Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 9 kwietnia 2019r. skierowanym przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością we W. powódka (...) Bank (...) spółka akcyjna w W. wniosła o zasądzenie od pozwanej kwot:

I 399 839,99zł. wraz z dalszymi odsetkami od dnia 5 kwietnia 2019r. według zmiennej stopy procentowej odpowiadającej czterokrotności wysokości aktualnej stopy kredytu lombardowego NBP, nie wyższej jednak niż aktualna wysokość odsetek maksymalnych;

II 142 126,87zł. tytułem odsetek skapitalizowanych do dnia 4 kwietnia 2019r. tytułem zadłużenia wynikającego z udzielonego pozwanej i niespłaconego przez nią kredytu (pozew k. 8).

Postanowieniem z dnia 12 listopada 2019r. ustanowiono dla pozwanej kuratora w oparciu o art. 69 par. 1 kpc. (postanowienie k. 79). W złożonej przez siebie w dniu 5 grudnia 2019r. odpowiedzi na pozew kurator podniósł, iż kierując sprawę do sądu powódka nie wykazała zasadności roszczenia, ani też nie przedstawiła wyliczenia jego wysokości, wskazał również, iż skierowane do pozwanej wezwanie do spłaty zadłużenia nie zostało jej skutecznie doręczone. Niezależnie od powyższego kurator wskazał również na brak wymagalności roszczenia spowodowany brakiem wypowiedzenia kredytu. Z powyższych względów kurator wniósł o oddalenie powództwa w całości (odpowiedź na pozew k. 84).

Odpowiadając na powyższe stanowisko pełnomocnik powódki w jego piśmie z dnia 19 marca 2020r. wskazał na fakt doręczenia pozwanej wypowiedzenia umowy kredytu przez awizo (pismo k. 96).

Sąd ustalił, co następuje:

Na podstawie zawartej w dniu 20 listopada 2015r. umowy powódka udzieliła pozwanej kredytu odnawialnego w ramach limitu kredytowego w kwocie 1 000 000zł. na czas do dnia 19 listopada 2016r. Wykorzystanie powyższego kredytu następować miało w drodze realizacji dyspozycji pozwanej w ciężar wskazanego w umowie rachunku bankowego, przy czym kredyt powyższy wykorzystany mógł zostać przez nią jednorazowo bądź też w częściach, pozwana miała przy tym możliwość ponownego wykorzystania spłaconej już przez siebie części kredytu łącznie z jego niespłaconą częścią o ile tylko ich suma nie przekroczy ustanowionego w umowie limitu. Ze swej strony powódka zawarowała sobie prawo naliczania odsetek od wykorzystanego kredytu za okres od dnia pierwszej wypłaty przyznanych pozwanej środków, przy czym odsetki te naliczane miały być w stosunku rocznym według zmiennej stopy procentowej równej wysokości stawki referencyjnej stanowiącej WIBOR 3m powiększonej o marżę powódki w wysokości 4,92 p.p. Odsetki powyższe od wykorzystanego kredytu naliczane miały być od dnia pierwszej wypłaty kredytu i pobierane miały być z rachunku bankowego w dniu zakończenia każdego wynoszącego miesiąc okresu obrachunkowego, za który je naliczono, zadłużenie zaś z tytułu powyższych odsetek stawało się wymagalne po w następnym dniu po upływie terminu ich spłaty. Również brak spłaty kapitału w terminie skutkował tym, iż niespłacona kwota stawała się zadłużeniem przeterminowanym i wymagalnym, należność z tytułu którego podlegać miał potrąceniu z pierwszych wpływów na rachunek bankowy. Powstanie takiego opóźnienia uprawniało powódkę do naliczenia odsetek od niespłaconej kwoty kredytu od dnia, w którym nastąpić winna spłata, do dnia poprzedzającego dzień spłaty według zmiennej stopy procentowej przewidzianej dla kredytów przeterminowanych, wynoszącej w dniu zawarcia umowy 10% w stosunku rocznym (umowa k. 42 - 43).

Pismem z dnia 27 czerwca 2016r. doręczonym pozwanej przez awizo powódka wypowiedziała kredyt z uwagi na niedopełnienie warunków jego spłaty (wypowiedzenie k. 102, dowód awizowania k. 103 – 104).

Pismem z dnia 12 kwietnia 2017r. powódka powołując się na dokonane wcześniej wypowiedzenie kredytu wezwała pozwaną do zwrotu objętych żądaniem pozwu kwot (wezwanie k. 39). Wezwanie powyższe, po jego uprzedniej awizacji wróciło do powódki nieodebrane przez pozwaną (dowód awizowania k. 40 – 41).

Sąd zważył, co następuje:

Żądanie pozwu zasługuje na uwzględnienie. Dokonując oceny jego zasadności sąd nie podzielił jednocześnie zarzutu ustanowionego dla pozwanej kuratora, jakoby nie został w niniejszej sprawie dowiedziony fakt skutecznego wypowiedzenia kredytu, a to wskutek niedoręczenia pozwanemu pisma zawierającego wypowiedzenie kredytu.

Co się tyczy doręczenia wypowiedzenia kredytu, to mieć należało na względzie przepis art. 61 par. 1 kc., wedle którego oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Dojście oświadczenia woli do adresata w taki sposób, by mógł on zapoznać się z jego treścią, polega na stworzeniu przez składającego takiej sytuacji, w której adresat oświadczenia może zapoznać się z nim w zwykłym toku czynności (rzeczywiste zapoznanie się nie ma natomiast znaczenia). Dowód takiego faktu obciąża tego, kto ze złożenia oświadczenia woli wywodzi skutki prawne (a zatem przeważnie składającego oświadczenie). Nadanie listu poleconego (przesyłki rejestrowanej) obejmującego oświadczenie woli pozwala przyjąć w drodze domniemania faktycznego, że jego adresat mógł zapoznać się z jego treścią, co nie wyklucza, oczywiście, dowodzenia, że w konkretnym przypadku było inaczej (por. podobnie wyr. SN z 17.3.2010 r., II CSK 454/09, OSN 2010, Nr 10, poz. 142).W przywołanym przepisie chodzi zatem o taki sposób doręczenia, który umożliwia adresatowi powzięcie wiadomości o treści oświadczenia, choćby nawet było niewątpliwe – co miało miejsce także w niniejszej sprawie- że de facto tego nie uczynił (por. wyr. SN z 16.3.1995 r., I PRN 2/95, OSN 1995, Nr 18, poz. 229; z 9.12.1999 r., I PKN 430/99, OSN 2001, Nr 9, poz. 309). Zdaniem sądu wymogowi takiemu zadość czyni przesłanie pozwanemu wypowiedzenia kredytu zwrócone następnie do nadawcy z racji niepodjęcia przez adresata awizowanej przesyłki. Jak podnosi się w literaturze prawniczej, nie jest konieczne rzeczywiste zapoznanie się adresata z treścią oświadczenia (wyr. SN z 18.4.2012 r., V CSK 215/11, Legalis; wyr. SN z 23.4.2010 r., II PK 295/09, Legalis; wyr. SN z 18.3.2008 r., III CSK 9/08, niepubl.). Co więcej, ewentualna odmowa ze strony adresata dotycząca zapoznania się z treścią przesłanego mu oświadczenia nie wywołuje żadnych skutków prawnych w zakresie prawidłowości złożenia tego oświadczenia (wyr. SN z 19.7.2012 r., II CSK 655/11, BSN 2013, Nr 10; wyr. SN z 5.10.2005 r., I PK 37/05, OSNP 2006, Nr 17–18, poz. 263; wyr. SN z 23.1.1998 r., I PKN 501/97, OSNP 1999, Nr 1, poz. 15; wyr. SN z 23.1.1998 r., I PKN 501/97, OSNP 1999, Nr 1, poz. 15; wyr. SN z 11.12.1996 r., I PKN 36/96, OSNP 1997, Nr 14, poz. 251; wyr. SN z 16.3.1995 r., I PRN 2/95, OSNP 1995, Nr 18, poz. 229). W wyr. z 15.1.1990 r. ( I CR 1410/89, Legalis) SN wyraził pogląd, że w stosunku do oświadczeń woli przesyłanych pocztą stosować można w drodze analogii przepisy dotyczące doręczenia pism sądowych – pozostawienie w skrzynce adresata informacji o przesyłce (tzw. awizo) uważane jest za jej prawidłowe doręczenie. Stanowisko to zostało potwierdzone w wyr. SN z 11.12.1996 r., I PKN 36/96, Legalis; wyr. SN z 13.12.1996 r., I PKN 41/96, OSNAPiUS 1997, Nr 15, poz. 268; wyr. SN z 23.1.1998 r., I PKN 501/97, OSNAPiUS 1999, Nr 1, poz. 15; wyr. SN z 19.7.2012 r., II CSK 655/11, Legalis. Za odpowiednim stosowaniem do określenia chwili doręczenia listu kryteriów określania momentu doręczania pism sądowych opowiedział się także M. Safjan , w: Pietrzykowski , Komentarz, 2015, t. 1, art. 61, Nb 5, s. 311.). Z aprobatą w literaturze prawniczej spotkało się także spostrzeżenie SN, że "zachowanie się kontrahenta stosunku cywilno-prawnego uniemożliwiające faktyczne doręczenie mu pisma, zawierającego wymagane w danej sprawie oświadczenie woli, w tym zwłaszcza dłuższa nieobecność we wskazanym miejscu zamieszkania, uzasadnia z reguły uznanie możliwości zapoznania się z jego treścią, jeżeli pod wskazanym adresem zostało ono złożone (także awizowane)" – tak SN w wyr. z 15.1.1990 r., I CR 1410/89, Legalis. Także w wyr. z 10.2.2014 r. ( I ACa 1481/13, Legalis) SA w Warszawie uznał, że w przypadku prawidłowego skierowania oświadczenia woli (wysłania oświadczenia na adres zamieszkania osoby fizycznej albo wskazaną w KRS siedzibę osoby prawnej lub ułomnej osoby prawnej), nieodebranie przesyłki obciąża adresata. W takim przypadku za chwilę złożenia oświadczenia i dzień doręczenia uznać należy pierwszy dzień, w którym próbowano adresatowi doręczyć przesyłkę. Zgodnie z teorią doręczenia można uznać oświadczenie woli za złożone, nawet jeśli adresat nie zapoznał się z jego treścią, choć miał taką możliwość.

Nie ulega w związku z tym wątpliwości, że wpływ na możliwość zapoznania się adresata z treścią oświadczenia mają zawsze kryteria obiektywne. W doktrynie najczęściej zwraca się uwagę wyłącznie na te kryteria, wskazując np. że oświadczenie wysłane listownie będzie złożone adresatowi z chwilą, gdy w normalnym toku czynności mógł on wyjąć list ze skrzynki, a jeżeli przesyłka była awizowana – gdy mógł on w zwykłym trybie odebrać list w placówce pocztowej ( P. Machnikowski, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2017, s. 142; zob. wyr. SN z 18.11.1999 r., I PKN 375/99, OSNP 2001, Nr 7, poz. 227). W okolicznościach niniejszej sprawy możliwość taką stworzono pozwanemu, fakt zaś, że nie zechciał z niej skorzystać, nie może – w świetle powołanego wyżej art. 61 par. 1 kc. - żadną miarą obciążać strony powodowej. Konsekwencje faktycznej niemożliwości porozumienia się z osobą w miejscach, w których kontakt ten według wszelkiego prawdopodobieństwa powinien być możliwy, obciążają negatywnymi skutkami tę osobę. Powinna ona bowiem zadbać o zapewnienie możliwości porozumiewania się z nią w inny sposób. W ocenie sądu, stanowisko przeciwne prowadziłoby do trudnej do zaakceptowania z punktu widzenia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego sytuacji, w której sytuacja dłużnika unikającego odbierania przeznaczonej dla niego korespondencji byłaby relatywnie lepsza aniżeli sytuacja dłużnika, który nie ucieka się do tego typu wybiegów.

Zdaniem sądu postępowaniu powódki względem pozwanego nie sposób było zarzucić jakichkolwiek nieprawidłowości, korespondencję prowadzącą do wypowiedzenia kredytu powódka skierowała bowiem jeszcze w okresie prowadzonej przez nią działalności gospodarczej na adres pozwanej ujawniony w krs. Brak jest tym samym podstaw do formułowania pod adresem powódki zarzutu, iż ta nie stworzyła pozwanej wystarczających możliwości zapoznania się z kierowanymi do niego oświadczeniami.

Z uwagi na powyższe przyjąć należało, iż w następstwie dokonanego wypowiedzenia kredytu, niespłacona jego część stała się należnością wymagalną.

Co się z kolei tyczy wysokości zasługującego na udzielenie ochrony roszczenia, to stwierdzić należy, iż w toku prowadzonego postępowania powódka przedstawiła wyliczenie wysokości dochodzonego pozwem zadłużenia w postaci historii tegoż zadłużenia na rachunku bankowym pozwanej obejmującej okres czasu od listopada 2015r., kiedy to pozwanej udzielono kredytu, do grudnia 2019r., a zatem do ustanowienia reprezentującego w niniejszym postępowaniu kuratora (historia zadłużenia k. 97 - 101). Wynikające z powyższego dokumentu dane co do sposobu wyliczenia dochodzonej pozwem kwoty nie zostały w żaden sposób zakwestionowane przez stronę pozwaną. Wobec niezgłoszenia przez nią jakichkolwiek zarzutów podważających prawidłowość powyższego wyliczenia wynikających np. z faktu nieuwzględnienia jakichkolwiek dokonanych na poczet zadłużenia wpłat, ich nieprawidłowego zarachowania na poczet długu, bądź też chociażby matematycznych błędów, którymi dotknięte miałoby być przedstawione przez powódkę wyliczenie, żądaniu pozwu nie sposób odmówić było udzieleniu ochrony w zakresie wskazanych w powyższym wyliczeniu kwot. Stanowisko odmienne prowadziłoby do przerzucenia na powódkę ciężaru udowodnienia okoliczności niemożliwych, regułą jest bowiem, iż wierzyciela obciąża ciężar udowodnienia faktu powstania samego długu w sytuacji zaś kwestionowania jego wysokości na dłużniku ciąży ciężar udowodnienia okoliczności świadczących o tym, iż jego zobowiązanie podlegało umorzeniu bądź to w całości bądź też w określonej części, z okoliczności takich bowiem to dłużnik wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne. Mając na uwadze fakt, iż w sprawie niniejszej okoliczności takie nie zostały ani udowodnione, ani nawet w żaden sposób przywołane przez pozwanego, przyjąć należało, iż uwzględnienie żądania pozwu nie wymagało przywołania jakichkolwiek dalszych dowodów poza tymi, które zostały już przez stronę powodową przedstawione.

Z przedstawionego przez powódkę wyliczenia zadłużenia, prawidłowości którego kurator nie zakwestionował, jednoznacznie wynika, iż w okresie po wypowiedzeniu umowy powódka naliczała odsetki od wykorzystanej części kapitału według stopy procentowej wynoszącej 10% w stosunku rocznym, takiej zatem, jaka przewidziana została w umowie kredytu. Co się tyczy wysokości powyższych odsetek to w odpowiadają one czterokrotności stopy kredytu lombardowego. Na mocy uchwały Rady Polityki Pieniężnej nr 1/2015 odsetki te począwszy od dnia 5 marca 2015r. wynoszą 2,5%, to zaś oznacza, iż powódka uprawniona była do naliczania odsetek w wysokości 10% w stosunku rocznym. Mając jednocześnie na uwadze fakt, iż zgodnie z obwieszczeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 stycznia 2016r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych, odsetki te począwszy od dnia 1 stycznia 2016r. wynoszą 5%, zgodnie zaś z art. 359 § 2 ¹ kc.,. maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych, przyjętą za podstawę kapitalizacji dochodzonych w niniejszej sprawie odsetek stopę procentową uznać należało za zgodną z przepisem art. 359 kc.

Z treści przedstawionego przez powódkę wyliczenia wynika również, iż począwszy od dnia czerwca 2016r., a zatem od miesiąca, kiedy to dokonano jego wypowiedzenia, pozwana przy wykorzystanym niemal w całości limicie kredytu, a w niektórych momentach przekroczonym limicie kredytu, zaprzestała spłaty odsetek od jego wykorzystanej części, co skutkowało obciążeniem jej obowiązkiem zapłaty zarówno tych odsetek wyliczonych początkowo na ponad 5 000zł. jak i wykorzystanego kapitału. Stosownie do postanowień zawartej między stronami umowy należności powyższe stały się jednocześnie należnościami wymagalnymi i przeterminowanymi, co uwidocznione zostało też w skierowanym do pozwanej wypowiedzeniu umowy. Nie został natomiast przedstawiony jakikolwiek dokument potwierdzający spłatę zadłużenia poniżej jego poziomu wyznaczonego kwotami, których powódka domaga się obecnie do zapłaty. Mając powyższe na uwadze, żądaniu pozwu udzielić należało ochrony w całości obciążając jednocześnie pozwaną spółkę – stosownie do wyrażonej przepisem art. 98 par. 1 kpc. zasady odpowiedzialności za wynij postępowania kosztami ustanowionego w niniejszej sprawie dla potrzeb jej reprezentacji kuratora.

Z/ odpis wyroku z uzasadnieniem i pouczeniem o zaskarżalności doręczyć ustanowionemu dla pozwanej kuratorowi.