Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 9 kwietnia 2014 roku powódka, (...) Biuro (...) - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wniosła o zasądzenie od pozwanej, (...) - spółki akcyjnej Oddziału Elektrociepłowni w Z. kwoty 316.801 zł z umownymi odsetkami maksymalnymi od kwoty 247.921 zł od dnia 30 września 2013 roku do dnia zapłaty, od kwoty 7.380 zł od dnia 7 października 2013 roku i od kwoty 61.500 zł od dnia 29 listopada 2013 roku do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że jako podwykonawca zawarła umowę o roboty budowlane ze spółką (...) - spółką z ograniczona odpowiedzialnością w E., która była wykonawcą dla pozwanej robót określonych, jako zadanie „Zabudowa turbozespołu upustowo kondensacyjnego”. Pozwana jako inwestor, zapoznała się z treścią umowy podwykonawczej oraz z dokumentacją dotyczącą wykonania robót określonych w umowie i w oświadczeniu złożonym w trybie art. 647 ¹ § 2 k.c., wyraziła zgodę na zawarcie tej umowy przez co wyraziła zgodę aby powódka występowała przy realizacji opisanego wyżej zadania. Powódka wykonała przedmiot umowy dostarczając armaturę i napędy, montując te urządzenia, a ponadto realizując montaż napędów na dostarczonej armaturze oraz wykonując niezbędne próby i badania. Sporządzono dwa protokoły zdawczo – odbiorcze, w których potwierdzono odbiór armatury i urządzeń. Po zrealizowaniu umowy powód wystawił dla Gaz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w E. kolejne, ostatnie faktury vat, które pozwana zaakceptowała, ale nie uregulowała ich w całości. W stosunku do Gaz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w E. została ogłoszona upadłość likwidacyjna. W postępowaniu upadłościowym powódka złożyła wniosek o zgłoszenie wierzytelności. W tej sytuacji powódka zwróciła się do pozwanej z wezwaniem o dobrowolną zapłatę kwoty dochodzonej pozwem.

(pozew k. 2 – 5)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 8 maja 2014 roku Sąd Okręgowy w Łodzi, X Wydział Gospodarczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty k. 42)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o odrzucenie pozwu na podstawie art. 199 § 1 pkt. 3 k.p.c. z powodu braku zdolności sądowej po stronie pozwanej. W przypadku nieuwzględnienia wniosku pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana wskazała, że pozwana (...) - spółka akcyjna Oddział Elektrociepłowni w Z. nie posiada osobowości prawnej, a tym samym zdolności sądowej, gdyż polski ustawodawca nie przyznaje odrębnej podmiotowości w sferze prawa cywilnego oddziałowi spółki. Pozwana wskazała, że stroną umowy zawartej przez Gaz (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w E. z generalnym wykonawcą była (...) – spółka akcyjna w B., nie zaś jej oddział tj. E. Z.. Zdaniem pozwanej zawarta pomiędzy powódką a Gaz (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w E. umowa nie obejmowała swym zakresem wykonania przez powódkę robót budowlanych. Zakres prac objętych umową oraz treść faktur i protokołów odbioru pozwalają stwierdzić, że umowa ta miała charakter umowy sprzedaży wraz z dostawą sprzedanych towarów. Ponadto, zdaniem pozwanej, odsetki powinny być liczone od wezwania do zapłaty skierowanego do pozwanej i co najwyżej w wysokości ustawowej.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 50-59)

W piśmie z dnia 21 listopada 2014 roku powód uściślił oznaczenie strony pozwanej wskazując, że jest nią (...) S.A. w B..

(pismo k. 184)

W dniu 2 marca 2015 roku nastąpiło połączenie w trybie art. 492 § 1 pkt. 1 ksh w zw. z art. 516 § 6 ksh (...) Biuro (...) - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. (spółka przejmowana) z Przedsiębiorstwem Handlu Krajowego i (...) – (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w G. (spółka przejmująca). Następnie spółka przejmująca Przedsiębiorstwo Handlu Krajowego i (...) – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. zmieniła nazwę na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G..

(odpis z KRS k. 364, postanowienie k. 360)

Na rozprawie w dniu 15 maja 2015 roku pozwany cofnął wniosek o odrzucenie pozwu.

(e protokół z dnia 15 maja 2015 roku, 00:03:00 min)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 maja 2012 roku między (...) - spółką akcyjną w B. jako zamawiającym a konsorcjum składającym się z (...) spółki akcyjnej w W. (lider konsorcjum), (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. i Gaz (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w E., jako wykonawcą została zawarta umowa (...), której przedmiotem była „Zabudowa turbozespołu upustowo – kondensacyjnego w Elektrociepłowni (...)”.

(dowód: umowa k. 98-119, aneksy – k. 120-125, umowa konsorcjum z aneksami – k. 126-128 i k. 131 i k. 145, pełnomocnictwa – k.129-130 i k. 132-133, szczegółowa umowa wykonawcza – k. 134-144)

W dniu 8 lipca 2013 roku pomiędzy Gaz (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w E. a (...) Biuro (...) – spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w K. została zawarta umowa (...) o roboty budowlane dla zadania „Zabudowa turbozespołu upustowo – kondensacyjnego w (...) S.A Oddział Elektrociepłownia (...)”. Przedmiotem umowy było dostarczenie armatury, dostawa napędów, montaż dostarczonej armatury parowej i wodnej (zawory, przepustnice), wykonanie osprzętu montażowego, montaż napędów A. M. na dostarczonej armaturze, wykonanie niezbędnych prób i badań, zgodnie z wykazami armatury stanowiącymi załącznik nr 2 umowy oraz na bazie Oferty. Napędy miały być zrealizowane odpowiednio wg załączonych schematów połączeń stanowiących załącznik nr 3 do umowy. Strony ustaliły cenę za wykonanie przedmiotu umowy na kwotę 564.000 zł netto plus vat. Powódka zobowiązała się do wykonania przedmiotu umowy zgodnie z odpowiednimi Polskimi Normami i przepisami oraz mającymi zastosowanie dyrektywami UE.

(dowód: umowa k. 11 – 18)

Przedmiot umowy miał zostać wykonany na terenie budowy prowadzonej w oparciu o projekt budowalny, gdzie funkcję techniczną na budowie pełnił kierownik budowy mgr inż. J. N..

(dowód: dziennik budowy k. 209)

W dniu 10 lipca 2013 roku pozwana oświadczyła, że został jej przedstawiony przez wykonawcę, to jest Gaz (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w E. projekt umowy wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie, z podwykonawcą czyli (...) Biuro (...) - spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w K., a nadto oświadczyła, że wyraża zgodę, w rozumieniu art. 647 ¹ § 2 k.c., na zawarcie przez Gaz § (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w E. umowy z (...) Biuro (...) – spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w K. o wykonanie robót budowlanych określonych w wyżej wskazanym projekcie umowy.

(dowód: oświadczenie k. 19-20, pełnomocnictwa – k. 21-22)

W dniu 22 sierpnia 2013 roku sporządzono protokół zdawczo – odbiorczy numer (...), w którym przedstawiciel Gaz § (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w E. potwierdził dostawę armatury na budowę. W dniu 4 września 2013 roku kolejnym protokołem zdawczo – odbiorczym, potwierdzony został odbiór urządzeń – kompensatory elastomerowe kołnierzowe 2 szt. w obu protokołach wskazano, iż dotyczą one umowy na dostawę armatury (...).

(dowód: protokoły zdawczo – odbiorcze k. 23-24 i k. 25, zdjęcia k. 190 – 198)

W dniu 9 lipca 2013 roku pomiędzy (...) Biuro (...) – spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w K. a Gaz (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w E. została zawarta umowa (...) na roboty montażowe. Przedmiotem umowy było wykonanie przez Gaz (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w E. robót montażowych obejmujących montaż dostarczonej przez (...) Biuro (...) – spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w K. armatury parowej i wodnej (zawory, przepustnice), wykonanie osprzętu montażowego oraz wykonanie niezbędnych prób i badań, zgodnie z wykazami armatury stanowiącymi załącznik nr 1 umowy. Strony ustaliły cenę za wykonanie przedmiotu umowy na kwotę 50.000 zł netto plus vat oraz określiły miejsce wykonani umowy na terenie Elektrociepłowni (...).

(umowa z załącznikami – k. 325-331)

Roboty montażowe z umowy z dnia 8 lipca 2013 roku o numerze (...) polegające na montażu dostarczonej armatury parowej i wodnej, wykonaniu osprzętu montażowego oraz wykonaniu niezbędnych robót i badań wykonane zostały na podstawie umowy z dnia 9 lipca 2013 roku o numerze (...) na roboty montażowe przez Gaz § (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w E. i z tytułu montażu urządzeń spółka ta wystawiła powódce fakturę vat nr (...) na kwotę 61.500 zł brutto (50.000 zł neto plus vat). Kwota 61.500 złotych została potrącona przez Gaz § (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w E. z należnościami żadanymi przez powódkę z faktur w tym postępowaniu.

(dowód: protokół odbioru – k. 349, faktura vat - k. 350, zeznania świadka P. K. e protokół z dnia 12 grudnia 2014 roku 00:16:35 min., zeznania świadka P. G. e protokół z dnia 12 grudnia 2014 roku 00:36:41 min, zeznania świadka P. P. e protokół z dnia 12 grudnia 2014 roku 00:42:16 min, zeznania powoda-prezesa zarządu S. N. 00:48:35 min., oświadczenie o potrąceniu – k. 351)

Powódka z tytułu umowy z dnia 8 lipca 2013 troku wystawiła dla Gaz § (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w E. m.in. następujące faktury vat:

- nr (...) na kwotę 61.500 zł obejmująca usługę aktywacyjną z terminem płatności określonym na dzień 28 listopada 2013 roku,

- nr (...) na kwotę 7.380 zł obejmująca kompensator płatną do dnia 6 października 2013 roku,

- nr (...) na kwotę 296.799 zł obejmującą przepustnice płatną do dnia 29 września 2013 roku.

Żadna z tych faktur nie dotyczyła montażu dostarczonych urządzeń ani prób bądź sprawdzeń.

(dowód: faktury k. 26 – 28)

Faktura nr (...) została częściowo uregulowana w wyniku potrącenia z wierzytelnością w kwocie 61.500 zł wynikającą z faktury vat nr (...) wystawionej przez Gaz (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w E. za montaż urządzeń i pozostała z niej do zapłaty kwota 247.921 zł. Razem suma niezapłaconych należności z opisanych wyżej faktur wynosiła 316.801 zł.

(dowód: potwierdzenie salda - k. 29, oświadczenie o potrąceniu - k. 351, zeznania powoda-prezesa zarządu S. N. 00:50:49 min )

W piśmie z dnia 28 października 2013 roku Gaz § (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w E. oświadczyła, że będzie regulować sukcesywnie i planuje zapłacić należność m.in. za fakturę nr (...).

(dowód: pismo k. 30)

Gaz § (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w E. w dniu 31 grudnia 2013 roku potwierdziła saldo wynoszące 316.801 zł.

(dowód: potwierdzenie salda k. 29)

Gaz § (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w E. nie zapłaciła należności za opisane wyżej faktury.

(dowód: pismo k. 31)

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Elblągu, Wydział V Gospodarczy, sygn. akt V GU 24/13 ogłosił upadłość dłużnika Gaz § (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w E. z możliwością zawarcia układu. W dniu 11 lutego 2014 roku Sąd Rejonowy w Elblągu Wydział V Gospodarczy, sygn. akt V GUp 10/13 wydał postanowienie zmieniające dotychczasowy sposób prowadzenia postępowania upadłościowego Gaz § (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w E. z możliwością zawarcia układu na postępowanie obejmujące likwidację majątku dłużnika.

(dowód: postanowienie k. 32, zawiadomienie – k. 147)

W dniu 30 grudnia 2013 roku pozwana odstąpiła od umowy nr (...) z dnia 16 maja 2012 roku na „Zabudowę turbozespołu upustowo – kondensacyjnego z (...) w zakresie wszystkich robót niedokończonych przez wykonawcę – konsorcjum: (...) SA w upadłości układowej, (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości układowej z przyczyn leżących po stronie wykonawcy.

(okoliczność niesporna)

Mając na uwadze fakt, że wykonawca (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w E. nie zrealizowała w całości zapłaty za wykonane w ramach wykonawstwa roboty z uwagi na zaprzestanie spłacania wierzycieli, powódka wezwała pozwaną pismem z dnia 16 stycznia 2014 roku do zapłaty kwoty 316.801 zł.

(dowód: pismo k. 34)

Pozwana odmówiła zapłaty za wykonane roboty.

(dowód: pismo k. 35)

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności zauważyć wypada, że wniosek pozwanej o odrzucenie pozwu na podstawie art. 199 § 1 pkt. 3 k.p.c. z powodu braku zdolności sądowej po stronie pozwanej nie zasługiwał, po doprecyzowaniu oznaczenia strony pozwanej przez powódkę w piśmie z dnia 21 listopada 2014 roku (k. 184), na uwzględnienie. Nie może budzić wątpliwości, iż sprawa niniejsza toczyła się z udziałem (...) – spółki akcyjnej w B., a nie z udziałem Oddziału tej spółki, czego zapewne miała świadomość strona pozwana wnosząc w imieniu spółki a nie jej oddziału sprzeciw od nakazu zapłaty i składając – także w imieniu spółki, a nie oddziału spółki - kolejne pisma procesowe, a w końcu cofając na rozprawie w dniu 15 maja 2015 roku wniosek o odrzucenie pozwu. Stąd też postepowanie w przedmiocie wniosku o odrzucenie pozwu było bezprzedmiotowe.

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Podstawą żądania pozwu jest umowa z dnia 8 lipca 2013 roku zawarta przez Gaz (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w E. i powódkę i nazwana umową o roboty budowlane, na mocy której powódka zobowiązała się do dostarczenia określonej armatury i jej montażu oraz wykonania osprzętu montażowego, a także niezbędnych prób i badań, na której zawarcie pozwana, jako inwestor wyraziła zgodę. Nie może budzić jednakże wątpliwości, iż wskutek zawarcia w dniu 9 lipca 2013 roku pomiędzy tymi samymi stronami umowy mocą której to Gaz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w E. dokona montażu armatury oraz prób i sprawdzeń strony zmodyfikowały treść umowy z dnia 8 lipca 2013 roku. W efekcie zawartych umów zobowiązanie powódki ograniczyło się do dostarczenia określonych urządzeń i armatury, co potwierdzone zostało zarówno w treści faktur, jak i w treści protokołów odbioru sporządzonych do umowy z dnia 8 lipca 2013 roku, które dotyczą jedynie dostarczonych urządzeń i armatury bez ich montażu. Z kolei protokół odbioru do umowy z dnia 9 lipca 2013 roku oraz wystawiona do tej umowy faktura dotyczą robót montażowych. Ustalenia stanu faktycznego prowadzą zatem do jednoznacznego wniosku, iż treści umowy z dnia 8 lipca 2013 roku nie można kwalifikować jako umowy o roboty budowlane, zwłaszcza, gdy z zważy się, iż w rzeczywistości roboty montażowe zostały wykonane przez Gaz (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w E..

Uzasadniając żądanie pozwu powódka wskazała treść normy art. 647 ¹ § 5 k.p.c., zgodnie z którą zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę. Treść § 2 tej normy stanowi, iż do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy. Natomiast regulacja art. 647 ¹ § 1 k.c. przewiduje, iż w umowie o roboty budowlane zawartej pomiędzy inwestorem a wykonawcą strony ustalają zakres robót, które wykonawca będzie wykonywał osobiście lub za pomocą podwykonawców.

Jakkolwiek zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie sporne jest czy odpowiedzialność inwestora wobec podwykonawcy zależy od ważności umowy wykonawcy z podwykonawcą (zgody inwestora na jej zawarcie), czy też od faktu wykonania przez podwykonawcę robót na rzecz inwestora, to bez względu na to którą z tych koncepcji uznać za prawidłową żądanie pozwu nie znajdzie usprawiedliwienia.

W pierwszym bowiem przypadku inwestor odpowiada wobec podwykonawcy jak za cudzy dług i tylko wtedy, gdy wyraził zgodę na zawarcie umowy pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą. Niewątpliwie inwestor w sprawie niniejszej wyraził zgodę na zawarcie umowy z dnia 8 lipca 2013 roku, ale zgoda ta nie może mieć znaczenia, bo w rzeczywistości na podstawie tej umowy realizowana była jedynie dostawa urządzeń i armatury, a zatem umowa ta była umową sprzedaży, na której zawarcie inwestor nie musiał wyrazić zgody i za której zapłatę nie ponosi odpowiedzialności przewidzianej w art. 647 ¹ § 5 k.c.

W drugim natomiast wypadku odpowiedzialność inwestora, zgodnie z literalnym brzmieniem normy art. 647 ¹ § 5 k. c. wynika z faktu wykonania robót budowlanych przez podwykonawcę (powódkę) na rzecz inwestora (pozwanej) i nie jest zależna od zgody inwestora na zawarcie umowy z podwykonawcą. Niewątpliwie podstawową przesłanką solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy wynikającą z art. 647 ¹§ 5 k.c. w zw. z art. 647 ¹ § 1 k.c. jest wykonanie przez podwykonawcę części robót budowlanych, jakie zgodnie z umową łącząca inwestora z wykonawcą miał wykonać wykonawca. Skoro, jak wskazano wyżej, postępowanie dowodowe przesądziło bez wątpienia, iż montażu armatury dokonał na podstawie, umowy z dnia 9 lipca 2013 roku, wykonawca, a zatem powódka nie wykazała, aby na podstawie umowy z dnia 8 lipca 2013 roku wykonała jakiekolwiek roboty budowlane, a jedynie wykazała sprzedaż określonych urządzeń i armatury odpowiedzialność inwestora przewidziana w art. 647 ¹ § 5 k.c. nie znajdzie zastosowania

Biorąc powyższe pod uwagę na podstawie powołanych wyżej przepisów orzeczono jak w sentencji.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu i kosztów celowych. Na koszty powódki, jako strony proces przegrywającej, złożyła się opłata od pełnomocnictwa oraz koszty zastępstwa procesowego.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.

Dnia 22 czerwca 2015 roku