Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 kwietnia 2019 roku przez (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. (KRS (...)) wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i nakazanie pozwanym: S. S. (PESEL (...)), W. S. (PESEL (...)), aby zapłacili solidarnie stronie powodowej kwotę 95.394,46 zł (dziewięćdziesiąt pięć tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt cztery złote czterdzieści sześć groszy) wraz z dalszymi odsetkami cywilnoprawnymi za opóźnienie w spłacie naliczonymi zgodnie z art. 481 paragraf 2 k.c. liczonymi od dnia 19 kwietnia 2019 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 1.210 zł (tysiąc dwieście dziesięć złotych) tytułem kosztów procesu (pozew k. 2-4 akt).

Nakazem zapłaty z dnia 20 maja 2019r. (sygn. akt XGNC 825/19) wydanym w postępowaniu nakazowym Sąd uwzględnił w całości powództwo (nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym k. 49 akt).

W zarzutach od nakazu zapłaty i ostatecznie na rozprawie poprzedzającej wyrokowanie pozwani nie kwestionowali podstawy faktycznej, ani prawnej powództwa, nie kwestionowali wysokości dochodzonej kwoty, wnosili o rozłożenie świadczenia na raty z uwagi na bardzo trudną sytuację majątkową i rodzinną (zarzuty od nakazu zapłaty k.56-57 akt).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 marca 2011 r. powód zawarł z pozwanymi S. S. oraz W. S. prowadzącymi gospodarstwo rolne, umowę kredytu inwestycyjnego -linia nMR nr (...) (dowód: umowa kredytu inwestycyjnego -linia nMR nr (...) z dnia 11-03-2011 r. k. 11-17 akt).

W związku z zaległymi płatnościami powód wypowiedział umowę oraz wezwał pozwanych do zapłaty w pismach z dnia 26 września 2017 r.

W wypowiedzeniach Bank (...) S.A. z siedzibą w W. oświadczył, że zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy Prawo bankowe w związku z niedotrzymaniem przez kredytobiorcą warunków udzielenia kredytu tj. brakiem spłaty zadłużenia wymagalnego, wypowiada umowę numer (...) z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. Poinformował, że kwota zadłużenia z tytułu umowy na dzień sporządzenia oświadczenia wynosi:

-

(...).00 PLN - tytułem kapitału niewymagalnego,

- (...).50 PLN - tytułem kapitału wymagalnego,

-

(...).90 PLN - tytułem odsetek umownych,

-

777.12 PLN - tytułem odsetek karnych,

-

0.00 PLN - tytułem kosztów.

Powód wezwał do spłaty całości wskazanego zadłużenia wraz z dalszymi odsetkami naliczanymi zgodnie z Umową, najpóźniej do dnia upływu okresu wypowiedzenia. Po upływie okresu wypowiedzenia kredyt udzielony na podstawie umowy stanie się w całości wymagalny i Bank będzie uprawniony do naliczania odsetek za opóźnienie w spłacie. Bank pouczył, że pozwani powinni dokonać spłaty całości zadłużenia należy dokonać na rachunek w Banku numer (...) dla wpłat w PLN, bowiem niespłacenie zadłużenia w wyznaczonym terminie, spowoduje skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego oraz kolejno postępowania egzekucyjnego.

Wypowiedzenie umowy zostało wysłane na adres pozwanych do doręczeń z umowy kredytu i zostało odebrane w dniu 9 października 2017 r. w związku, z czym kredyt stał się wymagalny w całości po upływie 30 dniowego okresu wypowiedzenia tj. z dniem 9 listopada 2017 r. (dowód: wypowiedzenie umowy z dnia 26-09-2017 r. wraz z dowodem odbioru (...) k. 18-19 akt, wypowiedzenie umowy z dnia 26-09-2017 r. wraz z dowodem odbioru (...) k.20-21 akt akt).

Powód skierował do pozwanych przedsądowe wezwania do zapłaty, które zostały doręczone w dniu 29 października 2018 r. W wezwaniach tych powód wskazał możliwość polubownego rozwiązania sprawy. Pozwani przesłali do Banku odpowiedź na przedsądowe wezwanie do zapłaty (dostarczone do Banku 20-11-2018 r) , jednakże nie przedstawili konkretnej propozycji spłaty. Pozwani opisali w piśmie swoją trudną sytuację majątkową, która wynikała ze spadku cen mleka (dowód: wezwanie z dowodem doręczenia k. 22-25 akt, pismo pozwanych k. 26 akt).

W odpowiedzi na pismo z dnia 12-10-2018r. Bank (...) S.A - Departament Windykacji Prawnej wystosował do pozwanych pismo informujące, że zgodnie z art. 75 c ust. 3 Prawa bankowego, w celu restrukturyzacji zadłużenia zasadą postępowania Banku jest wymóg przeanalizowania sytuacji finansowej i gospodarczej klienta oraz innych okoliczności dotyczących historii współpracy klienta z Bankiem. Na podstawie całokształtu zbieranych informacji dokonywana jest ocena zdolności płatniczych klienta do spłaty, z założeniem ustalenia warunków spłat adekwatnych także do wysokości i charakteru prawnego zobowiązania polegającego na spłacie. Restrukturyzacja dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez Bank i kredytobiorcę. Pozwani zostali pouczeni o konieczności złożenia stosownego wniosku restrukturyzacyjnego. Pozwani nie nadesłali wniosku restrukturyzacyjnego ani nie dokonali spłaty wymagalnego zadłużenia z tytułu umowy (dowód: odpowiedź Banku po pozwanych z dn.28-11-2018 wraz z z.p.o. k. 27-28 akt).

W związku z powyższym, powód wystawił w dniu 11 kwietnia 2019 r. wyciąg z ksiąg banku nr (...), w którym figuruje zadłużenie pozwanych. Wskazano, że pozwani są solidarnie zobowiązani do zapłaty na rzecz Banku z tytułu niespłaconego kredytu udzielonego na podstawie umowy kredytu inwestycyjnego -linia nMR nr (...) z dnia 11- 03-2011 r. kwoty: 95 394,46 PLN (dziewięćdziesiąt pięć tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt cztery polskich złotych, 46/100), i składa się na nie:

⚫

kapitał wymagalny:

88 226,50 PLN (osiemdziesiąt osiem tysięcy dwieście dwadzieścia sześć polskich złotych, 50/100),

⚫

odsetki umowne zapadłe naliczone wg podstawowej stopy procentowej:

5023,39 PLN (pięć tysięcy dwadzieścia trzy polskich złotych, 39/100),

⚫

odsetki umowne zapadłe naliczone wg podwyższonej stopy procentowej:

2144,57 PLN (słownie: dwa tysiące sto czterdzieści cztery polskich złotych, 57/100)

Wskazano, że roszczenia objęte tym dokumentem są w pełni wymagalne, a dokument związany jest bezpośrednio z dokonaniem czynności bankowej. (dowód: wyciąg z ksiąg banku nr (...) z dnia 11-04-2019 r. k. 31 akt).

Postanowieniem z dnia 29 marca 2019r., Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, dokonał zmiany wpisu w KRS nr (...), polegającej na wykreśleniu nazwy Bank (...) S.A." i wpisaniu w jej miejsce nazwy (...) Bank (...) S.A.". Tym samym od dnia 29 marca 2019r. powód (...) Bank (...) S.A. występuje w obrocie gospodarczym i prawnym pod zmienioną nazwą. Zmiana nazwy powoda na (...) Bank (...) S.A. udokumentowana jest odpisem z Krajowego Rejestru Sądowego, który na mocy art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2013r. poz. 1203 z późn. zm.) ma moc dokumentu urzędowego. Moc zrównaną z mocą dokumentu urzędowego ma również załączony do niniejszego pisma, pobrany samodzielnie przez powoda wydruk komputerowy aktualnej informacji z KRS dotyczącej powoda, o którym mowa w art. 4 ust. 4aa ww. ustawy, wykazujący na zmianę nazwy powoda (dowód: wypisz KRS-u k. 32- 48 akt).

Pozwani aktualnie prowadzą gospodarstwo rolne. Kłopoty finansowe zaczęły się w 2014r. w związku ze spadkiem cen mleka. Otrzymywane dochody nie pozwalały na bieżąco spłatę kredytu zaciągniętego na zakup krów i pasz. Rozpoczęły się egzekucje komornicze- łącznie 6 postępowań. Z uwagi na sytuacje rodzinną pozwanych, wierzyciele zgodzili się rozłożyć zadłużenie na raty, które pozwani spłacają w ratach po 1500zł-1800zł miesięcznie.

Na utrzymaniu mają czworo dzieci. Najstarsze dziecko uczy się w liceum ogólnokształcącym (ma skończone 18 lat), a najmłodsze ma 1,5 roku.

Pozwana podjęła pracę od 11 kwietnia 2018r. w sklepie jako sprzedawca i zarabia miesięcznie wynagrodzenie na poziomie najniższej krajowej około 2000zł.

Dochodem rodziny jest zasiłek na troje dzieci po - dziecko po 500 zł miesięcznie i dopłaty do hektara.

Osiągane dochody pozwalają na zaspokojenie najpilniejszych potrzeb dzieci (wyżywienie, ubranie, środki czystości, wydatki szkolne, koszty leczenia, wizyty lekarskie ). Wydatki na utrzymanie dzieci pokrywane są w części ze świadczenia „ 500 plus”. Na zakup opału, energii elektrycznej, gazu i opłaty związane z domem pozwani wydają miesięcznie kwotę około 1500 - 1900 zł. Spłacają raty kredytów i raty wynikające z ugód z komornikami w kwocie około 1500 -1 800 zł. miesięcznie. Na wyżywienie, odzież, obuwie, wydatki związane ze szkołą dzieci, przeznaczają kwotę 1500 - 1700 zł. Koszty związane z opłatami za telefony, zakup paliwa, internet, zakup leków, środków czystości, higieny wynoszą około 500 zł - 700 miesięcznie, podatki, ubezpieczenia - około 200 zł. Pozwani nie posiadają żadnego majątku ruchomego bądź nieruchomego, który moglibyśmy np. sprzedać i pokryć od razu zadłużenie w banku. (...) mają charakter rolny i stanowią część gospodarstwa rolnego, które z kolei jest źródłem utrzymania. Zdarza się, że pozwani nie regulują opłat np.za wodę, energię w terminie, ponieważ nie mamy na to pieniędzy.

Pozwani mają zawartą umowę kontraktacji bydła ze spółką (...) i spodziewają się po sprzedaży bydła i odliczeniu kosztów hodowli kilkunastu tysięcy zysku, co pozwoliłby spłacać zadłużenie (dowód: pismo pozwanych do banku k. 26 akt, wniosek k. 56, oświadczenie majątkowe k. 74-77, 78-81 akt, decyzje k. 88-93, umowa o pracę k 86 akt).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy należy podnieść, że praktycznie wszystkie istotne dla sprawy okoliczności wynikały z przedłożonych przez stronę powodową dokumentów prywatnych.

Zgodnie z art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Formalna moc dowodowa dokumentu prywatnego wyraża się w tym, że zawarte w nim oświadczenie pochodzi od osoby, która złożyła podpis na dokumencie, jednakże nie rozciąga się ona na okoliczności towarzyszące złożeniu oświadczenia. Nie przesądza ona sama przez się o mocy materialnej dokumentu (kwestii jego ważności, skuteczności, a także prawdziwości). Dokument prywatny nie jest więc dowodem rzeczywistego stanu rzeczy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 sierpnia 2015 r. VI ACa 1031/14 LEX nr 1794400).

Podobnie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Ł. (...) z dnia 26 sierpnia 2015 r.

(I ACa 238/15 LEX nr 1797159) wskazano, że dokument prywatny nie korzysta z domniemania zgodności z prawdą złożonych w nim oświadczeń - formalna moc dowodowa tego dokumentu nie przesądza jego mocy materialnej. Dokument prywatny nie jest sam przez się dowodem rzeczywistego stanu rzeczy.

Umowa kredytu, aneksy do niej, umowa o przelew wierzytelności oraz wyciągi z ksiąg rachunkowych są dokumentami prywatnymi w rozumieniu art. 245 k.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 15 lipca 2015 r. V ACa 174/15 LEX nr 1842230).

Należy wskazać, że Sąd Apelacyjny w Ł. (...) w wyroku z dnia 20 maja 2015 r. (I ACa 1702/14 LEX nr 1771284) analizował charakter wyciągów z ksiąg bankowych jako dowód w sprawie. Sąd Apelacyjny w tym uzasadnieniu wskazał, że:

„ Powodowy bank, wykazując istnienie zadłużenia strony pozwanej przedstawił na poparcie swoich roszczeń dowód w postaci wyciągów z ksiąg bankowych. Nie ulega wątpliwości, że złożony przez stronę powodową wyciągi z ksiąg bankowych stanowią dokumenty prywatne, zawierają bowiem pieczęć banku i treść określonego oświadczenia wiedzy wynikającej z ksiąg bankowych oraz są podpisane przez pracownika banku. Wyciągi te, zgodnie z art. 245 k.p.c., stanowią dowód tego, że osoba która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Jak podkreślane jest w literaturze, dokument prywatny stanowi pełnoprawny środek dowodowy, który Sąd orzekający może uznać za podstawę swoich ustaleń faktycznych, a następnie wyrokowania. Moc dowodowa dokumentu prywatnego jest jednak słabsza aniżeli moc dowodowa dokumentu urzędowego, ponieważ dokumenty prywatne nie korzystają z podstawowego w tym zakresie domniemania, że ich treść jest zgodna ze stanem rzeczywistym (domniemania zgodności z prawdą). Nie przeszkadza to jednak w tym, aby Sąd orzekający w ramach swobodnej oceny dowodów (art. 233 k.p.c.) uznał treść dokumentu prywatnego za zgodną z rzeczywistym stanem rzeczy”.

Orzecznictwo sądów powszechnych idzie jeszcze dalej, zauważając nawet, że sam fakt, że dane pismo nie spełnia warunków dokumentu określonego w art. 244 k.p.c. i art. 245 k.p.c. nie oznacza, że nie może ono stanowić dowodu w sprawie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28 września 2015 r. III AUa 611/15 LEX nr 1820426).

Nadto, zgodnie z treścią art. 77 ³ k.c. dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. Wydruki z systemu informatycznego- elektronicznego programu księgowego powoda nie wymagają żadnych podpisów poświadczających zgodność z oryginałem, gdyż jest to niemożliwe. Są to bowiem dokumenty prywatne, wystawione przez Bank na okoliczność wysokości i wymagalności zadłużenia. Nie ma więc znaczenia zarzut nieprzedłożenia dokumentu w oryginale, jeśli dokument ten pochodzi bezpośrednio od strony, która się na niego powołuje. Podobne stanowisko przyjął Sąd Apelacyjny w Katowicach z dnia 14 listopada 2013 roku w sprawie o sygnaturze akt V Aca 86/12 pisząc, „ każdy dokument generowany elektronicznie stanowi ekwiwalent dokumentu podpisanego własnoręcznie. Otrzymane przez pozwanego dokumenty bankowe (wyciągi z rachunku bankowego) są wygenerowane elektronicznie - i dlatego nie mogą być wprost uznane za „oryginalne. Pełnomocnik strony nie mógł (nie powinien) poświadczać ich za zgodność z oryginałem, bo taki dokument w oryginale znajduje się w banku prowadzącym rachunek rozliczeniowy pozwanego. ”

Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie "wszechstronnego rozważenia zebranego materiału" (a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności (por. wyrok SN z dnia 17 listopada 1966 r., II CR 423/66, OSNPG 1967, nr 5-6, poz. 21; uzasadnienie wyroku SN z dnia 24 marca 1999 r., I PKN 632/98, OSNAPiUS 2000, nr 10, poz. 382; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 11 lipca 2002 r., IV CKN 1218/00, LEX nr 80266; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 18 lipca 2002 r., IV CKN 1256/00, LEX nr 80267; wyrok SA w Poznaniu z dnia 12 czerwca 2013 r., III AUa 51/13, LEX nr 1356634).

Jak twierdzi się w literaturze, moc dowodowa oznacza siłę przekonania uzyskaną przez sąd wskutek przeprowadzenia określonych środków dowodowych na potwierdzenie prawdziwości lub nieprawdziwości twierdzeń na temat okoliczności faktycznych, istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Wiarygodność zaś decyduje o tym, czy określony środek dowodowy, ze względu na jego indywidualne cechy i obiektywne okoliczności, zasługuje na wiarę (por. wyrok SA w Poznaniu z dnia 21 marca 2013 r., III AUa 1431/12, LEX nr 1322011; wyrok SA w Ł. (...) z dnia 5 czerwca 2013 r., I ACa 50/13, LEX nr 1345548; wyrok SA w Łodzi z dnia 23 lipca 2013 r., I ACa 90/13, LEX nr 1356578).

Przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 20 marca 1980 r., II URN 175/79, OSNC 1980, nr 10, poz. 200; uzasadnienie wyroku SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000, nr 17, poz. 655; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 15 lutego 2000 r., III CKN 1049/99, LEX nr 51627; uzasadnienie wyroku SN z dnia 16 maja 2000 r., IV CKN 1097/00, LEX nr 52624; uzasadnienie wyroku SN z dnia 29 września 2000 r., V CKN 94/00, LEX nr 52589; uzasadnienie wyroku SN z dnia 15 listopada 2000 r., IV CKN 1383/00, LEX nr 52544; wyrok SN z dnia 19 czerwca 2001 r., II UKN 423/00, OSNP 2003, nr 5, poz. 137; uzasadnienie wyroku SN z dnia 14 marca 2002 r., IV CKN 859/00, LEX nr 53923; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 16 maja 2002 r., IV CKN 1050/00, LEX nr 55499; uzasadnienie wyroku SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56906; uzasadnienie wyroku SN z dnia 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00, LEX nr 80273).

W przedmiotowej sprawie, Sąd uznał dokumenty prywatne złożone przez stronę powodową za wiarygodne, potwierdzające rzeczywisty stan rzeczy, tym bardziej, że zarzuty pozwanego były ogólnikowe. Dowody powołane przez powoda przedstawiają sposób kształtowania się salda zadłużenia oraz sposób naliczenia odsetek wraz z wysokością oprocentowania (zgodnego z umową i tabelą oprocentowania). Dokumenty prywatne potwierdzają wezwanie pozwanych do zapłaty oraz skuteczne wypowiedzenie umowy kredytowej. Powód przedłożył zwrotne potwierdzenie odbioru, z którego wynika, że powód kierował na adres pozwanych wypowiedzenie umowy, wezwanie do zapłaty i pouczenie o możliwości restrukturyzacji kredytu. Wobec upływu zakreślonego pozwanym terminu płatności, roszczenie stało się wymagalne z dniem wskazanym w pozwie.

Należy podkreślić, że na podstawie wyciągu z ksiąg można sformułować domniemanie, iż stwierdzone w nim okoliczności są zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, chociaż, co jest poza sporem , dokumenty takie nie mają mocy dokumentów urzędowych w postępowaniu cywilnym. Przypisanie przedstawionemu przez stronę powo­dową wyciągowi z ksiąg banku mocy jedynie dokumentu prywatnego, nie zaś dokumentu urzędowego, nie pozbawia tego dokumentu mocy dowodowej w ogóle, a jedynie moc tę ogranicza (art. 245 k.p.c.). Dowód ten, tym bardziej w powiązaniu z innymi przeprowadzonymi w sprawie dowodami z dokumentów może wraz z pozostałym materiałem dowodowym stanowić podstawę ustaleń faktycznych Sądu, w tym także potwierdzających twierdzenia strony powodowej.

Sąd zauważa, że strona pozwana nie przedstawiła jakiegokolwiek dokumentu, z którego wynikałoby, że dokonała spłaty zadłużenia, oraz czy doszło do zawarcia ugody lub restrukturyzacji kredytu. Ostatecznie spór sprowadził się do możliwości rozłożenia spłaty zadłużenia na raty.

Należy podnieść, że zgodnie z art. 299 k.p.c. dowód z przesłuchania strony ma charakter fakultatywny i subsydiarny, a jego przedmiotem są wyłącznie niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd Okręgowy zatem najpierw pozyskał wszystkie dowody, które jego zdaniem były niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy i po analizie tych dowodów doszedł do przekonania, że przesłuchanie pozwanych jest zbędne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne.

Pozwani są zobowiązani do zwrotu kwoty kredytu (kapitał i należne odsetki) na podstawie zawartej umowy kredytowej, jak też przepisów prawa bankowego.

Zgodnie z art. 69. 1 ust. 1 ustawy Prawo bankowe- przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

1) strony umowy;

2) kwotę i walutę kredytu;

3) cel, na który kredyt został udzielony;

4) zasady i termin spłaty kredytu;

4a) w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu;

5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany;

6) sposób zabezpieczenia spłaty kredytu;

7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu;

8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych;

9) wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje;

10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

W przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, kredytobiorca może dokonywać spłaty rat kapitałowo-odsetkowych oraz dokonać przedterminowej spłaty pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w tej walucie. W tym przypadku w umowie o kredyt określa się także zasady otwarcia i prowadzenia rachunku służącego do gromadzenia środków przeznaczonych na spłatę kredytu oraz zasady dokonywania spłaty za pośrednictwem tego rachunku.

W przedmiotowej sprawie, pozwani zostali wezwani do spłaty kredytu, umowa kredytowa została skutecznie wypowiedzenia, po wypowiedzeniu umowy strony nie nawiązały nowego stosunku prawnego kontraktowego z uwagi na p. na cofnięcie wypowiedzenia, czy utraty przez niego mocy.

Wypowiedzenie jest skuteczne, zostało wysłane na prawidłowy adres i adresat mógł się z nim zapoznać (art. 61 § 1 zd. 1 k.c.). Dla skuteczności złożonego oświadczenia woli powoda o wypowiedzeniu nie jest niezbędne zapoznanie się z treścią tego oświadczenia, a stworzenie adresatowi takiej możliwości. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z 17 listopada 2016 r. (IV CZ 69/16, LEX nr 2180102):

„ Doręczenie przewidziane w przytoczonym przepisie [art. 139 § 1 k.p.c. - przyp. powoda] określane jako doręczenie przez awizo, opiera się na domniemaniu, że pismo albo co najmniej zawiadomienie o złożeniu pisma dotarło do adresata, celem bowiem zawiadomienia, o którym mowa, jest stworzenie adresatowi możliwości zapoznania się z pismem. Adresat może odebrać pismo w określonym terminie z miejsca jego złożenia, jednak skutek doręczenia następuje także wtedy, gdy pismo nie zostanie odebrane. To czy adresat odbierze pismo z miejsca jego złożenia ma natomiast znaczenie dla określenia chwili, w której nastąpią skutki doręczenia. Chwilą doręczenia pisma w wypadkach przewidzianych w art. 139 § 1 k.p.c. jest chwila odebrania pisma w miejscu jego złożenia, jeżeli odbiór nastąpił w ciągu siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia, a jeżeli adresat nie zgłosił się do odbiór - chwila, w której upłynął termin do odbioru złożonego pisma.”.

Roszczenie powoda jest zatem wymagalne, a i podstawa faktyczna i podstawa prawna powództwa, jak też wysokość dochodzonych kwot, nie budziła wątpliwości Sądu.

W ocenie Sądu, są podstawy do przyjęcia, że rozłożenie na raty pozwoli stronie pozwanej na spłatę zadłużenia (art. 320 k.p.c.), tym bardziej, ze nie toczą się egzekucje komornicze, a pozwani ratalnie zaspokajają wierzycieli.

Wskazywany przepis wprowadza szczególną zasadę wyrokowania dotyczącą przedmiotu orzekania, dając sądowi możliwość wydania orzeczenia zasądzającego roszczenie powoda z uwzględnieniem interesów pozwanego w zakresie czasu wykonania wyroku. Jest to tzw. moratorium sędziowskie (por. M. Piekarski, Rozłożenie w wyroku na raty zasądzonego świadczenia, Pal. 1971, nr 5, s. 5).

Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty albo wyznaczenie odpowiedniego terminu do spełnienia zasądzonego świadczenia jest możliwe tylko "w szczególnie uzasadnionych wypadkach". Takie wypadki zachodzą, jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłoczne lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody (M. Jędrzejewska (w opracowaniu J. Gudowskiego) (w:) Kodeks postępowania cywilnego..., t. 2, red. T. Ereciński, s. 35; zob. też E. Gapska, Czynności..., s. 134; A. Góra-Błaszczykowska, Orzeczenia..., s. 40; M. Uliasz, Kodeks postępowania cywilnego..., s. 422).

W orzecznictwie przyjęto natomiast, że skoro w świetle art. 320 k.p.c. rozłożenie świadczenia na raty może nastąpić jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach - to możliwość taka nie istnieje w sytuacji, gdy dochodzone od pozwanego roszczenie pochodzi z czynu niedozwolonego popełnionego umyślnie, w zamiarze uzyskania korzyści majątkowej (wyrok SN z dnia 23 czerwca 1972 r., I CR 599/71, Lex nr 7099). Zapatrywanie to można traktować jako przejaw ogólniejszej tezy, że ochrona, jaką zapewnia pozwanemu art. 320 k.p.c. nie może być stawiana ponad ochronę powoda w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu powoda.

Przepis art. 320 k.p.c. jest procesowej natury, ale w takim zakresie, w jakim pozwala sądowi na modyfikację sposobu i terminu spełnienia świadczenia ma charakter materialnoprawny (por. M. Piekarski, Rozłożenie..., s. 5 i n.; L. Stecki, Glosa do uchwały siedmiu sędziów SN z dnia 22 września 1970 r., OSPiKA 1971, z. 11, poz. 202; P. Telenga (w:) Kodeks postępowania cywilnego..., red. A. Jakubecki, s. 388). W wyroku SN z dnia 26 kwietnia 2006 r., V CSK 20/06, Lex nr 198525, Sąd Najwyższy stwierdził wręcz, że art. 320 k.p.c. jest przede wszystkim normą z zakresu prawa materialnego.

O rozłożeniu zasądzonego świadczenia na raty albo o wyznaczeniu odpowiedniego terminu do spełnienia świadczenia sąd może orzec na wniosek albo z urzędu. W przypadku nieustosunkowania się przez sąd do wniosku strony strona może żądać uzupełnienia wyroku na podstawie art. 351 § 1 k.p.c. (M. Jędrzejewska (w opracowaniu J. Gudowskiego) (w:) Kodeks postępowania cywilnego..., t. 2, red. T. Ereciński, s. 37; K. Piasecki (w:) Kodeks postępowania cywilnego..., t. 1, red. K. Piasecki, s. 1503). Jednakże odmowa rozłożenia świadczenia na raty albo wyznaczenia terminu do spełnienia świadczenia nie wymaga odrębnego orzeczenia w sentencji wyroku, lecz powinna być umotywowana w uzasadnieniu (K. Piasecki (w:) Kodeks postępowania cywilnego..., t. 1, red. K. Piasecki, s. 1504).

Oceniając wniosek strony pozwanej o rozłożenie świadczenia na raty należy podnieść, że pozwani muszą brać pod uwagę także interes prawny i majątkowy powoda, który udzielił kredytu, nie otrzymał spłaty mimo upływu kolejnych miesięcy. Nadal strona pozwana ma dług na poziomie ponad 95.000zł. Powód jest przedsiębiorcą, nie może bezzwrotnie kredytować działalności gospodarczej strony pozwanej i musi również zadbać o swój wynik finansowy i zagwarantowanie środków finansowych na swoją działalność.

Zgodnie z dominującym poglądem wyrażanym w doktrynie i orzecznictwie ochrona, jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 k.p.c. nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym (por. np. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 3 kwietnia 2014 r., sygn. akt V CSK 302/12, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Ł. (...), I Wydział Cywilny z dnia 6 marca 2014 r., sygn. akt I ACa 1211/13, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, I Wydział Cywilny z dnia 10 lutego 2015 r., sygn. akt I ACa 699/14, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Ł. (...), I Wydział Cywilny z dnia 18 marca 2015 r., sygn. akt I ACa 1322/14, L.).

Strona pozwana zaciągając własne zobowiązania, musi kalkulować jako przedsiębiorca, czy będzie miała pokrycie w środkach finansowych na ich zaspokojenie, przewidywać rezerwę finansową na wypadek niespełnienia świadczeń przez jego wierzycieli, czy też wnikliwiej oceniać swoją zdolność kredytową, tak by w określonych sytuacjach skorzystać z kredytowania działalności przez bank. Strona pozwana musi realnie oceniać swoje możliwości majątkowe, finansowe. Pozwani muszą zdawać sobie sprawę, że zaciągnęli w banku zobowiązanie o znacznej wartości, a terminy spłaty są jasno określone.

Wyważając interesy obu stron umowy o kredyt, uwzględniając charakter prowadzonej przez pozwanych działalności gospodarczej- rolnictwo, aktualny poziom osiąganych dochodów i wysokość spodziewanych w przyszłości dochodów, a nadto sytuację rodzinną, Sąd rozłożył w wyroku należność na raty i tak:

- uchylił nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Ł. (...) w dniu 20 maja 2019 roku ( sygnatura akt X GNc 825/19);

- zasądził od pozwanych solidarnie W. S. i S. S. na rzecz powoda Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 95.394,46 zł (dziewięćdziesiąt pięć tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt cztery złote czterdzieści sześć groszy) oraz odsetki cywilno-prawne za opóźnienie w spłacie naliczone zgodnie z art. 481 § 2 k.c. za okres od dnia 19 kwietnia 2019 roku do dnia 17 marca 2020 roku, przy czym powyższą kwotę rozłożył na następujące raty:

⚫

pierwsza rata płatna w kwocie 5.394,46 zł (pięć tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt cztery złote czterdzieści sześć groszy) płatna do dnia 1 października 2020 roku;

⚫

druga rata płatna w kwocie 9.000 zł ( dziewięć tysięcy złotych) do dnia 1 czerwca 2021 roku;

⚫

trzecia rata płatna w kwocie 9.000 zł ( dziewięć tysięcy złotych) do dnia 1 listopada 2021 roku;

⚫

czwarta rata płatna w kwocie 9.000 zł ( dziewięć tysięcy złotych) do dnia 1 maja 2022 roku;

⚫

piąta rata płatna w kwocie 9.000 zł ( dziewięć tysięcy złotych) do dnia 1 listopada 2022 roku;

⚫

szósta rata płatna w kwocie 9.000 zł ( dziewięć tysięcy złotych) do dnia 1 maja 2023 roku;

⚫

siódma rata płatna w kwocie 9.000 zł ( dziewięć tysięcy złotych) do dnia 1 listopada 2023 roku;

⚫

ósma rata płatna w kwocie 9.000 zł ( dziewięć tysięcy złotych) do dnia 1 marca 2024 roku;

⚫

dziewiąta rata płatna w kwocie 9.000 zł ( dziewięć tysięcy złotych) do dnia 1 września 2024 roku;

⚫

dziesiąta rata płatna w kwocie 9.000 zł ( dziewięć tysięcy złotych) do dnia 1 kwietnia 2025 roku;

⚫

jedenasta rata płatna w kwocie 9.000 zł ( dziewięć tysięcy złotych) do dnia 1 listopada 2025 roku; przy czym wszystkie raty płatne z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia płatności którejkolwiek z rat.

Zdaniem Sądu, z jednej strony wysokość spłat , terminy spłat pozwolą pozwanym na przygotowanie środków finansowych z zysków produkcji rolnej na zapłatę tych rat, a z drugiej strony, wysokość rat nie jest na przysłowiowym poziomie „alimentacyjnym”, co daje szansę na ich zaakceptowanie przez bank.

W punkcie 3 wyroku Sąd nie obciążył pozwanych kosztami procesu. Rozstrzygając o kosztach procesu, Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.

Należy podnieść, że r egulacja zawarta w art. 102 k.p.c. stanowi odstępstwo od zasady odpowiedzialności za wynik postępowania i jest zarazem podkreśleniem przez ustawodawcę przyjętej w Kodeksie postępowania cywilnego zasady słuszności przy orzekaniu o kosztach procesu. Stanowi ona pewnego rodzaju wentyl bezpieczeństwa dla podmiotów, które byłyby zobowiązane do zwrotu kosztów na zasadzie art. 98 k.p.c., jeżeli w szczególnie uzasadnionych wypadkach względy słuszności przemawiają za tym, aby takiej strony nie obciążać kosztami w całości lub w części (post. SN z 16.1.2013 r., II CZ 154/12, L.).

Z brzmienia omawianego przepisu wynika, że sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej kosztami w ogóle. Uprawnienie sądu nie jest tu jednak dowolne, na co wskazuje przyjęte w tym przepisie sformułowanie "w wypadkach szczególnie uzasadnionych". Użyte sformułowanie oznacza, że przy stosowaniu tej regulacji sąd nie może dokonywać wykładni rozszerzającej i sąd powinien, stosując ten przepis, mieć na uwadze konkretny stan faktyczny występujący w sprawie (wyr. SA w Ł. (...) z 26.9.2013 r., I ACa 466/13; post. SA w P. z 3.5.2014 r., I ACz 294/14, niepubl.).

Kodeks nie precyzuje, jakie kryteria muszą być spełnione dla przyjęcia w danej sprawie, że zachodzą okoliczności objęte sformułowaniem "w wypadkach szczególnie uzasadnionych". W orzecznictwie wskazuje się, że chodzi o takie sytuacje, które wskazują, że ponoszenie kosztów pozostawało w sprzeczności z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Przykładowo wskazuje się, że należą do nich okoliczności związane z przebiegiem sprawy – charakter zgłoszonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia, przedawnienie roszczenia oraz leżące poza procesem – sytuacja majątkowa i życiowa strony. Ocena, czy takie wypadki wystąpiły w konkretnej sprawie, należy do sądu, który powinien dokonać jej na podstawie całokształtu okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego (post. SN z 17.4.2013 r., V CZ 124/12, L.).

Pojęcie wypadków szczególnie uzasadnionych należy powiązać z okolicznościami związanymi z samym przebiegiem procesu, jak i leżącymi na zewnątrz. Do pierwszych zaliczane są sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie, prekluzja. Drugie wyznacza sytuacja majątkowa i życiowa strony, z tym zastrzeżeniem że niewystarczające jest powoływanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu (wyr. SA we Wrocławiu z 10.10.2017 r., III AUa 661/17, L.; wyr. SA w Lublinie z 25.5.2017 r., AUa 1290/16, LEX Nr 2304354; wyr. SA w Krakowie z 28.4.2017 r., I ACa 1623/16, LEX Nr 2304354; wyr. SA w Krakowie z 30.3.2017 r., I ACa 1330/15, L.).

Do kręgu "wypadków szczególnie uzasadnionych", o których mowa w art. 102 k.p.c. , należą okoliczności zarówno związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Do pierwszych zalicza się np. charakter żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie, do drugich – sytuację majątkową i życiową strony, z zastrzeżeniem że nie jest wystarczające powołanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet jeżeli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych (wyr. SA we Wrocławiu z 3.7.2013 r., I ACa 660/13, L.; wyr. SA w Warszawie z 10.7.2013 r., VI ACa 1414/12, L.).

Sama sytuacja ekonomiczna strony, która uzasadniałaby przyjęcie, że nie jest ona bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny ponieść kosztów procesu, nie stanowi sama przez się szczególnie uzasadnionego wypadku, o którym jest mowa w art. 102 KPC (wyr. SA w Lublinie z 14.8.2013 r., I ACa 271/13, L.; wyr. SA w Ł. (...) z 21.11.2013 r., I ACa 672/13, L.; wyr. SA w Lublinie z 4.6.2014 r., I ACa 132/14, L.; wyr. SA w Białymstoku z 13.6.2014 r., I ACa 44/14, L.).

W orzecznictwie słusznie zwrócono uwagę, że stosowanie tego przepisu należy dopuścić do takich sytuacji, gdy osiągnięcie skutku prawnego może nastąpić tylko w drodze orzeczenia sądu, choćby strony były całkowicie zgodne co do zgłoszonego żądania, np. w sprawie o zaprzeczenie ojcostwa (post. SN: z 31.8.1965 r., II CZ 60/65, OSNCP 1966, Nr 7–8, poz. 118; z 9.10.1967 r., I CR 81/67, OSNCP 1968, Nr 4, poz. 72; z 25.3.1970 r., II CZ 14/70, OSNCP 1970, Nr 11, poz. 211; z 27.4.1971 r., I PZ 17/71, OSNCP 1971, Nr 12, poz. 222; z 11.9.1973 r., I CZ 122/73, OSNCP 1974, Nr 5, poz. 98).

Korzystanie przez stronę ze zwolnienia od kosztów sądowych nie oznacza automatycznie, że zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, o którym jest mowa w art. 102 KPC (post. SN z 19.9.2013 r., I CZ 183/12, L.; wyr. SA w Ł. (...) z 30.12.2013 r., I ACa 832/13, L.).

Zastosowanie reguły określonej w art. 102 KPC nie jest uzależnione od wniosku przegrywającego (post. SN z 14.2.2013 r., II CZ 185/12, L.).

Zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c. zależy od swobodnej decyzji sądu meriti i związane jest z dyskrecjonalną władzą sędziowską (uznaniem sędziowskim) – post. SN z 15.3.2013 r. (V CZ 89/12, L.); post. z SN z 17.4.2013 r. (V CZ 130/12, L.); post. SN z 18.4.2013 r. (III CZ 75/12, L.).

Odstąpienie od obciążania strony przegrywającej sprawę kosztami procesu poniesionymi przez jej przeciwnika procesowego jest możliwe jedynie w wypadkach szczególnie uzasadnionych, tj. wówczas, gdy z uwagi na okoliczności faktyczne konkretnej sprawy zastosowanie ogólnych zasad odpowiedzialności za wynik procesu byłoby sprzeczne z zasadą słuszności. Podstawą do takiej oceny może być zachowanie się strony w procesie, jak i jej sytuacja pozaprocesowa, przy czym zła sytuacja finansowa, stanowiąca podstawę do zwolnienia strony od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, nie wyczerpuje sama w sobie przesłanek zastosowania art. 102 k.p.c. , a przepis ten, z uwagi na swój szczególny charakter, nie może być wykładany rozszerzająco i wyklucza uogólnienie (wyr. SA w Białymstoku z 7.6.2017 r., I ACa 24/17, L.; wyr. SA w Warszawie z 21.4.2017 r., VI ACa 1830/15, L.; wyr. SA w Krakowie z 30.3.2017 r., I ACa 711/16, L.; wyr. SA w Ł. (...) z 15.7.2016 r., III APa 10/16, L.; wyr. SA w Szczecinie z 26.8.2016 r., I ACa 274/16, L.).

Stosowanie przepisu art. 102 k.p.c. nie jest uzależnione od podjęcia przez stronę wygrywającą proces działań niewłaściwych lub noszących znamiona winy. Jeżeli jednak wygrywający postępowanie swoim niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem wywołał dany proces, z którym wiążą się koszty, okoliczność ta może jednak uzasadniać zastosowanie przepisu art. 102 KPC (post. SN z 5.8.1981 r., II CZ 98/81 , OSNCP 1982, Nr 2–3, poz. 36).

Natomiast sposób działania przegrywającego postępowanie może być podstawą oceny, czy w danym wypadku zachodził "szczególnie uzasadniony wypadek" uzasadniający zastosowanie tego przepisu (post. SN z 20.12.1973 r., II CZ 210/73, L.).

Ocena szczególnie uzasadnionego wypadku, o którym mowa w art. 102 ma charakter dyskrecjonalny oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną okoliczności i może być podważona przez sąd wyższej instancji w zasadzie jedynie wtedy, gdy jest rażąco niesprawiedliwa (wyr. SA w Gdańsku z 22.3.2017 r., III AUa 1880/16, L.; wyr. SA w Warszawie z 20.3.2017 r., I ACa 2389/15, L.; wyr. SA w Krakowie z 8.12.2016 r., I ACa 910/16, L.).

Mając na uwadze powyższą regulację prawną i orzecznictwo SN i sądów powszechnych należy podnieść, że sytuacja majątkowa pozwanych jest bardzo trudna, obciążanie ich dodatkowo kwotą kosztów procesu byłoby ciężarem finansowym bardzo znaczącym dla budżetu rodzinnego i wyłomem w zaspokojeniu potrzeb wieloosobowej rodziny.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku doręczyć pełnomocnikowi pozwanych,

2.  Uzasadnienie sporządzone przez sędziego