Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 29 czerwca 2012 roku powodowie K. G. i J. S. wspólnicy spółki cywilnej (...) P.P.H.U. s.c. w Ł. wnieśli o zasądzenie solidarnie na ich rzecz od pozwanego M. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...), Wykonawstwo i Konserwacja (...) K. w K. kwoty 77.820,93 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że na mocy umowy z dnia 7 lipca 2009 roku świadczyli na rzecz pozwanego prace budowlane polegające na wykonaniu robót kanalizacyjnych w ramach zleconego projektu budowy kanalizacji sanitarnej w ul. (...)w Ł.nr ulicy (...)na odcinku od ul. (...)do posesji nr (...)i od posesji nr (...)do ul. (...)w ramach realizacji inwestycji p/n „Rozbudowa sieci wodociągowo-kanalizacyjnej w strefie zurbanizowanej Ł.dla dzielnic B.i W.w ramach Projektu nr (...)-07-Kontrakt nr 07”. Powodowie byli podwykonawcami w tej inwestycji, pozwany uczestnikiem konsorcjum, którego liderem było (...)sp z o.o. a Inwestorem (...) Spółka (...). Powodowie wykonali całość prac i z tego tytułu wystawili pozwanemu faktury vat na łączną kwotę 671.000 złotych brutto. Pozwany stosownie do postanowień § 11 pkt 1 łączącej strony umowy zatrzymywał z każdej faktury 10% należnego powodom wynagrodzenia brutto na zabezpieczenie należytego wykonania umowy i udzielonej gwarancji jakości. Kwota zatrzymana przez pozwanego wyniosła 67.100 złotych. Stanowiąca 70% z powyższej sumy kwota 46.970 złotych winna zostać zgodnie z umową zwrócona powodom po 40 dniach od daty wydania ostatniego świadectwa przejęcia przez Inwestora, a zatem jest wymagalna od dnia 10 lutego 2011 roku, zaś stanowiąca 30% powyższej sumy kwota 20.130 złotych jest wymagalna od 17 sierpnia 2011 roku, tj. od dnia otrzymania przez pozwanego pisemnego wniosku ojej zwrot. W związku z opóźnieniem w zwrocie zatrzymanych należności powód skapitalizował należne mu odsetki ustawowe, stąd wartość świadczenia należna powodom na dzień wytoczenia powództwa wynosi 77.820,93 złotych. Pomimo wezwania do zapłaty, pozwany nie zapłacił żądanej sumy.

(pozew. k. 3-5)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 26 lipca 2012 roku Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. (nakaz zapłaty k. 34)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o odrzucenie pozwu w zakresie kwoty 6.710,00 złotych oraz o oddalenie powództwa w pozostałym zakresie i zasądzenie od powodów solidarnie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje żądanie pozwany wskazał, że roszczenie o zwrot kwoty 30% zabezpieczenia, tj. sumy 20.130,00 złotych jest niewymagalne, albowiem nie został spełniony warunek jej zwrotu w postaci wystawienia przez inżyniera kontraktu „świadectwa wykonania”. Ponadto pozwany podniósł zarzut potrącenia należności dochodzonej przez powoda z kwotą naliczoną przez niego z tytułu kary umownej za zwłokę w ukończeniu prac objętych umową, wynoszącą 1% wynagrodzenia umownego brutto za każdy dzień opóźnienia. Ponadto stwierdził, że powodom nie przysługuje roszczenie o zwrot kwot zabezpieczenia należytego wykonania umowy, albowiem sam pozwany nie otrzymał jeszcze zwrotu swego zabezpieczenia od inwestora. Dodatkowo pozwany wskazał, że roszczenie powodów w zakresie kwoty 6.710,00 złotych jest przedmiotem innego toczącego się postępowania sądowego.

(sprzeciw k. 40-44)

Na rozprawie w dniu 26 czerwca 2013 roku powód cofnął powództwo w zakresie kwoty 6.710,00 złotych ze zrzeczeniem się roszczenia.

(protokół rozprawy k. 159, czas nagrania 00:01:41)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

W dniu 7 lipca 2009 roku strony sporu zawarły umowę o wykonanie robót budowlanych na mocy, której powodowie, jako wykonawcy zobowiązali się do wykonania na rzecz pozwanego, jako zamawiającego robót budowlanych polegających na budowie kanalizacji sanitarnej w ul. (...) w Ł. na odcinku od ul. (...) do posesji nr (...) i od posesji nr (...) do ul. (...). Pozwany oświadczył, że na wykonanie robót objętych umową otrzymał zlecenie od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jako inwestora, w ramach realizacji inwestycji p/n „Rozbudowa Sieci wodociągowo-kanalizacyjnej w strefie zurbanizowanej Ł. dla dzielnicy B. i W. w ramach Projektu nr (...)-07-Kontrakt nr 07”. Pozwany jako wykonawca wchodził w skład konsorcjum wykonawczego, na którego czele stała firma (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością . Powodowie działali jako podwykonawcy pozwanego na wskazanym odcinku robót. Zgodnie z § 2 łączącej strony sporu umowy zakres robót obejmował wykonanie kanalizacji sanitarnej wraz z obejściami bocznymi ora odtworzenie nawierzchni ulic i wjazdów po robotach na zleconych odcinkach kanałów. Stosownie do § 6 umowy rozpoczęcie robót miało nastąpić w dniu 8 lipca 2009 roku, a zakończenie w dniu 14 listopada 2009 roku. Całkowite wynagrodzenie ryczałtowe za wykonane roboty miało wynieść 550.000,00 złotych netto, czyli 671.000,00 złotych brutto (§ 7 umowy). Zgodnie z § 8 ust. 5 umowy zamawiający obowiązany był wypłacić wykonawcy wynagrodzenie w terminie 30 dni roboczych od dnia dostarczenia każdej faktury, lecz nie wcześniej niż po upływie 7 dni od daty otrzymania środków finansowych za dany odcinek robót od inwestora. Powodowie na taki sposób rozliczenia wyrazili zgodę. W § 11 umowy strony ustaliły, że wykonawca wnosi zabezpieczenie należytego wykonania umowy i udzielonej gwarancji jakości w wysokości 10% należnego wynagrodzenia umownego brutto, tj. kwotę 67.100,00 złotych. Zabezpieczenie miało zostać potrącone z faktur wystawionych przez powodów. Część kwoty zabezpieczenia w wysokości 70%, tj. sumę 46.970,00 złotych zamawiający zobowiązał się zwrócić wykonawcy w terminie 40 dni od daty odbioru końcowego wykonanych robót, ich przyjęcia do eksploatacji przez inwestora ora wydania ostatniego świadectwa przyjęcia przez inwestora. Część zabezpieczenia w wysokości 30%, tj. kwotę 20.130,00 złotych zamawiający zobowiązał się zwrócić wykonawcy w terminie 25 dni po dniu wystawienia świadectwa wykonania, na pisemny wniosek wykonawcy. W § 12 ust. 4 lit. a umowy strony zastrzegły, że wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną, m.in. za opóźnienie w oddaniu przedmiotu umowy – w wysokości 1,0% wynagrodzenia wykonawcy brutto za każdy dzień opóźnienia, jednak nie więcej niż 20% wynagrodzenia wykonawcy brutto.

(umowa k. 8-11)

W dniu 4 marca 2010 roku sporządzono protokół technicznego odbioru robót,
w którym stwierdzono, że roboty objęte wskazaną umową z dnia 7 lipca 2009 roku zostały zakończone przez powodów w dniu 17 listopada 2009 roku. Protokół został podpisany przez pozwanego jako zamawiającego oraz powodów jako wykonawców. W treści protokołu wskazano ponadto, że odtworzenie nawierzchni asfaltowej wykonano do dnia 10 grudnia 2009 roku. Prace budowlane w zakresie odtworzenia nawierzchni asfaltowej wykonywała firma zewnętrzna na zlecenie pozwanego.

(protokół technicznego odbioru robót k. 12, zeznania powoda protokół rozprawy k. 243, czas nagrania 00:18:25, zeznania pozwanego protokół rozprawy k. 244, czas nagrania 00:30:48 )

W dniu 20 maja 2010 roku inżynier kontraktu wystawił protokół końcowego przeglądu technicznego robót kanalizacyjnych wykonanych przez powodów na zleconym odcinku w ulicy (...), od ul. (...) do posesji nr (...) oraz od posesji nr (...) do ul. (...). Dokument ten był sporządzany bez udziału strony powodowej. Protokół końcowego przeglądu technicznego stanowił dokument potwierdzający wykonanie prac budowlanych i zakończenie budowy.

(protokół końcowego przeglądu technicznego k. 13, zeznania powoda protokół rozprawy k. 243, czas nagrania 00:23:09, zeznania świadka S. P. protokół rozprawy k. 139, czas nagrania 00:46:01)

W dniu 21 maja 2010 roku sporządzono świadectwo przejęcia nr (...) dotyczące odcinka robót wykonanych przez powodów. Świadectwo zostało sporządzone z udziałem inwestora (...) Spółki (...)oraz lidera konsorcjum wykonawczego, w skład którego wchodził pozwany, (...) spółki z ograniczona odpowiedzialnością. Ze wskazanego dokumentu wynika, że wykonawca robót – konsorcjum, którego liderem była (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąpowiadomiła inwestora o wykonaniu robót na odcinku ulicy (...), od ulicy (...)do posesji nr (...)oraz od posesji nr (...)do ulicy (...)w dniu 7 maja 2010 roku, a okres usuwania wad zakończył się 20 maja 2013 roku. W załączniku nr 1 do świadectwa wpisano, że wykonawca do dnia 30 czerwca 2010 roku usunie spękania asfaltu wokół studni S3, S8, S9,S10.

(świadectwo przejęcia nr (...)k. 14-17 )

Pismem z dnia 8 października 2010 roku pozwany wezwał powodów do usunięcia zadolenia asfaltu w ul. (...) na wysokości ul. (...) oraz wad opisanych
w protokole technicznym odbioru robót z dnia 4 marca 2010 roku do dnia 18 października 2010 roku.

(pismo k. 65)

W odpowiedzi na powyższe w piśmie z dnia 18 października 2010 roku powodowie poinformowali pozwanego, że wady zostały usunięte we wskazanym terminie.

(pismo k.66, zeznania powoda protokół rozprawy k. 243, czas nagrania 00:11:18)

Za wykonane prace powodowie wystawili pozwanemu faktury vat na łączną kwotę 671.000,00 złotych brutto. Pozwany potwierdził odbiór otrzymanych faktur własnoręczny podpisem.

(faktury vat k. 18-22)

Niespornym jest, iż pozwany dokonywał zatrzymania z każdej z wystawionych przez powodów faktur vat 10% wskazanej na fakturze kwoty wynagrodzenia brutto.

(bezsporne, a nadto zeznania świadka B. B., protokół rozprawy k. 159, czas nagrania 00:11:43

Pismem z dnia 26 lipca 2011 roku, skierowanym do pełnomocnika powodów, inwestor (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością udzieliła informacji, że w dniu 17 sierpnia 2010 roku dokonała zapłaty na rzecz konsorcjum wykonawczego, którego liderem była (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością za wykonanie kanału sanitarnego na ulicy (...), na odcinku ulic (...). Ponadto wskazała, że świadectwo przejęcia dla tego odcinka zostało wystawione przez inżyniera kontraktu w dniu 21 maja 2010 roku, a kanał został przekazany do eksploatacji w dniu 11 czerwca 2010 roku. Ponadto z treści przedmiotowego pisma wynika, że wydanie ostatniego świadectwa przejęcia przez inżyniera kontraktu dla całej inwestycji p/n „Rozbudowa sieci wodociągowo-kanalizacyjnej w strefie zurbanizowanej Ł. dla dzielnic B. i W. w ramach Projektu nr (...)-07-Kontrakt nr 07” nastąpiło w dniu 31 grudnia 2010 roku.

(pismo k. 23)

Pismem z dnia 20 lipca 2011 roku, które pozwany otrzymał w dniu 17 sierpnia 2011 roku, powodowie powołując się na zapis § 11 pkt 2 i 3 umowy z dnia 7 lipca 2009 roku, wezwali pozwanego do zapłaty kwoty 46.970,00 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 1 lipca 2010 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 20.130,00 złotych.

(wezwanie do zapłaty wraz z nota odsetkową k.24 -26)

Pozwany w dniu 10 maja 2012 roku wystawił notę księgową nr (...), w której obciążył powodów karą umowną w kwocie 134.200,00 złotych stanowiącą 20% wynagrodzenia brutto powodów za wykonane prace budowlane, z tytułu zwłoki w zakończeniu prac zleconych w umowie z dnia 7 lipca 2009 roku. Jednocześnie pozwany w piśmie z dnia 10 maja 2012 roku złożył oświadczenie o potrąceniu kwoty 134.200,00 złotych z tytułu naliczonej kary umownej z należnością powodów wynikającą z wystawionych przez powodów za wykonanie zleconych prac budowlanych faktur vat.

(oświadczenie k. 49)

Sąd dokonał ustaleń faktycznych w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy na podstawie treści znajdujących się w aktach sprawy dokumentów, których prawdziwość nie budziła zastrzeżeń, jak również w oparciu o niekwestionowane przez strony zeznania świadka S. P. (2), co do których, brak było podstaw do odmowy przyznania im waloru wiarygodności, a także w oparciu o zeznania powoda oraz w w pewnym zakresie zeznania świadka B. B. (2) i zeznania strony pozwanej.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka B. B. (2), oraz pozwanego co do wskazywanego przez nich terminu zakończenia robót budowlanych zleconych przez pozwanego powodom oraz sugerowanego okresu opóźnienia w wykonaniu tych prac. Zeznania te w tej części pozostają bowiem w sprzeczności z treścią przedłożonych do akt sprawy dokumentów, w tym protokołem technicznego odbioru robót podpisanym przez strony niniejszego sporu w dniu 4 marca 2010 roku. Z powołanego dokumentu wynika bowiem, że roboty budowlane wykonywane przez powodów na rzecz pozwanego zostały zakończone w dniu 17 listopada 2009 roku, nie zaś jak twierdzi pozwany w maju 2010 roku. Ponadto podnoszona przez pozwanego okoliczność, iż w powyższym protokole wpisano, że roboty w postaci odtworzenia nawierzchni asfaltowej wykonano w dniu 10 grudnia 2009 roku, nie stanowi podstawy do przyjęcia twierdzeń pozwanego o niezakończeniu wykonywanych przez powodów prac w terminie 17 listopada 2009 roku, za prawdziwe. Obie strony procesu zgodnie zeznały bowiem, iż prace polegające na odtworzeniu nawierzchni asfaltowej wykonywała firma zewnętrzna na zlecenie pozwanego. W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym pisma inwestora projektu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z dnia 26 lipca 2011 roku, nie znajdują potwierdzenia również twierdzenia pozwanego dotyczące braku zapłaty przez inwestora na rzecz konsorcjum wykonawczego w skład którego wchodził pozwany, pełnego wynagrodzenia za zrealizowane zadanie. Inwestor wyraźnie wskazał bowiem, iż w dniu 17 sierpnia 2010 roku dokonał zapłaty na rzecz konsorcjum za wykonanie kanału sanitarnego na ul. (...) na odcinku ulic (...), a zatem za prace które wykonywali na rzecz pozwanego powodowie.

Sąd pominął przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy treść zeznań świadka A. W. uznając je za zbędne dla rozstrzygnięcia sprawy. Z uwagi na fakt, iż świadek zeznała, że nie pamięta okoliczności dotyczących rozliczeń pomiędzy stronami procesu, zeznania świadka nie mogły stanowić podstawy do poczynienia ustaleń w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Strony sporu łączyła umowa o roboty budowlane określona w art. 647 i nast. k.c. Zgodnie z treścią powołanego przepisu przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Przepisy o umowie o roboty budowlane stosuje się również do robót wykonywanych przez podwykonawcę na rzecz wykonawcy.

W rozpoznawanej sprawie okolicznością niekwestionowaną jest fakt zawarcia przez strony umowy o roboty budowlane z dnia 7 lipca 2009 roku, w ramach, której powodowie jako podwykonawcy pozwanego – uczestnika konsorcjum wykonawczego, którego liderem była (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, zobowiązali się do wykonania robót budowlanych polegających na budowie kanalizacji sanitarnej w ul. (...) w Ł.. Strona pozwana nie kwestionowała faktu wykonania przedmiotowych robót przez powodów. Niespornym była również okoliczność zatrzymania przez pozwanego w oparciu o zapis § 11 ust. 1 umowy 10% z sumy brutto wskazanej na każdej z przedstawianych pozwanemu do zapłaty przez powodów faktur vat, tj. łącznie kwoty 67.100,00 złotych tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy i udzielonej gwarancji jakości.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie stanowią natomiast zasady zwrotu stronie powodowej zatrzymanych kwot, jak również terminowość wykonania zleconych prac budowlanych przez powodów.

Zgodnie z § 11 ust. 2 i 3 łączącej strony umowy część wysokości zabezpieczenia z tytułu należytego wykonania umowy, w wysokości 70% kwoty zabezpieczenia pozwany zobowiązał się zwrócić powodowi w terminie 40 dni od daty odbioru końcowego wykonanych robót, ich przyjęcia do eksploatacji przez inwestora oraz wydania ostatniego świadectwa przejęcia przez inwestora. Natomiast część zabezpieczenia w wysokości 30% kwoty zabezpieczenia pozwany był obowiązany zwrócić powodowi w terminie 25 dni po dniu wystawienia świadectwa wykonania, na pisemny wniosek powoda.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana podniosła, że roszczenie powoda
o zwrot kwoty 30% zabezpieczenia jest roszczeniem niewymagalnym albowiem nie doszło do spełnienia warunku uprawniającego powoda do żądania zwrotu przedmiotowej sumy w postaci wydania świadectwa wykonania. Świadectwo wykonania jest to instytucja warunków kontraktowych tzw. (...)’, które obowiązywały pozwanego jako wykonawcę wchodzącego w skład konsorcjum wykonawczego, którego liderem była (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz inwestora budowy (...) spółkę z ograniczona odpowiedzialnością. Obowiązek wystawienia świadectwa wykonania należał do inżyniera kontaktu działającego z ramienia inwestora.

Stosownie do treści przepisu art. 353 ¹ k.p.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiał się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Przedmiotowy zapis § 11 ust. 3 łączącej strony sporu umowy z dnia 7 lipca 2009 roku uzależnia powstanie wymagalności roszczenia o zwrot 30% kwoty zabezpieczenia należytego wykonania umowy od zdarzenia przyszłego i niepewnego, a przede wszystkim niezależnego od woli stron umowy. Po stronie pozwanego powstałby bowiem obowiązek zwrotu powodowi należnej części zatrzymanego wynagrodzenia, dopiero po dokonaniu przez inwestora czynności, którą przewidywał stosunek prawny łączący pozwanego i inwestora. Powód nie miałby zatem żadnego wpływu na możliwość żądania od pozwanego zatrzymanej sumy.
W świetle powyższego w ocenie Sądu warunek taki należy uznać za niedopuszczalny z uwagi na właściwość czynności prawnej. Strony zawarły umowę o roboty budowlane, a zatem pozwany jako zamawiający po wykonaniu robót jest zobowiązany do zapłaty pełnego wynagrodzenia w rozumieniu art. 647 k.c. Za sprzeczną z naturą zawartej umowy należy uznać sytuację, w której powodowie jako podwykonawcy w ogóle nie mieli możliwości otrzymania pełnego wynagrodzenia za wykonane prace, tj. zatrzymanej kwoty tytułem zabezpieczenia należytego wykonania kontaktu, w sytuacji gdyby inwestor z przyczyn leżących po stronie pozwanego i całkowicie niezależnych od powoda, zaniechał lub zwlekał z wystawieniem dokumentu świadectwa wykonania. Fakt, iż powodowie jako podwykonawcy nie otrzymaliby świadczenia wzajemnego, pozostaje w sprzeczności z istotą i naturą umowy o roboty budowlane i zasadą ekwiwalentności świadczeń. Słuszność zatem należy przyznać twierdzeniom powoda, że warunki kontaktowe tzw. (...), w których mowa o dokumencie w postaci świadectwa wykonania nie obowiązywały w stosunku do powoda jako podwykonawcy, zaś w stosunkach pomiędzy stronami nie występował podmiot trzeci w osobie inżyniera kontraktu, który miałby być właśnie uprawniony do wystawienia tzw świadectwa wykonania. Nie może być uznane za zgodne z zasadą swobody umów, która nie ma charakteru absolutnego i doznaje ograniczeń w zakresie zarówno treści jak i celu umowy, uregulowanie umowne, w którym pozwany jako zamawiający mógłby uchylić się na zawsze od wypłaty wykonawcy pełnego wynagrodzenia z powołaniem się na brak dokumentu, którego wystawienia łącząca strony umowa z dnia 7 lipca 2009 roku nie przewidywała.

Niesłuszny jest zatem zarzut strony pozwanej, co do braku spełnienia warunków zobowiązujących pozwanego do zwrotu powodowi części wynagrodzenia zatrzymanego z tytułu zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

O wykonaniu przez powoda zleconych robót oraz braku zastrzeżeń, co do ich jakości świadczy podpisany przez obie strony sporu protokół technicznego odbioru robót z dnia 4 marca 2010 roku, w którym wskazano, że prace zostały ukończone w dniu 17 listopada 2009 roku. Ponadto dowodem spełnienia świadczenia przez powodów wynikającego z umowy z dnia 7 lipca 2009 roku są znajdujące się w aktach sprawy dokumenty w postaci protokołu końcowego przeglądu technicznego prac budowlanych z dnia 20 maja 2010 roku oraz wystawione przez inwestora budowy (...) Spółkę (...)świadectwo przejęcia nr (...)z dnia 21 maja 2010 roku, dokumentujące zakończenie i przejęcie wykonanych robót na odcinku ul. (...)(od ulicy (...)do posesji (...)oraz od posesji (...)do ul. (...)) przez inwestora. Jednocześnie z informacji przekazanej przez inwestora w piśmie z dnia 26 lipca 2011 roku wynika, że wydanie ostatecznego świadectwa przejęcia robót nastąpiło w dniu 31 grudnia 2010 roku.

Niezasadnym jest również stanowisko pozwanego, zgodnie, z którym w świetle postanowień umowy, powodowie nie mogą dochodzić zwrotu kwot zatrzymanych przez pozwanego tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy , albowiem pozwany sam nie otrzymał zwrotu zabezpieczenia od inwestora. Pozwany powołał się przy tym na zapis § 8 ust. 5 umowy, zgodnie, z którym pozwany zobowiązany był do wypłaty powodowi jako wykonawcy należnego wynagrodzenia w terminie 30 dni roboczych od dnia dostarczenia każdej faktury, lecz nie wcześniej niż po upływie 7 dni od daty otrzymania środków finansowych za dany odcinek robót od inwestora.

W pierwszej kolejności podnieść należy, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy w tym pismo inwestora (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z dnia 26 lipca 2011 roku wskazuje, że będące generalnym wykonawcą budowy konsorcjum w skład, którego wchodził pozwany otrzymało zapłatę od inwestora za wykonanie kanału sanitarnego w ul. (...) na odcinku ul. (...) w dniu 17 sierpnia 2010 roku.

Jednakże niezależnie od powyższego wskazać trzeba, iż zapis § 8 ust. 5 umowy w części stanowiącej, iż pozwany zamawiający jest zobowiązany zapłacić powodowym wykonawcom wynagrodzenie nie wcześniej niż 7 dni od daty otrzymania środków finansowych za dany odcinek robót od inwestora, na co wykonawcy wyrażają zgodę jest dotknięty nieważnością. Sąd Okręgowy podziela w tym względzie stanowisko Sądu Apelacyjnego w Warszawie zawarte w wyroku z dnia 17 lipca 2007 roku, sygn. akt I ACa 817/06, zgodnie, z którym nieważne jest postanowienie umowy uzależniające termin zapłaty wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy przez wykonawcę od uzyskania wynagrodzenia od inwestora. Terminu zapłaty wynagrodzenia nie można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego, gdyż wówczas, to nie tylko termin jest niepewny, ale sama zapłata wynagrodzenia, a nie sposób przyjąć, że wykonawca na takie uregulowanie się godził. Badając zgodny zamiar i wolę stron w rozumieniu art. 65 § 2 k.c. nie można przyjąć, iż zamiarem stron umowy było takie uzgodnienie, z którego wynika, iż pozwany jako zamawiający byłby uzależniony od wypłacalności swojego inwestora. Takie uzależnienie byłoby sprzeczne z celem umowy i mogłoby prowadzić do sytuacji, iż wymagalność wierzytelności powodów nigdy by nie powstała – jeśli inwestor nie zapłaciłby pozwanemu.

Odnieść się następnie należy do podniesionego przez stronę pozwaną w toku sporu zarzutu potrącenia należności powodów, z kwotą należną pozwanemu od powoda z tytułu kary umownej za nieterminowe wykonanie przedmiotu umowy. Zdaniem Sądu zarzut ten, co do zasady zasługuje na uwzględnienie, jednakże nie w takim zakresie w jakim podnosił pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty.

Przepis art. 479 ¹⁴ §4 k.p.c. zgodnie, z którym w postępowaniu w sprawach gospodarczych do potrącenia w toku postępowania mogły być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami został uchylony przez ustawę z dnia 16 września 2011 roku o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011 Nr 233, poz. 1381). Z uwagi na fakt, iż niniejsze postępowanie zostało wszczęte pod dniu wejścia w życie wskazanej ustawy (3.05.2012r.), tj, w dniu 29 czerwca 2012 roku, wbrew twierdzeniom strony powodowej, przepis art. 479 ¹⁴ § 4 k.p.c. nie znajdował zastosowania w niniejszej sprawie.

Niezależnie od powyższego podnieść należy, iż strona pozwana wykazała za pomocą znajdujących się w aktach sprawy dokumentów, w postaci umowy dnia 7 lipca 2009 roku oraz protokołu technicznego odbioru robót z dnia 4 marca 2010 roku, że przysługuje jej wierzytelność względem strony powodowej z tytułu kary umownej za opóźnienie w wykonaniu przedmiotu umowy. Zgodnie bowiem z treścią postanowienia § 6 ust. 1 umowy termin zakończenia robót strony ustaliły na dzień 14 listopada 2009 roku, natomiast w protokole technicznego odbioru robót wyraźnie wskazano, iż roboty te zakończyły się dnia 17 listopada 2009 roku, a zatem z trzydniowym opóźnieniem. Co więcej przedmiotowy dokument nie zawierał żadnej informacji o istnieniu usterek w postaci spękania asfaltu przy studniach, które się pojawiły dopiero wykonaniu prac polegających na odtworzeniu nawierzchni asfaltowej. Przedmiotowe prace zaś nie były realizowane przez powodów, a przez podmiot trzeci, na zlecenie pozwanego.

Nie znajdują przy tym uzasadnienia twierdzenia pozwanego o tym, że prace zostały zakończone dopiero w dniu 7 maja 2010 roku, o czym miałby świadczyć zapis zamieszczony w świadectwie przejęcia nr (...)z dnia 21 maja 2010 roku. W toku sporu zeznający w charakterze stron powód i pozwany zgodnie przyznali bowiem, że prace polegające na odtworzeniu nawierzchni asfaltowej, które zostały wykonane w dniu 10 grudnia 2009 roku pozwany zlecił firmie zewnętrznej, a powód nie uczestniczył w ich realizacji. Natomiast wspomniany dokument świadectwa przejęcia nr (...)został wystawiony przez inwestora, po zgłoszeniu mu przez pozwanego faktu wykonania robót. Powodowie nie mieli zatem żadnego wpływu na treść przedmiotowego dokumentu, a tym samym na zapis wskazujący na datę 7 maja 2010 roku, jako dzień powiadomienia inwestora o wykonaniu robót. To do obowiązków pozwanego należało zgłoszenie inwestorowi terminu zakończenia robót, była to więc okoliczność całkowicie niezależna od strony powodowej. Skoro zatem w świetle treści sporządzonego przez strony sporu protokołu technicznego odbioru robót z dnia 4 marca 2010 roku, termin zakończenia przez powodów powierzonych im prac budowlanych nastąpił w dniu 17 listopada 2009 roku, pozwany w oparciu o zapis § 12 ust. 4 lit a umowy był uprawniony do naliczenia powodom kary umownej za trzydniowe opóźnienie w realizacji przedmiotu umowy, w wysokości 1% wynagrodzenia brutto za każdy dzień opóźnienia, tj, sumy 20.130,00 złotych. Z tych powodów sąd uwzględnił podniesiony przez stronę pozwaną zarzut potrącenia kwoty 20.130,00 złotych tytułem kary umownej za nieterminowe wykonanie umowy z dochodzoną w niniejszym postępowaniu wierzytelnością powodów.

Powód na rozprawie w dniu 26 czerwca 2013 roku cofnął pozew w zakresie dochodzonej należności głównej w kwocie 6.710,00 złotych, a zatem z żądanej należności głównej pozostała kwota 60.390,00 złotych (67.000,00zł – 6.710,00zł = 60.390,00zł)

W konsekwencji powyższego obniżeniu uległo roszczenie powoda o zasądzenie kwoty tytułem skapitalizowanej należności odsetkowej, według poniżej przedstawionego wyliczenia.

Zgodnie z § 11 ust. 2 łączącej strony umowy, po uwzględnieniu częściowego cofnięcia powództwa, 70% zatrzymanej kwoty zabezpieczenia wynosi sumę 42.273 złotych (70% z 60.390zł), zaś 30 % zatrzymanej przez pozwanego kwoty zabezpieczenia (§11 ust. 3 umowy) stanowi kwotę 18.117 złotych (30% z 60.390,00zł). Należność odsetkowa od kwoty 42.273,00 złotych za okres 505 dni, tj, od dnia 11 lutego 2011 roku (40 dni od daty wystawienia przez inwestora ostatniego świadectwa przejęcia, tj. 31 grudnia 2010r. k.23) do dnia wniesienia powództwa, tj. 29 czerwca 2012 roku wynosi 7.603,35 złotych, zaś należność odsetkowa od kwoty 18.117,00 złotych za okres 317 dni, tj. od dnia 18 sierpnia 2011 roku (dzień następny po dniu otrzymania pisemnego wniosku powoda o zwrot zatrzymanej kwoty k. 24v) do 29 czerwca 2012 roku wynosi 2.045,48 złotych. Łączna wartość świadczenia należnego powodom od pozwanego wraz ze skapitalizowanymi odsetkami na dzień wniesienia powództwa wynosi zatem sumę 70.038,83 złotych (60.390,00zł + 7.603,35zł + 2.045,48zł = 70.038,83zł). Po dokonaniu potrącenia należności pozwanego z tytułu kary umownej za 3 dni opóźnienia w wykonaniu prac budowlanych w kwocie 20.130,00 złotych (1% z 671.000,00zł x 3 dni) do zapłaty na rzecz powodów pozostała suma 49.908,83 złotych zatrzymanego tytułem należytego wykonania umowy wynagrodzenia powodów za wykonane prace.

Z tych względów Sąd zasądził od pozwanego solidarnie (art. 863 k.c.) na rzecz powodów kwotę 49.908,83 złotych. Jednocześnie Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, tj. co części żądanej skapitalizowanej należności odsetkowej, wobec częściowego cofnięcia powództwa oraz co żądania dokonania potrącenia wierzytelności pozwanego względem powodów ponad kwotę 20.130,00 złotych.

O odsetkach ustawowych Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 481 § 1 k.c. zasądzając je zgodnie z żądaniem pozwu od dnia wniesienia powództwa, tj. od 29 czerwca 2012 roku.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o treść art. 100 k.p.c. zgodnie, z którą w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Strona powodowa poniosła w toku procesu łączne koszty
w wysokości 7.509,00 złotych, na które złożyły się następujące kwoty: 3.892,00 złotych tytułem opłaty od pozwu, 3.600,00 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego (§6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013r. poz. 461 j.t.) oraz 17,00 złotych tytułem opłaty od pełnomocnictwa procesowego. Biorąc zaś pod uwagę fakt, iż powód wygrał proces w 64% Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.504,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. stron 2014-07-15