie od Przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedziba w Ł.. W takiej sytuacji pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. otrzymała wynagrodzenie za wykonane prace i dodatkowo koszty wykonania tych prac chce przerzucić na powódkę. Taka sytuacja jest niedopuszczalna. W ocenie Sądu szkodą pozwanej (...) S. z o. o.
z siedzibą w K. mogłaby być tutaj ewentualnie różnica między wynagrodzeniem umówionym z powódką a kwotami rzeczywiście poniesionymi na wykonanie tych prac. Jednakże faktu tego pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. nie wykazała. Jeśliby nawet przyjąć taką koncepcję dla wykazania kwoty przedstawionej do potrącenia, to pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. nie wykazała okoliczności z art. 471 k.c.. Przede wszystkim na ten zakres robót – wynikający
z drugiej wersji projektu - nie łączyła jej z powódką żadna umowa, co wyklucza zastosowanie art. 471 k.c.. Ponadto powódce należałoby przypisać co najmniej niedochowanie należytej staranności, zawinienie skutkujące niewykonaniem pozostałych prac. W toku przedmiotowego procesu pozwana (...) S. z o. o. z siedzibą w K. takich okoliczności nie wykazała. Natomiast
w ocenie Sądu trudno mówić, iż niewykonanie prac przez powódkę jest przez nią zawinione, skoro doszło do zamian projektowych, które zmieniły zakres jej robót.

R. należy uznać, iż wierzytelność przedstawiona do potrącenia przez pozwaną Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w K. nie została wykazana co do wysokości i co do zasady. Jak wskazano we wcześniejszej części uzasadnienia prace wykonane przez pozwaną Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. nie mogą być uznane jako wykonawstwo zastępcze, bowiem były to prace poza pierwotnym zakresem prac zleconych do wykonania powódce. Ponadto kwota przedstawiona do potrącenia jest dowolna i nie została wykazana stosownymi dowodami w toku niniejszego procesu.

Pozwane (...) Spółka z o. o. z siedzibą we W. (obecnie (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.)
i (...) S. z o. o.
z siedzibą w K. ponoszą solidarną odpowiedzialność wobec powódki, która wynika wprost z treści przepisu art. 647 ^{( 1 )}§ 5 k.c..

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. W sytuacji, kiedy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wobec faktu, że należność dochodzona w niniejszej sprawie nie została uregulowana w terminie Sąd zasądził na rzecz powódki odsetki ustawowe za opóźnienie zgodnie z brzmieniem art. 481 § 1 k.c. i zgodnie z jej wniosek od daty wniesienia pozwu.

O kosztach procesu – w relacji powódka Przedsiębiorstwo (...)
(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. - Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., który mówi, iż strona przegrywająca powinna zwrócić uzasadnione koszty swojemu przeciwnikowi procesowemu. W przedmiotowym przypadku Sąd uznał, iż jest stroną wygrywającą niniejszy proces w całości jest (...) S. A.
z siedzibą w Ł..

Natomiast o kosztach procesu w zakresie roszczenia skierowanego przeciwko Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. ( (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.) Sąd orzekł w oparciu o zasadę wyrażoną w art. 100 k.p.c. i stosunkowo rozdzieli koszty procesu, wskazując, iż powódka w stosunku do obu tych pozwanych wygrała proces w 71%.

Zgodnie treścią art. 108 § 1 k.p.c. Sąd orzekł o zasadach ponoszenia przez strony kosztów procesu i pozostawił ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć:

- pełnomocnikowi pozwanej (...) S. z o. o. z siedzibą w K.,

- pełnomocnikowi pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.,

- pełnomocnikowi powódki.

2020.11.19