Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Dnia 25 lipca 2019 roku powódka M. L. wniosła pozew o zapłatę kwoty 303.968,23 złotych przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W..

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że uprzednio prowadziła działalność gospodarczą jako biegły rewident i w związku z tym była objęta umową obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. W związku z prowadzoną działalnością powódka została obciążona odpowiedzialnością cywilną za świadczone usługi. Roszczenie zostało stwierdzone wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi o sygnaturze akt X GC 735/16, w stosunku do którego Sąd Apelacyjny oddalił apelację strony. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. odmówiła powódce wypłaty przedmiotowego świadczenia decyzją z dnia 27 czerwca 2019 roku z uwagi na przedawnienie się roszczenia. Powódka przeczyła wskazaniom ubezpieczyciela, opierając się na zmianach wprowadzonych ustawą z dnia 13 kwietnia 2007 roku w zakresie ustalania początkowego terminu, od którego rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia. M. L. podniosła, że bieg terminu przedawnienia roszczeń ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej przeciwko ubezpieczycielowi rozpoczyna się w dniu, w którym ubezpieczony mógł najwcześniej realizować swoje uprawnienia z umowy ubezpieczenia. Najpóźniej jest to dzień ogłoszenia wyroku, z którego wyniknęła odpowiedzialność ubezpieczonego objęta jego ubezpieczeniem OC. Zgodnie z twierdzeniami powódki dopiero z dniem 19 marca 2019 roku, po wydaniu wyroku przez Sąd Okręgowy w Łodzi nastąpiła konkretyzacja roszczenia drugiej strony i w tym też dniu powódka zgłosiła swoje roszczenie do ubezpieczyciela. Powódka podnosiła, że w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w Łodzi pod sygnaturą akt X GC 735/16 dokonała przypozwania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., jednakże ubezpieczyciel nie podjął żadnych działań w toku procesu i nie przystąpił do sprawy w roli interwenienta ubocznego (pozew wraz załącznikami – k. 4-38).

Postanowieniem z dnia 19 sierpnia 2019 roku Sąd Okręgowy w Łodzi zwolnił powódkę M. L. od kosztów sądowych w całości i ustanowił dla niej pełnomocnika z urzędu (postanowienie - k. 44, pismo Okręgowej Izby Radców Prawnych - k. 47).

W dniu 21 listopada 2019 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. złożyła odpowiedź na pozew wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa pełnomocnika procesowego.

W uzasadnieniu pisma procesowego pozwana podniosła, że powódka nie udowodniła, że spełniła na rzecz poszkodowanego kwotę zobowiązania zasądzoną przez Sąd Okręgowy w Łodzi. W postępowaniu toczącym się przed tutejszym Sądem pod sygnaturą akt X GC 735/16, Sąd uznał, że powódka wykonywała swoje czynności w ramach doradztwa podatkowego, a ponadto, powódka doprowadziła do zaniedbań w zakresie przygotowania i złożenia w urzędzie celnym wniosku o zwrot podatku akcyzowego dla poszkodowanego, a także, że nie wysłała ośmiu innych wniosków. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. podniosła zarzut winy umyślnej lub co najmniej rażącego niedbalstwa w zakresie działalności prowadzonej przez powódkę jako biegłego rewidenta, związanej ze sprawą, którą Sąd Okręgowy w Łodzi prowadził pod sygnaturą akt X GC 735/16. Zgodnie z twierdzeniami pozwanej umowa ubezpieczenia zawarta między stronami nie przewidywała przyjęcia przez ubezpieczyciela odpowiedzialności za rażące niedbalstwo. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. podniosła również, że powódka w dniu 9 września 2010 roku skierowała do niej wniosek o zawarcie umowy ubezpieczenia. We wniosku zadeklarowała, że wykonuje działalność w zakresie czynności rewizji finansowej oraz usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych. Pozwana nie objęła powódki ochroną ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osoby prowadzącej działalność w zakresie doradztwa podatkowego, wobec czego pozwana, na mocy zawartej umowy ubezpieczenia, zobowiązała się udzielać ochrony ubezpieczeniowej w zakresie odpowiedzialności cywilnej powódki w zakresie czynności rewizji finansowej, w której suma gwarancyjna wynosiła 400.000,00 euro. Powódka zadeklarowała (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., że wykonuje zawód biegłego rewidenta i ubezpieczyła się u pozwanej w zakresie odpowiedzialności cywilnej wykonywania rewizji finansowych. Tymczasem powódka wykonywała czynności polegające na doradztwie podatkowym. Z treści załączonych polis nie wynika, że powódka posiadała ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w zakresie doradztwa podatkowego. Dopiero dnia 11 września 2014 powódka zadeklarowała chęć ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej w zakresie doradztwa podatkowego na kwotę 10.000,00 euro, podczas gdy w kwietniu 2014 roku poszkodowany skierował wobec powódki roszczenie o zapłatę odszkodowania w związku z zaistniałym zdarzeniem, wobec czego w okresie wyrządzenia szkody powódka nie posiadała ubezpieczenia OC w zakresie doradcy podatkowego. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. podtrzymała zarzut przedawnienia (odpowiedź na pozew wraz z załącznikami – k. 54-98).

Dnia 13 grudnia 2019 roku pełnomocnik powódki wniósł pismo procesowe, ustosunkowując się do odpowiedzi na pozew, w którym podniósł, że nawet, jeśli jej roszczenie nie zawiera się w ubezpieczeniu do kwoty 400.000,00 euro, to niewątpliwie powinno zostać pokryte choćby w części z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej do kwoty 10.000,00 euro. Ponadto pełnomocnik powódki wskazał, że przesłanką wypłaty odszkodowania nie jest i nie może być fakt spełnienia tegoż świadczenia na rzecz poszkodowanego, bowiem powódka nie posiadała środków, by spełnić świadczenie. Natomiast ubezpieczyciel powinien spełnić świadczenie w razie powstania rzeczywistego obowiązku świadczenia odszkodowawczego po stronie ubezpieczonego. M. L. wskazała, że w chwili obecnej toczy się przeciw niej postępowanie egzekucyjne wszczęte przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.. Powódka podnosiła, że przedmiotem umowy ubezpieczenia OC jest odpowiedzialność ubezpieczającego za szkody wyrządzone osobom trzecim, a więc szkody wyrządzone w skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, jak i szkody wyrządzone na skutek czynu niedozwolonego, w związku z czym jest to ubezpieczenie obejmujące wyrządzenie szkody na zasadzie winy, ryzyka i słuszności, a nawet w sytuacjach, gdy odpowiedzialności nadano charakter absolutny. Istotą ubezpieczenia OC jest zatem wejście ubezpieczyciela, na podstawie umowy ubezpieczenia OC, w sytuację prawną ubezpieczającego, w zakresie ponoszonej przez niego odpowiedzialności odszkodowawczej. Powódka zaprzeczyła twierdzeniom pozwanej dotyczącym zarzutu winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, wskazując, że zarówno Sąd Okręgowy w Łodzi, w sprawie o sygnaturze akt X GC 735/16, jak i Sąd Apelacyjny w Łodzi, w sprawie o sygnaturze akt I AGa 314/18 nie wskazały, że w przedmiotowej sprawie można mówić o winie umyślnej lub rażącym niedbalstwie. Ponadto wskazano, iż roszczenie dochodzone pozwem zostało oparte na treści art. 822 §1 k.c., a na kwotę dochodzoną pozwem składają się: kwota 190.746,32 złote – suma zobowiązania wynikająca z wyroku Sadu Okręgowego w Łodzi, odsetki ustawowe naliczone od dnia 9 maja 2014 roku, koszty procesu. Łącznie kwota ta wynosi 303.968,23 złote. W piśmie tym powódka wskazała, iż w ramach współpracy z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wykonywała czynności głównej księgowej i biegłego rewidenta, czyli dokonywała czynności rewizji finansowej. Strona powodowa wskazała, iż w sytuacji, kiedy bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się w dniu, w którym ubezpieczony mógł najwcześniej realizować swoje uprawnienia z umowy ubezpieczenia, to datą decydującą o objęciu ochroną ubezpieczeniową będzie również data wyroku. W niniejszej sprawie wyrok został wydany w dniu 19 marca 2019 roku i z tą chwilą powstało roszczenie, więc nie pozostaje ono poza czasowym okresem ochrony ubezpieczeniowej (pismo procesowe z dnia 13 grudnia 2019 roku – k. 102-107).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka M. L. do dnia 14 czerwca 2019 roku prowadziła działalność gospodarczą w zakresie działalności rachunkowo-księgowej i w zakresie doradztwa podatkowego, kiedy to, we wskazanej dacie zawiesiła prowadzenie działalności gospodarczej (dowód: wydruk z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – k. 38).

Pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. jest przedsiębiorcą i świadczy usługi ubezpieczeniowe (okoliczność bezsporna).

Strony łączyły umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w zakresie czynności rewizji finansowej i usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych i podatkowych w okresie od dnia 11 września 2010 roku do dnia 10 września 2019 roku. Przy czym od dnia 11 września 2014 roku umowa ubezpieczenia OC obejmowała także czynności doradztwa podatkowego (dowód: polisa numer (...), polisa numer (...), polisa numer (...), polisa numer (...), polisa numer (...), polisa numer (...), polisa numer (...), polisa numer (...), polisa numer (...), aneks numer (...) do polisy numer (...) - k. 21-30, k.58, wniosek o zawarcie umowy – k. 58v-59).

M. L. świadczyła usługi księgowe i prowadziła nadzór nad działem finansowo - księgowym na zlecenie (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.. Do obowiązków powódki wykonywanych na rzecz obsługiwanej Spółki należało, zgodnie z umową: kierowanie i koordynowanie pracy działu finansowo-księgowego spółki, sporządzanie deklaracji podatkowych, udzielanie wyjaśnień organom kontrolnym oraz wykonywanie innych prac związanych z pionem finansowo -księgowym (dowód: umowa k. 31-33 akt X GC 735/16; okoliczność bezsporna).

W dniu 25 kwietnia 2012 roku powódka przygotowywała wniosek o zwrot akcyzy w zakresie dostaw samochodów D. D. dokonanych przez obsługiwaną Spółkę w marcu 2012 roku. Pismem z 31 maja 2012 roku Urząd Celny w W. wezwał (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni. Powódka potwierdziła odbiór w/w wezwania. M. L. nie uzupełniła wniosku pomimo obowiązków wykonywanych na rzecz Spółki i nie poinformowała jej zarządu o takiej konieczności. W dniu 31 sierpnia 2012 roku Naczelnik Urzędu Skarbowego w W. wydał postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania z uwagi na nieusunięcie braków formalnych w terminie. W dniu 11 marca 2013 roku powódka przygotowywała osiem wniosków wraz z załącznikami o zwrot akcyzy w zakresie dostaw dokonanych od marca 2012 roku do grudnia 2012 roku. Powódka nie wysłała wspomnianych wniosków do właściwego urzędu celnego i nie poinformowała o tym obsługiwanej Spółki (dowód: uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi, sygnatura akt X GC 735/16 – k. 68, 72-74, 94; wniosek wraz z załącznikami - k. 36-37 akt X GC 735/16; dowód nadania k. 39 akt X GC 735/16; wezwanie do uzupełniania braków formalnych wniosku akt X GC 735/16 k. 41-42; pismo Naczelnika Urzędu Celnego – k. 43-44 akt X GC 735/16; wnioski – k. 45-68 akt X GC 735/16; pismo k. 70 akt X GC 735/16).

W dniu 6 sierpnia 2018 roku Sąd Okręgowy w Łodzi, X Wydział Gospodarczy, w sprawie o sygnaturze akt X GC 735/16 wydał wyrok, zasądzając od pozwanej M. L. na rzecz powódki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. kwotę 190.746,32 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 maja 2014 roku i oddalił powództwo w pozostałej części (dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi, sygnatura akt X GC 735/16 – k. 62, k. 12, k. 62-97).

M. L. wniosła apelację od w/w wyroku, którą Sąd Apelacyjny w Łodzi, I Wydział Cywilny oddalił w dniu 19 marca 2019 roku (dowód: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, sygnatura akt I AGa 314/18 - k. 98, k. 11, k. 98).

Pismem z dnia 22 marca 2019 roku powódka M. L. dokonała zgłoszenia szkody/roszczenia z tytułu umowy ubezpieczenia do ubezpieczyciela (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. (dowód: pismo – k. 31).

Pismem z dnia 14 czerwca 2019 roku powódka M. L. wniosła reklamację do (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., podnosząc, że ubezpieczyciel był wzywany do udziału w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego, jednakże wezwania sądu pozostały bez odpowiedzi (dowód: pismo – k. 18-19).

Pismem z dnia 27 czerwca 2019 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. – w odpowiedzi na pismo z dnia 22 marca 2019 roku – odmówiła wypłaty odszkodowania w sprawie, powołując się na przedawnienie roszczenia w dniu 20 sierpnia 2017 roku (dowód: pismo – k. 20, k. 61).

Przeciwko M. L. komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi J. B. prowadzi postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygnaturze GKm 163/19 (dowód: pismo przewodnie, wezwanie dozorcy, zajęcie wierzytelności, obwieszczenie o licytacji ruchomości, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z nieruchomości – k. 13-17).

W toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego od M. L. na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wyegzekwowano łącznie kwotę 120.372,23 złotych (dowód: pismo do sądu – k. 118).

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie powódki M. L. jest niezasadne i jako takie podlega podlega oddaleniu w całości.

Strony łączyła umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Zgodnie z treścią art. 822 § 1. k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczony albo ubezpieczający.

Wobec podniesienia przez pozwaną (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. zarzutu przedawnienia roszczenia dochodzonego przez M. L. w pierwszym rzędzie należy odnieść się do tego zarzutu, mimo podnoszenia przez pozwaną jeszcze innych przesłanek dotyczących niezasadności roszczenia zawartego w pozwie. Mimo tego, że przedawnić może się jedynie roszczenie istniejące, względy praktyczne nakazują w sytuacji, kiedy podniesiony został zarzut przedawnienia spornego roszczenia, rozważyć najpierw, czy dochodzenie tego roszczenia jest wyłączone z uwagi na upływ czasu. Zakres zarzutu przedawnienia jest bowiem węższy, a jego uwzględnienie wyłącza potrzebę merytorycznej oceny zasadności zgłoszonych roszczeń, powoduje bowiem, że roszczenie musi być traktowane jako wynikające z tzw. zobowiązania naturalnego i nie może być realizowane w drodze przymusowej, a zatem bezpodstawne byłoby czynienie przedmiotem rozważań Sądu czy i w jakim zakresie przedawniona wierzytelność jest uzasadniona skoro i tak powództwo o jej zaspokojenie uległoby oddaleniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2017 roku, w sprawie I CSK 57/10).

Odnosząc się do podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia powódki, Sąd uznał, iż jest on niezasadny. Sąd podziela poglądy orzecznictwa i doktryny, które wiążą bieg terminu przedawnienia z rozsądnie rozumianym terminem wymagalności roszczenia. Przed chwilą powstania samej szkody, nie można mówić ani o jej wymagalności, ani o wystąpieniu roszczenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2003 roku, w sprawie IV CKN 378/01; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2005 roku, w sprawie III CK 295/04). Istota sprawy dotyczy ustalenia zdarzenia, które stanowi początek biegu przedawnienia roszczeń przysługujących przeciwko pozwanemu ubezpieczycielowi i wiąże się z trzyletnim terminem przedawnienia z art. 819 § 1 k.c.. Stosować tego przepisu nie można bez uwzględnienia ogólnej reguły zawartej w art. 120 § 1 k.c., zgodnie z którą bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, a jeżeli ta wymagalność zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Powódka dowiedziała się o przysługującym jej uprawnieniu do dochodzenia świadczenia z umowy ubezpieczenia OC najwcześniej z chwilą wydania wyroku, uznającego jego odpowiedzialność cywilną za wyrządzenie szkody. Z tym momentem mogła skutecznie zgłosić swoje roszczenie do ubezpieczyciela zawiadamiając go o treści wyroku i o odpowiedzialności objętej umową ubezpieczenia OC. Wcześniejszym zdarzeniem „uruchamiającym” odpowiedzialność, najpierw sprawcy, a potem ubezpieczyciela mogłoby być tylko uznanie roszczeń, przy czym zawodzi ono w sytuacji, w której, jak w sprawie niniejszej szkoda powstała w dochodzonej wysokości odszkodowania dopiero po kilku latach od zdarzenia sprawczego. Nawet gdyby ubezpieczyciel chciał wcześniej spełnić swoją powinność z umowy ubezpieczenia, to nie miał jeszcze za co odpowiadać i nieznana mu była kwota świadczenia należnego od sprawcy szkody bezpośrednio poszkodowanemu. Najwcześniejszym, realnym terminem, „najwcześniej możliwym” z art. 120 § 1 zd. 2 k.c. jest więc data wydania wyroku zasądzającego na rzecz poszkodowanego od powódki w niniejszej sprawie. Powódka nie mogła wcześniej wnosić powództwa przeciw ubezpieczycielowi, bo jego odpowiedzialność cywilna nie była rozstrzygnięta ani co do zasady, ani wysokości. W wyroku z dnia 15 października 2009 roku, w sprawie I CSK 59/09 Sąd Najwyższy stwierdził, że w razie konieczności dalszego stosowania art. 819 § 2 k.c., początek biegu terminu przedawnienia roszczeń ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej przeciwko ubezpieczycielowi rozpoczyna się w dniu, w którym ubezpieczony mógł najwcześniej (art. 120 § 1 k.c.) realizować swoje uprawnienia z umowy ubezpieczenia; najpóźniej jest to dzień ogłoszenia wyroku, z którego wyniknęła odpowiedzialność ubezpieczonego objęta jego ubezpieczeniem OC. Identyczny pogląd wyraził Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 24 stycznia 2013 roku, w sprawie I ACA 471/12. Sąd stoi na stanowisku, że zastosowanie art. 819 § 2 k.c. w sposób wskazywany przez pozwanego byłoby sprzeczne z regułami rozsądnego rozumowania i elementarnym poczuciem sprawiedliwości. Nie może przecież stosowanie tego przepisu prowadzić do sytuacji, w której roszczenie o świadczenie pieniężne wierzyciela przedawnia się, zanim stanie się wymagalne w stosunku do dłużnika, a nawet zanim wierzyciel poweźmie wiadomość o jego powstaniu. W przypadku ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczonego przeciwko ubezpieczycielowi mogłoby ulec przedawnieniu, zanim ubezpieczony dowiedział się o szkodzie, która powstała na skutek zdarzenia objętego zawartą przez niego umową ubezpieczenia. Można by wywodzić, że zarzucenie przedawnienia takiego roszczenia ubezpieczonego podniesione przez ubezpieczyciela stanowiłoby stałe nadużywanie przez niego wykonywania jego prawa podmiotowego (art. 5 k.c.) Ostatecznie Sąd Najwyższy skonkludował, że w razie konieczności dalszego stosowania art. 819 § 2 k.c. (art. 5 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 roku), początek biegu terminu przedawnienia roszczeń ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej przeciwko ubezpieczycielowi rozpoczyna się w dniu, w którym ubezpieczony mógł najwcześniej (art. 120 § 1k.c.KC) realizować swoje uprawnienia z umowy ubezpieczenia; najpóźniej jest to dzień ogłoszenia wyroku, z którego wyniknęła odpowiedzialność ubezpieczonego objęta jego ubezpieczeniem OC. Sądu Najwyższego wskazał, że za początek biegu terminu przedawnienia roszczeń z tytułu odpowiedzialności ubezpieczyciela trzeba przyjąć moment wydania wyroku sądu I instancji rozstrzygającego o odpowiedzialności odszkodowawczej podmiotu objętego ubezpieczeniem. To właśnie oznacza „zdarzenie objęte ubezpieczeniem” w rozumieniu art. 819 § 2 k.c. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 maja 2014 roku, w sprawie I ACa 55/14). W niniejszej sprawie wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi został wydany w dniu 6 sierpnia 2018 roku, a pozew w niniejszej sprawie M. L. złożyła w Urzędzie Pocztowym w dniu 25 lipca 2019 roku. A zatem pozew został wniesiony zanim upłynął trzyletni termin przedawnienia.

Powódka M. L. świadczyła na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. usługi doradcy podatkowego, bowiem czynności wykonywane przez powódkę na mocy umowy łączącej podmioty znajdują swoje odzwierciedlenie w art. 2 ust. 1 pkt. 1-4 ustawy o doradztwie podatkowym, a także w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie o sygnaturze akt X GC 735/16. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 1-4 ustawy o doradztwie podatkowym czynności doradztwa podatkowego obejmują:

1. udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami;

2. prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie;

3. sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie;

4. reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych w sprawach wymienionych w pkt 1. Zgodnie z treścią Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe osoba wykonująca zawód doradcy podatkowego podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej. Zgodnie z § 2 ust. 1. w/w rozporządzenia ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania ubezpieczonego, w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, przy wykonywaniu czynności doradztwa podatkowego, o których mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 roku o doradztwie podatkowym.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem strony powodowej, że czynności wykonane przez M. L., które doprowadziły do szkody były działaniami z zakresu rewizji finansowej czy z zakresu prowadzenia ksiąg rachunkowych. Rewizja finansowa, to inaczej audyt finansowy, czyli kompleksowe badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta, które powinno dostarczyć podstaw do stwierdzenia, że przedstawia ono rzetelnie i jasno sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki. Natomiast powódka podejmowała czynności związane ze zwrotem akcyzy polegające na wypełnieniu konkretnych deklaracji, złożeniu ich w Urzędach Celnych i ewentualnym usunięciu ich braków formalnych. To zaniechanie czy też nieprawidłowe wykonanie tych czynności doprowadziło do powstania szkody u jej zleceniodawcy i utraty konkretnych środków finansowych. Były to czynności z zakresu doradztwa podatkowego, co wynika wprost z treści art. 2 ust. 1 pkt. 1-4 ustawy o doradztwie podatkowym.

M. L. nie przysługuję prawo do żądania odszkodowania na warunkach określonych w łączących ją z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowach. W dniu wyrządzenia szkody (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. powódka nie posiadała odpowiedniego ubezpieczenia, bowiem w latach 2012-2013 posiadała ubezpieczenie OC obejmujące swoim zakresem czynności rewizji finansowej i usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych i podatkowych. Na ubezpieczenie obejmujące czynności doradztwa (...) zdecydowała się dopiero dnia 11 września 2014 roku, czyli po ponad roku od dnia zdarzenia wyrządzającego szkodę.

Z uwagi na nieposiadanie przez powódkę M. L. ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmującej działalność w zakresie doradztwa podatkowego, a tym samym niedopełnienie ciążącego na niej obowiązku wynikającego z w/w rozporządzenia obowiązek w postaci zapłaty kwoty 190.746,32 złotych, wynikający z wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie o sygnaturze X GC 735/16, ciąży na M. L., bowiem nie sposób wyegzekwować wspomnianej kwoty od ubezpieczyciela (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., gdyż strony nie były związane umową przewidującą ubezpieczenie OC w zakresie doradztwa podatkowego.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem powódki, że skoro na dzień wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Łodzi M. L. miała już zawartą umowę ubezpieczenia obejmującą doradztwo podatkowe, skoro w tym dniu świadczenie jej stało się wymagalne, to na ten moment należy ocenić jej żądanie wypłaty odszkodowania. Jest to stanowisko błędne. Odszkodowanie przysługuje za konkretny wypadek ubezpieczeniowy objęty umową ubezpieczenia. W dniu powstania tego wypadku M. L. miała polisę ubezpieczeniową, obejmującą szkody wynikłe z podjęcia czynności w zakresie rewizji podatkowej i prowadzenia ksiąg rachunkowych. Nie miała ubezpieczenia obejmującego doradztwo podatkowego. Fakt ubezpieczenia i zdarzenie szkodowe należy oceniać w świetle warunków umowy łączącej strony w dniu powstania zdarzenia wywołującego szkodę. Natomiast wymagalność roszczenia, początek biegu terminu przedawnienia to są inne instytucje. Nie można oceniać zdarzenia szkodowego na czas wymagalności roszczenia w sytuacji, gdy prawo do żądania odszkodowania powódce nie przysługuje, bowiem w tym dniu nie łączyła ją z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowa ubezpieczenia w zakresie wykonywania czynności doradztwa podatkowego.

Na marginesie należy jeszcze dodać, iż zgodnie z treścią art. 827 § 1 k.c. ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności jeżeli ubezpieczony wyrządził szkodę umyślnie lub w razie rażącego niedbalstwa. Zachowanie M. L. można rozpatrywać w kategorii rażącego niedbalstwa. Powódka nie uzupełniła braków formalnych wniosków o zwrot akcyzy chociaż takie wezwania otrzymała, nie złożyła również wniosków o zwrot akcyzy co do innych pojazdów, choć takie wnioski przygotowała. Powódka znała swoje obowiązki, znała przepisy prawa w zakresie podejmowanych czynności i wiedziała jakie skutki wiążą się z jej zaniechaniami. Mimo to nie wykonała prawidłowo swoich obowiązków co skutkowało powstaniem szkody.

Oddalenie powództwa oznacza, że powódka przegrał sprawę i zgodnie z podstawową zasadą przewidzianą w art. 98 § 1 k.p.c. jest obowiązana zwrócić przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu. Reguła ta jest uzupełniona zasadami kompensacji, słuszności i zawinienia (art. 100 k.p.c. do 104 ¹ k.p.c. i art. 110 k.p.c.). W cenie Sądu oparcie – w niniejszej sprawie - rozstrzygnięcia o kosztach procesu na jednej z uzupełniających zasad orzekania o kosztach wynika z tego, że sytuacja zaistniała w sprawie wskazuje na celowość wyłączenia normy ogólnej. Możliwość obciążenia strony przegrywającej jedynie częścią kosztów albo nieobciążenia jej w ogóle tymi kosztami, uzależniona jest, stosownie do art. 102 k.p.c., od wyłonienia się w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, wskazujących że ponoszenie kosztów pozostawało w sprzeczności z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Należą do nich okoliczności związane z przebiegiem sprawy - charakter zgłoszonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia, przedawnienie roszczenia oraz leżące poza procesem - sytuacja majątkowa i życiowa strony. Ocena, czy takie wypadki wystąpiły w konkretnej sprawie należy do sądu, który powinien dokonać jej w oparciu o całokształt okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2013 roku, w sprawie I CZ 183/12). Sąd dostrzegł istnienie okoliczności wskazanych w treści art. 102 k.p.c.. Zaistniała w rozpoznawanej sprawie sytuacja przemawiała za nietrafnością zastosowania zasady odpowiedzialności za wynik sprawy na tym etapie postępowania oraz przyjęciem, że obciążenie powódki kosztami postępowania kolidowałoby z odczuciem słuszności. Charakter roszczenia i jego znaczenie dla powódki usprawiedliwiały dążenie do poddania kontroli sądowej decyzji ubezpieczyciela. Zwłaszcza, iż ubezpieczyciel odmawiając wypłaty odszkodowania M. L. powołał się jedynie na przedawnienie jej roszczenia, co w toku niniejszego procesu okazało się niesłuszne. Nie było podstaw do uznania, że decyzja powódki związana z wytoczeniem powództwa została podjęta bez należytego rozważenia jego podstaw i oceny ryzyka przegrania sprawy. Te okoliczności, należące do przebiegu postępowania w połączeniu z majątkową i życiową sytuacją powódki, świadczą za spełnieniem przesłanek przewidzianych w art. 102 k.p.c.. Powódka jest emerytką, zawiesiła prowadzoną działalność gospodarczą, zarówno ona, jak i jej mąż chorują i ponoszą z tego tytułu wydatki. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. egzekwuje swoją wierzytelność wynikającą z wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 18 sierpnia 2018 roku, co również ma wpływ na sytuację majątkową i życiową powódki.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki.

2020.8.26