Treść orzeczenia X GC 685/17 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

X GC 685/17 - zarządzenie, uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2019-04-30

Sygn. akt X GC 685/17

UZASADNIENIE

W dniu 21 sierpnia 2017 roku powód M. S. (1) wniósł przeciwko pozwanej (...) Spółce Akcyjnej w Ł. (aktualnie (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W.) pozew w postępowaniu nakazowym, domagając się zasądzenia od pozwanego kwoty 358.649,27 zł wraz z odsetkami ustawowymi za zwłokę liczonymi: od kwoty 100.000,00 zł od dnia 2 kwietnia 2016 roku, od kwoty 76.073,47 zł od 5 maja 2016 roku, od kwoty 182.575,80 zł liczonymi od 8 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty, a także zasądzenia kosztów sądowych według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu jako podstawę żądania wskazano umowę nr (...) z dnia 9 grudnia 2015 roku oraz aneksy o nr (...) o wykonanie kompleksowych prac remontowych lokali położonych w Ł. przy ul. (...). Powód wykonał objęte umową prace i w związku z tym, wystawił pozwanej faktury VAT, domagając się zapłaty za nie wynagrodzenia.

(pozew, k. 3-4, pismo procesowe z dnia 7 września 2017 roku, k. 75)

W odpowiedzi na pozew z dnia 9 października 2017 roku (...) Spółka Akcyjna w Ł. (aktualna (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W.) wniosła o oddalenie powództwa w całości, a także zasądzenie od powoda kosztów procesowych według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana podniosła, że wprawdzie strony łączyła umowa na wykonanie robót nr 2/12/2015 z dnia 9 grudnia 2015 roku, następnie aneksowana, niemniej do reprezentacji pozwanej uprawnione były dwie osoby, zaś aneks do umowy nr (...) z dnia 4 stycznia 2016 roku nie został podpisany przez osoby uprawnione do jej reprezentacji. Pozwana nie odnotowała do swojej siedziby wpływu podpisanego aneksu nr (...) z dnia 4 stycznia 2016 roku do umowy. Nadto pozwana wskazała, że w toku czynności sprawdzających doszło do stwierdzenia licznych wad i usterek oraz częściowego wykonania robót budowlanych odpowiadających zakresowi robot budowlanych wskazanych w projekcie aneksu nr (...).

Pozwana zaprzeczyła, jakoby na jego zlecenie doszło do odbioru robót odpowiadających zakresowi prac w projekcie ww. aneksu do umowy przez J. K. (1) w lipcu 2017 roku. Inwestycja została zakończona w pierwszej połowie 2016 roku. W ramach umowy Ł. Z. dokonywał płatności na rzecz powoda na podstawie przedkładanych faktur VAT wraz z podpisanymi protokołami odbioru. Od momentu wystawienia faktur VAT w ramach projektu aneksu umowy nr (...) z dnia 4 stycznia 2016 roku do umowy Ł. Z. dokonywał płatności na rzecz powoda na ich podstawie wraz z niepodpisanymi protokołami odbioru albo bez dodatkowych dokumentów, w tym jednorazowo zaliczkę na materiał dotychczas nierozliczoną. Od tamtego momentu płatności były dokonywane za niepotwierdzony zakres robót co do rodzaju, co do ilości oraz co do cen jednostkowych.

Pozwana zakwestionowała zasadność roszczeń powoda ponad kwotę niezapłaconą tytułem robót budowlanych objętych projektem aneksu nr (...) do umowy, tj. ponad kwotę 857.665,09 zł brutto (w tym zaliczka- 100.000,00 zł brutto oraz wartość robót objętych projektem aneksu nr (...) w wysokości 361.765,21 zł brutto, wg niepodpisanego protokołu odbioru robót). Zdaniem pozwanej wysokość wynagrodzenia jest zawyżona i jako taka nienależna powodowi. Ponadto, pozwana wskazała, że powód dochodzi ponownie zapłaty kwoty 33.000,00 zł brutto.

(odpowiedź na pozew, k. 106-110)

W dalszym toku postępowania strony reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników podtrzymywały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Nadto, pozwana wniosła o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

(stanowiska stron, e-protokół z rozprawy z dnia 30 października 2017 roku, czas nagrania od 00:04:40, płyta CD k.470; pismo procesowe, k. 478-481; pismo procesowe z dnia 20 listopada 2017 roku, k. 645-647; stanowiska stron, e-protokół z rozprawy z dnia 22marca 2019 roku, czas nagrania od 04:47:00, płyta CD k.1216)

W piśmie z dnia 13 listopada 2017 roku powód cofnął pozew w zakresie kwoty 33.000,00 zł wraz ze zrzeczeniem się roszczenia co do tej kwoty, zaś co do odsetek bez zrzeczenia się roszczenia w związku z zapłatą przez pozwaną na rzecz powoda kwoty 33.000,00 zł w dniu 27 lipca 2016 roku. Powód sprecyzował roszczenie i wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda łącznie kwoty 325.649,27 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi:

- od kwoty 100.000,00 zł od dnia 2 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 76.073,47 zł od 5 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 182.575,80 zł od 8 czerwca 2016 roku do dnia 27 lipca 2016 roku oraz od kwoty 149.575,80 zł od dnia 28 lipca 2016 roku do dnia zapłaty.

(pismo procesowe z dnia 13 listopada 2017 roku, k. 581-588)

Postanowieniem z dnia 22 marca 2019 roku Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy z uwagi na następstwo prawne postanowił zmienić oznaczenie strony pozwanej w procesie z (...) S.A. w Ł. na (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. i podjąć postępowanie z udziałem tej strony.

(postanowienie, k. 1210)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. S. (1) prowadził działalność gospodarczą pod nazwą PHU (...) M. S. (1), której przedmiotem jest m.in. wykonywanie robót budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków.

(odpis z (...) powoda, k. 5)

Pozwana (...) S. A. w Ł. prowadziła działalność gospodarczą i zajmowała się m.in. realizacją projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków.

W dniu 24 sierpnia 2018 roku nastąpiło połączenie spółek w sposób określony w art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. poprzez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej (...) Spółki Akcyjnej w Ł. na spółkę przejmującą, tj. (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością we W..

(odpis Krajowego Rejestru Sądowego spółki (...) S.A. w Ł. oraz (...) Sp. z o.o. we W. – k. 6-12, 848-852)

W dniu 9 grudnia 2015 roku została zawarta umowa na wykonanie robót nr 2/12/2015 pomiędzy pozwaną (...) S.A. w Ł. – inwestorem, a powodem M. S. (1) jako wykonawcą. Przedmiotem umowy było kompleksowe wykonanie prac remontowych w 17 lokalach mieszkalnych na trzecim piętrze (czwartej kondygnacji) oraz w 17 lokalach mieszkalnych na czwartym piętrze (piątej kondygnacji) w budynku (...) w Ł. przy ul. (...) zlokalizowanego w kompleksie mieszkaniowym u S. a należącym do inwestora, polegającym m.in. na:

-: wykonaniu napraw punktowych ścian i sufitów oraz spękań ścian,
-: wykonanie całopowierzchniowego gipsowania w standardzie Q3,
-: wykonanie gruntowania powierzchni szpachlowych pod powłokę malarską,
-: wykonanie malowania farbą akrylową w kolorze białym,
-: wykonania demontażu pozostałości po szachtach raz z utylizacją gruzu,
-: wykonanie zabudów szachtowych w systemie suchej zabudowy,
-: wykonanie zabudowy rur wychodzących z szachtów,
-: wykonanie napraw mechanicznie uszkodzonych powierzchni posadzek,
-: wykonanie szpachlowań progów balkonowych wraz z montażem narożnika aluminiowego.

Ryczałtowa wartość robót objętych umową wynosiła 371.000,00 zł powiększone o obowiązujący podatek (...) w stawce 8% (§2 ust. 1 umowy). Ryczałtowa cena umowna obejmowała wszelkie koszty, łącznie z dostawą i montażem materiału, kosztami siły roboczej, wszelkich narzędzi i urządzeń oraz energii i usług wykonawcy na budowie, oprócz tych kosztów, które wyraźnie w niniejszej umowie wymieniono jako obciążające inwestora (§ 2 ust. 2 umowy).

W sprawie ewentualnych prac dodatkowych powód był zobowiązany do przedłożenia inwestorowi zatwierdzenia pisemnej inwentaryzacji wskazującej ilość usterek, prac dodatkowych, a po jej zatwierdzeniu miał zostać sporządzony aneks do niniejszej umowy w oparciu o wynegocjowane stawki (§3 umowy).

Wynagrodzenie miało być płatne wykonawcy w następujący sposób:

- etapowo – (dwa razy w miesiącu) do kwoty 80% wynagrodzenia płatne w terminie 14 dni od daty prawidłowo wystawionej faktury VAT po uprzednim dokonaniu odbioru prac przez inspektora nadzoru z ramienia inwestora na rachunek bankowy wskazany na fakturze,

- pozostała należna kwota 20% płatna miała być wykonawcy w terminie 14 dni po wykonaniu robót na podstawie protokołu zdawczo – odbiorczego.

Ostatnia faktura rozliczająca łączną ryczałtową wartość umowy w wysokości 20% wartości wynagrodzenia miała zostać wystawiona przez wykonawcę za wykonane i odebrane prace po:

- przekazaniu przez wykonawcę kompletu dokumentów na wbudowane materiały,

- zakończeniu, odbiorze i przejęciu całości robót przez inwestora.

Wykonawca miał obowiązek załączyć komplet dokumentów potwierdzających jakość wbudowanych materiałów, to jest m.in. atesty, certyfikaty, deklaracje zgodności itp. (§ 4 umowy).

Przy odbiorze robót pozwana wraz z zespołem inspektorów winna była przejrzeć efekty wykonanych prac na obiekcie. Ewentualne wady lub usterki powinna wpisać do protokołu, strony miały obowiązek w porozumieniu ustalić termin ich usunięcia, który nie mógł być dłuższy niż 14 dni (§ 13 umowy).

Koordynatorem nadzoru inwestorskiego był J. K. (1), kierownikiem budowy – Ł. L..

(umowa z dnia 9 grudnia 2015 roku, k. 13-18)

W dniu 9 grudnia 2015 roku strony aneksowały ww. umowę wprowadzając zmiany dotyczące wykonania prac dodatkowych (tj.: malowania powierzchni ścian, sufitów na kolor biały na poziomie -2 i -1, wykonanie podwójnego odcięcia na powierzchni ścian w kolorze pomarańczowym na poziomie -2 i -1, wykonanie tynkowania ścian na ciągach komunikacyjnych w garażach na poziomie -2 i -1, wykonanie demontażu i montażu puszek elektrycznych w mieszkaniach na poziomie 4 i na poziomie 5, wykonanie demontażu i montażu puszek elektrycznych w mieszkaniach na poziomie 4 i 5, usunięcie starych tynków ze ścian w ciągach komunikacyjnych na poziomie 3 i 4 wraz z gruntowaniem beton kontaktem, wykonywanie nowych tynków, naprawa spękań ścian i sufitów w ciągach komunikacyjnych na poziomie 3 i 4, naprawa ścian po cokołach w ciągach komunikacyjnych na poziomie 3 i 4, obróbka drzwi metalowych p.poż. na poziomie 3 i 4, wykonanie wnęk pod oświetlenie wieczorne na ścianach w ciągach komunikacyjnych na poziomie 3 i 4, wykonanie gładzi i gruntowania oraz malowania ścian i sufitu w ciągach komunikacyjnych na poziomie 3 i4, obróbka obniżenia otworu szachtowego w ciągach komunikacyjnych na poziomie 1, 2,3, 4 i 5, przygotowywanie wind do odbioru przez UDT, obróbka szybów windowych), których ryczałtowa wartość powiększona o obowiązujący podatek VAT w stawce 8 % wynosiła 231.182,96 zł.

(aneks nr (...) z dnia 22 grudnia 2015 roku, k. 19-20; załączniki, k. 21-22)

W zarządzie pozwanej spółki (...) S. A. w Ł. zasiadali: Ł. Z. i M. P.. Do reprezentacji spółki (...) S. A. w Ł. uprawnione były dwie osoby działające razem.

(odpis Krajowego Rejestru Sądowego spółki (...) S.A. w Ł. k. 6-12; zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776)

W zakresie obowiązków Ł. Z. było wyszukanie podmiotów zajmujących się branżą całościowego zabezpieczenia ppoż. Z uwagi na to, że powód przedstawił atrakcyjną ofertę cenową, w pozwanej spółce zdecydowano się na podjęcie z nim współpracy. O powyższym wyborze Ł. Z. poinformował M. P.. Nadto, inspektor J. K. (1) przesłał taką informację do wiadomości.

(zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776)

Powód jako wykonawca wykonał prace zgodnie z powyższą umową nr (...) zawartą dnia 9 grudnia 2015 roku oraz zgodnie z aneksem nr (...) do ww. umowy. Za prace wynikające z umowy oraz aneksu nr (...) otrzymał umówione wynagrodzenie.

(okoliczność bezsporna)

Budynek , w którym powód w ramach współpracy z pozwaną był dwukrotnie zalewany wodą. Po raz pierwszy na skutek gaszenia pożaru i zalania szybu windowego. W 2016 roku nastąpiło kolejne zalanie wodą opadową budynku, w którym były prowadzone przez powoda prace, a skutki zalania były widoczne na poziomie 0,-1,-2, klatce schodowej i holach wind.

(zeznania świadka K. K. (1), e-protokół z rozprawy z 30 października 2017 roku, 01:35:31-01:41:46, płyta CD k. 470; zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776)

W 2008 roku budynek uległ, również pożarowi, którego ślady widoczne były na ścianach, w piwnicy, na klatkach schodowych przy wejściu.

(zeznania świadka R. M. (1), e-protokół z rozprawy z 11 grudnia 2017 r., czas nagrania od 01:22:33, płyta CD k. 690; zeznania świadka K. M., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:04:35, płyta CD k. 776; zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776)

Powód nie miał wiedzy, czy w związku z pożarem, zajdzie konieczność wykonania dodatkowych prac. Dopiero po odkryciu szachtów można było przewidzieć, jakie prace należało wykonać dodatkowo, a które nie były oszacowane wcześniej i od tego momentu inwestor (czyli pozwana) zalecił składanie propozycji dotyczących wykonania dodatkowych prac.

(dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 9 października 2017 r., od 00:13:12, płyta CD k. 105; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 13 kwietnia 2018 r., od 00:17:21, płyta Cd k. 814; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 22 marca 2019 r., od 02:04:59, płyta CD k. 1216)

Dodatkowe prace były stopniowo wpisywane do aneksu nr (...), co wynikało z praktyki występującej we współpracy między powodem a pozwaną spółką. Spisywanie prac następowało etapowo wraz z stopniową realizacją prac i rozpoczęło się od stycznia 2016 roku. W trakcie wykonywania prac ich zakres stopniowo się rozszerzał, co znajdowało odzwierciedlenie w aneksie nr (...), który miał zostać podpisany przez obie strony na zakończenie robót.

Przy sporządzaniu aneksu nr (...) brali udział: M. S. (1), P. B., Ł. Z., który występował ze strony pozwanej w charakterze członka zarządu i z którym powód uzgadniał wszystkie wykonywane prace.

Prace zapisane w aneksie nr (...) były potwierdzane przez inspektorów nadzoru oraz inżyniera kontraktu J. K..

(zeznania świadka R. M. (1), e-protokół z rozprawy z 11 grudnia 2017 r., czas nagrania od 01:22:33, płyta CD k. 690; zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776; zeznania świadka P. B., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 03:31:21, płyta CD k. 776; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 9 października 2017 r., od 00:13:12, płyta CD k. 105; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 13 kwietnia 2018 r., od 00:17:21, płyta Cd k. 814; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 22 marca 2019 r., od 02:04:59, płyta CD k. 1216)

Ostateczna wersja aneksu nr (...) jaką miały podpisać strony obejmowała następujące prace dodatkowe:

1. wykonanie odgrzybienia ścian środkiem grzybobójczym oraz tynkowania ścian wraz z gruntowaniem betonkontaktem w holu windowym, przedsionkach 1 na ŚWIADCZY klatkach schodowych na poziomie -2,

2. Naprawa spękań ścian na klatkach schodowych,

3. Wykonanie gładzi i gruntowania oraz malowania ścian i sufitu (kolor biały) na klatkach schodowych, przedsionkach i holach windowych na poziomie -2, -1, 0, 1, 2, 3, 4,5,

4. Wykonanie gładzi z gruntowaniem i malowaniem (kolor biały) na policzkach schodów, na klatkach schodowych na poziomie -2, -1, 0, i, 2, 3,4, 5.

5. Montaż cokołów na klatkach schodowych, przedsionkach i holach windowych na poziomie -2 i -1.

6. Zabudowa szachtów (EI60), montaż skrzynek do szachtów (EI60), wykonanie zabudowy El 120 nad drzwiami ppoż.

7. Wykonanie wzmocnień pod montaż obudów wentylatorów oraz montaż obudów wentylatorów łazienkowych (34 szt.) na poziomie 3 i na poziomie 4.

8. Wykonanie montażu sufitów podwieszanych (34 szt.) wraz z malowaniem ścian i sufitu (kolor biały) w szachtach na ciągach komunikacyjnych na poziomie 3 i 4.

9. Wykonanie betonowych posadzek (34 szt.) w szachtach na ciągach komunikacyjnych na poziomie 3 i na poziomie 4.

10. Wykonanie obróbki szachtów w pomieszczeniach mieszkalnych na poziomie 3 i na poziomie 4.

11. Wykonanie zabudowy skrzynek elektrycznych riduritem (4 szt.) na poziomie 3 i na poziomie 4.

12. Wykonanie montażu (42 szt.) skrzynek oświetlenia wieczornego (nocnego) we wnękach pod w/w oświetlenie, w ciągach komunikacyjnych na poziomie 3 oraz na poziomie 4.

13. Wykonanie cięcia cokołów oraz ich montażu wraz z uszczelnieniem i wykończeniem akrylem i silikonem na ciągach komunikacyjnych na poziomie1, 2,3,4,5.

14. Wykonanie gruntowania pod montaż tapety oraz wykonanie klejenia (montażu) tapet na ciągach komunikacyjnych na poziomie 1, 2, 3,4,5.

15. Zabezpieczenie powierzchni (folią ochronną) posadzek wykonanych z konglomeratu marmurowego na ciągach komunikacyjnych na poziomach 1,2, 3,4, 5.

16. Wykonanie szarej gładzi gipsowej (tynkowanie) na ścianach w ciągach komunikacyjnych na poziomie 1 i na poziomie 2.

17. Wykonanie gładzi i gruntowania oraz malowania (kolor biały) ścian i sufitu w ciągach komunikacyjnych na poziomie 1 i na poziomie 2.

18. Wykonanie tynkowania ścian na ciągach komunikacyjnych i na ścianach w wyszczególnionych miejscach parkingowych - w garażu na poziomie 0.

19. Wykonanie malowania ścian i sufitów (kolor biały) na pochylniach (z -2 na -1, i z -i na o), oraz malowanie ścian i sufitów (kolor biały) w garażu i pomieszczeniach technicznych na poziomie o.

20. Wykonanie malowania ścian i sufitów (kolor biały) w pomieszczeniach technicznych na poziomie -2 (pomieszczenie centrali wentylacyjnej) oraz na poziomie -i (pomieszczenie wodomierza głównego).

21. Wykonanie podwójnego odcięcia na powierzchni ścian w kolorze pomarańczowym na pochylniach oraz na poziomie o w części garażowej.

22. Wykonanie posadzki (wylewki betonowej) w holu głównym/wejściowym na poziomie o.

23. Kompleksowe wykonanie termoizolacji systemem R. (wełną skalną - przeciwogniową) wraz z tynkowaniem w następujących miejscach:

a. Sufit (strop) nad pochylnią z poziomu o na -1 oraz sufit (strop) na całej powierzchni garażu na poziomie o.

b.Sufity (strop) we wszystkich pomieszczeniach technicznych na poziomie o (pomieszczenie węzła cieplnego, teletechniłti, rozdzielni głównej el., pomieszczenie śmietnika)

c. Sufit (strop) w przedsionkach oraz w holu głównym windowym/ wejściowym na poziomie o.

d. Na wszystkich slupach nośnych do wys. -0,6 m liczonej od ocieplonego stropu - na poziomie o - w garażu.

e. Na wszystkich ścianach zewnętrznych w garażu, do wys. -0,6 m liczonej od ocieplonego stropu.

f. Na ścianach nośnych w garażu i na pochylni oraz na ścianach

w pomieszczeniach technicznych, do wys. ~o,6 m liczonej od ocieplonego stropu - na poziomie o.

g. Na ścianach oddzielenia strefy garażowej na poziomie o od strefy komunikacyjnej - montaż wełny od strony garażu na całej wysokości ścian.

h. Na ścianach pomieszczenia węzła cieplnego i pomieszczenia śmietnika - montaż wełny od strony garażu na całej wysokości tych ścian.

i. Sufity (strop) w pionach wentylacyjnych garaży (5 czerpni) na poziomie o.

j. Ściany w pionach wentylacyjnych garaży (5 czerpni) na poziomie o, do wysokości -0,6 m liczonej od ocieplonego stropu).

24. Wykonanie termoizolacji stropu na zewnątrz budynku nad wejściem do pomieszczenia śmietnika i nad wjazdem do garażu (nad główną bramą wjazdową do budynku) wraz z wykonaniem tynku zewnętrznego w kolorze ciemnym grafitowym.

25. Wykonanie dylatacji ppoż. przy bramach garażowych ppoż. pomiędzy budynkiem (...) a budynkiem Ni na poziomie -2 i na poziomie -1, w tym montaż blachy ryflowanej stalowej na dylatacji wykonanej w posadzce na poziomie -1 umożliwiającej bezpieczny przejazd.

26. Wykonanie zabudowy toru jezdnego przesuwnych bram ppoż. garażowych x (...) (8 szt.) zgodnie z Aprobatą Techniczną (...)15- (...).

27. Kompleksowe wykonanie scenariusza pożarowego dla budynku (...).

28. Kompleksowe wykonanie zabezpieczenia przejść ppoż. (przepustów instalacyjnych) w całym budynku (...) (wraz z dokumentacją odbiorową), umożliwiające uzyskanie pozytywnego stanowiska Państwowej Straży Pożarnej pod kątem dopuszczenia budynku do jego użytkowania przez Inspektorat Nadzoru Budowlanego. W ramach niniejszych robót Wykonawca zapewni nadzór uprawnionego Rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

29. Frezowanie posadzki betonowej na poziomie -2 i na poziomie -1 w garażu przy bramach garażowych oddzielających budynek (...) od budynku Ni.

30. Wykonanie domurowania ścian zewnętrznych pod parapety na poziomie o, od strony południowej wraz z przygotowaniem podłoża pod montaż parapetów.

31. Wykonanie pasa elewacyjnego szerokości 2 m w osi 7 na granicy stref p.poż. elewacji wschodniej i zachodniej na kondygnacji +5 z wełny mineralnej wraz z wykonaniem elewacji (tynk zewnętrzny) i malowaniem ( (...)).

32. Wykonanie i montaż łańcuszków (2 barier) zgodnie z przepisami p.poż. na klatkach schodowych na poziomie o, uniemożliwiających omyłkowe zejście ludzi na poziomy podziemne w przypadku ewakuacji.

33. Wykonanie obróbki ościeży wind i na klatkach schodowych, na wszystkich kondygnacjach.

34. Murowanie dodatkowych ścian na hydranty wewnętrzne na poziomie -1 i -2.

35. Obróbka ościeży bramy garażowej wjazdowej do budynku (z tynkowaniem).

36. Oczyszczenie i malowanie podpór balkonowych na elewacji wschodniej za i zachodniej (10 kpi. podpór na poziomach od +1 do +5), dostawa 1 montaż pomalowanej konstrukcji podpór balkonu ( (...)) od strony północnej - nad głównym wejściem do budynku (taras na poziomie +5).

37. Obróbka ścian zewnętrznych (demontaż czerpni, usuwanie zanieczyszczeń, styropianu, klejenie, ponowny montaż czerpni) w czerpniach wentylacyjnych zlokalizowanych na poziomie o od strony wschodniej i zachodniej.

38. Wykonanie stopni schodowych z płyt (...) w mieszkaniach (...)-kondygnacyjnych na poziomie +5 i +6 wraz z oczyszczeniem i dwukrotnym malowaniem konstrukcji stalowej schodów w kolorze (...).

39. Domurowanie wraz z tynkowaniem ściany na najwyższym dachu.

40. Sprzątanie odpadów po budowlanych z terenu budowy, w tym załadunek i wywóz.

41. Wykonanie obniżeń w szachtach pod drzwi na poziomach mieszkalnych (1-5) - 81 szt.

42. Zabezpieczenie istniejących instalacji przed zabrudzeniem.

43. Wymurowanie brakujących elementów ścian w garażu.

44. Szpachlowanie i zalewanie dziur w stropach, t

45. Demontaż częściowy płytek marmurowych ze ścian na poziomie 3 i 4.

46. Prace naprawcze (poprawkowe) po zalaniu szybu windowego (po wierceniu otworu wentylacyjnego w stropie).

47. Dobudowanie ściany El 60 na potrzeby montażu drzwi dymoszczelnych na poziomie +1.

48. Prace porządkowe terenów zewnętrznych wokół budynku.

49. Czyszczenie i naprawa odwodnienia liniowego na poziomie -2 w garażu.

(projekt aneksu nr (...) z dnia 4 stycznia 2016 roku z załącznikami, k. 23-30; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 9 października 2017 r., od 00:13:12, płyta CD k. 105; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 13 kwietnia 2018 r., od 00:17:21, płyta Cd k. 814; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 22 marca 2019 r., od 02:04:59, płyta CD k. 1216)

Powód M. S. (1) wykonał roboty określone w projekcie Aneksu nr (...). Powód wykonywał roboty budowlane samodzielnie, a także za pośrednictwem zatrudnionych przez siebie podwykonawców.

Do robót wykonanych przez powoda bezpośrednio lub przez jego podwykonawców w ramach aneksu nr (...) należały w szczególności prace oznaczone numerem: 8, 9, 11, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 31, 32, 37, 47, a także: wykonanie wszystkich systemów przejść przeciwpożarowych, ppoż. zabezpieczenie stropu na poziomie 0, wykonanie wejścia do budynku przed windami, zabezpieczenie całej ściany ppoż. przy ścianie windowej, wykonanie na ostatniej kondygnacji ściany ogniowej, która przechodzi przez cały budynek na zewnątrz (nie mogła być wykonana ze styropianu) – usunięcie 4 metrów styropianu i wklejenie wełny mineralnej, wykonanie wejścia nad garażami – powód usunął też styropian, została położna wełna mineralna, zabudowanie prowadnic, bram garażowych, wymurowanie ścianki do drzwi ppoż., zabezpieczenie skrzynek elektrycznych na każdym poziomie, wykonanie zabudowy ogniowej nad drzwiami, wykonanie wylewek przy szybach windowych, wylewki z betoniarki, wykonanie gładzi gipsowej na 3 piętrze, zabudowa szacht, zamalowanie w tzw. stanie deweloperskim, czyli tzw. białkowanie lub gruntowanie pod farbę, wykonanie ścianek działowych, szachtów, ocieplenia zewnętrznego, wewnętrznego, balustrady zewnętrzne, balkony, podejmowano prace na dachu (z uwagi na podnoszoną kwestię wentylatorni w tym miejscu), prace typowo wykończeniowe tj. np. malowanie, położenie płytek podłogowych, zrobienie schodów w apartamentach, mieszkaniach (...)- pokojowych.

(opinia pisemna podstawowa biegłego sądowego z zakresu budownictwa ogólnego i kosztorysowania H. T., k.871-880; pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu budownictwa ogólnego i kosztorysowania H. T., k. 1117-1133; ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu budownictwa ogólnego i kosztorysowania H. T., e-protokół z rozprawy z dnia 22 marca 2019 roku, czas nagrania od 00:11:55, płyta CD k. 1216; zeznania świadka Z. T., e-protokół z rozprawy z 11 grudnia 2017 r., czas nagrania od 01:01:42, płyta CD k. 690; zeznania świadka R. M. (1), e-protokół z rozprawy z 11 grudnia 2017 r., czas nagrania od 01:22:33, płyta CD k. 690; zeznania świadka K. M., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:04:35, płyta CD k. 776; zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776; zeznania świadka K. K. (2), e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 02:23:31, płyta CD k. 776; zeznania świadka M. D., e-protokół z rozprawy z 15 marca 2018 r., czas nagrania od 01:41:09, płyta CD k. 794; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 9 października 2017 r., od 00:13:12, płyta CD k. 105; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 13 kwietnia 2018 r., od 00:17:21, płyta Cd k. 814; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 22 marca 2019 r., od 02:04:59, płyta CD k. 1216)

Podjęcie dodatkowych prac wynikało m.in. z faktu, że w chwili rozpoczęcia budowy budynku obowiązywały inne przepisy przeciwpożarowe niż w chwili podejmowania prac przez powoda w ramach ww. umowy i powód miał obowiązek wykonać dodatkowe prace związane ze zmianą tych przepisów. Decyzję o wykonaniu prac dodatkowych podejmowano po dokonaniu oględzin inspektorów nadzoru.

(zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776; zeznania świadka K. K. (2), e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 02:23:31, płyta CD k. 776; zeznania świadka P. B., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 03:31:21, płyta CD k. 776; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 9 października 2017 r., od 00:13:12, płyta CD k. 105; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 13 kwietnia 2018 r., od 00:17:21, płyta Cd k. 814; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 22 marca 2019 r., od 02:04:59, płyta CD k. 1216)

Prace z aneksu nr (...) wykonywane były na początku 2016 roku przez kilka miesięcy; w celu terminowego oddania prac powód pracował w soboty i niedziele.

Budynek miał zostać oddany do użytkowania w maju 2016 roku z uwagi na treść umów zawartych z instytucjami współfinansującymi projekt- (...) Bankiem Spółdzielczym (...) i z funduszem inwestycyjnym. Przekroczenie terminu, uzyskania pozwolenia na użytkowanie oznaczało brak wywiązania się z umowy z tymi podmiotami i w konsekwencji obowiązek zapłaty kar umownych. W pozwanej spółce była konieczność miesięcznego raportowania postępów sprzedaży. Gdyby spółka nie uzyskała planowanej sprzedaży powierzchni mierzonej w metrach kwadratowych to spółka była narażona na kary umowne, ewentualnie odstąpienie od umowy.

W pracach wykonanych przez powoda M. S. (1) nie stwierdzono żadnych wad ani usterek. W zakresie instalacji elektrycznej lub energoelektrycznej również nie było zastrzeżeń. Prace powoda były wykonywane terminowo i rzetelnie.

(zeznania świadka J. K. (1), e-protokół z rozprawy z 30 października 2017 roku, 02:47:47, płyta CD k. 470; zeznania świadka Ł. L., e-protokół z rozprawy z 30 października 2017 roku, czas nagrania od 02:57:49, płyta CD k. 470; zeznania świadka E. W., e-protokół z rozprawy z 30 października 2017 roku, czas nagrania od 03:36:37, płyta CD k. 470; zeznania świadka K. M., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:04:35, płyta CD k. 776; zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776; zeznania świadka K. K. (2), e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 02:23:31, płyta CD k. 776; zeznania świadka P. B., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 03:31:21, płyta CD k. 776 )

Na skutek wykonania przez powoda prac bez zastrzeżeń wydana została decyzja o pozwoleniu na użytkowanie budynku z dnia 29 kwietnia 2016 roku, która się uprawomocniła.

(kopia decyzji nr (...) z dnia 29 kwietnia 2016 r., k. 374-375; zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776)

Wszystkie roboty wykonane przez powoda warunkowały wydanie decyzji pozwolenia na użytkowanie.

Ponadto, po każdych oględzinach Komendanta Miejskiego Powiatowej Straży Pożarnej w Ł. na bieżąco były realizowane zalecane czynności.

Po oddaniu budynku w lipcu 2016 roku miało miejsce kolejne zalanie remontowanego budynku. Budynek był ubezpieczony i szkody zostały zlikwidowane.

(zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776; zeznania świadka P. B., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 03:31:21, płyta CD k. 776 )

Po stronie pozwanej występował J. K. (1) – inżynier kontraktu odpowiedzialny za weryfikację i sprawdzanie jakości prac do odbioru. J. K. (1) zatwierdził te prace pod względem ilości i jakości, co było podstawą do wystawienia faktur VAT. Powód wystawił kilka faktur za aneks nr (...), proporcjonalnie do postępujących odbiorów prac. Pierwsze faktury z aneksu były spłacone. Na rzecz powoda zostało uregulowane 75% wartości kontraktowej.

(zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776)

Wszystkie prace odbierał J. K. (1), razem z powodem M. S. (1) i z Ł. Z. lub z P. B..

Przed przystąpieniem do tych prac były dokonywane pomiary umożliwiające określenie ich wartości.

(protokoły częściowego odbioru robót z załącznikami, k. 32-34,36-38, 395-397, 405-407,409-411; zeznania świadka E. W., e-protokół z rozprawy z 30 października 2017 roku, czas nagrania od 03:36:37, płyta CD k. 470; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 9 października 2017 r., od 00:13:12, płyta CD k. 105; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 13 kwietnia 2018 r., od 00:17:21, płyta Cd k. 814; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 22 marca 2019 r., od 02:04:59, płyta CD k. 1216)

Przy odbiorach prac uczestniczył też K. K. (2), który kontrolował prace, a następnie odbierał je. Z danego etapu prac sporządzony był protokół, który podpisywał K. K. (2), pan W. i przedstawiciel wykonawcy. Nigdy nie było żadnych zastrzeżeń żadnej ze stron do treści protokołu. Jeśli były jakieś usterki, to na bieżąco je poprawiano.

Procedura odbiorowa wszystkich prac z umowy głównej i aneksu była cały czas taka sama.

(zeznania świadka K. K. (2), e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 02:23:31, płyta CD k. 776)

M. P. jako prezes pozwanej spółki wiedział, że powód wykonywał prace dodatkowe i do początku października 2016 roku nie miał zastrzeżeń, że powód wykonuje te prace ani co do ich jakości. Miał też wiedzę, jakie wynagrodzenie zostało ustalone za prace dodatkowe. Do początku października 2016 roku brak było zarzutów M. P. dotyczących złej jakości prac powoda.

Wielkości obmiarów były spisywane. Następowało to w ten sposób, że powód robił wycenę, potem wysyłano ją do zarządu drogą e-mailową. Następnie prowadzono negocjacje cenowe. W programie E. były tworzone tabelki z obmiarami wykorzystując parametry tj.: powierzchnia prac, cena jednostkowa za metr i przeliczenie.

Zarzuty ze strony M. P. co do jakości prac pojawiły się po wydaniu decyzji o pozwoleniu na użytkowanie budynku.

Protokół z danego etapu prac podpisany przez K. K. (2), pana W. i przedstawiciela wykonawcy, był podstawą wystawienia faktury. W protokole był wskazywany rodzaj i zakres robót np. roboty malarskie na danej kondygnacji. P. B. wykonywał obmiary dla Ł. Z. celem dokonania rozliczeń.

(protokoły częściowego odbioru robót z załącznikami, k. 32-34,36-38, 395-397, 405-407,409-411; zeznania świadka K. K. (2), e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 02:23:31, płyta CD k. 776; zeznania świadka P. B., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 03:31:21, płyta CD k. 776 )

Prace z aneksu nr (...) zostały zatwierdzone przez inżyniera kontraktu pozwanej spółki. Ponownie poproszony również potwierdził wykonanie prac przez powoda.

(zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776)

M. P. nie chciał podpisać aneksu nr (...) do umowy.

Ostatecznie nie doszło do podpisania protokołu odbioru prac, ani protokołu końcowego odbioru prac. Przyjęto odbiór końcowy w formie ustnej – w komisji odbiorowej byli: M. S., W. i R. M..

Po wykonaniu prac i spisaniu ich do aneksu nr (...) nie doszło ostatecznie do jego podpisania z powodu wewnętrznych konfliktów w zarządzie pozwanej spółki – między Ł. Z. a P. B. i M. P.. Ł. Z. pełnił funkcję członka zarządu w pozwanej spółce do początku października 2016 roku.

(zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 9 października 2017 r., od 00:13:12, płyta CD k. 105; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 13 kwietnia 2018 r., od 00:17:21, płyta Cd k. 814; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 22 marca 2019 r., od 02:04:59, płyta CD k. 1216)

Po uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie podmioty wystawiły pozwanej spółce faktury VAT za wykonaną prace. Wystawione faktury zostały przyjęte, zaksięgowane, poczyniono stosowane obliczenia podatkowe.

Po wykonaniu prac obejmujących treścią prace wymienione w aneksie nr (...) podwykonawcy powoda wystawili mu faktury VAT na łączną kwotę 237.758,00 zł bez podatku VAT (258.458,54 zł z VAT), których M. S. (1) nie spłacił z powodu problemów z płatnościami ze strony pozwanego.

(zestawienie faktur VAT wystawionych przez podwykonawców powodowi, k. 621-636; zeznania świadka Z. T., e-protokół z rozprawy z 11 grudnia 2017 r., czas nagrania od 01:01:42, płyta CD k. 690; zeznania świadka R. M. (1), e-protokół z rozprawy z 11 grudnia 2017 r., czas nagrania od 01:22:33, płyta CD k. 690; zeznania świadka M. D., e-protokół z rozprawy z 15 marca 2018 r., czas nagrania od 01:41:09, płyta CD k. 794)

Podstawą do wystawienia faktur VAT za wykonane prace był druk potwierdzający stopień wykonania prac, następnie podpisywany przez wykonawcę, inwestora nadzoru, przez E. W., a potem przez wykonawcę do inwestora za pośrednictwem J. K. (1).

(zeznania świadka E. W., e-protokół z rozprawy z 30 października 2017 roku, czas nagrania od 03:36:37, płyta CD k. 470)

W dniu 18 marca 2016 roku powód wystawił pozwanej fakturę VAT nr (...) z tytułu wykonania prac budowlanych w budynku (...) zgodnie z umową i późniejszymi aneksami – L. – Ł. T. na kwotę 462.899,88 zł z terminem płatności do 1 kwietnia 2016 roku. Z tytułu powyższej faktury VAT na początku kwietnia 2016 roku pozwana uiściła powodowi w sumie kwotę 362.899,88 zł.

(faktura VAT, k. 39; załącznik do protokołu częściowego odbioru robót z dnia 18 marca 2016 roku, k. 44-46; potwierdzenia zapłaty, k.40-43)

W dniu 20 kwietnia 2016 roku powód wystawił pozwanej fakturę VAT nr (...) z tytułu wykonanych prac budowlanych w budynku (...) L. (...) Ł. – T. na kwotę 76.073,47 zł z terminem zapłaty do dnia 4 maja 2016 roku.

(faktura VAT, k. 35; załączniki do protokołu częściowego odbioru robót z dnia 20 kwietnia 2016 roku, k. 36-38)

Powód wystawił pozwanej w dniu 24 maja 2016 roku fakturę VAT nr (...) z tytułu wykonanych prac budowlanych w budynku (...) L. (...) Ł. – T. na kwotę 182.575,80 zł z terminem zapłaty do 7 czerwca 2016 roku.

(faktura VAT, k. 31, załącznik do protokołu częściowego odbioru robót z dnia 24 maja 2016 roku, k. 32-34).

Pozwana spółka miała problemy finansowe i przedłużała terminy płatności z innymi kontrahentami, w tym również powodem.

Na poczet faktury VAT nr (...)/2016z dnia 24 maja 2016 roku pozwana spółka w dniu 27 lipca 2016 roku zapłaciła kwotę 33.000,00 zł.

(kopia wyciągu z rachunku pozwanej spółki, k. 412; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 9 października 2017 r., od 00:13:12, płyta CD k. 105; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 13 kwietnia 2018 r., od 00:17:21, płyta Cd k. 814; dowód z przesłuchania powoda M. S. (1), e-protokół z rozprawy z 22 marca 2019 r., od 02:04:59, płyta CD k. 1216)

Przybliżona wartość robót budowlanych określonych projektem Aneksu nr (...) wg kosztorysu podwykonawczego wynosiła: 766.893,28 zł bez podatku VAT i odpowiednio 828.244,74 zł z podatkiem VAT, w tym: wartość materiałów – 347.270,71 zł, wartość robocizny bezpośredniej 193.721,77 zł (330.229,78 zł z kosztami pośrednimi).

Na wycenę miała wpływ szczegółowa wycena w oparciu o katalogi norm, których powód nie używał do sporządzenia oferty oraz szacunkowy obmiar robót.

Rzeczywista ilość i wartość materiałów wg średnich cen rynkowych na poziomie cen dla pierwszego kwartału w 2016 roku zgodnie z ustalonym zakresem robót zawartych w projekcie Aneksu nr (...) wynosiła 347.270,71 zł bez podatku VAT.

Wysokość kosztów poniesionych przez powoda na zakup materiałów do realizacji zadań opisanych w projekcie Aneksu nr (...) wynosiła 156.731,40 zł bez podatku VAT.

W jednym przypadku powód zafakturował roboty z projektu Aneksu nr (...) łącznie z robotami objętymi umową oraz Aneksem nr (...). Dotyczyło to faktury VAT nr (...) (k.394) z dnia 26 lutego 2016 r. na kwotę łączną 459.000,0 zł z VAT, a roboty z projektu Aneksu nr (...) wynosiły 182.575,80 zł z VAT.

Wartość prac wykonanych przez powoda z aneksu nr (...) przy uwzględnieniu maksymalnych cen rynkowych przyjętych w województwie (...) w okresie wykonywania tychże prac zamknięta mogła zostać kwotą 981.433,66 zł z podatkiem VAT 8%.

Zgodnie z kosztorysem powykonawczym wartość poszczególnych prac była następująca:

1. Wykonanie odgrzybienia ścian środkiem grzybobójczym oraz tynkowania ścian wraz z gruntowaniem betonkontaktem w holu windowym, przedsionkach i na klatkach schodowych na poziomie -2 – 5 355,74 zł

2. Naprawa spękań ścian na klatkach schodowych - 7 846,74 zł

3. Wykonanie gładzi i gruntowania oraz malowania ścian i sufitu (kolor biały) na klatkach schodowych, przedsionkach i holach windowych na poziomie -2, -1, 0, 1,2, 3, 4, 5 - 63 513,19 zł

4. Wykonanie gładzi z gruntowaniem i malowaniem (kolor biały) na policzkach schodów, na klatkach schodowych na poziomie -2, -1, 0,1, 2,3,4, 5 – 871,18 zł

5. Montaż cokołów na klatkach schodowych, przedsionkach i holach windowych na poziomie -2 i -1 – 2 987,18 zł

6. Zabudowa szachtów (El 60). montaż skrzynek do szachtów (El 60), wykonanie zabudowy El 120 nad drzwiami p poż. – 11 135,93 zł

7. Wykonanie wzmocnień pod montaż obudów wentylatorów łazienkowych (34 szt.) na poziomie 3 i na poziomie 4 – 5 792,58 zł

8. Wykonanie montażu sufitów podwieszanych (34 szt.) wraz z malowaniem ścian i sufitu (kolor biały) w szachtach na ciągach komunikacyjnych na poziomie 3 i na poziomie 4 – 3.529,73 zł

9. Wykonanie betonowych posadzek (34 szt.) w szachtach na ciągach komunikacyjnych na poziomie 3 i na poziomie 4, gr. 30 cm 3 187,38 zł

10. Wykonanie obróbki szachtów w pomieszczeniach mieszkalnych na poziomie 3 i na poziomie 4 – 4 988,61 zł

11. Wykonanie zabudowy skrzynek elektrycznych ruduritem (4 szt.) na poziomie 3 i na poziomie 4 – 993,08 zł

12. Wykonanie montażu (42 szt.) skrzynek oświetlenia wieczornego (nocnego) we wnękach pod w/w oświetleniem w ciągach komunikacyjnych na poziomie 3 oraz na poziomie 4 – 949,20 zł

13. Wykonanie cięcia cokołów oraz ich montażu wraz z uszczelnieniem i wykończeniem akrylem i silikonem naciągach komunikacyjnych na poziomie 1,2,3,4,5 – 11 312,08 zł

14. Wykonanie gruntowania pod montaż tapety oraz wykonanie klejenia (montażu) tapet naciągach komunikacyjnych na poziomie 1,2,3,4,5 9 017,95 zł

15. Zabezpieczenie powierzchni (folią ochronną) posadzek wykonanych z konglomeratu marmurowego na ciągach komunikacyjnych na poziomach 1,2,3,4,5 – 1 832,00 zł

16. Wykonanie szarej gładzi gipsowej (tynkowanie) na ścianach w ciągach komunikacyjnych na poziomie 1 i na poziomie 2 – 8 395,92 zł

17. Wykonanie gładzi i gruntowania oraz malowania (kolor biały) ścian i sufitu w ciągach komunikacyjnych na poziomie 1 i na poziomie 2 – 30 554,10 zł

18. Wykonanie tynkowania ścian na ciągach komunikacyjnych i na ścianach w wyszczególnionych miejscach parkingowych - w garażu poziomie 0- 18 403,82 zł

19. Wykonanie malowania ścian i sufitów (kolor biały) na pochylniach (z -2 na -1, i z -1 na 0), oraz malowanie ścian i sufitów (kolor biały) w garażu i pomieszczeniach technicznych na poziomie 0 - 10 787,04 zł

20. Wykonanie malowania ścian i sufitów (kolor biały) w pomieszczeniach techn. na poziomie -2 (pom. centrali wentyl.) oraz na poziomie -1 (pom. wodom, głównego)-1 176,12 zł

21. Wykonanie podwójnego odcięcia na powierzchni ścian w kolorze pomarańczowym na pochylniach oraz na poziomie 0 w części garażowej – 2 091,10 zł

22. Wykonanie posadzki (wylewki betonowej) w holu głównym wejściowym na poziomie 0 – 9 620,60 zł

23. Kompleksowe wykonanie termoizolacji systemem R. (wełną skalną- przeciwogniową) wraz z przygotowaniem stropu oraz z tynkowaniem - na poziomie 0 (Aneks pkt.a-j) – 261 603,76 zł

25. Wykonanie dylatacji ppoż, przy bramach garażowych ppoż. pomiędzy budynkiem (...) a budynkiem NI na poziomie -2 i na poziomie - I, w tym montaż blachy ryflowanej stalowej na dylatacji wykonanej w posadzce na poziomie -1 umożliwiającej bezpieczny przejazd-3 620,10 zł

26. Wykonanie zabudowy toru jezdnego przesuwnych bram ppoż. garażowych (...) (8 szt.) zgodnie z Aprobatą Techniczną (...)15- (...) - 16 498,24 zł

27. Kompleksowe wykonanie scenariusza pożarowego dla budynku (...)- 7 200,00 zł

28. Kompleksowe wykonanie zabezpieczenia przejść ppoż. (przepustów instalacyjnych) w całym budynku (...) (wraz z dokumentacją odbiorową), umożliwiające uzyskanie pozytywnego stanowiska Państwowej Straży Pożarnej pod kątem dopuszczenia budynku do jego użytkowania przez Inspektorat Nadzoru B. w ramach niniejszych robót Wykonawca zapewni nadzór uprawnionego Rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych – 171 213,00 zł

29. Frezowanie posadzki betonowej na poziomie -2 i na poziomie -1 w garażu przy bramach garażowych oddzielających budynek (...) od budynku NI- 282,72 zł

30. Wykonanie domurowania ścian zewnętrznych pod parapety na poziomie 0, od strony południowej wraz z przygotowaniem podłoża pod montaż parapetów – 2 009,52 zł

32. Wykonanie i montaż łańcuszków (2 barier) zgodnie z przepisami p.poż. na klatkach schodowych na poziomie 0, uniemożliwiających omyłkowe zejście ludzi na poziomy podziemne w przypadku ewakuacji - 61,64 zł

33. Wykonanie obróbki ościeży wind i na klatkach schodowych, na wszystkich kondygnacjach- 2 857,07 zł

34. Murowanie dodatkowych ścian na hydranty wewnętrzne na poziomie -1 i -2 -329,21 zł

35. Obróbka ościeży bramy garażowej wjazdowej do budynku (z tynkowaniem) – 1 037,30 zł

36. Oczyszczenie i malowanie podpór balkonowych na elewacji wschodniej i zachodniej (10 kpi. podpór na poziomach od +1 do -5), dostawa i montaż pomalowanej konstrukcji podpór balkonu ( (...)) od strony północnej - nad głównym wejściem do budynku (taras na poziomie +5) – 1 546,11 zł

37. Obróbka ścian zewnętrznych (demontaż czerpni, usuwanie zanieczyszczeń, styropianu, klejenie, ponowny montaż czerpni) w czerniach wentylacyjnych zlokalizowanych na poziomie 0 od strony wschodniej i zachodniej - 2 349,94 zł

38. Wykonanie stopni schodowych z płyt (...) w mieszkaniach (...)-kondygnacyjnych na poziomic +5 i +6 wraz z oczyszczeniem i dwukrotnym malowaniem konstrukcji stalowej schodów w kolorze (...) – 3 129,30 zł

39. Domurowanie wraz z tynkowaniem ściany na najwyższym dachu – 642,94 zł

40. Sprzątanie odpadów pobudowlanych z terenu budowy, w tym załadunek i wywóz – 9045,30 zł

41. Wykonanie obniżeń w szachtach pod drzwi na poziomach mieszkalnych (1-5) - 81 szt. - 13 791,74 zł

42. Zabezpieczenie istniejących instalacji przed zabrudzeniem - 3 108,00 zł

43. Wymurowanie brakujących elementów ścian w garażu – 7 773,12 zł

44. Szpachlowanie i zalewanie dziur w stropach – 4 204,80 zł

45. Demontaż częściowy płytek marmurowych ze ścian na poziomie 3 i 4 – 22 232,25 zł

46. Prace naprawcze (poprawkowe) po zalaniu szybu windowego (po wierceniu otworu wentylacyjnego w stropie) – 5 066,81 zł

47. Dobudowanie ściany El 60 na potrzeby montażu drzwi dymoszczelnych na poziomie +1 – 360,67 zł

48. Prace porządkowe terenów zewnętrznych wokół budynku - 2 847,15 zł

49. Czyszczenie i naprawa odwodnienia liniowego na poziomie -2 w garażu – 2 175.09 zł

(kosztorys powykonawczy stanowiący załącznik do opinii biegłego sądowego, k. 910-911)

Poszczególne składniki prac były wyceniane indywidualnie w oparciu o zrobiony przedmiar, którego wykonywał P. B. i powód. Wszystko było weryfikowane przez inżyniera kontraktu – J. K. (1). Ceny do jednostki ryczałtowej powstawały na skutek negocjacji stron. W większości prac odnoszono się do cen z umowy głównej, gdzie umowa tez była tak skonstruowana na podstawie negocjacji, ilości i cen jednostkowych.

( zeznania świadka Ł. Z., e-protokół z rozprawy z 8 lutego 2018 r., czas nagrania od 00:42:22, płyta CD k. 776)

Pismem z dnia 20 grudnia 2016 roku powód skierował do pozwanej wezwanie ostateczne do zapłaty kwoty 358.649,27 zł wraz z odsetkami w terminie pięciu dni od dnia doręczenia niniejszego pisma.

(pismo powoda z dnia 20 grudnia 2016 roku, k. 47)

W odpowiedzi na powyższe pismo pozwana pismem z dnia 28 grudnia 2016 roku oświadczyła powodowi, że wskazane w wezwaniu należności objęte fakturami VAT nr (...) są bezpodstawne, ponieważ wszystkie prace ujęte w umowach zafakturowane, zapłacono. Natomiast ww. faktury VAT wystawiono bezpodstawnie, ponieważ spółka nie zawarła żadnych innych umów z firmą PHU (...) na realizację prac w budynku (...).

(pismo z dnia 28 grudnia 2016 roku, k. 48)

Pismem z dnia 14 lipca 2017 roku J. K. (1) w odpowiedzi na pismo powoda z dnia 26 czerwca 2017 roku stwierdził, że prace przedstawione w aneksie nr (...) z dnia 4 stycznia 2016 roku zostały wykonane w całości i z należytą starannością i w zgodnym obmiarze. W załączeniu przedstawił tabelki z odbiorów potwierdzających wykonanie ilościowe wszystkich prac na łączną sumę 1605251,81 zł.

(pisma z dni: 26 czerwca 2017 roku oraz 14 lipca 2017 roku z załącznikami, k. 49-66)

Pismem z dnia 26 lipca 2017 roku powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika skierował do pozwanej ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty 358.649,27 zł wraz z odsetkami w terminie 5 dni od dnia doręczenia niniejszego wezwania.

(pismo z dnia 26 lipca 2017 roku, k. 67)

Pozwana nie dokonała spłaty należności na rzecz powoda wynikających z wystawionych faktur VAT za wykonane roboty objęte aneksem nr (...).

(okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dokumentów załączonych do akt sprawy w postaci: faktur vat, wydruków KRS oraz (...) stron postępowania, umowy z dnia 9 grudnia 2015 roku nr 2/12/2015 oraz aneksu nr (...) z dnia 22 grudnia 2015 roku, protokołów częściowego odbioru prac, wyciągów z rachunków bankowych, decyzji z pozwoleniem na użytkowanie, których wiarygodność nie została skutecznie zakwestionowana przez żadną ze stron, a nadto na podstawie dowodu z opinii biegłego oraz zeznań świadków: Z. T., R. M. (1), K. M., Ł. Z., K. K. (2), P. B., M. D. a ponadto w niewielkiej części – świadków: K. K. (1), J. K. (1), Ł. L., E. W., a także dowodu z przesłuchania powoda M. S. (1). Wiarygodność powyższych świadków i powoda nie budziła wątpliwości Sądu, a uwzględnienie dowodu z ich zeznań pozwoliło na rekonstrukcję przebiegu zdarzeń.

Istotne dla sprawy okoliczności wynikały m.in. z przedłożonych w sprawie dokumentów prywatnych. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.). Dokumentami prywatnymi są wszystkie te, które nie mają waloru dokumentów urzędowych, a więc nie korzystają z domniemań omówionych w art. 244 k.p.c.

Formalna moc dowodowa dokumentu prywatnego wyraża się w tym, że zawarte w nim oświadczenie pochodzi od osoby, która złożyła podpis na dokumencie, jednakże nie rozciąga się ona na okoliczności towarzyszące złożeniu oświadczenia. Nie przesądza ona sama przez się o mocy materialnej dokumentu (kwestii jego ważności, skuteczności, a także prawdziwości). Dokument prywatny nie jest więc dowodem rzeczywistego stanu rzeczy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 sierpnia 2015 r. VI ACa 1031/14 LEX nr 1794400).

Podobnie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 sierpnia 2015 r.(I ACa 238/15, LEX nr 1797159) wskazano, że dokument prywatny nie korzysta z domniemania zgodności z prawdą złożonych w nim oświadczeń - formalna moc dowodowa tego dokumentu nie przesądza jego mocy materialnej. Dokument prywatny nie jest sam przez się dowodem rzeczywistego stanu rzeczy.

W niniejszej sprawie dokumenty prywatne nie zostały skutecznie zakwestionowane co do autentyczności i wiarygodności przez stronę pozwaną i były dla Sądu źródłem wiedzy o okolicznościach związanych z realizacją przez obie strony procesu robót dodatkowych na budynku, który był przedmiotem umowy. Sąd ustalił, co było zresztą poza sporem, że w przedmiotowej sprawie nie doszło do podpisania aneksu nr (...). Niemniej, jak wynika z ustalonych okoliczności sprawy, wykonane przez powoda prace obejmowały swoim zakresem te, wymienione w aneksie nr (...) .

Dokument prywatny stanowi pełnoprawny środek dowodowy, który sąd orzekający może uznać za podstawę swoich ustaleń faktycznych, a następnie wyrokowania. Co do zasady dokumenty prywatne korzystają przecież z domniemania autentyczności oraz że osoba, która podpisała dokument, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Domniemania te mogą zostać obalone. Tak więc choć z dokumentem prywatnym nie łączy się domniemanie zgodności z prawdą oświadczenia w nim zawartego, to nie przeszkadza, by sąd orzekający w ramach swobodnej oceny dowodów (art. 233 k.p.c.) uznał treść dokumentu prywatnego za zgodną z rzeczywistym stanem rzeczy.

Stosownie do art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sąd jest obowiązany do wyprowadzenia na podstawie zebranego materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych. Sąd musi dokonać selekcji zgromadzonego materiału, poddać ocenie moc dowodową poszczególnych dowodów i dać prawidłowy wyraz wynikom tego wyboru i oceny (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r. sygn. akt IV CKN 970/00).

Materiał dowodowy w rozpoznawanej sprawie stanowiły m.in. dokumenty prywatne, które zostały uznane za wiarygodne, ponieważ zawarta w nich treść nie dawała podstaw do wątpliwości, co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, natomiast ich autentyczność nie została skutecznie zakwestionowana w toku postępowania przez stronę pozwaną. Dokumenty, z których skutki prawne wywodził powód zostały okazane świadkom, którzy potwierdzili ich autentyczność, wykonywane przez powoda prace, ich nadzorowanie i odbiór przez pracownika pozwanej spółki, brak zastrzeżeń i uwag, brak zapłaty powoda podwykonawcom związany z brakiem płatności za prace powodowi przez pozwaną spółkę.

Należy podkreślić, że dokumenty potwierdzające dokonanie konkretnych transakcji, nawet w sytuacji, gdy nie spełniają wszystkich wymagań określonych w art. 21 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. (RED) Dz.U. z 2013 r., poz. 330) oraz art. 7, art. 5 i art. 5a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. (RED) Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) mogą być uznane za dowody świadczące o poniesionych kosztach. Dotyczyć to może niewielkich uchybień formalnych np. braku niektórych elementów. Fakt dokonania danej transakcji może być potwierdzony u kontrahenta.

Faktura stanowi oświadczenie określonej osoby. Jeśli zawiera dane dotyczące dostawy towaru i podpisuje ją odbiorca może w zestawieniu z dowodem wydania stanowić o dokonaniu czynności w postaci dostarczenia towaru (por. z wyrokami Sądu Najwyższego: z dnia 8 sierpnia 2012 r., I CSK 25/12, z dnia 15 września 2011 r., II CSK 712/10, z dnia 7 listopada 2007 r., II CNP 129/07, wyrokiem WSA w Łodzi dnia 25 listopada 2010 r., I SA/ŁD 814/10, wyrokiem NSA w Ł. z dnia 27 stycznia 1998 r., (...) i wyrokiem SA w Białymstoku z dnia 31 stycznia 2013 r., I ACA 720/12).

W przedmiotowej sprawie, Sąd uznał dokumenty prywatne złożone przez powoda w postaci faktur, a więc dotyczące stanu rozliczeń finansowych między stronami za wiarygodne, potwierdzające rzeczywisty stan rzeczy. Treść tych dokumentów została potwierdzona zeznaniami świadków: Z. T., R. M. (1), K. M., Ł. Z., K. K. (2), P. B., M. D. oraz powoda M. S. (1). Nadto wynikające z niepodpisanego przez strony aneksu nr (...) do umowy prace potwierdzają zeznania świadków: Z. T., R. M. (1), K. M., Ł. Z., K. K. (2), P. B., M. D. oraz powoda M. S. (1). Z powyższego wynika, że wykonywane prace w ramach zawartej umowy z pozwaną były tożsame z pracami wymienionymi w aneksie nr (...).

Przy ustalaniu stanu faktycznego został pominięty, jako niemający znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy raport techniczny z przeglądu budynku sporządzonego na zlecenie pozwanej spółki (k. 126-148) w dniu 21 września 2015 roku, bowiem spór w sprawie dotyczył okresu późniejszego (początku 2016 roku). Przeprowadzenie dowodu z tego dokumentu nie zmierzałoby do wyjaśnienia spornych okoliczności i prowadziłoby jedynie do przedłużenia postępowania.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka M. P. – byłego członka zarządu pozwanej spółki (...) S. A. w Ł., ponieważ były sprzeczne z materiałem zgromadzonym w sprawie, w szczególności nie korespondowały z zeznaniami świadków: Ł. Z., P. B., K. K. (2), a także z zeznaniami powoda, które Sąd uwzględnił przy ustalaniu stanu faktycznego w sprawie. W świetle logiki i doświadczenia życiowego, nie sposób dać wiary zeznaniom świadka M. P., że jako członek zarządu pozwanej spółki nie miał wiedzy o wykonywaniu prac dodatkowych przez powoda podczas, gdy ostatecznie doszło do odebrania tych prac i została wydana decyzja – pozwolenie na użytkowanie budynku (o czym świadczy również dowód z dokumentu w postaci decyzji). Świadek co prawda podnosił, że prace były wykonywane również przez pozwaną spółkę, niemniej nie były to prace objęte aneksem nr (...), a jedynie sprowadzały się do drobnych prac związanych m.in. z remontami po zalaniu budynku. Zeznania świadków: Z. T., R. M. (1), K. M., Ł. Z., K. K. (2), P. B., M. D. potwierdzają, że powód M. S. (1) w okresie od stycznia 2016 roku przez kilka miesięcy wykonywał w budynku przy ul (...) w Ł. prace dodatkowe nieobjęte treścią umowy i Aneksu nr (...). Świadkowie w miarę szczegółowo wyjaśniali, na czym polegały poszczególne prace, jaki był ich zakres, zeznawali na okoliczność ich jakości oraz terminowości wykonania, a także odbioru ich i braku uwag co do nich ze strony M. P.. Wobec tak zobrazowanego zakresu prac podejmowanych przez powoda nie można było dać wiary zeznaniom świadka M. P., który tłumaczył w sposób ogólnikowy, że powód pracy tych nie wykonywał, a jeśli wykonywał, to nienależycie.

Przy ustalaniu stanu faktycznego w sprawie Sąd nie uwzględnił w przeważającej części zeznań świadka K. K. (1), ponieważ nie korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie. W szczególności świadek stwierdził, że powód wykonywał prace tylko na 3 i 4 piętrze, co nie jest zgodne z zeznaniami chociażby świadków: Z. T., R. M. (1), Ł. Z., K. K. (2), P. B. oraz powoda M. S. (1). Z zeznań tych świadków oraz z zeznań powoda wynika, że zakres prac powoda w ramach umowy z pozwaną został rozszerzony o prace w garażu oraz na pozostałych kondygnacjach. Dodatkowo świadek K. K. (1) stwierdził, że powód nie wykonał cokołów, ale nie potrafił określić, w jakim procencie brakuje cokołów. Nadto, M. S. (1) zeznał, że wprawdzie cokołów mogło brakować, ale przyczyną tego mogło być ponowne zalanie budynku, które miało miejsce już po zakończeniu robót.

Sąd pominął dowód z zeznań świadka K. S., ponieważ nie miał wiedzy w kwestii dotyczącej zakresu wykonanych przez powoda prac w ramach inwestycji, przebiegu współpracy powoda i pozwanej, treści umowy oraz aneksów zawartych pomiędzy stronami postępowania. Nadto, zeznania świadka B. J., również zostały pominięte, ponieważ wykonywał on prace remontowo w budynku w roku 2017 i nie miał wiedzy dotyczącej np. dokumentowania robót, zanim rozpoczął swoją pracę, ani stanu budynku oddanego do użytkowania.

W toku postępowania poza wnioskiem o przesłuchanie stron postępowania, pozwana wnioskowała również o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa ogólnego i kosztorysowania.

Sąd podzielił wnioski zawarte w opinii, albowiem została ona sporządzona rzetelnie i dokładnie. Opinia udziela wyczerpujących odpowiedzi na zadane biegłemu pytania, jest logiczna, spójna i pozbawiona nieścisłości. Nadto, w ustnych wyjaśnieniach do opinii przedstawionych na rozprawie w dniu 22 marca 2019 roku biegły podtrzymał ją oraz wyjaśnił wątpliwości stron w zakresie jej treści. Z tego powodu, opinia mogła być podstawą do czynienia ustaleń faktycznych w sprawie, w szczególności dotyczących:

-: ilości, rodzaju, zakresu robót, prac zleconych powodowi ponad roboty, prace objęte treścią obustronnie podpisanych umów oraz aneksu numer (...), wskazane w projekcie aneksu numer (...),
-: jaka byłaby rzeczywista ilość i wartość materiałów ustalona według średnich cen rynkowych niezbędnych do wykonania robót objętych poszczególnymi pozycjami projektu aneksu numer (...) na stan z okresu I kwartału 2016 roku, które faktury dostawców, sprzedawców załączone przez powoda do repliki do odpowiedzi na pozew z dnia 6 listopada 2017 roku dotyczą wyłącznie (tj. z wyłączeniem zakresu umowy oraz aneksu numer (...)) materiałów niezbędnych do wykonania robót objętych poszczególnymi pozycjami projektu aneksu numer (...),
-: jaka byłaby rzeczywista wartość wykonawstwa robót objętych poszczególnymi pozycjami projektu aneksu numer (...) ustalona według średnich cen rynkowych na stan z okresu I kwartału 2016 roku, czy wartość ta jest zawyżona w stosunku do kwot wynagrodzeń za poszczególne pozycje robót objęte projektem aneksu numer (...), które faktury podwykonawców załączone przez powoda do repliki do odpowiedzi na pozew z dnia 6 listopada 2017 roku dotyczą wyłącznie ( tj. z wyłączeniem zakresu umowy oraz aneksu numer (...)), wykonawstwa robót objętych poszczególnymi pozycjami projektu aneksu numer (...),
-: czy powód wykonał, jakiego rodzaju, w jakiej ilości, jakości i o jakiej rzeczywistej wartości (materiał plus wykonawstwo) roboty objęte poszczególnymi pozycjami projektu aneksu numer (...) do dnia wystawienia ostatniej faktury przez powoda, tj. do dnia 25 maja 2016 roku, które z tych prac mogły warunkować wydanie decyzji pozwolenia na użytkowanie.

Reasumując, zauważyć trzeba, że zgodnie z przepisem art. 232 zd. I k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Pozwana spółka mimo, że żądała oddalenia powództwa w całości, kwestionując jako bezzasadne roszczenie powoda, pomimo wykazanej inicjatywy dowodowej nie zdołała przedstawić wystarczających dowodów na poparcie swoich argumentów. Zasadniczo kwestionował jedynie normy techniczne, zgodnie z którymi powód wykonywał roboty budowlane i zwracała uwagę na wady i usterki wykonanych prac, mimo że odebrała parce bez zastrzeżeń i nie dochodziła roszczeń z tytułu rękojmi, czy gwarancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się w pełni uzasadnione.

W niniejszej sprawie bezspornym jest i nie budzi wątpliwości fakt, że strony w dniu 9 grudnia 2015 roku zawarły pisemną umowę na kompleksowe wykonanie prac remontowych w 17 lokalach mieszkalnych na trzecim i czwartym piętrze w budynku (...) w Ł., przy ul. (...), za wynagrodzeniem ryczałtowym. Następnie, w dniu 22 grudnia 2015 roku umowa powyższa została aneksowana w ten sposób, że dodano prace na poziomie -2, -1 (z wyłączeniem pochylni pomiędzy poziomem -2 i -1), a także na poziomach, 1, 2, 3, 4, 5 szczegółowo je wymieniając.

Zawartą pomiędzy stronami postępowania umowę zakwalifikować należało, jako umowę o roboty budowlane uregulowaną w art. 647 k.c., zawierającym ustawowy model umowy o roboty budowlane (i odpowiednio o przebudowę budynku). Zgodnie z jego brzmieniem przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Pojęcie robót budowlanych zostało uregulowane w ustawie z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo Budowlane (t. j. Dz. U. z 2013r., poz. 1409), zgodnie z którą przez roboty budowlane należy rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego (por. art. 3 pkt 7 Prawa budowlanego).

Natomiast zgodnie z treścią art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Strona pozwana w niniejszej sprawie nie kwestionowała faktu wykonania obiektu budowlanego objętego umową zawartą z powódką oraz aneksem nr (...). Spór w rozpoznawanej sprawie sprowadzał się do wykonywania przez powoda robót na podstawie aneksu nr (...) i odpowiedzialności pozwanej spółki za wypłatę z tego tytułu powodowi wynagrodzenia.

W rozpatrywanej sprawie zaistniała okoliczność uzasadniająca wykonanie robót budowlanych, wymienionych przez powoda – ich niewykonanie przełożyłoby się bowiem na brak odbioru końcowego budynku, a także uzyskania pozwolenia na użytkowanie, co zasadniczo zwielokrotniłoby koszty całej inwestycji. Należy wziąć pod uwagę, że podstawowym celem każdej inwestycji mającej za przedmiot wykonanie określonych robót budowlanych jest właśnie uzyskanie odbioru końcowego i pozwolenia na użytkowanie i wobec tego wykonawca realizujący inwestycję powinien mieć na względzie te cele jako nadrzędne względem niejasności czy rozbieżności rozwiązań budowlanych przyjętych w dokumentacji projektowej, które mogłyby przeszkodzić w ich osiągnięciu.

W niniejszej sprawie ww. cele realizowanej inwestycji zostały osiągnięte w dużej mierze dzięki zaangażowaniu wykonawcy, który swoim działaniem wykazał dochowanie należytej staranności w dążeniu do wykonania zamówienia zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi z zakresu ochrony przeciwpożarowej oraz zasadami sztuki budowlanej.

W przedmiotowej sprawie pozwana podniosła zarzut niewłaściwej reprezentacji strony pozwanej przy sporządzaniu aneksu nr (...) do umowy i odbioru prac od powoda, bowiem – jak twierdziła pozwana – Ł. Z. i J. K. (1) nie byli nigdy uprawnieni do samodzielnej reprezentacji pozwanej.

Stosownie do art. 38 k.c. osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie. Zaś zgodnie z art. 368 § 1 k.s.h. zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że Ł. Z. jako członek w zarządzie pozwanej spółki, odpowiedzialny za wyznaczenie odpowiedniego podmiotu do wykonania robót przeciwpożarowych, wyszukał powodową spółkę, która przedstawiła najbardziej atrakcyjną ofertę cenową i powiadomił o tym drugiego członka zarządu – M. P.. Dodatkowo, inspektor J. K. (1) również przekazał informację o wyborze powoda do wiadomości M. P., co przemawia za przyjęciem, że M. P. miał wiedzę o wykonywaniu robót z zakresu całościowego zabezpieczenia przeciwpożarowego przez powoda oraz jego podwykonawców. Niemniej nie doszło ostatecznie do podpisania aneksu nr (...), zatem nie można uznać, że pozwana ponosi odpowiedzialność za prace budowlane wykonane przez powoda na podstawie tego aneksu oraz przepisów z kodeksu cywilnego dot. umowy o roboty budowlane.

Przekładając powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy uznać należy, że pozwana wykazała, że była ona nieprawidłowo reprezentowana, bowiem z załączonego odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego pozwanej spółki wynika, że w przypadku zarządu wieloosobowego do reprezentacji spółki uprawnione są dwie osoby zasiadające w zarządzie spółki albo członek zarządu łącznie z prokurentem, a nadto z ustalonego stanu faktycznego sprawy wynika, że czynności podejmowane przez Ł. Z. były dokonywane za wiedzą M. P., niemniej M. P. nie potwierdził, że je akceptował oraz, że były wykonywane na jego zlecenie. Pomimo, że w toku współpracy z powodem w okresie od stycznia 2016 roku M. P. widząc efekty prac powoda, nie kierował do niego uwag i nie miał zastrzeżeń co do jakości pracy powoda, niemniej nie można uznać, że aprobował warunki sporządzanego na bieżąco aneksu nr (...), którego ostatecznie nie podpisano.

W świetle dokonanych ustaleń faktycznych, należało przyjąć, że powód, w ramach powyższej umowy i aneksu, bez żadnej dodatkowej umowy pisemnej i bez aneksu podpisanego z zamawiającym, wykonał dodatkowe roboty budowlane, których wartość ostatecznie została ustalona w opinii biegłego na kwotę 347.270,71 zł bez podatku VAT.

Mając na uwadze powyższe rozważania przyjąć trzeba, że roszczenie powoda dotyczące zapłaty wynagrodzenia za roboty budowlane, którego źródło powód upatruje w zawarciu przez strony aneksu nr (...) do umowy o roboty budowlane, nie znajduje uzasadnienia. Do oceny roszczenia powinny mieć zastosowanie przepisy dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia, art. 405 k.c., zgodnie z którym kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

W orzecznictwie przyjmuje się wprawdzie, że w świetle regulacji art. 321 k.p.c. jest dopuszczalne zasądzenie na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu kwoty dochodzonej jako wynagrodzenie umowne za wykonane roboty, podkreśla się jednak, że jest to uwarunkowane zbieżnością stanu faktycznego obu tych roszczeń na tle konkretnego stanu faktycznego ustalonego w rozpoznawanej sprawie. Warunkiem jest to, by w okolicznościach sprawy podstawa faktyczna roszczenia o wynagrodzenie umowne nie różniła się w sposób istotny od podstawy świadczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Wskazuje się również, że w sytuacji, gdy bezsporny jest fakt i zakres wykonanych robót budowlanych oraz ich wartość, można uznać, że w istocie podstawa faktyczna roszczenia o wynagrodzenie z umowy oraz z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia jest taka sama, a sposób obrony pozwanego przed roszczeniem o wynagrodzenie taki sam, jak przed roszczeniem z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Nie zawsze jednak występuje taka sytuacja, mogą wystąpić daleko idące różnice przy oparciu roszczenia na jednej lub drugiej podstawie między innymi dlatego, że zasądzeniu na podstawie art. 405 i nast. k.c. podlega w zasadzie zwrot wzbogacenia aktualnego, istniejącego w chwili wyrokowania. Inne zatem okoliczności faktyczne są w takiej sytuacji przedmiotem dowodu i ustalenia, w szczególności gdy sporny między stronami jest zakres wykonanych robót oraz sporne jest ewentualne wystąpienie wad, których istnienie w odmienny sposób wpływa na wysokość wynagrodzenia umownego i na wartość bezpodstawnego wzbogacenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2010 r., I CSK 64/10).

Rozważając zasadność roszczeń powoda w niniejszej sprawie z bezpodstawnego wzbogacenia należy więc w pierwszej kolejności ocenić, czy przytoczone w pozwie i udowodnione przez powoda okoliczności faktyczne wskazują na fakt wykonania robot budowlanych wzbogacających pozwaną oraz jednoczenie powodujących zubożenie powoda (zgodnie z art. 6 w zw. z art. 410 § 1 i art. 405 k.c. okoliczności te winien udowodnić powód).

W przedmiotowej sprawie wystąpił przypadek, w którym świadczenia nienależne wynika z faktu, że ten, kto je spełnił nie był w ogólne zobowiązany (art. 410 § 2 k.c.) – conditio indebiti. W doktrynie i piśmiennictwie podnosi się, że to właśnie tę kondykcję należy stosować w wypadku nieistnieniu stosunku zobowiązaniowego (a w konsekwencji również przy nieistnieniu czynności prawnej kreującej stosunek zobowiązaniowy) (zob. komentarz do art. 410 k.c. II red. Gutowski 2019, wyd. 2/Mularski, Legalis).

Skoro odbiór budynku, którego przebudowę bez podstawy prawnej realizował powód nastąpił w kwietniu 2016 roku, to w ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości, że aktualnie, a więc ok. 3 lata później, po stronie powoda pozostało jedynie roszczenie o zwrot wartości korzyści, jakie osiągnęła pozwana jako accipiens. Z całą pewnością niecelowe i sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a przypuszczać można, że również niemożliwe, byłoby aktualnie nakazanie wydania przez pozwaną powodowi korzyści w naturze; zresztą nie sposób określić, na czym miałoby to polegać.

Z przywołanego przepisu art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c. wynikają trzy przesłanki roszczenia dochodzonego w sprawie z nienależnego świadczenia:

a) przesunięcie majątku z majątku powoda – solvensa do majątku pozwanej ‑ accipiensa – a więc wzbogacenie jednego podmiotu i jednoczesne zubożenie drugiego,

b) związek między zubożeniem i wzbogaceniem,

c) nastąpienie tego wzbogacenia bez podstawy prawnej

( vide: wyrok SN z dnia 22 listopada 1977 roku, II CR 404/77, Lex 8030; wyrok SN z dnia 22 kwietnia 2004 roku, II CK 147/03, Lex 585745). Ostatnia z przesłanek w sposób oczywisty w sprawie jest spełniona – aneks nr (...), na podstawie którego powód wykonał dla pozwanej spółki roboty budowlane wykraczające poza zakres przedmiotowy umowy podstawowej zawartej w formie pisemnej, okazał się nieistniejący z uwagi na to, że nie został podpisany przez obie strony. Pierwsza z przesłanek została w sprawie spełniona, bowiem nie ulega wątpliwości, że na skutek dodatkowych robót budowlanych wykonanych przez powoda pozwana została wzbogacona – powód wykonał na jej rzecz prace, które nie były ujęte w umowie o roboty budowlane ani w aneksie nr (...). Zaś gdyby z kolei pozwana ujęła te roboty, które faktycznie wykonał powód, ponad przedmiot zamówienia, wartość zamówienia, a więc i wynagrodzenie wykonawcy, a w konsekwencji i zobowiązanie pozwanej do zapłaty tego wynagrodzenia, musiałoby być większe. Konsekwencją tych rozważań jest uznanie, że również powód jest zubożony – gdyby nie wykonał na rzecz pozwanej określonych robót, nie poniósłby w związku z tym określonych kosztów (choćby materiałów i robocizny). Z kolei w zakresie drugiej z wymienionych przesłanek dochodzonego w sprawie roszczenia na wstępie należy zaznaczyć, że formuła użyta w art. 405 k.c., iż wzbogacenie ma nastąpić „kosztem” zubożonego stwarza podstawy do wniosku, że przesłanki związku między wzbogaceniem a zubożeniem nie należy rozumieć w duchu rygorystycznie pojmowanej „bezpośredniości” tego związku, a tym samym wykorzystywać w celu ograniczenia zobowiązania zwrotu wzbogacenia ( vide: wyrok SN z dnia 20 lipca 2007 roku, I CSK 105/07, Lex 287769). Z tego względu, skoro źródłem wzbogacenia pozwanej są roboty powoda, a jednocześnie źródłem zubożenia powoda jest wykonanie na rzecz pozwanej robót na podstawie nieważnej umowy, jednocześnie spełniona jest przesłanka związku między wzbogaceniem pozwanej jako accipiensa i zubożeniem powoda jako solvensa. Gdyby bowiem powód nie wykonał przedmiotowych „dodatkowych” robót wykraczających poza zakres przedmiotowy umowy oraz aneksu, zawartych w formie pisemnej, nie byłby zubożony, a jednocześnie pozwana nie byłaby wzbogacona – pozwana musiałaby w ramach następnie zawartej kolejnej umowy zapłacić wykonawcy (niewykluczone że powodowi) dalsze wynagrodzenie.

Równocześnie w sprawie nie wystąpił przypadek z art. 411 k.c., w którym solvens nie może żądać od accipiensa zwrotu świadczenia. W szczególności należy wskazać – mając na uwadze dyspozycję pkt. 1 przywołanego przepisu – że pozwana nie udowodniła, aby powód wiedział, iż spełniając świadczenie (wykonując roboty nieobjęte przedmiarem), nie był do świadczenia zobowiązany, zważywszy, że niewykonanie robót dodatkowych uniemożliwiało prawidłowe wykonanie przedmiotu umowy podstawowej.

Pozwana zaś nie powoływała się na okoliczności z art. 409 k.c.

Powyższe rozważania nakazują wyprowadzić wniosek, że roszczenie dochodzone w sprawie było usprawiedliwione co do zasady.

Przechodząc do rozważań w zakresie wysokości dochodzonego w sprawie roszczenia należy wskazać, że powodowi należał się zwrot kosztów wykonanych robót budowalnych, przy czym nie obliczonych według zasad określonych w aneksie nr (...), który nie został podpisany i nie według ryczałtu. Należy zatem obliczyć wartość robocizny i wartość materiałów budowalnych użytych przez powoda do wykonania obiektu pozwanego.

Należy zaznaczyć, że prace powoda, które nie wynikały z dokumentacji projektowej i potrzeba ich wykonania nie była znana powodowi ani pozwanej uprzednio, a które były konieczne z uwagi na dostosowanie budynku do zmienionych przepisów przeciwpożarowych, powinny być uznane za roboty dodatkowe nieobjęte tą umową zawartą w formie pisemnej. Pozwana i powód, który zajmował się całościowym zabezpieczeniem przeciwpożarowym, co regulowały umowa stron i aneks (...) nie mieli uprzedniej wiedzy dotyczącej obowiązku wykonania dodatkowych prac, których treść obejmował aneks nr (...). Dopiero po odkryciu szachtów można było przewidzieć, jakie prace dodatkowo należy wykonać, a których nie oszacowano wcześniej. Od momentu odkrycia szachtów pozwana – inwestor zaleciła składanie propozycji wykonania dodatkowych prac. Nadto, decyzja o dokonaniu prac dodatkowych w budynku wynikała z konieczności dostosowania go do obowiązujących przepisów przeciwpożarowych, które zmieniły się w okresie między pojęciem prac budowlanych a rozpoczęciem dodatkowych prac. Wykonanie prac dodatkowych nastąpiło na podstawie podejmowanych oględzinach inspektorów nadzoru.

Zakres tych prac dodatkowych oraz ich wartość została w sprawie ustalona przy posiłkowaniu się poza dowodem z zeznań świadków i powoda, również wiadomościami specjalnymi w rozumieniu art. 278 § 1 k.p.c. ( vide: wyrok SN z dnia 26 października 2006 roku, I CSK 166/06, Lex 209297; wyrok SN z dnia 23 maja 1986 roku, IV CR 116/86, Lex 8760; wyrok SN z dnia 29 listopada 2006 roku, II CSK 245/06, Lex 233063).

Jak wynika z opinii biegłego sądowego wartość robót faktycznie wykonanych przez powoda, a nieobjętych przedmiarem dotyczącym umowy zawartej w formie pisemnej, wyniosła łącznie 766.893,28 zł bez podatku VAT i odpowiednio 828.244,74 zł z podatkiem VAT, w tym: wartość materiałów – 347.270,71 zł, wartość robocizny bezpośredniej 193.721,77 zł (330.229,78 zł z kosztami pośrednimi).

Wartość ta stanowi kwotę zubożenia powoda i jednocześnie wzbogacenia pozwanego.

W niniejszej sprawie powód z tytułu wykonania dodatkowych robót budowlanych wystawił pozwanej spółce faktury VAT:

-: faktura VAT nr (...) z dnia 18 marca 2016 roku na kwotę 462.899,88 zł z terminem płatności do 1 kwietnia 2016 roku, na poczet której powód wpłacił kwotę 362.899,88 zł;
-: faktura VAT nr (...) z dnia 20 kwietnia 2016 roku na kwotę 76.073,47 zł z terminem zapłaty do dnia 4 maja 2016 roku;
-: faktura VAT nr (...) z dnia 24 maja 2016 roku na kwotę 182.575,80 zł z terminem zapłaty do 7 czerwca 2016 roku, na poczet której pozwana wpłaciła w dniu 27 lipca 2016 roku zapłaciła kwotę 33.000,00 zł.

Kwoty z faktur pokrywają się z wyliczeniami i wnioskami zawartymi w opinii biegłej sądowej.

Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych od ww. kwoty zasądzone zostały na podstawie art. 7 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 403).

Nadto, Sąd umorzył postępowanie w pozostałym zakresie, tj. co do kwoty 33.000,00 zł, stanowiącej różnicę pomiędzy pierwotnym określeniem żądania pozwu a kwotą roszczenia zasądzonego w pkt. 1 wyroku, co do której powód cofnął powództwo w dniu 13 listopada 2017 roku, na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. z wz. z art. 203 § 1 i § 4 k.p.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c. ustalając, że pozwana spółka ponosi koszty procesu w całości i pozostawiając ich rozliczenie co do wysokości referendarzowi sądowemu po prawomocnym zakończeniu sprawy.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej.

Dodano: 24 maja 2023, Opublikował(a): Anna Parteka
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Data wytworzenia informacji: 30 kwietnia 2019