Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Powód Syndyk mas upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialności w R. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwoty 98.400 zł tytułem należności głównej wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi w następujący sposób:

-od kwoty 24 600,00 zł od 8 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 49 200,00 zł od 24 lutego 2018 r. do dnia zapłaty, od kwoty 24.600 zł od 7 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty,

-

kwoty 165,95 zł - co stanowi równowartość 40 euro na 31 stycznia 2018 r. (ostatni dzień roboczy poprzedzający miesiąc w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne) - obowiązek zapłaty powyższego wynika z art. 10 ustawy z 08 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 8 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

-

kwoty 165,95 zł - co stanowi równowartość 40 euro na 31 stycznia 2018 r. (ostatni dzień roboczy poprzedzający miesiąc w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne) - obowiązek zapłaty powyższego wynika z art. 10 ustawy z 08 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 24 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

-

kwoty 172,78 zł - co stanowi równowartość 40 euro na 30 maja 2018 r. (ostatni dzień roboczy poprzedzający miesiąc w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne) - obowiązek zapłaty powyższego wynika z art. 10 ustawy z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 7 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty, -kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W przypadku wniesienia przez pozwanego sprzeciwu, powód wniósł o:

-wydanie wyroku zgodnego z powyższym żądaniem;

- w przypadku wskazanym w art. 339 § 1 kodeksu postępowania cywilnego wniósł o wydanie wyroku zaocznego.

Pozwany podał, uzasadniając żądanie pozwu, że dochodzi od pozwanego zapłaty czynszu dzierżawnego za dzierżawę przedsiębiorstwa, bowiem pozwany spełnił świadczenie zamiast na rzecz wydzierżawiającego, to na rzecz podmiotów trzecich. M. pani E. K. z 22 lutego 2018 r. zawierający dyspozycję dokonania przez (...) spółka z o.o. z siedzibą w S. przelewów na rzecz kancelarii (...), R. R., E. K., H. J. (1) zamiast płatności na rachunek (...) spółka z o.o. nie stanowił oświadczenia woli złożonego w imieniu (...) spółka z o.o.

Ponadto, w okresie w którym została złożona dyspozycja dokonania przelewów przez (...) spółka z o.o. z siedzibą w S. na rzecz kancelarii (...), R. R., E. K., H. J. (1) zamiast płatności na rachunek (...) spółka z o.o., na dokonanie czynności rozporządzającej majątkiem (...) spółka z o.o. w kwocie pieniężnej w dużej wysokości i stanowiącym spłatę zaległych zobowiązań, jako czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu, zgodnie z art. 39.1 prawa restrukturyzacyjnego koniecznym było uzyskanie zgody tymczasowego nadzorcy sądowego J. K. (1).

Powód podkreślił, że w okresie, gdy została zawarta umowa dzierżawy z 29 stycznia 2018 r., jedyny przychód (...) sp. z o.o. stanowił przychód z czynszu dzierżawnego, co zdecydowanie wskazuje, że w/w czynność przekraczała zakres zwykłego zarządu. Pozwany miał pełną świadomość, że dokonywanie przez (...) sp. z o.o. czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymaga zgody tymczasowego nadzorcy sądowego J. K. (1), ponieważ umowa została zawarta za zgodą tymczasowego nadzorcy sądowego. Powoływanie się przez pozwanego na dokonanie płatności czynszu dzierżawnego za okresy dzierżawy objęte niniejszym pozwem na podstawie dyspozycji ich realizacji na rachunki bankowe innych osób zamiast na rachunek bankowy (...) sp. z o.o. w sytuacji niewypłacalności (...) sp. z o.o., co wypełnia znamiona czynu zabronionego, stanowi- w ocenie powoda- nadużycie praw podmiotowych i jest naruszeniem art. 5 kodeksu cywilnego.

Powód podniósł, iż jednym z podmiotów, na rzecz których została złożona dyspozycja płatności czynszu zamiast na rachunek (...) sp. z o.o. był pracownik (...) sp. z o.o. - R. R. następnie będący pracownikiem pozwanego (lub powiązanej z pozwanym osobowo (...) spółka z o.o.).

Ponadto, kwota 15.054,60 zł wypłacona została E. K. księgowej (...) spółka z o.o., która również przesłała do pozwanego dyspozycję przelewów, nie będąc osobą umocowaną do składania oświadczeń w imieniu (...) spółka z o.o.

Powód podał, że pozwany poprzez swojego „doradcę” w osobie Z. S. w opisanym okresie pełnił funkcję „shadow director” w (...) spółka z o.o. Wydawał on polecenia prezesowi zarządu (...) spółka z o.o., R. J., kontrolował obieg korespondencji wpływającej do (...) spółki z o.o., decydował o dalszej współpracy z usługodawcami (np. kancelarią (...)), odbierał istotne dokumenty prawne. W rozmowie z 16 listopada 2018 r. pomiędzy syndykiem a Z. S., przyznał, że musiał zapłacić E. K., żeby przygotowała dane księgowe do wniosku o ogłoszenie upadłości, R. R., żeby dalej pracował na rzecz (...) spółka z o.o (...) spółka z o.o., H. J. (2) żeby „R. J. miał za co żyć”. (pozew k. 4-7 akt).

W dniu 5 lutego 2019r. starszy referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym w Łodzi X Wydziale Gospodarczym wydał nakaz zapłaty, w którym nakazał stronie pozwanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości Z., aby zapłaciła stronie powodowej kwotę 98.904,68 złote (dziewięćdziesiąt osiem tysięcy dziewięćset cztery złote sześćdziesiąt osiem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwot:

⚫

24600,00 złotych od dnia 8 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

⚫

49200,00 złotych od dnia 24 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

⚫

24600,00 złotych od dnia 7 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty oraz wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:

⚫

165,95 złotych od dnia 8 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

⚫

165,95 złotych od dnia 24 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

⚫

172,78 złote od dnia 7 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty

oraz kwotę 4.836,50 złotych (cztery tysiące osiemset trzydzieści sześć złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600,00 złotych (trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) tytułem kosztów zastępstwa procesowego w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia niniejszego nakazu, albo wniosła w tymże terminie do tutejszego Sądu sprzeciw,

Po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty nakazano wypłacić od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz strony powodowej Syndyka masy upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w R. kwotę 3.709,50 złotych (trzy tysiące siedemset dziewięć złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu 3/4 części opłaty sądowej od pozwu, z kwoty 4.920,00 złotych uiszczonej w dniu 21 stycznia 2019 r. i zaksięgowanej pod nr dokumentu (...) (nakaz zapłaty k. 73 akt).

Pozwany (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w sprzeciwie od wyroku zaocznego wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko, pozwany przyznał, że E. K. dokonała zapłaty kwot czynszu dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie na rzecz powoda, lecz na rzecz jego wierzycieli.

Wiedza przedsiębiorcy o funkcjonowaniu danej osoby w lokalu przedsiębiorstwa nie ma znaczenia dla przypisania tej osobie umocowania do działania w imieniu przedsiębiorcy. Nawet zatem osoba, która wbrew woli i wiedzy przedsiębiorcy funkcjonowała w lokalu przedsiębiorstwa w warunkach określonych w art. 97 k.c., będzie uznana za umocowaną do reprezentacji przedsiębiorcy w zakresie określonym w tym przepisie (K. Kopaczyńska- Pieczniak, w: Kidyba, Komentarz KC, t. I, 2012, s. 610; Radwański, Olejniczak, Prawo cywilne, 2017, Nb 732; W. Robaczyński, w: Pyziak- Szafnicka, Księżak, Komentarz KC, Ks. I, 2014, s. 1098; J. Strzebinczyk, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2014, s. 249; R. Strugała, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2017, s. 261).

Tym samym, przenosząc wyżej zaprezentowane stanowisko doktryny oraz orzecznictwa w realia stanu faktycznego zaistniałego w niniejszym postępowaniu pozwany wskazał, że E. K. posiadała umocowanie do działania w imieniu spółki (...) Sp. z o.o. To z tą właśnie osobą pozwana kontaktowała się od samego początku rozpoczęcia współpracy ze spółką (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej, w zakresie dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa tej spółki na rzecz pozwanej, i to właśnie E. K. była dla pozwanej „osobą kontaktową". Co więcej, zarząd spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości w pełni zdawał sobie sprawę z faktu, że kontakt pozwanej z w/w spółką, w ramach realizacji umowy dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa, odbywa się właśnie poprzez E. K.. Nie może zatem budzić żadnych wątpliwości fakt, że E. K. była umocowana do działania w imieniu spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości, a tym samym składane przez nią oświadczenia woli były wyrazem działania w imieniu i na rzecz spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości. Za całkowicie bezzasadne pozwany uznał twierdzenia powoda, jakoby wiadomość email przesłana w dniu 22 lutego 2018 r. przez E. K. do pozwanej nie było działaniem w imieniu spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości. Powyższe sprzeczne jest bowiem zarówno z literalną treścią art. 97 k.c., jak również z jego obowiązującą w orzecznictwie oraz nauce prawa wykładnią.

Zdaniem pozwanego, spełnienie świadczenia przez pozwaną na rzecz wierzycieli spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości nie wymagało dla swej skuteczności zgody nadzorcy sądowego. Sytuacja, w której pozwana spełniła swoje zobowiązania w stosunku do spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości na rzecz wierzycieli tej spółki, i to w związku ze złożoną przez spółkę (...) Sp. z o.o. dyspozycją takiego właśnie sposobu rozliczenia, traktowana winna być jako przekaz.

Zdaniem strony pozwanej, nie sposób uznać, ażeby spółka (...) Sp. z o.o. w upadłości wymagała dla podjęcia czynności upoważniającej, skutkującej de facto spłatą ciążących na niej w stosunku do podmiotów trzecich zobowiązań, jak również spłatą przez pozwaną jej zobowiązań w stosunku do (...) Sp. z o.o. (spłata na rachunek przekazującego), zgody nadzorcy sadowego.

W ocenie strony pozwanej, powód błędnie bowiem kwalifikuje dokonane przez spółkę (...) sp. z o.o. w upadłości „przekierowanie" spełnienia świadczenia należnego od pozwanej na rzecz wierzycieli w/w spółki, tj. dokonany przekaz, z czynnością rozporządzającą majątkiem spółki, i to w dodatku przekraczającą zakres zwykłego zarządu. Nie ma przy tym znaczenia, że zawarcie przez spółkę (...) sp. z o.o. z pozwaną umowy dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa, z której wynikało zobowiązanie pozwanej względem (...) Sp. z o.o. w upadłości, dokonane zostało po wcześniejszym wyrażeniu zgody przez tymczasowego nadzorcę sądowego, albowiem umowa ta miała charakter zobowiązujący i w istocie takiej zgody wymagała. Przekaz zaś takiego charakteru nie ma, a tym samym nie zachodzi żadna analogia pomiędzy zawarciem w/w umowy dzierżawy, a przekazem. Tym samym, zobowiązania pozwanej w stosunku do powoda, wynikające z tytułu czynszu dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa, zostało spłacone w formie przekazu na rzecz innych wierzycieli spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości, których to wierzytelności powód w żaden sposób nie kwestionuje. „Jeżeli rozliczenie stron następuje w formie przekazu, a przekazany jest dłużnikiem przekazującego, to łączący ich stosunek pokrycia powoduje, że świadczenie przekazanego na rzecz odbiorcy przekazu likwiduje nie tylko dług przekazującego u odbiorcy przekazu, lecz jest zaliczone także na dług przekazanego u przekazującego i likwiduje ten dług." (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 19 stycznia 2011 r., V CSK 202/10). Nadto, wszystkie, niezakwestionowane co do ich podstawy oraz zasadności świadczenia spełnione przez pozwaną na rzecz wierzycieli powoda, tj. na rzecz kancelarii (...), E. K., H. J. (3) oraz R. R. świadczenia pieniężne (szczegółowo wskazane na stronie 3 i 4 pozwu) uznane winny zostać za spłatę zobowiązań pozwanej względem Powoda, która czyni wytoczone przez Powoda powództwo całkowicie bezzasadnym.

Odnosząc się do pozostały okoliczności sprawy pozwany wskazał, że sam powód w wiadomości mailowej z dnia 31 października 2018 r., kierowanej do pozwanej, przyznał wprost, że kwota 24.600,00 zł zapłacona przez pozwaną na rzecz Urzędu Skarbowego „zdaje się być uzasadniona". Suma ta wynikała z zajęcia dokonanego przez Urząd Skarbowy, zaś pozwana występowała w tej sytuacji jako tzw. trzeciodłużnik, który został tym samym zobowiązany do przekazania w/w sumy bezpośrednio na rzecz Urzędu Skarbowego, jako wierzyciela spółki (...) sp. z o.o. w upadłości, nie zaś na rzecz spółki. W takiej sytuacji pozwana nie miała prawa dokonać płatności w inny sposób, aniżeli na rzecz Urzędu Skarbowego, co nie budziło także żadnych wątpliwości samego powoda.

Strona pozwana podniosła, że w tej samej wiadomości mailowej, tj. z dnia 31 października 2018 r., powód w żaden sposób nie kwestionował zasadności oraz podstaw dokonanych przez pozwaną spłat na rzecz wierzycieli spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości, lecz wskazywał jedynie na rzekomy brak umocowania do działania w imieniu tej spółki przez E. K. (kwestia ta została przy tym w sposób kompleksowy omówiona w pierwszej części niniejszego sprzeciwu). Co za tym idzie powód ani na etapie przedsądowym, ani w treści złożonego powództwa nie wskazywał, jakoby nie uznawał wierzytelności przysługujących podmiotom i osobom trzecim względem spółki (...) sp. z o.o. w upadłości), a jedynie podnosił, jakoby E. K. nie mogła w imieniu spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości złożyć „dyspozycji" ich zapłaty przez pozwaną.

Ponadto, pozwana wskazała, że zawarty w treści złożonego powództwa szereg informacji oraz insynuacji dotyczących zależności osobowo- biznesowych osób pełniących określone funkcje w spółce pozwanej lub spółce (...) smak Sp. z o.o. oraz w spółce (...) Sp. z o.o. w upadłości nie ma dla niniejszej sprawy żadnego znaczenia, zaś podnoszenie tego rodzaju twierdzeń przez powoda świadczy tylko i wyłącznie o braku jakichkolwiek merytorycznych z punktu widzenia obowiązujących przepisów prawa argumentów (sprzeciw pozwanej k. 78-87 akt).

W toku postępowania strony podtrzymały stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Gospodarczy Sekcja ds. Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych z 6 października 2017 r. został zabezpieczony majątek dłużnika (...) sp. z o.o. przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego w osobie J. K. (1) (numer licencji (...)) - sygn. akt V GR 5/17. (dowód: wydruk z (...) k. 51 akt).

Tymczasowy nadzorca sądowy J. K. (1) pełnił swoją funkcję do 9 marca 2018 r. (data uprawomocnienia się postanowienia Sądu Okręgowego w Łodzi o oddaleniu zażalenia (...) sp. z o.o. na postanowienie Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z 30 października 2017 r. sygn. akt V GR 5/17 o oddaleniu wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego).

W dniu 27 września 2018 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XIV Wydział Gospodarczy dla spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych w sprawie o sygnaturze akt (XIV GU 207/18) wydał postanowienie w przedmiocie ogłoszenia upadłości (...) sp. z o.o. z siedzibą w R. (KRS (...)).

Na syndyka masy upadłości wyznaczono P. B., posiadającego licencję doradcy restrukturyzacyjnego o numerze 893 (dowód: postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi -Śródmieścia z 27.09.2018r. o ogłoszeniu upadłości (...) sp. z o.o. z siedzibą w R. XIV GU 207/18 k. 13 akt, wypis z KRS spółki (...) k. 9-12).

W dniu 29 stycznia 2018 r. w (...) sp. z o.o. z siedzibą w R. zawarła z pozwanym (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. umowę dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa, obejmującej m.in. nieruchomość położoną w R. nr KW (...) (dowód: umowa dzierżawy z 29 stycznia 2018 r. k. 14-26 akt).

Przed zawarciem umowy dzierżawy Z. S. pomagał prezesowi (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Ł. W. w znalezieniu miejsca do uruchomienia zakładu produkującego kanapki. Wybór padał na nieruchomość położoną w R., która była własnością (...) sp. z o.o. Powód był w trudnej sytuacji finansowej i szukał podmiotu, który mógłby wydzierżawić przedsiębiorstwo. Z. S. prowadził rozmowy na ten temat z R. J. prezesem zarządu spółki R.. W tym okresie spółka nie płaciła faktur za media, firma ochroniarska też opuściła obiekt. Ustalano, jaką część zobowiązań spłaci za media dzierżawca (dowód: zeznania świadka Z. S. e-protokół rozprawy z dnia 4 lipca 2019r. czas 00:11:18-00:12:28, 00:12:29-00:17:30, 00:24:29).

Przed przejęciem zakładu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zapoznawała się ze stanem zobowiązań spółki (...). Z. S. uzyskał pełnomocnictwo do reprezentacji spółki (...) w zakresie ustalania zobowiązań tej spółki wobec (...) (dowód: zeznania świadka Z. S. e-protokół rozprawy z dnia 4 lipca 2019r. czas 00:19:00, 00:21:26, 00:24:29).

Prawnik reprezentujący spółkę (...) nalegał, by od razu dzierżawca uiścił trzy raty czynszu (dowód: zeznania świadka Z. S. e-protokół rozprawy z dnia 4 lipca 2019r. czas 00:28:58).

Po uzgodnieniu warunków umowy doszło do jej podpisania i tak (...) sp. z o.o. z siedzibą w R. reprezentował R. J. prezes zarządu, przy czym zgodę na zawarcie umowy wyraził tymczasowy nadzorca sądowy J. K. (1) nr licencji (...) ustanowiony na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 6 października 2017r. w sprawie o sygnaturze akt VGR 5/17 (dowód: postanowienie k. 13 akt).

(...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w S. reprezentował Prezes Zarządu pozwanej spółki - (...).

Umowa została zawarta na czas nieokreślony (§ 5 umowy). Zgodnie z § 6 umowy strony ustaliły zasady i wysokość czynszu i tak: w I etapie obowiązywania umowy od dnia zawarcia umowy do dnia 31 maja 2018r. w wysokości 20.000zł. Rata za pierwszy miesiąc po zawarciu umowy w wysokości 20.000zł miała zostać uiszczona w dniu podpisania umowy, zaś dwie pozostałe raty za okres od 1 marca 2018 roku do 30 kwietnia 2018 roku - płatne z góry niezwłocznie po uzyskaniu zgody na zawarcie umowy przez Zarząd Spółki od Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników. Raty czynszu za maj 2018 roku miała być płatna do dnia 10 maja 2018 roku. W II etapie obowiązywania umowy od dnia 1 czerwca 2018 roku do dnia 31 grudnia 2018 roku w wysokości 50.000 złotych. W III etapie obowiązywania umowy - czyli od dnia 1 stycznia 2019 roku czynsz miał ulec podwyższeniu/poza kwotą waloryzacji - o 50 % wartości miesięcznej raty podatku od nieruchomości - jaką będzie do zapłaty przez wydzierżawiającego. Wysokość „czynszu” opisanego w § 6 pkt 1 umowy była określona w kwocie netto i do tak ustalonego „czynszu” miał zostać doliczony podatek od towarów i usług zgodnie z przepisami obowiązującymi w dniu wystawienia faktury („czynsz brutto”). Czynsz miał być płatny przelewem, w terminie 14 dni od dnia otrzymania przez dzierżawcę faktury wystawionej przez wydzierżawiającego zgodnie z obowiązującymi przepisami, na rachunek bankowy wydzierżawiającego wskazany na fakturze. Za datę płatności czynszu strony miały uznawać datę zlecenia przez dzierżawcę dokonania polecenia przelewu kwoty czynszu na rachunek bankowy wydzierżawiającego. Strony wyłączyły możliwość płatności czynszu przez potrącenie z wyłączeniem zobowiązań, które pokryje dzierżawca - z tytułu solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania publiczno-prawne wynikające z zawartej umowy albo innych sytuacji -jeśli zostanie zawarte w tym zakresie pod rygorem nieważności - porozumienie na piśmie (dowód: umowa dzierżawy k. 14-25 akt).

Do umowy został załączony protokół zdawczo-odbiorczy opisujący majątek przedsiębiorstwa (dowód: protokół zdawczo-odbiorczy k. 27-30 akt).

Zgodnie z postanowieniami umowy, pozwany zobowiązany był do uiszczenia na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w R. czynszu dzierżawnego w wysokości 20.000 zł miesięcznie oraz podatku od towarów i usług zgodnie z przepisami obowiązującymi w dniu wystawienia faktury za następujące okresy dzierżawy: luty 2018 r.; marzec 2018 r.; kwiecień 2018 r.; maj 2018 r. (dowód: umowa dzierżawy z 29 stycznia 2018 r. k. 14-25 akt).

(...) sp. z o.o. z siedzibą w R. wystawiła za w/w okresy dzierżawy następujące faktury VAT:

-

faktura VAT nr (...) z 07 lutego 2018 r. na kwotę 24.600 zł, okres dzierżawy luty 2018 r.,

-

faktura VAT nr (...) z 23 lutego 2018 r. na kwotę 49.200 zł, okres dzierżawy marzec, kwiecień 2018 r.,

-

faktura VAT nr (...) z 30 maja 2018 r. na kwotę 24.600 zł, okres dzierżawy maj 2018 r. (dowód: faktura VAT nr (...) z 07 lutego 2018 r., faktura VAT nr (...) z 23 lutego 2018 r., faktura VAT nr (...) z 30 maja 2018 r. k. 31-33 akt).

Faktury wystawiała księgowa zatrudniona w (...) sp. z o.o. z siedzibą w R. K.. W fakturach wskazano dzierżawcy, na jakie konto mają przelać pieniądze czynszu dzierżawnego (dowód: faktura VAT nr (...) z 07 lutego 2018 r., faktura VAT nr (...) z 23 lutego 2018 r., faktura VAT nr (...) z 30 maja 2018 r. k. 31-33 akt).

Pozwany zapłacił kwoty czynszu dzierżawnego ze wskazanych faktur, na rachunki wskazane przez powoda. Czynsz za 3 miesiące miał być płatny z góry, bowiem tak było ustalone w umowie. Pozwany dostał też zestawienie płatności –długów R. wobec wierzycieli, w tym kancelarii (...), księgowej E. K., R. R.. Przyszło też zajęcie wierzytelności z urzędu skarbowego.

Prezes zarządu pozwanej spółki nie rozmawiał z tymczasowym nadzorcą sądowym na temat tych przelewów, ale sposób rozdysponowania nie budził jego wątpliwości (dowód: zeznania prezesa zarządu pozwanej spółki (...) e-protokół rozprawy z dnia 4 lipca 2019r. czas 00:57:55, 00:58:18, 00:58:59-00:59:30, 00:59:30-00:59:41, 01:04:19, pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego Ł. k. 209, zawiadomienie o zajęciu k. 210 akt ) .

Prezes zarządu pozwanej spółki usłyszał na spotkaniu od prawnika reprezentującego spółkę (...), że rozdysponowanie czynszów dzierżawnych na rzecz wierzycieli powodowej spółki nie przekracza zakres zwykłego zarządu. Na spotkaniu też był R. J. i prokurent spółki (dowód: zeznania prezesa zarządu pozwanej spółki (...) e-protokół rozprawy z dnia 4 lipca 2019r. czas 01:00:01).

W toku postępowania upadłościowego powód otrzymał od pozwanego, potwierdzenia przelewów kwot tytułem zapłaty czynszu dzierżawnego za okresy objęte tymi fakturami. Okazało się, że przelewy nie zostały zrealizowane na rachunek bankowy (...) sp. z o.o. (dowód: potwierdzenie przelewów dokonanych przez pozwanego k. 34-42 akt).

Przelew kwoty 8235 zł z dnia 7 marca 2018 r. został zrealizowany na rzecz kancelarii (...).

Przelew kwoty 10.036,40 zł z dnia 7 lutego 2018 r. został zrealizowany na rzecz księgowej E. K..

Przelew kwoty 10.000 zł z dnia 23 lutego 2018 r. został zrealizowany na rzecz H. J. (1) -żony R. J..

Przelew kwoty 20.000 zł z dnia 23 lutego 2018 r. został zrealizowany na rzecz H. J. (1),

Przelew kwoty 5.018,20 zł z dnia 23 lutego 2018 r. został zrealizowany na rzecz E. K..

Przelew kwoty 24.600 zł z dnia 12 czerwca 2018 r. został zrealizowany na rzecz Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego.

Przelew kwoty 3.346,80 zł z dnia 23 lutego 2018 r. został zrealizowany na rzecz R. R..

Przelew kwoty 6445,60 zł z dnia 7 lutego 2018 r. został zrealizowany na rzecz R. R..

Przelew kwoty 8.118,00 zł z dnia 7 lutego 2018 r. został zrealizowany na rzecz kancelarii (...) (dowód: potwierdzenie przelewów dokonanych przez pozwanego k. 34-42 akt).

Z. S. nie był umocowany do podejmowania decyzji w jaki sposób rozdysponować czynsz dzierżawny na rzecz wierzycieli spółki (...) i takich decyzji nie podejmował. Jego pomoc spółce (...) ograniczała się do kwestii technicznych, doradztwa (dowód: zeznania świadka Z. S. e-protokół rozprawy z dnia 4 lipca 2019r. czas 00:22:13-00:23:18).

Prezes zarządu spółki R. podjął decyzję, jak rozdysponować pieniędzmi z czynszu. Sam nie zajmował się wysyłaniem maili, czy robieniem przelewów (dowód: zeznania świadka Z. S. e-protokół rozprawy z dnia 4 lipca 2019r. czas 00:29:54-00:31:01, zeznania świadka E. K. w e-protokole rozprawy z dnia 13 czerwca 2019r. czas 01:12:28, 01:15:55).

Prezesowi zarządu spółki R. zależało na zaspokojeniu roszczeń E. K. i R. R. z tytułu zaległych wynagrodzeń pracowniczych, jak też na zapłacie na rzecz kancelarii (...) za świadczoną pomoc prawną (dowód: zeznania świadka R. J. w e-protokole rozprawy z dnia 13 czerwca 2019r. czas 00:59:11).

Prawnik spółki (...) wyjaśnił, że rozdysponowanie pieniędzy z czynszu nie wymaga zgody tymczasowego nadzorcy sądowego (dowód: zeznania świadka Z. S. e-protokół rozprawy z dnia 4 lipca 2019r. czas 00:31:47-00:32:08, 00:32:35).

H. J. (1)- żona H. J. (4) nie miała wiedzy na temat rozliczeń między spółkami, a swój rachunek bankowy udostępniła mężowi, który miał zajęcie komornicze na własnym koncie. Księgowa spółki (...) nie kontaktowała się z H. J. (1) w sprawie przelewów (dowód: zeznania świadka H. J. (1) w e-protokole rozprawy z dnia 13 czerwca 2019r. czas 00:10:56, 00:14:16, 00:17:18).

R. J. był wierzycielem spółki (...) z tytułu udzielonej spółce pożyczki oraz z tytułu dostawy jabłek. Podjął decyzję, by część czynszu dzierżawnego był przelana na jego konto na zaspokojenie tych wierzytelności (dowód: zeznania świadka R. J. w e-protokole rozprawy z dnia 13 czerwca 2019r. czas 00:46:50).

Księgowa spółki (...) wysłała maila z dnia 22 lutego 2018r. skierowanego do pozwanego, zawierającego dyspozycję dokonania przez pozwanego przelewów na rzecz kancelarii (...), R. R., E. K., H. J. (1) zamiast na rachunek R. sp, z o.o. , przy czym polecenie co do rozdysponowania pieniędzy otrzymała od prezesa zarządu spółki R. R. J.. E. K. nie była umocowana do składania oświadczeń woli w imieniu spółki (...), miała umocowanie tylko do składania deklaracji w urzędzie skarbowym i składania sprawozdań finansowych (dowód: zeznania świadka E. K. w e-protokole rozprawy z dnia 13 czerwca 2019r. czas 01:12:28, 01:15:55, 01:26:43, 01:37:55 , mail z dnia 22 lutego 2018r. k. 56 akt).

E. K. była wierzycielem spółki (...) z tytułu wynagrodzenia za świadczoną prace (dowód: zeznania świadka E. K. w e-protokole rozprawy z dnia 13 czerwca 2019r. czas 01:31:02).

R. R. był zatrudniony w spółce (...) jako kierownik hali i był też odpowiedzialny za produkcję opakowań. Miał wierzytelność do spółki z tytułu wynagrodzenia za pracę, dostawę jabłek i dywidendy ze spółki, gdyż był jej udziałowcem (dowód: zeznania świadka R. R. c e-protokole rozprawy z dnia 13 czerwca 2019r. czas 01:49:12-01:55:52).

Nadzorca sądowy po objęciu funkcji nie przekazał spółce (...) żadnych informacji na temat rozdysponowania pieniędzy z czynszu dzierżawnego (dowód: zeznania świadka E. K. w e-protokole rozprawy z dnia 13 czerwca 2019r. czas 01:15:55).

Powód otrzymał od pozwanego maila z 22 lutego 2018 r. wysłanego przez E. K. z jej prywatnego adres e-mail a skierowanego do pozwanego, zawierającego dyspozycję dokonania przez pozwanego przelewów na rzecz kancelarii (...), R. R., E. K., H. J. (1) zamiast na rachunek R. sp, z o.o. zgodnie z zestawieniem na łączną kwotę 49.200 zł.

Po zapoznaniu się z powyższą dyspozycją powód mailem z dnia 31 października 2018 r. wezwał pozwanego do przesłania potwierdzenia, że mail E. K. był działaniem w imieniu (...) sp. z o.o. z siedzibą w R.. Powód zaznaczył, że pozwany nie przedstawił żadnej dyspozycji przelewów na kwotę 10.036,40 zł na rzecz E. K. oraz na kwotę 5.518,00 zł na rzecz kancelarii (...), a nadto, że pozwany nie przedstawił potwierdzeń wpłaty dalszych 9045,60 zł (dowód: mail z 31 października 2018 r. k.43 akt).

W dniu 15 listopada 2018 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 98.400 złotych tytułem wystawionych przez (...) spółka z o.o. faktur: 01/02/2018, 02/02/2018, 02/05/2018 ze wskazaniem, że zapłaty dokonać należy w terminie do 23 listopada 2018 r. na rachunek bankowy (...) spółka z o.o. w upadłości numer (...). - pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. P. zwrócił się do pozwanego o przesłanie:

-

potwierdzenia umocowania E. K. do składania oświadczeń woli w imieniu (...) spółka z o.o.,

-

zgody udzielonej przez Tymczasowego Nadzorcę Sądowego J. K. (1) na dokonanie czynności rozporządzającej majątkiem (...) spółka z o.o.

-

ewentualnego zajęcia egzekucyjnego z (...) Urzędu Skarbowego - w związku z którym (...) spółka z o.o. z siedzibą w S. dokonała przelewu z 12 czerwca 2018 r. na kwotę 24 600 zł. Wezwanie zostało doręczone pozwanemu drogą pocztową w dniu19 listopada 2018 r., a mailem już w dniu 15 listopada 2018 r. (dowód: wezwanie z 15 listopada 2018r. wraz z potwierdzeniem doręczenia k.44-47 akt).

W odpowiedzi na w/w wezwanie do zapłaty z dnia 20 listopada 2018 r. pozwany wskazał, że brak jest podstaw dla uznania żądań powoda.

Pozwany wskazał się, że wiadomości e-mail przesyłane przez E. K. zawierające wskazanie rachunków bankowych wraz z wysokością kwot, na które (...). Sp. z o.o. winna była przekazać należne (...) Sp. z o.o. należności, stanowiły uszczegółowienie oświadczeń woli kierowanych w imieniu (...) Sp. z o.o., stanowiąc uzewnętrznienie uprzednich decyzji Zarządu (...) Sp. z o.o. Wszelkie kwestie dotyczące przekazywania należności wobec (...) Sp. z o.o. bezpośrednio na rzecz wierzycieli (...) Sp. z o.o., każdorazowo wynikały z klarownych ustaleń poczynionych z prezesem zarządu Spółki - R. J.. Wiadomość e-mail wychodząca od E. K., wskazująca szczegóły poszczególnych przelewów stanowiła wyłącznie uszczegółowienie oświadczeń złożonych (...) Sp. z o.o. przez (...) Sp. z o.o. Na potwierdzenie powyższego zwraca się uwagę, że po dokonaniu przez (...) Sp. z o.o. przelewów na wskazane rachunki bankowe, (...) Sp. z o.o. nie podnosiła kwestii tychże należności, uznając je jako uregulowane. Jednocześnie wskazał, że powyższe czynności prawne objęte były zakresem zwykłego zarządu i jako takie nie wymagały dla swojej ważności zgody wyrażonej przez tymczasowego nadzorcę sądowego (dowód: pismo z 20 listopada 2018 r. k. 49-50 akt).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów.

Istotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia okoliczności faktyczne nie były przedmiotem sporu między stronami, a spór ostatecznie skoncentrował się wokół kwestii prawnych, a w szczególności sprowadzał się do oceny, czy w niniejszej sprawie doszło do umowy przekazu, czy czynność ta przekraczała zakres zwykłego zarządu i dla swej ważności wymagała zgody tymczasowego nadzorcy sądowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się bezzasadne.

Odnosząc się do najistotniejszych kwestii prawnych związanych z podstawą rozstrzygnięcia należy podnieść, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 921 ¹ k.c. kto przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu) świadczenie osoby trzeciej (przekazanego), upoważnia tym samym odbiorcę przekazu do przyjęcia, a przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego.

Przekaz stanowi jednostronną czynność prawną przekazującego, mocą której przekazany uzyskuje upoważnienie do spełnienia świadczenia na rzecz odbiorcy przekazu i zarazem na rachunek przekazującego, natomiast odbiorca przekazu uzyskuje upoważnienie do odbioru świadczenia od przekazanego. W przekazie wyrażone są więc (w uproszczeniu) dwa upoważnienia, udzielone dwóm różnym podmiotom do podjęcia dwóch różnych czynności ( por. Radwański, Panowicz-Lipska, Zobowiązania, 2008, s. 328; A. Janiak, w: Kidyba, Komentarz KC, t. III, cz. 2, 2010, s. 1266; A. Nowacki , w: Osajda, Komentarz KC, t. IIIB, 2017, s. 1307; C. Żuławska , w: Gudowski, Komentarz KC, Ks. III, cz. 2, 2013, s. 1212; P. Nazaruk, w: Ciszewski, Komentarz KC, 2014, s. 1510 i n.; K. Zawada, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. II, 2015, s. 922; P Machnikowski, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2017, s. 1691, 1693; w orzecznictwie wyr. SN z 29.1.2002 r., V CKN 696/00, Legalis; wyr. SN z 25.3.2010 r„ I CSK 427/09, BSN 2010, Nr 5; wyr. SN z 7.8.2014 r„ II CSK 636/13, OSNC 2015, Nr 6, poz. 78; wyr. SN z 13.1.2016 r„ II CSK 186/15, OSNC - Zb. dodatkowy 2017, Nr A, poz. 7; z orzecznictwa sądów powszechnych zob. wyr. SA w Katowicach z 8.11.2006 r., I ACa 1043/06, OSA/Kat. 2007, Nr 1, poz. 6; wyr. SA w Lublinie z 10.4.2014 r., I ACa 840/13, Legalis; z orzecznictwa sądów administracyjnych zob. wyr. WSA w Szczecinie z 27.5.2010 r., I SA/Sz 271/10, niepubl.).

Świadczenie, które spełnić ma przekazany na rzecz odbiorcy przekazu może być w zasadzie dowolne. Pojęcie "upoważnienia" odnoszone jest natomiast (przynajmniej w swym podstawowym znaczeniu) jedynie do czynności konwencjonalnych (w szczególności czynności prawnych), a nie czynności faktycznych. Z jednostronnego i upoważniającego charakteru przekazu wynika, że jego ważność nie jest uzależniona od zgody przekazanego lub odbiorcy przekazu (por. A. Szpunar, Kilka uwag o przekazie, s. 17; A. Janiak, w: Kidyba, Komentarz KC, t. III, cz. 2, 2010, s. 1269).

W doktrynie wyrażono pogląd, że przekaz może przybrać postać nie tylko jednostronnej czynności prawnej, lecz może także "zostać dokonany przez umowę między przekazującym a przekazanym lub między przekazującym a odbiorcą przekazu" ( por. C. Żuławska, w: Gudowski, Komentarz KC, Ks. III, cz. 2, 2013, s. 1213).

Przekaz należy wyraźnie odróżnić od pełnomocnictwa:

-pełnomocnictwo kreuje z reguły tylko jedno upoważnienie;

- przekaz, przynajmniej w relacji do odbiorcy przekazu, w zależności od charakteru świadczenia może upoważniać do dokonania czynności prawnej albo czynności faktycznej (w tym ostatnim przypadku należałoby raczej mówić o "uprawnieniu"; pełnomocnictwo upoważnia jedynie do dokonania czynności prawnej);

- co najistotniejsze, przekazany - w przeciwieństwie do pełnomocnika - może działać jedynie w imieniu własnym, choć na rachunek przekazującego (por. A. Szpunar, Kilka uwag o przekazie, s. 18; A. Janiak , w: Kidyba, Komentarz KC, t. III, cz. 2, 2010, s. 1268; Radwański, Panowicz- Lipska, Zobowiązania, 2008, s. 339; C. Żuławska , w: Gudowski , Komentarz KC, Ks. III, cz. 2, 2013, s. 1212; K. Zawada , w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. II, 2015, s. 922).

W orzecznictwie podkreślono, że udzielenie osobie trzeciej pełnomocnictwa do odbioru wierzytelności nie jest równoważne ze złożeniem przekazu, prowadzącego do powstania upoważnień do spełnienia świadczenia przez przekazującego i do jego odbioru przez odbiorcę przekazu (tak wyr. SA w Warszawie z 23.10.2017 r., V ACa 914/17, L.). Przekaz można natomiast zakwalifikować do tej samej co pełnomocnictwo kategorii czynności prawnych, mianowicie czynności upoważniających ( por. wyr. SN z 13.1.2016 r., II CSK 186/15, OSNC - Zb. dodatkowy 2017, Nr A, poz. 7).

Wobec braku w treści aktu normatywnego przepisu zastrzegającego formę szczególną przekaz może zostać złożony w dowolny sposób (art. 60 k.c.; tak m.in. Radwański, Panowicz-Lipska, Zobowiązania, 2008, s. 330; A. Janiak, w: Kidyba, Komentarz KC, t. III, cz. 2, 2010, s. 1269; A. Nowacki, w: Osajda, Komentarz KC, t. IIIB, 2017, s. 1310 i n.; C. Żuławska, w: Gudowski, Komentarz KC, Ks. III, cz. 2, 2013, s. 1216; K. Zawada, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. II, 2015, s. 923; P Machnikowski, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2017, s. 1693).

W nauce podkreśla się jednak powszechnie, że dla własnego bezpieczeństwa prawnego przekazujący powinien składać oświadczenie przynajmniej w formie pisemnej (por. zwłaszcza W. Opaiski, Prawna charakterystyka przekazu, s. 177; zob. także np. P. Machnikowski, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2017, s. 1693).

Aby przyjąć, że dokonano przekazu, należy bowiem ustalić w drodze wykładni treść oświadczenia woli polegającą na udzieleniu dwóm podmiotom upoważnień odpowiednio do spełnienia i przyjęcia świadczenia. Przedmiotem przekazu mogą być różnego rodzaju świadczenia, niemniej tylko takie, które będzie w stanie spełnić przekazany (por. A. Janiak, w: Kidyba, Komentarz KC, t. III, cz. 2, 2010, s. 1267; w podobnym kierunku C. Żuławska, w: Gudowski, Komentarz KC, Ks. III, cz. 2, 2013, s. 1217; K. Zawada, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. II, 2015, s. 923).

Z chwilą złożenia przekazu powstają określone skutki prawne. Z chwilą złożenia przekazu przekazany uzyskuje upoważnienie do spełnienia świadczenia na rzecz odbiorcy przekazu i na rachunek j przekazującego, natomiast odbiorca przekazu uzyskuje upoważnienie do odbioru świadczenia od przekazanego. Sam przekaz nie wywołuje natomiast żadnych innych skutków prawnych. Kolejne skutki prawne mogą natomiast wystąpić dopiero w przypadku spełnienia świadczenia przez przekazanego na rzecz odbiorcy przekazu. Jeśli przekazany świadczenie to spełni, to w relacji do przekazującego wystąpią takie skutki prawne, jakby świadczenie zostało spełnione na rzecz samego przekazującego. W relacji natomiast między przekazującym a odbiorcą przekazu, spełnienie świadczenia przez przekazanego ma skutek taki, jakby świadczenie na rzecz odbiorcy przekazu spełnił sam przekazujący ze wszystkimi tego skutkami prawnymi, określonymi zwłaszcza w art. 474 k.c.

Zupełnie inną sprawą jest istnienie stosunków prawnych między przekazującym a przekazanym oraz przekazującym a odbiorcą przekazu (na konieczność rozróżnienia między upoważnieniem rodzonym przez przekaz a istnieniem stosunku pokrycia i waluty zwraca jasno i trafnie uwagę wyr. SN z 16.2.1998 r., II CKN 599/97, OSNC 1998, Nr 10, poz. 160). Stosunki te mogą istnieć, lecz nie muszą, dlatego problem skutków prawnych, które wywołuje przekaz w przypadku istnienia tych stosunków prawnych, należy rozpatrywać odrębnie od problemu skutków prawnych, które z konieczności wywołuje albo może wywołać (w przypadku spełnienia świadczenia) sam przekaz - niezależnie od istnienia albo nieistnienia stosunków między danymi podmiotami. Tak rozumiane skutki prawne przekazu rozpatruje się dla dwóch stosunków prawnych: stosunku łączącego przekazującego z przekazanym (stosunku pokrycia) i stosunku łączącego przekazującego z odbiorcą przekazu (stosunek waluty). W przypadku istnienia tych stosunków skutki prawne spełnienia świadczenia przez przekazanego będą zależne od charakteru stosunku pokrycia i waluty.

Jedynie w przypadku, w którym przekazany jest dłużnikiem przekazującego (tzw. przekaz w dług), a przekazujący dłużnikiem odbiorcy przekazu, spełnienie jednego świadczenia prowadzi (czy raczej - może prowadzić) do umorzenia na raz dwóch zobowiązań, co upraszcza obrót cywilnoprawny (por. np. Radwański, Panowicz-Lipska, Zobowiązania, 2008, s. 330; C. Żuławska, w: Gudowski, Komentarz KC, Ks. III, cz. 2, 2013, s. 1215).

Przekazany, który jest dłużnikiem przekazującego, spłacając jego dług wobec odbiorcy przekazu, likwiduje również do tej wysokości własny dług wobec przekazującego (por. wyr. SN z 19.1.2011 r. (V CSK 202/10, L.; zob. także wyr. SN z 25.3.2010 r„ I CSK 427/09, B. (...), Nr 5; wyr. SA w Katowicach z 29.10.2014 r., V ACa 288/14, OSA/Kat. 2015, Nr 1, poz. 7; wyr. SA w Lublinie z 10.4.2014 r., I ACa 840/13, L.).

Zaznacza się, że pewnym uproszczeniem jest więc często wyrażana teza, zgodnie z którą w wyniku zastosowania przekazu jedno świadczenie (przekazanego na rzecz odbiorcy przekazu) zastępuje dwa świadczenia (przekazującego na rzecz odbiorcy przekazu oraz przekazanego na rzecz przekazującego; tak np. wyr. WSA w Szczecinie z 27.5.2010 r., I SA/Sz 271/10, niepubl.; wyr. SN z 29.1.2002 r., V CKN 696/00, L.), ponieważ spełnienie świadczenia na rzecz odbiorcy przekazu umarza dług w stosunku pokrycia tylko do wysokości spełnionego świadczenia. Złożenie przekazu jest możliwe także wówczas, gdy między przekazującym a przekazanym nie istnieje jeszcze żaden stosunek obligacyjny (stosunek pokrycia), a pojawia się on dopiero w wyniku spełnienia świadczenia (wykonania przekazu) przez przekazanego (wyr. SN z 25.3.2010 r., I CSK 427/09, B. (...), Nr 5; tzw. przekaz w kredyt).

Według zgodnej opinii nauki podstawową funkcją przekazu jest uproszczenie obrotu, które następuje poprzez ograniczenie liczby świadczeń, które musiałyby zostać spełnione dla rozwiązania istniejących węzłów obligacyjnych (por. Radwański, Panowicz-Lipska, Zobowiązania, 2008, s. 329; A. Janiak, w: Kidyba, Komentarz KC, t. III, cz. 2, 2010, s. 1266; A. Nowacki, w: Osajda, Komentarz KC, t. IIIB, 2017, s. 1309; K. Zawada, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. II, 2015, s. 921; P Machnikowski, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2017, s. 1692).

W ocenie Sądu, ustalone okoliczności sprawy wskazują, że (...) Sp. z o. o. była przekazującym, którego łączył z podmiotami, na rzecz których przekazane zostały przez pozwaną środki pieniężne, będącymi odbiorcami przekazu, stosunku waluty, zaś pozwaną ze spółką (...) Sp. z o.o. w upadłości łączył stosunek pokrycia, wynikający ze zobowiązań pozwanej względem w/w spółki.

(...) Sp. z o.o. w upadłości, jako przekazujący, wydała pozwanej, jako przekazanej, dyspozycję zapłaty zobowiązań pozwanej nie na rzecz samej spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości, lecz na rzecz podmiotów będących jej wierzycielami, tj. odbiorców przekazu - upoważniając tym samym odbiorców przekazu do jego odbioru. Obaj - przekazany i odbiorca przekazu - działali w imieniu własnym, lecz na rachunek przekazującego. W wyniku przekierowania świadczenia (...) Sp. z o.o. w upadłości zwolniła się ze swoich zobowiązań wobec: R. R., R. J., E. K., Kancelarii (...), Urzędu Skarbowego. Poza sporem powinno być to, że zobowiązania pozwanej w stosunku do powoda, wynikające z tytułu czynszu dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa, zostało spłacone w formie przekazu na rzecz innych wierzycieli spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości, których to wierzytelności powód w żaden sposób nie zakwestionował. W toku procesu powód w ogóle nie podnosił, że są to długi fikcyjne, wykreowane na potrzeby zwykłego transferu pieniędzy na prywatne konta.

Poza sporem powinno być także to, że przekaz jest czynnością upoważniającą i w związku z tym rodzi się pytanie, czy tego rodzaju czynność wymaga zgody tymczasowego nadzorcy sądowego.

Zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne po powołaniu nadzorcy sądowego dłużnik może dokonywać czynności zwykłego zarządu, zaś na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymagana jest zgoda nadzorcy sądowego.

Zarząd obejmuje zarówno czynności prawne, jak i czynności faktyczne. Zgodnie z post. SA w K. z 31.1.2013 r. (V ACz 83/13, L.) zarząd "obejmuje wszelkie czynności dotyczące zarządzanego mienia. Są to ! nie tylko czynności prawne, lecz również czynności faktyczne i czynności podjęte w postępowaniu zarówno sądowym, jak i administracyjnym, przy czym czynnościami zwykłego zarządu są czynności zmierzające do utrzymania majątku zarządzanego w dotychczasowym stanie. Są to czynności związane z normalną eksploatacją i normalnym pobieraniem pożytków. Wszelkie zaś czynności przekraczające ten zakres są czynnościami przekraczającymi zakres zwykłego zarządu. Każdorazowo badać należy więc w zależności od wielkości, charakteru zarządzanego majątku, czy dana czynność jest związana z normalną eksploatacją i normalnym pobieraniem pożytków, a tym samym, czy jest czynnością zwykłego zarządu, czy też czynnością przekraczającą ten zakres".

Należy dopuścić możliwość wskazywania przez nadzorców sądowych kryteriów kwoty i rodzaju czynności, które przekraczają zwykły zarząd. Jeżeli takie wskazanie opiera się na racjonalnych przesłankach, to pozwala na konkretyzację normy ustawowej zmierzająca do wyeliminowania stanów niepewności.

W przedmiotowej sprawie, zdaniem Sądu, czynność upoważniająca, jako czynność prawna przekraczała zakres czynności zwykłego zarządu ze względu na sytuację ekonomiczną strony powodowej, wartość środków przekazywanych na rzecz wierzycieli, a przede wszystkim określenie, którzy z wielu wierzycieli i do jakiej kwoty będą zaspokajani z czynszu dzierżawnego. Nie można utożsamiać czynności prawnych przekraczających zakres zwykłego zarządu jedynie z zaciąganiem zobowiązań lub rozporządzeniem swoim majątkiem, jak to sugerował pozwany.

Taka ocena nie podważa jednak kolejnej oceny, że upoważnienie jako czynność prawna wymagająca zgody tymczasowego nadzorcy sądowego jest i tak w ustalonych okolicznościach sprawy, ważna. Przepisy milczą na temat formy zgody tymczasowego nadzorcy sądowego. Upoważnienie w ramach umowy przekazu nie wymaga szczególnej formy. W drodze dalekiej analogii można przyjąć, że jeżeli zgodnie z art. 63 § 2 k.c. do ważności czynności prawnej wymagana jest forma szczególna, oświadczenie obejmujące zgodę osoby trzeciej powinno być złożone w tej samej formie. Jeżeli nadzorca sądowy odmawia zgody na dokonanie czynności w formie szczególnej, wówczas odmowa zgody nie podlega rygorom co do formy wynikającym z art. 63 § 2 k.c. W pozostałym zakresie nie obowiązują żadne ograniczenia co do formy. Zatem może to być także zgoda dorozumiana per factia concludentia. Nadzorca sądowy w niniejszej sprawie nie złożył oświadczenia, że wyrażą zgodę, ani też, że takiej zgody odmawia. Ustalone okoliczności sprawy, czego zresztą powód nie neguje, wskazują, że nadzorca sądowy w ogóle nie interesował się, w jaki sposób zostanie pobrany czynsz, czy jest płacony terminowo, w jaki sposób ma być spożytkowany przez spółkę (...). Przez kolejne miesiące nadzorca nie interesował się powyższą kwestią, nie skierował w tej sprawie żadnego pisma, nie pouczył też zarządu spółki, co do obowiązków informacyjnych na temat takich decyzji upoważniających i konieczności uzyskania zgody nadzorcy. Co znamienne, nawet powód nie wnioskował o przesłuchanie J. K. w charakterze świadka na tak istotne okoliczności.

Powód podnosił także, że pozwany nie przedstawił powodowi potwierdzenia umocowania E. K. do składania oświadczeń woli w imieniu (...) spółka z o.o. Jednakże z okoliczności sprawy wynika, że E. K. co najwyżej realizowała polecenia zarządu spółki R., sama nie podejmowała decyzji, a wystawienie faktury i wskazywanie rachunku do przelewu sprowadziło się do czynności technicznych i należało do jej obowiązków.

W obrocie gospodarczym można też próbować obronić tezy, jak to czyni pozwany, że E. K., pełniąca funkcję głównej księgowej spółki (...) Sp. z o.o. w upadłości, była umocowana do działania w imieniu tego podmiotu. Zgodnie z treścią art. 97 k.c. osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Jak przy tym wskazuje się w orzecznictwie, dotyczącym wykładni w/w normy prawnej: „funkcjonowanie danej osoby w stosunkach z powodem jako osoby uprawnionej do zawierania innych rodzajowo umów w imieniu pozwanego, posługiwanie się przez nią na odległość zamówieniami złożonymi przy wykorzystaniu sprzętu biurowego i papieru z oznaczeniami pozwanego, nie wyklucza zastosowania art. 97 k.c., wyłożonego z uwzględnieniem jego ochronnego celu.

Trafnie wskazuje pozwany, że w orzecznictwie dopuszczono stosowanie tego przepisu także zawieraniu umów na odległość przez osoby funkcjonujące w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługi klienteli, za jakie uważane jest też biuro handlowe." (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 6 sierpnia 2014 r. I CSK 598/13, por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - I Wydział Cywilny z dnia 27 grudnia 2013 r., I ACa 808/13).

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł, jak w sentencji wyroku.

Powód przegrał spór i jest zobowiązany zwrócić pozwanemu koszty procesu (art. 98 k.p.c.), przy czym ich rozliczenie Sąd pozostawił referendarzowi sądowemu po prawomocnym zakończeniu sprawy (art. 108 k.p.c.).

ZARZĄDZENIE

1.  uzasadnienie sporządzone przez sędziego,

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.